AMtSFOORTSCHE COURANT.
w
Dinsdag 21
Maart 1916.
No. 8699.
66e Jaargang
kosteloos-
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naainlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cloeff".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FEEDZHZES.
AMERSFOORT.
Verschuilt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden1.—
franco per post ƒ1.15, Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kc teloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiön per regel 15 cent, Reolames 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiün van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
ZOB.TSGRAOHT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
ie zich met ingang
van 1 April doet in
schrijven als abonne,
ontvangt de tot dien
datum verschijnende
KENNISGEVINGEN.
RAADSVERGADERING.
De Burgemeester van Amersfoort,
Gezien artikel 41 der Gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat
de Raad dezer Gemeente zal vergaderen op
Dinsdag den 21 Maart aanstaande, des
namiddags ten acht ure.
Amersfoort, 17 Maart 1916.
De Burgemeester voornoemd
Van RANDWIJCK.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort
brengen ter openbare kennis, dat bij hun
besluit van 10 Maart 1916 aan Joh. BRAKEN-
HOFF, en zijne rechtverkrijgenden voor-
waardel ij k vergunning is verleend tot
het oprichten van een heeteluchtoven voor
het bakken van alle soorten brood, klein
goed en banket, in het perceel alhier gelegen
aan de Langegracht no. 26, kadastraal bekend
Gemeente Amersfoort, Sectie E No. 4128.
Amersfoort, 15 Maart 1916.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt, ter voldoening aan de aanschrij
ving van den Commissaris der Koningin in
de Provincie Utrecht van 16 Maart 1916,
4de afdeeling, no. 1066, ter kennis van
belanghebbenden, dat in de Gemeente Drie
bergen een geval van schurft bij paarden is
voorgekomen.
Amersfoort, 17 Maart 1916.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Menscheuuiateriaal.
>De inzittenden werden gedood en met de
overblijfselen van het vliegtuig opgeruimd».
Aldus het slot van een dier vriendelijk
klinkende perstelegrammetjes, bestemd om
deel uit te maken van ons geestelijk voedsel,
dag aan dag, sinds langen tijd, des ochtends
en des avonds. Opgeruimd, als waardelóozc
stof, zij die enkele minuten te voren daar
nog hoog zweofden in de lucht, het voertuig
besturend, dat de zegepraal van het nien-
schenvernuft op de natuurkrachten vertegen
woordigt! En ook dat tot een wrak ineen-
geschoten.
Wij raken gewend aan de krachttermen
der verschrikking en denken er bijna niet
meer over na, welk een afgrond van bar-
baarschheid wordt geteekend in de beeld
spraak van bataljons, die zijn «in de pan
gehakt», van loopgraaf-verdedigers, «aai
bajonet geregen», en rijen aanvallers, door
de mitrailleurs «weggemaaid». En de v
stelling van ruimten, met lijken bezaaid,
hooge stapels menschenlichamen, een dam
vormend tegen de aanstormende scharen
er wordt, als iets banaals, langsheen gegleden.
En toch, hoe onbeschrijflijk wanhopig is
dit alles! Ziet, daar zijn de machthebbers,
die er zich op beroemen, nog «menschen-
materiaal» in overvloed voorhanden te hebben.
Stel u dat nu toch eens voorenkele
aardsche grootheden, die over de menschheid
beschikken als ware zij uitsluitend te hun-
believe en tot volvoering van hun plan-
in het aanzijn getreden. En die machti
gen, men kan van allen niet zeggen, dat zij
verdekt zich opstellen, beschut tegcq de sla
gen der verwoesting, door hen en onder hun
leiding over de wereld gebrachtalthans éen
hunner stelt zijn leven in do waagschaal of
brengt dat van eigen zonen in het gedrang
ook dezen rekenen zij tot het menschenma-
tcriaal, waarover zij de beschikking hebben
of dat zij nog in petto houden voor den tijd,
waarin het thans in gebruik zijnde opraakt.
