AHEHSF00RT3CHE COURANT.
Donderdag 13 jfHrSl Juli 1916.
No 8746
66e Jaargang.
Op reis.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „l)e Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van CleefT"
HOOFD-REDACTEÜR
p. j. rpsdariks.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/1.— BUREAU:
franco per post/1.15 Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings- KORTEGRAOHI 9.
advertcntiön per regel 15 cent. Reclames 1- 5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent. Postbus o. Telefoon
Bij advertentiCn van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
Aan onze aboutuVs die tijdelijk elders
vertoeven, wordt, op aanvrage en met
duidelijke opgave van adres, de
courant eiken verschijndag tegeu ver
goeding van porto toegezonden.
Ook niet-geahouneerdcn kunnen op de
zelfde wjjze de geregelde toezending van
de „Amersfoortsche-Courant" tijdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
Do Distributie-wet.
(INGEZONDEN*.)
Ten vervolge op het 20 inillioen-ontwerp
en de Interpellatie-Schaper in de Tweede
Kamer ia bet ontwerp-Distributiewet
schenen.
Bij aanneming van dit ontwerp treden de
bevoorrading en de distributie eeu geheel
nieuwe phase in.
Aan de Gemeentebesturen worden dan
verschillende verplichtingen opgelegd
eerstens, dat bepaalde soorten levensmidde
len voorradig moeten zijntweedens, dat de
Gemeente-begrooting, en natuurlijk ook de
Gemeente-rekening, een juist beeld moeten
geven van de bemoeiingen ten deze.
De controle op den aanwezigen voorraad
is opgedragen aan de Gemeentebesturen,
waarom is ingesteldverplichte aangifte.
Het totaal der voorraden zal daardoor aan
den Minister bekend kunnen zijn, betgeen
evenwel nog niet beteekent, dat, krachtens
de Wet van Augustus 1914, een bepaald
procent der hoeveelheid wordt onteigend
vastgesteldcn prijs.
De Minister zal vaststellen een b i 11 ij k e n
prijs voor inkoop en zal -- hoewel de
plichting voor de Gemeentebesturen vaststaat
om op een bepaald tijdstip bepaalde hoeveel
heden In voorraad te houden, respectievelijk
te hebben deze tegen elkaar laten opbieden.
Een gevolg hiervan is. dat alleen rijke
Gemeenten zullen kunnen inkoopen tot boven
den maximum-inkoopsprijs, daar alleen deze
rijke Gemeenten geen rekening behoeven te
houden met de vergoeding, tot een vierde
van hun distributie-regeling, welke de Minis
ter zich voorstelt toe te staan indien geen
hoogere prijs wordt uitgelegd.
Hierdoor zal bijvoorbeeld Baarn zich ge
makkelijker kunnen bevoorraden dan Amers
foort.
De producenten - de voortbrengers en
niet de verbruikers zullen" hiervan profi
teered omdat de billijkheid van den
prijs, afgemeten naar hetgeen buitenland
se he opkoopers bieden, geen rekening houdt
met de koopkracht binnenlands.
Wilde men ten deze de billijkheid inder
daad betrachten dan zou, sis norm, de kost
prijs van vóór den oorlog moeten worden,
aangelegd, verhoogd met de hoogere vracht
en productie-kosten, doch zonder oorlogs
winst.
Het geheele systeem beteekent een ont
zaglijke arbeidsverspilling en is in zijn wezen
Staats-soclalistisch.
De inperking van het vrije ruilverkeer is
evenwel thans geboden In ons nationaal en
economisch belang en dan ook alleen uit
dien hoofde te aanvaarden.
Dat de geheele gemsenschap ge
decentraliseerd, omdat elke Gemeente als
koopster optreedt de kosten zal dragen,
is een lichtpunt. Immers het zal de Ge
meentebesturen behoeden voor het voeren
van koopmanschap alléén op kosten van den
verbruiker met smalle beurs.
In Ministers taal brengen de producenten
reeds een groot offer op het altaar onzer
nationale saamhoorigheid, daar de «billijk-
heidsprijs< blijft beneden dien in het vrije
ruilverkeer.
