AMERSFOORTSCIE COURANT.
Dinsdag II
Januari 1916.
No. 8669
66e Jaargang
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FREDERIES
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden1.—
franco per post/i.ij. Adverteutiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9.
Postbus 9.
KENNISGEVINGEN.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort
brengen ter openbare kennis, dat bij hun
besluit van 7 Januari 1916 aan W. H.
SCHUILEMAN en zijne rechtverkrijgenden
voorwaardelijk vergunning is verleend
tot het plaatsen van een electro-motor van
2.5 P.K. voor het drijven van een vleesch-
hakmachine, in het perceel alhier gelegen
aan de I.angestraat no. 67/69, bij het kadas
ter bekend onder Sectie E no. 3489.
Amersfoort, 10 Januari 1916.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
MAXIMUM-PRIJZEN VAN VARKENS-
VLEESCH.
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort
maakt bekend, dat met ingang van mor
gen de maximum-prijzen voor varkensvleesch
per v ij f ons zijn vastgesteld als volgt
rollade 60 cent
magere lappen 55
doorregen lappen 45
vette lappen 4°
carbonade 35
versch vet spek 45
versch doorregen spek 50
gezouten of gerookt vet spek 45
gezouten of gerookt mager spek 50
reuzel 45
kluiven 15
gehakt 35
Amersfoort, 11 Januari «916.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
GEZOUTEN SPEK.
De Burgemeester der Gemeente Amersfoort,
maakt bekend, dat winkeliers vóór
14 Januari a.s. aan het Levensmiddelen-bu
reau kunnen opgeven hoeveel gezouten
spek zij van dat bureau wenschen te ont
vangen op de volgende voorwaarden
inkoopsprijs per vijf ons 37.5 cent.
verkoopsprijs per vijf ons 42,5
of per ons 9 cent.
Aan aanvragen beneden 10 K.G. kan niet
worden voldaan.
Amersfoort, 11 Januari 1916.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester en Wethouders vai
Amersfoort,
Gelet op art. 264 der Gemeentewet,
Doen te weten, dat het 3e suppletoi
kohier der
STRAATBELASTING,
alsmede het 5e suppletoir kohier der
INKOMSTENBELASTING
over het dienstjaar 1915, goedgekeurd door
Gedeputeerde Staten van Utrecht, in af
schrift gedurende vijf maanden op de Secre
tarie der Gemeente voor een ieder ter lezing
liggen.
Amersfoort, it Januari 1916.
Burgemeester en Wethouders
voornoem 3,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat in de Gemeente Snelrewaard een geval
van mond- en klauwzeer is voorgekomen.
Amersfoort, 8 Januari 1916.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
De GEZONDHEIDS-COMMISSIE voor
de Gemeente AMERSFOORT
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat zij hare Openbare vergadering, bedoeld zouden hebben berust in een huwefijkswet-
weerwil, dat professor Molengraaf als zijn
I meening uitsprak: »het is ondenkbaar, dat
afgevaardigden, mede door vrouwen gekozen,
art. 27 e der Gezondheidswet, zal houden
op Vrijdag 24 Januari 1916, des avonds te
half negen, in het Raadhuis.
Amersfoort, 11 Januari 1916.
De Voorzitter,
Dr. H. W. SCHREUDER.
De Secretaris,
des TOMBE.
Vrouwenkiesrecht.
De openbare vergadering door de Ver-
ceniging voor vrouwenkiesrecht belegd en
gisteravond onder leiding van ireule S. W.
A. Wichers in «Amicitia» gehouden, werd
zóo druk bezocht, dat nog vóór achten de
buitendeur op order van de politie moest
worden gesloten met het oog op gevaar bij Hongaarsche primaat Kislev, de Burgemees-
geving, zóo vernederend, onbillijk
werpelijk voor de vrouwe.
Ondanks dat alles heeft de gehuwde
vrouw heden ten dage nóg geen macht.
Zelfs bij de Auteurswet van 1912 werd haar
ontzegd het recht om te beschikken over
het door haarzelve verdiend als auteur,
van welke soort ook.
Zulk schromelijk onrecht zal worden be
stendigd tot tijd en wijle de vrouw kan op
komen voor eigen rechten door middel van
het stembiljet.
Moet heden ten dage nóg worden over
wogen de vraag kan de vrouw in staat
zijn, van haar kiesrecht een goed gebruik te
maken Dat is immers overbodig r.u overal
waar vrouwenkiesrecht is ingevoerd de stoutste
verwachtingen verre zijn overtroffen.
een mogelijke paniek,
Mejuffrouw C. J. E. 1
sidente der plaatselijke afdeeling, opende
ter van Christiania, de President van den
Finschen Landdag zijn geheel eenstemmig
in hun zeer gunstig oordeel ten deze.
even na achten de bijeenkomst en herinnerde, I Hier te lande wordt nog wel aangevoerd
dat in November door de Vereeniging een het oudbakken argument, dat de vrouw, door
landelijke meeting werd gehouden te Am- kiesrecht te krijgen, haar gezin zal verwaar-
sterdam om het thans ingediende ontwerp loozennonchalieert dan de man-kiezer zijn
tot Grondwetsherziening te bespreken, in gezin door het kiesrecht Zulk een argument
welke vergadering tevens werd besloten, tegen vrouwenkiesrecht is een beleediging
overal in den lande openbare vergaderingen voor de vrouw.
te houden. Spr. heette hierna welkom de Niet in éen Staatskundige partij hier te
spreeksters en de sprekers en vooral me- lande heeft vrouwenkiesrecht geen aanhan-
vrouw dr. Aletta H. Jacobs, Presidente der gers. Pater Raaymakers zegt: »geen enkel
dogma verzet zich tegen vrouwenkiesrecht'
de anti-revolutionnairen beroepen zich op
Paulus.