Want het is niet meer zooals vroeger, toen
een lijn kon worden getrokken, beneden
welke begint de bestemming voor kunnon-
ncnvleeschde democratie onzer dagen heeft
die lijn uitgewischt, zoodat de golven der
verwoesting nu óok stroomen over het voor
heen gespaarde gebied. Wel verre van te
zijn een afschrik van vredebreuk heeft deze
opschuiving de ellende slechts kunnen ver
meerderen, door al het materiaal, zonder
onderscheid, ook dat waarvan voor den gees
telijken opbouw van ons geslacht de beste
diensten verwacht konden worden, aan de
vernietiging prijs te geven.
Wanneer de economische krachten niet
naar haar grenzen worden gedrongen, zou
de kamp lang kunnen worden volgehouden.
Ieder jaar geeft een nieuwen oogst van levend
materiaal, een »lichting«, die ter slachtbank
kan worden geleid. De nieuwe lijnen der heden-
daagsche arbeidsverdeeling maken het zelfs
mogelijk, een antwoord te vinden op de
vraag hoe arbeiden en vechten tegelijk kun
nen plaats hebben de vrouwen nemen de
taak der strijdenden over, straks bijgestaan
door degenen, die met een voor verdere
oorlogvoering niet langer geschikt lichaam
naar huis zijn gezonden.
Wat de kinderen aangaat, het opgroeiend
geslacht - welks verzorging toch de taak
der moeders in de eerste plaats mag heeten
nu ja, die verwilderen wel wat als vader
in de loopgraaf en moeder in de munitie
fabriek is, hetgeen de vrees rechtvaardigt,
dat van het menschenmateriaal der naaste
toekomst de geestelijke hoedanigheid wel
iets zal te wenschen laten. Doch dat is bij
zaak te zijner tijd zal het de leef tij ds,rijp
heid hebben bereikt om opgehitst te worden
tegen den »vijand", hetgeen in den zin der
oorlogvoerenden het hoofddoel is van den
bouw, waartoe tot hun groote voldoening de
bouwstoffen nog altijd in geruststellende hoe
veelheid aanwezig zijn.
De verbeelding staat stil bij de gedachte,
wat van dit alles het einde moet worden.
De verwachting van een overweldigende
meerderheid van krachten aan de éene zijde,
die tot een onderwerping aan den anderen
kant moet leiden, neemt afde uitputting
dreigt wederkeerig, ofschoon niemand nog
weet te zeggen hoever zij wel gaan moet al
vorens tot een „de wapens neer1'te dwingen.
Maar dan zal de droevige geschiedenis
van voorheen in gewijzigden vorm zich her
halen. De eenzaamheid der woestenijen, waar
toe eertijds bloeiende, met mooie steden en
rijkbebouwde akkers bedekte streken gebracht
zijnde uitwissching der beschavingsvormen,
die nog slechts voor het oog der geleerde
onderzoekers duidelijke sporen hebben nage
laten, zou ook het lot worden van de gewesten,
die sinds een duizendtal jaren de dragers zijn
geweest der beschavingde oevers van Rijn
en Maas zouden worden als die van Tigris
en Euphraat, waar óok menschelijke razernij
is gekomen tot het «opruimen" van menschen
materiaal.
Onder gewone omstandigheden, als er geen
razernij heerscht, als wij ons werk doen in
een atmosfeer van veiligheid en vertrouwen,
zijn wij er zoo zuinig *>p.
Wij beschouwen bet als een zegepraal der
humaniteit, als kan worden geconstateerd, dat
in den loop van een jarenreeks de gemiddelde
levensduur langer is geworden. Wetenschap
en techniek werken samen om do levensvoor
waarden te verbeteren, de gevolgen van on
kunde, van zorgeloosheid, van ongevoeligheid
voor eigenwaarde te doen verdwijnen. De
zwakke, door kiemen van vernietiging aange
taste lichamen nemen wij onder onze bijzon
dere hoede, om met groote zorg te trachten,
ze van den ondergang te reddende flauwste
glinsteringen van geestelijk vermogen worden,
door toepassing van nieuwere onderwijs
methoden, nog tot een graad van opflikkering
gebracht, die den mlsdeeldon veroorlooft, nog
wat levensgeluk te smaken en nuttig te zijn.
