COURANT.
Zaterdag 4
November 1916.
No 8795.
67e Jaargang
L. A. DULLAERT Co
SAFE-DEPOSIT
Uitgave van de Naainlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff"
HOOFD-REDACTEUR
P. J. 7ASSSRXES.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/1.—
franco per post ƒ1.15. Advertentiëo. 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiCn per regel 15 cent. Reclames 15 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9.
KENNISGEVINGEN.
Gezien het Reglement op de inrichting
der Provinciale Griffie,
Maken bekend
dat, met afwijking van het bepaalde in
artikel 5 van bovenaangehaald Reglement,
de bureaux der Provinciale Griffie met in
gang van 4 November a.s. des Zaterdags
voor het publiek geopend zullen zijn van
des voormiddags 9 tot des namiddags 1 uur.
Utrecht, 30 October 1916.
De Gedeputeerde Staten voornoemd,
VAN LYNDEN VAN SANDENBURG,
Voorzitter.
A. VAN DOORNINCK, Griffier.
RAADSVERGADERING.
De Burgemeester van Amersfoort,
Gezien artikel 41 der Gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat
de Raad dezer Gemeente zal vergaderen op
Dinsdag den 7 November aanstaande, des
namiddags ten 7 ure.
Amersfoort, 4 November 1916.
De Burgemeester voornoemd
Van RANDWIJCK
BRUIN BROOD.
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort,
maakt bekend dat bruinbrood 'Regeerings-
brood) in bet vervolg voor ieder doch
uitsluitend op broodkaarten verkrijgbaar
zal zijn.
Amersfoort. 2 November 1916.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
BESCHIKBAARSTELLEN
VAN GOEDEREN.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Amersfoort
maken bekend, dat blijvens schrijven van
den Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel beschikbaar zullen worden gesteld
door middel van het Levensmiddelen-bureau
stapel groentenRoode kool, Gele kool,
Uien, en Friesche en andere soorten fijne
peen,
vatgroen'enPronksnijboonen, Enkele
spercieboonen, Dubbele spercieboonen, Zuur
kool, Andijvie, Rund vet, Spek, Rijst, Gort
en Havermout.
Burgeemester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
VAN RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
MAXIMUM-PRIJS EIEREN.
De Burgemeester der Gemeente Amers-
foort
maakt bekend dat door den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel met ingang
van 1 November 1916 de maximum-klein-
handelprijs vaa versche kipeieren,
ingevolge art. 2 der Distributiewet 1916, zal
bedragen fo.io per stuk en dat de maxi
mum-grossiersprijs van kalkeieren,
ingevolge art. 8 van gemelde wet, zal be
dragen f 0.06 per stuk en de maximum-
kleinhandelprijs f0.07 per stuk,
Amersfoort, 2 November 19«6,
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
BOTER.
De Burgemeester, der Gemeente Amers
foort
maakt bekend, dat de Directeur van 'het
Rijks-centraal administratiekantoor voor de
distributie van levensmiddelen heeft bepaald,
dat Joa. van ESVELD en T. SIEPERDA
uitgesloten zijn, »Regeeringsboter< voor
den binnenlandschen handel te betrekken en
dus geschorst zijn, genoemde boter te mogen
ontvangen.
Amersfoort. 2 November 1916.
De Burgcmeest voornoemd,
Van RANDWIJCK.
tierc Slagerij, ingediend verzoek, met bijlagen,
om vergunning tot het oprichten van een
Blachtplaatstje ten behoeve van genoemde
elagery,
in het perceel alhier gelegen aan de Helle
straat, bij het Kadaster bekend onder Sectie
E, No. 20, op de Secretarie der Gemeente I
ter visie ligt, en dat op Donderdag den 1G
November b.b., des voormiddags te half elf
gelegenheid ten Raadbuize wordt ge- I
geven om, ten overstaan van het Gemeentebe
stuur of van éen of meer zijner leden, bezwaren
legen het oprichten van de inrichting in te
brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid
der Hinderwet, zijn volgens de bestaande juris
prudentie alleen zij gerechtigd, die overeen
komstig artikel 7 der Hinderwet voor het
Gemeentebestuur of éen of meer zijner leden
zijn verschenen, ten einde hunne bezwaren
mondeling toe te lichten.
Amersfoort, 2 November 191C.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders vau Amers
foort,
Gelet op art. li en 7 der Hindorwet,
Brengen ter kennis van het publiek, dat een
'W J. WARNA EK, Voorzitter van de Ci.öpera-
Verkiezings-vergadering.
In Amicitia* werd Donderdagavond een
vergadering gehouden, belegd door de
plaatselijke afdeeling der s. d. a.p.
De heer Me bi us begon te 8.15 zijn
openingswoord met een excuus. Aan het
slot van het oproepingsbiljet stond gedrukt
Het Bestuur van Gemeentebelang* is tot
debat uitgenoodigd*. Even vóór het openen
der vergadering bleek evenwel, dat het
Bestuur der Vrijzinnige kiesvereeniging
♦Amersfoort's Gemeentebelang* niet is
genood. Verleden week, bij de jaarver
gadering der afdeeling, is een andere
Secretaris benoemd en deze meende, dat zijn
voorganger de uitnoodiging reeds had ver
zonden. Daarvoor excuus.
Al is de zaal niet geheel bezet, zoo be
sloot spr., daaruit moet men toch niet op
maken, dat er lauwheid is voor de komende
Raadsverkiezing, de derde in dit jaar.
