GOURAHT. Donderdag 10 Februari 1916. No. 8682 66e Jaargang ,e#; Stadsnieuws. Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsclie Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff". IiOOFD-REDACTEUR: F. J. FREDESIKe, AMERS F O O R T. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/i.— franco per post/1.15. Adverteutiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel- abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings- advertcntiön per regel 15 cent. Reclames 1 5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent, Bij advcrtentiün van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. ZORTEGRACHT 9. Postbus 9. Telefoon 19. KENNIS »i E V I S (J. De Kamer van Koophandel en Fabrieken te Amersfoort heelt ontvangen >De Twentsche Nijvcrh .id in Nederland». Belangstellenden kunnen bovengenoemd prachtwerk voor eenige dagen ter lezing ont vangen aan tc vragen bij den ondergetee- kende. II ER Ms. 1'. VAN HASKLEX, Secretaris. Amersfoort 10 Februari 1916, Voor den vrede. De internationale «Centrale organisatie voor een duurzamen vrede", waarvan de «Xederlandsche Anti Oorlogs-raad« het bu reau is, krijgt steeds meer aanraking met vooraanstaande personen in de verschillende landen, zoowel in de oorlogvoerende, aan beide zijden, als in de neutrale. De Internationale Raad, welke aan het hoofd staat van deze organisatie, bestaat thans uit 190 personen van zeer verschillende richting uit 32 verschillende landen. Behalve de Bestuursleden van den X. A. O. R. hebben thans de volgende personen zich bereid verklaard, voor Xederland in dezen raad zitting te nemen: inevr. 11. van BicmaIlijmans. Presidente van den natio- nalen vrouwenraad van Xederland; nir. H. Goeman Borgesius; jhr. mr. A. P. C. van Karnebeek, Minister van Staat, lid van het Mof van Arbitrage; II. II. van Kol, Xed. vertegenwoordiger in het Internationaal socialisten-bureau dr. A. Kuyper, Minister van Staat; mr. B. C. J. Loder, Bestuurslid van de International Law-associationmr. J. A. I.oefT; prof. mr. J. de I.outer, lid van het Instituit de Droit international; jhr. mr. A, F. de Savornin I.ohmnn, Minister van Staat, lid van het Hof van Arbitrage; mr. M. Tydeman, lid van het uitvoerend Comité van de Interparlementaire unie. Geschiedenis-onderwijs. Ofschoon er afwijkingen zijn in de pro gramma's der vredesvercenigingen en andere pacifistische groepen, die zich in vroegere tijden hebben gevormd of onder den drang der hedendaagsche gebeurtenissen zijn ont staan hierin komen zij alle overeen, dat zij op den voorgrond stellen de noodzake lijkheid, het besef van de solidariteit der vol ken als grondslag van de internationale be trekkingen. Alle mensehen moeten overtuigd zijn van de waarheid, dat geen volk op zich zelf en voor zichzelf alleen kan bestaandat zij allen elkander noodig hebben, ten einde zich ia stoffelijkcn, maar vooral in geeste lijken zin tc verrijken door uitwisseling van arbeidsvruchtendat de welvaart van het cene volk, wel verre van schade tc doen aan die van het andere, integendeel daarop terug werkt, gelijk het licht niet beperkt wordt tot zijn bron, doch uitstraalt tot in wijde verte. Deze gedachten zijn geenszins nieuw; het pacifisme is wellicht geboren gelijk met den allcrcerston oorlog, en men vindt het terug in de geschriften der oudste volken. Toch zijn zij niet zoo diep gedrongen in dc volks ziel, dat zij alle nationale handelingen ;n strevingen beheerschendat de oorlog tegen den oorlog tot een duurzame overwinning heeft geleid; dat het denkbeeld, bij opko mend geschil zijn goed recht door krachts ontplooiing te