Wordt dit ontwerp aangenomen, dan zul
len de Gemeentebesturen enorme lasten heb-
dragen en het is volstrekt nog^niet
uitgesloten, dat dit systeem ook den produ
centen nog een behoorlijke oorlogswinst zal
bezorgen boven hun normale winst, omdat
het procent, voor binnenlandsch verbruik
bestdmd, zal zijn onderworpen aan markt
fluctuaties.
De' uitvoering van deze wet brengt mede.
dat noch de spoorweg-maatschappijen, noch
de vrachtschippers, noch de boden op om
liggende Gemeenten goederen, kennelijk be-
hoorende tot de rubriek levensmiddelen.,
zullen mogen in- of uitklaren, of afgeven
zonder consent van het Gemeentebestuur.
Voorts, dat houders van niet-consumptieve
voorraden deze alléén mogen verplaatsen
binnen de Gemeente, onverschillig of deze
verplaatsing geschiedt in dan wel buiten
consumptie, tenzij met geleidebiljet, afgegeven
door het Gemeentebestuur.
Noodig zal daarom zijn de oprichting van
een Bureau van inkoop en het aanleggen
en zorgvuldig bijhouden van tabellen, op
welke overzichtelijk de bevoorrading onder deze 'ernstige zaak
cijfers wordt gebracht. 1
Deze zaken zijn een direct gevolg vatt den
te verwachten grooteren noodtoestand dan
welke we thans beleven. Omdat tot dekking
van de kosten dezer centrale controle geen
centime bedrijfswinst mag worden geheven,
zal het kleine tegenover het grootere in
komen niet onevenredig worden belast.
De nieuwe tak van dienst, genaamd
Distributie., zal geschieden óf direct van
wege de Gemeenten, óf door middel van
bestaande distribuanten.
Op practlsche gronden zou ik er de voor
keur aau geven, de klein-dlstrlbutie te doen
gaan over de bestaande inrichtingen. Immers
1. een Gemeente bezit geen centrale op
slagplaatsen,
kosten
2. opslagplaatsen in verschillende deelen
eener Gemeente Zijn zeer kostbaar, uit een
oogpunt van exploitatie, huur en arbeidsloon,
en bovendien zeer tijdroovend voor de klein-
distribuantcn;
3. stapelplaatsen zijn ongeschikt voor
distributie in het klein, welke zeer bijzondere
zorg vereischt en wel gedecentraliseerd
moet geschieden, wegens de verscheiden
heid der artikelen zoowel als ter wille van do
verbruikers
de bestaande distribuanten kan
lijkste, welke, vooral door de schromelijk
onbillijke tegenwerking van Engeland, de
kampioen voor de «vrijheid der zee», aan
de Gemeentebesturen worden opgelegd.
Hoezeer de quaestie der bevoorrading
klemt, wordt wel bewezen door Putten, dat
geen rijst meer heeft en door Utrecht, dat
reeds zonder peulvruchten zit en weldra
óok geen rijst meer zal hebben, terwijl er
in heel het land groot gebrek is aan garen
en sajet.
Het verslag van het onderhoud tusschcn
den Directeur-generaal van Handel aan het
i Departement van I-andbouw, Nijverheid en
Handel, en de delegatie uit het Bestuur
van den Middenstandsbond zal binnen enkele
dagen verschijnen.
Naar een der leden ons berichtte, is dit
onderhoud stellig niet vruchteloos geweest,
j Met groote belangstelling werd vernomen
hetgeen de vaklieden ten deze hebben op-
I gemerkt en in overweging gegeven.
I.aat ons allen belanghebbenden bij
toch de handen
ineenslaan en haar helpen tot stand bren
gen en zoo goed m o g e 1 ij k helpen uit
voeren niet door protest-moties aan te
nemen, doch door te bevoegder plaatse
intijds, en zooveel mogelijk door bewijzen
gestaafd, alle ernstige klachten in te brengen
en, zonder aanzien des persoons, de over
treders bekend te maken.