Hoe schril steekt daarbij af do dolheid der
verwoesting gedurende nu bijna twintig
maandenWij hebben hier niet te doen met
twee verschillende groepen van menschen,
waarvan de eene het «materiaal" zooveel
mogelijk tracht te behouden en te benuttigen,
de andere het alleen opeischt om het aan de
verniet'ging prijs te geven neen, die
zelfde l'ranschen, Duitschers, Engelschen. wier
overwinningsberichten zoo jammerlijk zijn ge
steld in den toon van het geschutvuur, staan
in de voorste rijen van den arheid der men-
schenliefde, hebben op dat terrein prachtige
dingen verricht, en zich daarbij geenszins be
perkt tot de grenzen hunner nationaliteit.
Dit is toch, willen wij hopen, de normale
toestand, tot welken wij zullen wederkeeren
zoodra het uur der bezinning is geslagen.
Nóg voeren zij, die den haat nog sterker
trachten aan te vuren die reeds nu zijn
voortdurende heerschappij ook na het sluiten
van den vrede als vaststaand voorstellen
den boventoon.
Maar het zal verkeeren. liet onzinnige van
de aanmatiging eener vrije beschikking over
het menschenmateriaal zal worden ingezien,
met verbazing over hot feit, dat men zich die
zóo lang heeft laten welgevallen.
Blijkens advertentie in dit nummer kunnen
inschrijvingen op de 4.5 pets. Vrijwillige
Staatsleening groot 125 millioen geschieden
van 27 tot 29 dezer.
Prospecti o.a. aan alle post- en hulppost
kantoren.
Stortings-termijncn 8 Mei, 7 Juni, 7 Juli
en 7 Augustus.
Aan den heer J. H. H. Gunter Mohr is.
op zijn verzoek, met ingang van 1 Mei onder
dankbetuiging eervol ontslag verleend als
Inspecteur der posterijen en telegrafie ter
standplaats Utrecht, terwijl in zijn plaats is
benoemd de heer D. J. van Dieren, thans
Inspecteur te Middelburg.
Burgemeester en Wethouders hebben aan
den Raad voorgedragen ter benoeming tot
onderwijzer aan de openbare I.agere school
E, in de vacature ontstaan door het eervol
ontslag op verzoek verleend aan den heer
E. II. Buijtenhuijs en voortdurend door het
bedanken door den heer I. C. Knoot, de
heeren F, f' Tif. te Maartensdijk S. Got-
lieb, te Winters 'jk; en J. B, Th, Kelch, tc
Baarn.
Zooals wij reeds schreven, is 16 dezer aan
den Raad dezer Gemeente verzonden het vol
gende adres:
geven met vcrschuldigden eerbied te ken
nen ondergeteekenden, A. Hulsten C. Wijnen,
respectievelijk Voorzitter en Secretaris der
afdeeling Amersfoort van den Nederlandschen
Bond van werklieden in openbare diensten
en bedrijven, goedgekeurd bij Kon. Besluit
van 12 Januari 1915, dat zij zich, in opdracht
van de huishoudelijke vergadering van boven-
genoemde organisatie, tot uwen Raad wen
den met het beleefd maar dringend vezoek
om, nu de abnormale toestand en daarmede
de zeer hooge stand der prijzen van de
eerste levensbenoodighoden zoolang aanhoudt
aan het personeel in dienst der Gemeente
Amersfoort, dat minder dan f 1000 per jaar
aan inkomen heeft, een hooger loon per
week uit te koeren.
Voor een nade.e motiveering van dit ver
zoek zijn ze zoo vrij te verwijzen naar hij-
gaande Memorie van toelichting.
Hetwelk doende, enz.
De Memorie van Toelichting luidt in haar
geheel.