staven, als iets monsterachtigs wordt verworpen. Het moet zoo wordt thans gezegd, bij den verschrikkelijken aan blik van den toestand, tot welken de mensch- heid is kunnen komen door dit beginsel los te laten en de theorie van het «macht boven recht» te aanvaarden - den kinderen van het eerst# oogenblik dat het ontwakend zelf bewustzijn zich openbaart, worden ingeprent, niet alle middelen, die den opvoeders ten dienste staan, dat de menschen, die in een ander staatsverband leven, nooit als vijand mogen worden beschouwd en •behandeld, ofschoon ze in eenig opzicht tegenstanders kunnen zijn in een conflict, dat dan tot een oplossing moet komen of tot een schikking kan worden gevoerd op soortgelijke wijze als wordt gehandeld met overeenkomstige ge vallen in het burgerlijke en maatschappelijke leven, waar men ook niet de vuisten op elkanders aangezicht werpt om te bewijzen, dat men gelijk heeft. Om die overtuiging te doen groeien tot een levensbeginsel, tot een onmisbaar ele ment, zonder hetwelk geen gemeenschaps- bestaan denkbaar is, moet al hetgeen haar kan voeden in verteerbaren vorm worden toegediend, van de vroegste jeugdhet moet, volgens de bekende huiselijk-Xederlandsche uitdrukking „niet den paplepel worden in gegoten". Dat is dus een quaeslie van volksopvoe ding, en als zulk een zich voordoet, richt men het eerst de blikken naar de school, met uitschakeling van de andere factoren, I die in de geestelijke vorming van het op komend geslacht een minstens even gewichtig aandeel hebben. Het zij zoo; ontkend mag in elk geval niet worden, dat de richting, bij het volks onderwijs gevolgd, op die van het volks leven in de naaste toekomst van grooien nvloed is. En, op die gedachte doorgaande, komt men natuurlijk tot de vraag: Waar is, in het onderwijsstelsel dor gewone Lagere school immers de kweekplaats voor de geestesontwikkeling van vijf-en-negentig procent onzer bevolking het speciale plekje, meest geschikt om de vredes-idee wortel te doen schieten, te doen uitgroeien tot een krachtige plant? Het vrij eenparig antwoord is bekend. Het onderwijs in de Vaderlandsche geschie denis moet zich. minder, liefst maar in het geheel niet, bezighouden met oorlogsgebeur tenissen (de «histoire bataille») doch de volle aandacht geven aan de werken des vredes, door het voorgeslacht tot stand gebracht. Xiet wat de mannen van vroeger te land en ter zee presteerden bij aanval of verdediging, maar wat zij deden in kunst en wetenschap, behoort het opkomend geslacht te prikkelen tot navolging. Als voorbeelden van helden moed, die zelfs geen vrees voor levensverlies deed gelden, zullen niet worden voorgesteld een Jan Haring, die in den slag op de Zuiderzee dc Spaansche vlag van het admi- schip haalde, maar Frans Narebout, de beroemde loods van Walchcren's kustde grootheid van Tromp en De Ruyter zij minder in het licht gesteld dan die van Frans Hals en van Rembrandt, en de jeugd worde meer gebracht voor de beeltenis van Vondel en Van Leeuwenhoek dan voor die van de Prinsen Maurits en Frederik Hendrik. Dit, wat betreft het biografisch gedeelte van het Geschiedenis-onderricht, waarbij de leerling wordt geplaatst tegenover de voor beelden, ter navolging aangeprezen. Maar er is meer. De algemeene strekking behoort minder nationalistisch te zijn, niet wekken tot het gevoel van de gtootore voortreflijkheid van eigen natie met be trekking tot haar verleden. Dat begint al met de Batavieren en de Friezen, die zóo dapper en zóo trouwhartig waren, dat dc Romeinsche keizers hen onderscheidden, 011 loopt verder door totja tot het oogenblik, waarop zekere critiek