COURANT.
Zaterdag 24 Juni 1916.
No. 8738
66e Jaargang.
kosteloos
SMI-lftirOSlT.
Uitgave van de Naamloo/e Vennootschap „Ite Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff
HOOFD-REDACTEUR:
f. j. rmssBzzs.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond, Abounomont per 3 maanden
franco per post/1.15. Advertantiëu 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Dij regel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieels- en ontclgonlngB
advertentiön per regel 15 cent. Roolftmes 1-5 regels 1.25 Bewijsnummers naar hulton
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiCn van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
X£OHT£GHAGXXT 9.
Wie zich met ingang
van 1 Juli doet in.
aohrjjven als abound,
ontvangt de tot dien
datum verschijnen
de nummers
KENNISGEVING E N.
SCH IETOEFENINGEN.
De Burgemeester van Amersfoort
maakt bekend, dat op Zondag 25 Juni
1916 schietoefeningen zullen worden ge
houden op de I.eusderheide op de schiet
banen 1 en 2.
Amersfoort, 22 Juni 1916.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
Maximum-broodprijzen.
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort
maakt bekend, dat de maximum-prijs van
brood aan huls bezorgd bedraagt
Melkbrood 0.5 Kg. (5 ons)] 14 cent.
0.75 (7.5 on») .21
1 (to ons) 28
Bruinbrood 0.3 (5 ons). 10.3
Ongcbuild tarwebrood, niet op
broodkaarten 0.75 Kg. (7.5 ons) tó
Ongebuild tarwebrood, niet op
broodkaarten 1 Kg. (10 ons) .21
Contant afgehaald aan den winkel zijn
deze prijzen 13.5, 20.5 en 27 cent voor
melkbrood en en 10, 13 enj 20 cent
voor bruinbrood.
Amersfoort, J3 Juni 1916.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
6 «f 7?
Is het wenschelijk, dat de leertijd in de
Lagere school zes dan wel zeven jaar duur!
Het antwoord op die vraag kan m.i. niet
twijfelachtig zijn, als we denken aan het
geen we gewoonlijk de volksschool noe
men. leder, die eenigszins op de hoogte is
van onderwijstoestanden, zal toestemmen,
dat een leertijd van zes jaar voor het
>volkskind< te kort is en dat er noodig
nog 1 of 2 jaar bij moet.
Wanneer men soms ziet hoe bedroevend
weinig er bij vele volwassenen, die de zes
klassen toch doorloopen hebben maar wei
nig in de gelegenheid zijn geweest om het
geleerde te onderhouden, is blijven hangen
van hetgeen ze vroeger toch vrij goed wis
ten dan vraagt men zich af, wat daarvan
de oorzaak is en wat gedaan moet worden
om de groote sommen, welke aan het on
derwijs ten koste worden gelegd, meer
vruchtdragend te doen zijn.
Afgezien van de vraag of er wellicht ook
iets hapert aan ons onderwijs-systeem, komt
toch op de eersto plaats de wenschelijkheid
naar voren: Verlenging van den leertijd
en verplicht herhalingsonderwijs tot min
stens 16 jaar,
Anders echter wordt de zaak als wc hot
oog richten naar die scholen, wier leerlingen
later naar een inrichting voor voortgezet-
onderwijs speciaal naar Hoogere Burger
school of Gymnasium'— overgaan,
Zijn de kinderen op 12-jarigen leeftijd
rijp voor die scholen, of moet het tijdstip
van overgang nog minstens een jaar ver
schoven worden en kunnen de leerlingen,
zonder overhaasting en zonder dat aan de
degelijkheid van het onderwijs te kort wordt
gedaan, zóo ver worden gebracht, dat zij
voldoen aan de gestelde elschen
Het antwoord op deze vragen hangt o.a,
af van een andere vraag en wel deze:
Moeten en mogen Hoogere Burgerschool
en Gymnasium hunnerzijds bepaalde eischen
van toelating stellen, of moet de Lagere
school beslissen door aan te geven, hoever
ze haar leerlingen zonder examen-dressuur
kan brengen V
De meest wenschelijke toestand lijkt mij
wel deze. dat de hoogere onderwijsinrich
ting zich aansluite aan de lagere, niet omge
keerd, evenals dat in de Lagere school zelf
het geval is met de eene klasse ten opzichte
van de daaraan voorafgaande.