Evenals op 20 Mei tegen het 20 millioen-
ontwerp hebben de Gemeentebesturen van
Amsterdam, Rotterdam en Den Haag thans
ook bezwaren ontwikkeld tegen het ont
werp-Distributiewet. Zij wijzen er op, dat
aan de Gemeenten een deel der kosten in
de voorziening met levensmiddelen wordt
irichting" duizenden" zou j opgelegd, terwijl hun invloed op de kosten
geheel of nagenoeg geheel wordt uitge
schakeld. De kosten worden gevormd door
het nadeelig verschil tusschen den inkoops
prijs en den verkoopsprijs der beschikbaar
gestelde levensmiddelen en brandstoffen.
Dit nadeelig verschil nu wordt bepaald
door drie factoren 1. zouden de Gemeenten
tc duur kunnen inkoopen. 2. zouden zij, al
te vrijgevig, de verstrekking aan te velen,
ook aan hen, die er geen behoefte aan
hebben, kunnen ten goede doen komen,
en 3. zouden zij de verkoopsprijzen te laag
kunnen stellen. Wat de eerste twee factoren
zeer wel bren"gën"on"drr 'pubiièrreciÜeriijkë betreft, zijn de Gemeentebesturen geheel
verantwoordelijkheid door hen tijdelijk te uitgeschakeld.
maken tot ondergeschikten van het Ge- Door hel Ihans gekozen systeem hebben
meentebestuur, Dit voorkomt tevens, dat de Gemeenten zoo goed als geen invloed
arbeidskrachten, die op dit gebied hun sporen op het beloop van het nadeelig verschil en
reeds hebben verdiend, zouden worden uit- daarmede is naar het oordeel van de adres-
geschakeld tegen inruiling van allicht minder seerende Gemeentebesturen elke grond weg-
vakkundigen, die wellicht hun taak bureau- gevallen
de Gemeenten te bezwaren
...,t het vierde deel der vermoedelijk zeer
aanzienlijke kosten.
j Uitvoerig wordt er verder op gewezen,
dat de moeilijkheden voor de volksvoor-
ziening niet van plaatselijken, maar van
j nationalen en zelfs van internationalen aard
zijn, afhankelijk van in- en uitvoer quaesties.
On dat alles hebben de Gemeentebesturen
1 - ..11 J.._ i,
cratisch zouden opvatten en tot de meening
komen, dat eeitjkooper hun dienaar is.
Menige Gemeente zal er intusichen wel
toe moeten overgaan, aan haar Dagclijkseh
Bestuur iemand toe te voegen, die meer in
het bijzonder is belast met het Voedings-
departement.
Tevens blijkt wel, dat de Gemeen te- -
besturen voortaan een belangrijker aan- geenerlei invloed en dus gaat het niet aan,
deel moeten gaan dragen in de verantwoo.de- een aanzienlijk deel van de kosten voor
lijkheid, omdat hun bemoeiing intensiever naar rekening te ^brengen, omdat.aan de
wordt. 1 jj§ m" "n r"r,r
J. HOFLAND.
De Tweede Kamer of liever de halve
Kamer, want er waren slechts 54 van de
100 leden heeft zich Dinsdag niet ont-
zieti, met 30 tegen 24 stemmen tc verwer
pen een voorstel Schaper om de Distribntie-
wet onmiddellijk in de afdeelingen te be
handelen en haar nog vóór het zomer-recés
af tc doen.
Alsof het vraagstuk der tijdige bevoor
rading en pas daarna der juiste distributie 1
niet alleen van levensmiddelen, maar phchting oplegt, zorg te dragen, dat vol-
óok van alle artikelen van dagelijks gebruik doende hoeveelheden aanwezig zullen zijn,
in een gezin -- niet is een van de moei- doch noch de Gemeentebesturen noch dc
1 omeenten dc middelen ontbreken, door
bijzondere heffingen deze uitgaven te dekken,
j De adresseerende Gemeentebesturen ver
zoeken den Minister van Landbouw dan
ook, de door hem voorgestelde kosten-ver-
I deeling terug te nemen.
Verder hebben de zelfde Gemeentebe-
sturen, naast het reeds vroeger verzondene,
I een adres gericht tot de Ministers van Land
bouw, Binnenlandsche Zaken en Justitie
naar aanleiding van het wetsontwerp »Bc-
schikbaarstelling van Levensmiddelen (het
I 20 millioen-ontwerp).