de tijdge- nooten kan treffen, die dan plotseling wor den geacht in allerlei dingen bij andere vol ken achter tc staan. Want dit is óok wel iets merkwaardigs, iets, dat onverklaarbaar lijkt, alhoewel het dat niet is, dat er ook een soort vaderlandsliefde wordt op na ge houden, die het naar omlaag halen van eigen volksaard als middel bezigt om haar aan den dag te leggen. Maar laten wij niet afdwalen. Erkend kan worden, dat dc oorlogsgeschiedenis tc zcor op den voorgrond treedt, meer dan die der lasting niet te zullen worden ingetrokken, zij beschaving. Of zulks nu juist in Nederland het ook, cat de mogelijkheid niet is uitge- in zoo bijzondere mate het geval is, dat het sloten, dat het tarief van heffing wijziging dan tijd word er een veldtocht tegen zal ondergaan, openen, is nog de vraag, erst zij opgemerkt, dat de invloed; door de gewraakte richting van dat onder wijs geoefend, niet groot kan zijn. In den regel begint het met het vierde leerjaar, om dat eerst dan de vereischte vatbaarheid wordt ondersteld aanwezig te zijn, en neemt een einde met het zesde. Gedurende deze drie jaren wordt dan wekelijks een, hoogstens twee uren Geschiedenisles gegeven. Kan wel in dien korten tijd in de ziel een element worden gebracht, zóo vastliggend, dat andere ovewegingen van menschen- minnenden aard, noch latere ervaringen op economisch gebied, den aldus ontstanen chauvinistischen plooi niet meer kunnen glad strijken Daar zijn er, die meenen, dat men maar I Wel zeer opmerkelijk is het Kon. besluit waarbij, op zijn verzoek, eervol ontslag is verleend aan mr. M. W. F. Treub als Mi- nister van Financiën. i Immers het bevat de toevoeging«met dankbetuiging voor de vele en zeldzaam be langrijke diensten den lande in deze moei- lijke tijden bewezen». Dat is wel een zeer vleiende erkenning voor den nu afgetreden bewindsman. Degenen, die zich hebben belast met de inzameling van adhiesie-betuigingen op het adres tot behoud van Minister Treub, dat gelijk men weet ter teekening ligt bij de firma Jans Co., agente van de stoomvaart maatschappij «Nederland». Kortegracht 20, u.»r sr. aie meenen am m„»r vs„oeken ons mede le deolen dat%n,0e»el liever he heele r.eKtoedenie-ondM.ij. uit de „ieuw0 M|„tet bcooandi het leerplan der Lagere school moest ver- 1 - - wijderen; het is toch zoo'n bitter beetje.dat de kinderen als blijvend bezit er van meene men het is zoo gauw vervloeid. Als dat de geheele waarheid is, en niets anders er te genover staat, dan zou er ook geen grond zijn voor de meening, dat liet krachtig ge noeg is om nationaal exclusivisme op te wekken. Maar zou het wel goed zijn, de aan- knoopingspuntpn zij zich aanbevolen blijven houden voor toe zending van adhtesie-betuigingen, ten einde aldus een juist overzicht te krijgen van de stemming van het Nederlandsche volk over de motie, den 28 Januari j.l, door de Tweede Kamer aangenomen. Vanwege het Gemeentebestuur van Amers- foort is een begin gemaakt met het verwij- onze geestelijke natio- deren der zandbanken, die bij de jongste nale bezittingen, met onze kunst, met onze literatuur, die toch vol zitten met historische herinneringen, buiten het bereik te stellen j van de groote meerderheid van ons volk En dan, Geschiedenis is, men vergete het niet, de kennis van hetgeen geschied is. In het verleden hebben oorlogen plaats gehad j in een heftige en langdurige worsteling is ons volk geworden. Zou men dat feit, en alle andere feiten, waarbij de wapenen wer- Een lezer van >De Eembode» schrijft aan den opgegrepen, eenvoudig verzwijgen, on- dat b'a(' danks den machtigen invloed, dien de strijd Het