Is een school goed ingericht, dan zijn er
tusschen de verschillende klassen geenhiacen
I merkbaarer is een geleidelijke overgang
van de eene klasse naar de andere. Zoo
1 moet er ook geen scheidsmuur opgetrokken
zijn tusschen de lagere en de hoogere
I school in den vorm van een toelatings-
examen. Immers ieder examen leidt in
meerdere of mindere mate tot africhterij,
I die wel in de eerste plaats voor kinderen
- is af te keuren en die vooral in dc hoogere
I klassen maar toch ook niet zelden reeds
in de lagere aan het gehecle onderwijs
een onrustigen gang geeft, zeer tot schade
van de degelijkheid van hot onderwijs,
Deze dressuur kan tot gevolg hebben, dat
I leerlingen tot Hoogere Burgerschool of
Gymnasium worden toegelaten (ze hebben
immers een voldoend examen afgelegd) die
er niet of nog niet thuis behooren. En dit
moet natuurlijk weer een nadeeligen in-
I vloed hebben op het onderwijs in de lagere
I klassen van die scholen. Op die wijze wordt
I dus aan weerszijden van den scheidsmuur
het kwaad gesticht.
Afschaffen van het toelatings-examcn dus
en in plaats daarvan een voortdurend con
tact tusschen de lagere en de hoogere school.
De examendressuur, waar die bestaat, zal
verdwijnen en een rustig afwerken van het
programma treedt ervoor in de plaats.
Kan dat niet in zes jaar, dan moet er
zeven jaar over gedaan worden.
Zeer zeker bestaan daartegen ook bezwa
ren. Deze wensch ik echter niet te bespreken.
Eerstdaags zal de welbekende onderwijs-
specialiteit, de heer KI. de Vries, uit Am
sterdam, alhier in een openbare vergadering
'an de plaatselijke afdeeling van >Volks-
inderwijs» dit vraagstuk zoowel als het in
den aanhef door mij genoemde komen
behandelen.
Moge alle ouders on verdere belangstel
lenden niet verzuimen deze vergadering,
waarvan de juiste datum zoo spoedig moge
lijk zal worden meegedeeld, te bezoeken.
A. L. SPELBERG.
Levensmiddelen-
voorziening.
Op aanstichting van «Handel en Nijver
heid" werd gisteravond in »De vergulde
zwaan" gehouden een zeer druk bezochte
gecombineerde vergadering van midden
standers, die op ecnigerlci wijze zijn be
trokken bij dc distributie van levensmid
delen en artikelen van dagelijksch gebruik
in ieder huishouden.
De Voorzitter zeide na zijn openings
woord. dat onmiddellijk na dc mobilisatie
op 1 Augustus 1914 dc Burgemeester het
goede denkbeeld had, middenstanders op
te roepen om ten behoeve van het plaatse
lijk Steun-comité geld bijeen te brengen,
doch, toen het noodig werd de bevoorrading
en de distributie van levensmiddelen, enzoo-
voort te regelen, heeft verzuimd aan de
middenstanders te denken, doch daarentegen
de regeling heeft in handen gelegd van
dr. De Boer, den Directeur van den Ge
meentelijken keuringsdienst, een ongetwij
feld hoogst bekwaam man, doch een theo
retic^ in plaats van een practlsch distri-
buatii en die dus schromelijke fouten heeft
gemaakt. Oneindig beter ware geweest,
deze gewichtige aangelegenheid in handen
te leggen van een commissie uit Kamer
van Koophandel, Handel en Nijverheid,
Hanze, Winkeucrs-verecniging in koloniale
vakken, Slagcrs-vcreeniging, Bakkerspa
troons, enz. maar óok Wcduwenzorg en
andere vereenigingen wier Bestuur weet
hoe ontzaglijk de fatsoenlijke armen lijden.
Zooals dan ook was te verwachten, zijn er
tal van klaehten over de distributie, terwijl
in menig opzicht ook do bevoorrading veel
te vvenscheu heeft gelaten.