De voortdurende stijging van de prijzen
ir eerste levensbenoodigdheden brengt, in
het hijzonder nu de buitengewone toestand
zóo lang aanhoudt, ook voor het personeel
in dienst der Gemeente zeer nadeulige gevol
gen met zich mede.
Zijn de loonen, in 1914 door uwen Raad
vastgesteld, in normale tijden nauwelijks toe
reikend om met een middelmatig gezin daar
van te leven, nu, vooral in den loop van 1915,
de prijzen der eerste levensbenoodigdheden
met groote snelheid zijn omhoog gegaan,
worstelen de gezinnen der arbeiders met een
voortdurend tekort.
Het index-cijfer der kleinhandelprijzen van
29 verbrulksartikelcn bedroeg voor December
150, tegen 14b in November, voor het gchcelc
jaar 1915 was het 142, tegen 11 ft voor 1914
en 114 voor 1913. De.:e cijfers zijn onleeud
aan bet «Maandblad voor het C.entrnal-bureau
voor de statistiek» van 31 Januari 1916,
Daarbij komt dan nog de scherpe stijging
van schoeisel, kleeding en brandstoffen.
Het zijn dus wel buitengewone omstandig
heden, welke hier aanwezig 2ijn, zóo buiten
gewoon. dat adressanten vrijheid vinden, ge
bruik te maken van de reserve, welke zij
gedurende het onderhoud met de Raads
commissie in zake de herziening der loonon
hebben gemaakt.
Adressanten zijn zoo vrij, de desbetreffende
passage uit het rapport van bovengenoemde
Raadscommissie hfer te citeeren«Hierbij
werd de stellige verklaring gogevon, dat,
indien dusdanige loonregeling mocht worden
ingevoerd, in de eerste 5 jaar geen wijziging
daarvan - behoudens buitengewone
omstandigheden zal worden verlangd*.
De verlangde loonregeling is door uwen
Raad vastgesteld adressanten brengen hier
voor nog gaarne een woord van waardeering
maar zij was berekend op normale lijden. De
«buitengewone omstandighedendoor do
oorlogscrisis geschapen, zijn reeds lang aan
wezig en adressanten spreken dan ook den
wensch uit, dat uw Raad dit met hen zal
beamen.
Adressanten vestigen or met nadruk de
aandacht van uwen Raad op, dat do leden
van den Bund, welke zij hier ropresenteeron,
zich niet op het standpunt hebben gesteld,
dat vóór alles of uitsluitend de belangen van
het Gemeentepcrsotieel op den voorgrond
moesten worden gesteld.
Waar de oorlogscrisis zóo groote groepen
van de burgerij, en in het bijzonder van de
arbeiders, trof, hebben zij gemeend in de
hoop, dat de oorlogstoestand binnen afzien-
baren tijd zou eindigen - zich tevreden te
moeten stellen met (le middelen, die worden
aangewend om voor de geheelc arbeiders
bevolking eenige verlichting van druk te ver
krijgen.
Adressanten orkennen gaarne, dat de be
moeiingen van het Rijk en de Gemeente ten
opzichte van een aantal levensbenoodigdheden
voor de verbruikers resultaten hebben opge
leverd en zij spreken het vertrouwen uit, dat
in die richting zal worden voortgegaan. Uit
den aard der zaak konden echter op deze
wijze de gevolgen der prijsstijging slechts
voor een deel worden teniet gedaan, Even-
I wel is, nu de crisis zoo buitengewoon lang
aanhoudt en het einde nog niet is te zien,
de hulp, welke op deze wijze wordt geboden
j alleen niet voldoende om verarming dor ge
zinnen te voorkomen,
1 Adressanten zullen hier geen cijfers geven
het zal den leden van uwen Raad voldoende
bekend zijn, dat de koopkracht van het loon,
ondanks de maatregelen van verhindering,
belangrijk is verminderddat .een gezin, dat
onder normale omstandigheden reeds moeite
heeft om rond to komen, in dezen abnorma.il
duren tijd met een steeds grooter wordend te
kort heeft te worstelen.