kan misschien zijn nut hebben, onder- heeft gehad op den loop van ons nationaal 1 staande regelen onder de aandacht uwer bestaan? Het is geen verheerlijking van den 1 'ezers te brengen. oorlog, geen miskenning van den vredes- I 'l Is mijn bedoeling, door tusschenkomst zegen, geen verlevendiging van volksantipa- ^an uw blad ®erJ n'f' a"edaagsch, j overstrooming in de Eem zijn gespoeld, e wel met het oog op de scheepvaart. Tot agenten van politie 2e klasse zijn, ter j voorziening in de vacatures ontstaan door het vertrek van de agenten H. Wobben en j H. Haalboom, benoemd H. Meesters, uit Utrecht, en G. Doornekamp, van hier. op den voorgrond staat, en juist door de tegenstellingen in helder licht te plaatsen, zal de bekwame onderwijzer, zonder eenig verzwijgen van de historische waarheid, de vredesbeweging in de hand kunnen werken. Wij gelooven, dat de beantwoording der gestelde vraag in deze richting moet worden gevonden. R. In de Luthersche kerk hier hoopt aanstaan den Zondagochtend voor te gaan ds. J. I.. F. de Meijere Joh. Cz., uit Haarlemin de Doopsgezinde kerk ds. Ten Cate; en in de Rcmonstranische kerk dr. 11. I.. Oort, uit Utrecht. De heer L. Wagenaar, opper-rabijn in Gelderland, is tijdelijk belast met het opper- rabinaat over het synagogaal ressort Amers foort. doch >an Amersfoortsche toestanden aan te halen. 'tZal uw lezers genoegzaam bekend zijn, dat door de overbevolking van onze stad de woningnood onhoudbaar isvooral het ge brek aan arbeiders- en burgerwoningen laat zich gevoelig gelden. Nu is het mij minder te doen om de na- declige gevolgen op zedelijk gebied van dezen toestand te bespreken, dan wel de moeilijkheden te schetsen, waarin de minder gefortuneerde arbeider door dien woning nood verkeert. Het komt namelijk meerdere malen voor, dat huiseigenaren den huidigen toestand te baat nemen om de huurders te dwingen, beduidend meer huur te betalen dan voorheen. Zoo gebeurde 't ook dezer dagen een op passend huisvader. Sinds lang had hij in het zelfde perceel gewoond, zonder dat de huis eigenaar eenige reden tot klagen had, toen opeens deze laatste de huur met pl.m. 75 pCt. verhoogde. Den financieelen last te zwaar vindend, deed de man, die altijd trouw zijn huur betaalde, al het mogelijke om een andere woning te bekomen. De eigenaar echter, in plaats van den goeden wil van zijn trouwen huurder te waardeeren, wendde zich tot den deurwaarder om des te spoediger een hoogere huur van Dinsdagavond konden we bulletineeren, dat tot Minister van Financiën is benoemd mr. dr. Anton van Gijn, thesaurier-generaal zijn huis te kunnen trekken, van liet Departement van Financiën. I Die oppassende man werd gedagvaard, En dat de afdeeling Arbeidsverzekering voor het kantongerecht te verschijnen, Hier wordt overgebracht van het Departement deelde hij mede, dat hij niets onbeproefd van Financiën naar dat van Waterstaat. j had gelaten om andere huisvesting machtig Tevens verluidt, dat de Minister van Wa- J te worden, doch dat hij hierin tot hiertoe lerstaat all teerst zal ter hand nemen dc niet had kunnen slagen, voorziening in de Ouderdomsrente. j Naar het Steun-comité verwezen, kreeg Op goede gronden mag worden aangeuo- de man te hooren, dat voor hem niets gedaan inen, dat de door Minister Treub ingediende kon worden omdat hij geen huurschuld belastir.gontwerpen in hoofdzaak door zijn had. ambtsop.oiger zullen worden gehandhaafd. I E11 nu verschenen week is het gebeurd, Met name schijnt het ontwerp-Pensioenhe- dal die man, die getoond heeft aan zijn

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1916 | | pagina 1