Deze vergadering is bijeen geroepen om
althans twee afgevaardigden te benoemen
naar de groote vergadering, belegd door
den Middenstandsbond en 4 Juli te Utrecht
te houden en waar alle georganiseerde
handeldrijvende of industriecle midden
standers uit geheel het land van harte
welkom zijn, Spr, zou willen noemen de
heeren Th. J. II. N ie u wond ijk, als gros
sier, en J. Hofland,alsdetaillist.cn hoopt,
dat de vergadering ook andere branche-
vertegenwoordigers zal willen aanwijzen.
Dat er fouten zijn gemaakt, is niet te
wijten aan de Burgemeesters, doch atyi
de Regeering. welke, naar spr. hoopt, ook
naar dit Mlddonstands-congres vertegen
woordigers zal zenden, gelijk zij steeds
doet.
Men denkt, dat het den middenstanders
zoo goed gaal de middenstanders zeiven
weten wel beter; dien welstand meet men
af naar hoogst enkelen, die zelfs reusachtige
oorlogswinsten maakten en leidt men mis-
scbien ook hieruit af, dat er sedert de mobili*
satie zoo weinig faillissementen zijn uitge
sproken alsof men niet weet, dut dit thans
slechts geschiedt als cr heelemaal geen hou
den moer aan is. Als er is gedemobiliseerd, 1
zal het echter faillissementen regenen. 1
Wie verlangt het woord Men bcperke
zich echter, want na deze vergadering moet 1
de Kruideniers-vereeniging nog vergaderen.
Men bcnoemc dus alvast 2 afgevaardig
den en verder vertegenwoordigers van
dc verschillende branches. Het Bondsbe-
stuur zal wel bepalen, wie hel woord voert.
De heer N ie uwen dijk: Hoe nu Stel,
dat we 10 afgevaardigden benoemen en
het Bondsbestuur, dat de leiding en dus
het gezag hoeft, schrapt er, 2 of 3 dagen
van; te voren, 6 hoe dan Toevallig zijn beide
heeren in het koloniale vak hoe kunnen
zij dc belangen van andere branches ver
dedigen
De Voorzitter: Laat ons dit overlaten
aan het Bondsbestuur, dat immers advies
ontvangt van den heer Koenraad, den
Middenstands-consulent.
Den lieer Hofland is het wel een
beetje al te bar, namen te noemen zonder
vooraf te weten, dat de geest dier heeren.
althans in groote lijnen, afspiegelt de be
doeling van deze bijeenkomst.
Ten congresse moeten spijkers met kop
per worden geslagen en moet ten slotte
worden aangenomen een resolutie, waarin
glashelder staal vermeldAmersfoort wil
zus of zoo.
Dit dient eerst gesanctionneerd doorde/e
vergadering, za! de afgevaardigde het
mandaat kunnen aanvaarden.
Wil de vergadering spr. gcdachtengang
hooren, dan zal h(j die gaarne zoo kort
mogelijk uiteenzetten.
De heer Van Hemmen zegt den lieer
Holland dank er voor, dat hij hem het gras
voor de voeten wegmaaide en vraagt of
het de bedoeling is, alle branches te doen
vertegenwoordigen.
De Voorzitter: Inderdaad, doch uit
den aard der zaak kunnen niet allen liet
woord voeren. Wie de sprekers zullen zijn,
moet het Bondsbestuur uitmaken, Men
kiezc uit all* branches cn belanghebbende
vereenigingen een vertegenwoordiger; alle
andere belangstellenden kunnen meegaan
de groote zaal van «Hotel do I' Europe» Is
groot genoeg. Doch iedere branche zonde
schriftelijk haar verlunglijstje aan den heer
A. L. Houbaer uiterlijk vónraanstuanden
Maandagmiddag, opdat deze het Bonds
bestuur kunne voorlichten.
De heer Nieuwen dijk meent, dat liet
congres een ellenlange vergadering zal
worden.