Spr. leest nu het overbekende artikel uit
»De Ploeger»: «Men ■•iaagt hem niet» en
eindigt ongeveer:
De tijd zal niet verre meer zijn, dat alle
iwenkiesrecht zullen ver
voor de zon, vooral
Vereeniging.
Hierna sprak freule Wichers een wel
komstwoord namer.s het Hoofdbestuur der
vereeniging.
Mevrouw mr. B. Bakker N o r t, uit
Groningen, vervolgens het woord verkrijgend,
herinnerde, dat sedert de Grondwet van 1848
het kiesrecht steeds meer is uitgebreid tot J bezwaren tegen
thans het Algemeen mannenkiesrecht zoo 1 dwijnen als snet
goed als een teit is geworden. De eischen 0ns land, waar een Koningin regeert. Aan
van geschiktheid en maatschappelijken wel- j de vrouw dienen de zelfde rechten gewaar-
stand zijn hoe langer zoo meer losgelaten. borgd als aan den man; geen enkel land,
Althans voor de mannen. waarin vrouwenkiesrecht is ingevoerd, onder-
Voor het vrouwenkiesrecht staat de zaak j vond daarvan een schok of zag een revo-
echter gansch anders, ofschoon het in de lutie ontstaan. De belangen der vrouwen
Memorie van toelichting van Minister Cort zijn in menig opzicht geknot en verwaar
van der Linden heet »dat uilsluiting van een loosd doordien mannen de wetten maakten
deel der bevolking de natie in tweeën splitst» i slechts vrouwen kunnen de verbetering aan-
en reeds Thorbecke de zelfde gedachte was j brengen. De mannen hebben niet alléén de
toegedaan toen hij schreef: »hoe meer alge- j wijsheid in pacht, hebben niet alléén verstand
meen de deelneming, des te steviger de om het land te regeeren; waarom worden
Staat». I dan de vrouwen buitengesloten?
Maar waarom dan het kiesrecht gegeven I Er moet geen tijd meer worden vermorst;
de invoering van vrouwenkiesrecht is te laat
i gekomen om de vreeselijke menschenslachting
j van dezen gruwelijken tijd te voorkomen.
Daarom, helpt allen mee, ook hier te lande
nagenoeg alle mannen, zelfs aan jongens,
gevangenen, verpleegden in gestichten, die
het immers te eeniger tijd nog krijgen, het
zij het kind tot man is opgegroeid, hetzij de
gevangene zijn straf heeft uitgezeten. Waarom vrouwenkiesrecht
zal blijven het groote onrecht, datdeeene j Het Kamerlid de heer A. B. Kle e re-
helft der bevolking de tyrannieke macht zal koper, alsnu in de plaats van het Kamer
hebben over de nog wel grootere weder- 1 lid den heer J. H. A. Schaper, die door
helft: waarom nog altijd dit meten met twee j ongesteldheid werd verhinderd te komen,
maten, terwijl reeds tijdens de Franschc het woord verkrijgend, achtte vier pleitbezor-
revolutie Condorcet wees op het hoogst on- gers voor een zaak, die werkelijk geen ver-
j dediging meer behoeft, wel wat heel veel
en zou zich dan ook niet te buiten gaan aan
eenigc verdediging, doch wilde zich er
billijke daarvan.
O zeker, de vrouwen hebben óok rechten,
doch dit zijn meer plichten, veelal zeer zware
plichtenhet >recht« om den man te moeten
volgen, het recht om toe te zien als de mans
een afgevaardigde kiezen, het recht om te
gehoorzamen aan wetten door mannen ge
maakt, het recht om de zelfde strafwet te
ondergaan, enz.
De vrouwen kunnen adresseeren, petitio-
neeren, protesteerendoch ieder weet hoe
bitter weinig dit uitwerkt.
Vermogensrecht en huwelijkswetgeving
zijn hoogst eenzijdig gemaakt, zonder eenig j als de mannen en dus moet ook voor haar
spoor van eerlijke en onpartijdige samen- opgevorderd Algemeen vrouwenkiesrecht,
werking. En dit, ondanks reeds in 1871 Een logische uitsluiting van een bepaalde
professor Teilegen ons Burgerlijk Wetboek groep vrouwen is niet te bedenken; wie in
typeerde als een verzameling rechten voor opstand komt tegen de uitsluiting der vrou-
den man, doch plichten voor de vrouw; 1 wen van het kiesrecht komt óok in opstand
ofschoon professor Oppenheim schreef, dat tegen een uitsluiten van een deel harer.
ons Burgerlijk Wetboek de vrouwen niet Het ontwerp der Regeering lost op zeer
beschouwt als personen, doch als zaken; in ruime en loyale wijze in de toezegging
bepalen, iets te zeggen van de practijk van
het vrouwenkiesrecht.