Dit adres wijst er op, dat 1 van art. 1
dier wet aan de Gemeentebesturen de ver-
Burgemeesters beschikken over de macht
om te zorgen, dat die voldoende voorraden
er zijn of door aanvoer van het buitenland
er zullen komen. De toelichting verwijst
naar de Onteigeningswet, doch deze wet
geeft den Burgemeesters slechts de be
voegdheid tot in bezit neming van de voor
raden, die in hun Gemeenten zijn, doch
geeft hun geen middel om te zorgen, dat
er voorraden komen. Wanneer de Gemeente
besturen, omdat de Burgemeester niet ont
eigenen kan hetgeen niet in de Gemeente
is, zijn aangewezen op inkoop en opslag,
wordt stilzwijgend verondersteld, dat voor
raden ergens buiten de Gemeente, maar
binnen het Rijk zijn. En eenige waarborg
daarvoor wordt in het ontwerp niet gegeven.
Adressanten meenen daarom, dat de zorg
voor voldoende voorraden alleen in handen
van het Rijk moet berusten, en dat het Rijk
de benoodigde voorraden aan de Gemeente
besturen dient te leveren.
De genoemde Gemeentebesturen dringen
er daarom op aan, dat het wetsontwerp zóo
zal worden gewijzigd, dat aankoop van de
vereischte voorraden buiten de taak der Ge
meenten komt te liggen.
Ook de Besturen der Vereeniging van
Xederlandsche Gemeenten en der Vereeni
ging van kleine steden en plattelands-ge
meenten zijn thans in gezamenlijke spoed
vergadering bijeengeroepen om te beraad
slagen over het Distributie-ontwerp.
Hierboven is telkens sprake van voor
raden en worden geenszins uitsluitend be
doeld levensmiddelen.
Dat het zaak is, ook op andere zaken
van dagelijks gebruik te letten, moge blijken
uit het volgende, ontleend aan •Gemeen
schappelijk Belang", het orgaan van den
Bond van Ned. detail-handelaren in brand
stoffen
Toen in 1914 de wereldoorlog uitbrak,
was de vraag, hoe zich van brandstof voor
huishoudelijk gebruik te voorzien, een niet
gemakkelijk op te lossen probleem. De aan
wezige voorraden waren betrekkelijk ge
ring; aanvoer uit Duitso(i1and, Belgit- en
Engeland was in de eerste oorlogsmaand
niet mogelijk, terwijl de vraag buitenge
woon groot was.
Toch kwam de detailhandel de moeilijk
heden vrij snel te boven. Door geruststel
lende berichten in de pers en door het be
trekkelijk laag houden der prijzen, was de
vraag spoedig weer normaal bovendien
bleek aanvoer uit Engeland en Duitsch-
land na begin September weder mogelijk.
Al was van het maken van een grooten
reservevoorraad geen sprake, toch kon tot
April 1915 in ieders behoefte worden voor
zien, daar ook groote voorraden Limburg-
sche kolen, die anders werden uitgevoerd,
nu in ons land bleven.
Van April 1915 tot September 1915 werd
de aanvoer herhaaldelijk belemmerd. Door
de berichten in de pers daarover kwam een
deel van het publiek er toe om de winter-
behoefte in den zomer op te doen. Dit
werkte een goede distributie in de hand.
De aanvoeren gingen direct naar de ver
bruikers, er kwam zoodoende, naast den
gewonen voorraad, een vrij belangrijke on
zichtbare voorraad, waarop in de winter
maanden kon worden geteerd, zoodat de
winteraanvoer werd ontlast.
In den winter van 1915 op 1916 konden
dan ook zij, die niet in de gelegenheid
waren, in den zomer >op te doen», vrij ge
makkelijk worden geholpen uit de aan
voeren en den beschikbaren voorraad bij
den brandstoffenhandel. Er was dus een
zerer regelmatige, en daardoor goedkoope
vetdeeling van brandstoffen, met het gevolg,
dat ook de prijzen in de wintermaanden
be tekkelijk laag bleven.
Doordat er nu in dfc twee oorlogsjaren
geen gebrek aan brandstof is geweest, en
de prijzen binnen redelijke grenzen zijn ge
bleven, is er zekere gerustheid gekomen
onder het publiek, die het nu echter weder