De heer Frederik's deelt die vrees
niet. Ten congresse zullen de vertegenwoor
digers der verschillende branches uit de
verschillende plaatsen al heel spoedig de
kopstukken uit hun vak herkennen, gauw
een soort sectie-vergadering beleggen cn
aan den besten spreker en bekwaamsten
vakman opdragen de bianche-bclangen te
verdedigen. Geen zal het in het hoofd krij
gen, het woord te vragen alleen om óok
als spreker te fungeeren en zich gedrukt
te zien. Daartoe is de zaak veel te ernstig.
Men moet niet kakelen, maar eieren leggen.
De heer Hofland: Juist, De vertrou
wenslieden, zóo aan te wijzen, moeten het
woord voeren. Ieder kent ze, Eu ten slotte
moet alles belichaamd in een resolutie, Iti
I welke duidelijk wordt omschreven hoe da
middenstanders de menschon van de
I practijk - de toekomst inzien en welke
j middelen zij meenen, dat moeten anngo-
I wend om te redden hetgeen nog te redden
valt, Geschiedt dat niet, dan wordt wederom
niet aangegeven een vaste lijnde hoofd-
Bankvorooniging H. L. A. DULLAERT Co.
AMERSFOORT Srli*rpeiizecl Soest. I
Hjangegraont QO - Tol. Intoro. una
Verhuren loketten in hun „MP8" brand-,
inbraak- en smeltproefvrjle kluis.
'SPECIAAL TARIEF VOOR V ACANTIETiJ DEN.
n den
Spr. heeft dit verzoek mocht man hem
willen aanwijzen, om zoo te zeggen ala
algemeen vertegenwoordiger van deze ver
gadering, dan noore men eerst zijn mee
ning aan omtrent hetgeen hij wellicht, dat
het congres zal doen.
.De heer Oost er veen De hoer Hof
land zegge hier hetgoon hij meent te moe
ten medcdeelen. Hoort hij tc Utrecht iots
beters dan zal hij zich zeker daarbij neer
leggen, te meer omdat hij geen bindend
mandaat krijgt.
Dc heer Graan (Chr. Besturen Bond)
merkt op, dat de Voorzitter er den Burge
meester een verwijt van maakte, dat hij bij
de distributie dc distribuantcn uitichakalde,
of liever, dat hij niet, uls in Augustus 1914,
de hulp inriep van do middenstanders, Spr.
meent, dat de Burgcmeoster niet anders
kón doen, zoowei omdat hij is uitvoerder
van de Levonsmiddolonwct als omdat hij,
helaas! minder gondo ervaringen opdeed
juist van de zijde van middenstanders,
De heer Hofland herinnert, dat de
positie van den middenstand gevaar loopt
door de Rogeerings-maatregelen. De maat
schappij moet behoed tegen verdere mate-
riccle cn morcelo inzinking cn do midden
stand ziet nu evenals ilc arbeiderstand
In, dat cr ernstige twijfel mag rijzon of
dc Regeerlngs-maatrogolcn wel good zijn.
De Levensmiddelen wet legde een dlcto-
riale macht In de handen d*r Burgemeesters.
1 let is niet dc vraag of cr al dan niet
rochtmatige grieven zijn ter plaatse er
zijn Burgemeesters, die niets deden -
doch of er gevaar dreigt voor heel hot
land en of uit dien hoofde dc uitvoering
niet moet gelegd in de handen van ccn
ander college.
Het vraagstuk der bevoorrading Is van
hot allergrootste belang; niet minder dat
van de distributie.
De bedoeling van de ultvoer-politick dor
Regeering is volstrekt niet geweest om te
veel uit te voeren, doch om net economisch
evenwicht, ook'voor na den vrede, te behou
den. Wij kunnen het buitenland, Duilschland
zoowel als Engeland, evenmin missen als
dat dit bulten r-s kan; wij kunnen van
onzen overvloed gerust rullen tegen steen
kolen en zooveel anders, dat in ons land
-elf niet is, Maar dat betcekciit nog vol
strekt niet, dat wij de eigen landgonooten
in zeer groote^ zorgen moeten brengen,
doordien er maar op los wordt uitgevoerd,
zoodat er hier tekort aan allerlei komt.