Spr. ooren waren nog vol van den geest
drift waarmee Zondag door de s. d. a. p. de
strijd voor Algemeen kiesrecht is ingezet
in het buitengewoon congres, te Arnhem
gehouden.
Over de vraag hoeveel vrouwenkies
recht behoeft niet meer te worden getwist;
de vrouwen willen evenveel kiesrecht hebben
1913. De formuleering heft op de vraag of
vrouwenkiesrecht Grondwettelijk toelaatbaar
is en draagt den wetgever op, uit te maken
hoeveel en welke vrouwen hij wil toelaten
tot de stembus.
Daarmee is beslecht het pleit voor vrou
wenkiesrecht, dat nog slechts is een quaestie
van tijd.
Niet houdbaar is 't, alle vrouwen verkies
baar te maken zonder hen het recht te geven,
ook te kunnen kiezen.
Is 't zóo moeilijk, te weten wie men moet
kiezen? Onze samenleving stelt de vrouw
voor heel wat moeilijker vraagstukken; bij
voorbeeld de vrouw, die in dezen tijd met
haar gezin moet rondkomen van f9 per
weekdat is heel wat grooter kunststuk dan
ééns om de 4 jaar een wit plekje zwart te
maken (applaus).
De vorige spreekster herinnerde er aan.
dat sommigen wenschen, dat de vrouw blijft
bij den huiseiijken baard. Spr. hoopt, dat er
dan steeds brandstof in dien haard is (applaus),
i Spr. partij, de s. d. a. p., staat er zóo voor:
zij ziet in de quaestie van vrouwenkiesrecht
niet alleen een vraag van den strijd der
klassen die voorstelling is onjuist doch
een sexe-vraagstukzij ziet in de uitsluiting
der vrouw het improductief maken van de
grootste helft der bevolking waar het geldt
het Staats-levenvoor haar is de uitsluiting
der vrouw een natuurlijk gevolg van de
maatschappelijke verhoudingen, die ook daar
om dienen gewijzigdvoor haar is Algemeen
vrouwenkiesrecht van zóo groot belang om
dat juist de proletarische vrouw zoo brood-
noodig heeft het stembiljet tot verheffing
van haar klasse en van haarzelve. Immers
de economische gevolgen komen het eerst
recht bij moeder de vrouw; zij ziet in het
mbiljet een wapen in den strijd tegen het
kapitalistisch stelsel en daarom eischt zij op
het stembiljet in handen van alle vrouwen.
Volkomen terecht heeft spr. voorgangster
gezegd, dat geen der kerkelijke partijen
dogmatische bezwaren heeft tegen vrouwen
kiesrecht sterker nog, weldra zult ge ver
dat vrouwenkiesrecht wortelt op de
Openbaring van de Christelijke leer.
De vrouwen moeten van stonde aan inzien,
dat zij zoodanigen druk hebben uit te oefe
nen op de openbare meening, dat zij thans
eindelijk het kiesrecht krijgen moeten zor
gen, dat zij worden vernomen en gehoord.
Minister Cort van der Linden zeide immers
zelf in zijn Memorie van toelichting, dat hij,
wat het Algemeen kiesrecht voor mannen
betreft, is bezweken voor den w i 1 der natie.
De vrouwen hebben zich dus te doen hooren
de Kamer luistertuit der vrouwen stemmen
komen de stemmen.
Hervormingen komen niet tot stand door
het Parlement, doch door de publieke opinie.
Laat de vrouwen dit toch bedenken. Zij be
hoeven niet meer te bepleiten hun goed
recht, behoeven niet langer te zenden adres
sen, doch moeten manifesteeren, zóo lang en
zóo hard tot zelfs de doofste het hoort
(applaus).
Het mannenkiesrecht heelt tot zulke ge
volgen geleid, dat in het ontwerp voorkomt
«stemplicht». Dat de vrouwen bekwaam
zijn om thuis te blijven, hebben zij eeuwen
aaneen volop getoond.
Rechts en links in de Kamer bevinden
zich voorstanders van vrouwenkiesrecht. Het
komt er maar op aan, de overigen zóo te
bewerken, dat zij den treurigen moed missen,
op te komen tegen vrouwenkiesrecht.
De zaak staat thans zóo, dat ze met uit
zicht op vrucht kan worden doorgezet. Spr.
partij zal dat dan ook doen; sedert 1913
heeft zij op haar program het vrouwenkies
recht en vroeg van de tegenstanders als
minimum het blanco-artikel.
Strijdt vastberaden en met kracht vóór
het vrouwenkiesrecht; gij hebt daarbij den
zedelijken en den practischen steun van de
partij, welke ik vertegenwoordig (applaus).
Het Kamerlid mr. H. P. Mar chant, die
nu als derde het woord verkreeg, zeide, dat