Dc groote 011 na herhaalde waarschu
wingen onvorgeollljke fout der Rcgce-
ring is geweest, dat zij zich 'heeft laten
voorlichten door belanghebbenden. Men
denke aan het bekende adres van den
graanhandelaar Polak, tc Amsterdam, die
glashelder aantoonde, dat de adviseurs-im
porteurs minderwaardig graan deden aan-
voeren, terwijl puike Tnlandscho tarwe op
don deel bij de boeren stond to bederven
en niet mocht worden gebruikt.
Spr. toont een monster bruine boonen
waarin, tusschen de zoor goede harde, nog
vochtige nieuwe zijn gemengd, waardoor
do gehecle partij beschimmelde, wak werd.
De Regeering is opzettolijk valscb voor
gelicht in zake do aardappelen door belang
hebbenden bij uitvoer-consenten.
Op het congres moet een vaste lijn wor
den aangegeven, langs welke men komt
tot de juiste oplossing van do vraag Imc
moet voortaan dc economische politiek wor
den gevoerd
De bevoorrading moet geschieden door
onpartijdige deskundigen. Er moet rekening
worden gehouden met de belangen der
consumenten, welke parallel luopon met
die van den middenstand.
Men heeft het spr. in den Raad kwalijk
genomen toon hij dit naar voren bracht en
het grievend noemde, dat de hulp, die thans
wordt verstrekt, nog wordt geboden onder
zeker mom van liefdadigheid. Toch zijn
bijvoorbeeld de boonen, die werden ver
strekt, nog met winst van de hand gezet;
zij kosten 116.50 en werden verkocht voor f 18.
Hier mag geen sprake zijn van zekere
liefdadigheid cn daarom hebben spr. en zijn
vrienden zich beschikbaar gesteld, dc distri-
butlo belangloos 10 bewerkstelligen.
In dc jongste Raadszitting zeide do Bur
gemeester, dat hij onder ueze omstandig
heden desnoods liever zou overgaan tot
Staats-soclalisme. Dit heeft spr - het moge
vreemd klinken uit den mond van ccn lid
der S. D. A. P. leed gedaanwant
daaruit blijkt, dat dc Burgemeester wet
zeer treurige ervaringen heeft opgedaan
tnet distribuantcn. Anders zou hij stellig
geen vrede kunnen hebben met dezen
afschuwelijken drang van boven.
Men ontheiïe do Burgemeesters van dc
zware,verantwoordelijkheid dis zij mulrageji.
doch verplichte allen met nlet»
bolanghcbbenden mee te werken er ziin
maar «I te veel Burgemeesters, die n i 1
doen, zelfs onder den rook vanAmersfoo
Indien spr. het voor 't zeggen had, zofl
bij gaarne wonschon, dat ten coi
werd aangenomen acn conclusie van ougeJ
veur deze strekking
Hot congres, overwegende
dat het vraagstuk der bevoorrading c
der distributie liet voornaamste is waa
mede de Regeering zich In dezen tijd heeft
bezig te houden,
dat de bevoorrading dient plaats tc heb
ben onder voorlichting van zankkundlgon,
die onafhankelijk behooren te rijn van de
producenten,
dat dc hoofd-distrihutic naar sic ver
schillende plaatsen behoort te g"S1 bieden
op advies van do Burgemeesters, lie ver-
plicht zijn, zich te doen voorlichten door
commission, bestaande uit consumenten,
klein- en groot-dlstrtbuafflen,
besluit een delegatie, door het Ingres
aangewezen, naar den Minister af tc vaar-
vaardigeu om deze punten nader toe to
lichten.
Komt hot daartoe, dan moet de midden
stand zich gedragen cordaat en royaal,
nlot najagen enghartig eigenbelang, doch
innemen het breede standpunt van solidari
teit, met alle kracht en alle trouw nastreven
het algemeen belang, en zóo de spreekbuis
zijn van allen (langdurig applaus
Do Voorzitter verzoekt nu. over te
gaan tot stemmen.
Do hoor l'red or i ka vreest oen einde-
loozo stemming en zou wonschon, dat de
hier vertegenwoordigde organisaties ieder
hun eigen vertrouwensman aanwezen, ook
buiten do ter vergadering aanwezigen. Hier
zijn bijna uitsluitend distribuantcn van
levensmiddelen, doch In een gcrin is nog
heel wat meer noodig, bijvoorbeeld watch-