De heer J. Hofland, te 8.17 het woord
verkrijgend, zeide ongeveer
Gelijk op het biljet is afgedrukt, zal ik
spreken over Het verraad der sociaal
democraten*. Gij weet, dat wij door »De
Eemlander* zijn gescholden voor verraders
der democratie en vat) ae democratische
lijn, die naar het heet door den Raad
sinds enkele jaren wordt gevolgd. Zulk een
beschuldiging is geen aangename aandoening
en zij wordt nog erger als je te goeder
trouw meent te zijn de drager der
sociaal-democratische idee, als je meent
naar je beste weten te dienen de democratie
en als je naar je beste krachten hebt ge
steund de vooruitstrevende Gemeente
politiek, inzoover deze hier vooruitstre
vend is'.
Waarom matigt dat blad zich aan, dat
het zou zijn de spreektrompret der voor
uitstrevende vrijzinnigen en waarom matigt
het zich aan het recht, ons, sociaal-demo
craten, te schelden voor verraders?
Omdat de vrijzinnigheid een oogenblik
kwam tot het vernederend begrip, dat zij
van meerderheid in den Raad is geworden
de gelijke der rechtsche partijen en dit
door onze houding bij de jongste herstem
ming.
Aan dit alles is verbonden een voorspel,
dat ik voor deze vergadering zal ontvou
wen.
Toen een jaar of wat geleden de s. d.
hier een woord gingen meespreken bij de
verkiezingen en al spoedig bleek, dat de
uitslag eigenlijk in handen was gelegd van
do s. d„ was het onze plicht om zonder
dat wij een eigen vertegenwoordiger had
den aan den Westsingel die partij den
vertegenwoordiger op te dringen, die het
dichtst bij ons stond. Dat is inderdaad zoo
gegaan. De verkiezing van den heer San
ders, die dadelijk Wethouder werd. is ge
slaagd door onze medewerking, welke wij
verleenden omdat hij openlijk had ver
klaard, voorstander te zijn van de eemg-
billijkc belastingheffing en wel naar draag
kracht, ofschoon hij haar later vastlegde
aan fiscale redenen. De heer Rijkens. thans
Burgemeester van Veendam, verklaarde
zich schriftelijk vóór een progressieve be
lasting en stelde die niet afhankelijk van
fiscale redenen. Hij heeft zóo lang gevoch
ten in den Raad tot hel beginsel is inge
lost en tot werkelijkheid is gemaakt en dit
was inderdaad een gevolg van den steun,
dien wij verleenden bij de verkiezingen.
Dat was nog in den tijd waarin wij de
kleine viool en de vrijzinnigen de groote
viool speelden en zij in den Raad wel de
lakens uitdeelden, doch in afhankelijke
positie waren van de s. d. Nu is die tijd
voorbij dezen zomer, bij de verkiezing
voor de Provinciale Staten, Is gebleken,
dat te Amersfoort zelf de s. d. candidaat
boven de vrijzinnige candidaten is uitge
groeid en bij de jongste Raadsverkiezing
was Jacob Overeem slechts met 8 of 9
stemmen in de minderheid.
Hoe meer je je begint te gevoelen, des
te meer dring je je positie naar voren
dat spreekt als een boek. En dit hebben
wij bij de herstemming dan ook gedaan.
verleden jaar is met medewerking der
vrijz. een s. d. in den Raad gekomendoch
dezen zomer bleek, dat wij bijna de gelijken
waren van de vrijz. en dus stelden wij bij
een herstemmings-accoord zekere clschen.
Was daarmee nu gezegd, dat wij bond-
genooten waren? Volstrekt niet; want eer
der had dat blad stelling genomen tegen
de s. d. Terecht, want vrijz. en s. d. hul
digen niet het zelfde beginsel, wortelen niet
op éen stoel, gelijk overbekend is en ik
nader zal releveeren.
Dc democratische lijn is in den Raad
volstrekt niet altijd gevolgd; in tegendeel
is steeds afgeweken naar de zijde der reactie.
Wij stelden dus onze herstemmings-
eischen, hetgeen voortdurend gebeurt,
zeidenals jelui wilt toegeven, dat wij
na lange jaren te hebben gewerkt en
streden jelui gelijken zijn geworden
dat jelui met ons beter kunt boeren dan
met de clericalen en de reactionnairen, dan
helpen wij jelui als je ons later óok helpt.
De vrijz. meenden, dat zij zich daarmee
vernederden en gingen liever een accoord
aan met de clericalen om een vierden Wet-
Als dat. ooit is geschied dan hebben de
vrijz. zich thans geblameerd door zich te
encanailleeren met de clericalen, uit angst,
dat Jan Proleet wat meer stem zou krijgen
in den Raad. Liever gingen zij een accoord
aan met de clericalen.
De vrijz. candidaat is hier niet aanwezig;
daarom zal ik geen kwaad van hem zeggen
doch veel goed althans als lid van den
Raad verwacht ik óok niet van hem.
Nu al is er een vrijz., die rondloopt
en rondspookt en vraagt of ze hem nu
toch alsjeblieft candidaat willen stellen om
Hofland in 1917 te wippen.
Bestond er een bondgenootschap? Neen.
Ons accoord is afgewezen. Het verraad is
niet geschied door de s. d„ doch door de
vrijz., die het onmogelijk hebben gemaakt,
dat zij de meerderheid behielden en die de
s d, in een hoek trachten te duwen.
Ik zeide reeds, dat de vrijz. en de s. d.
op enkele punten van de Gemeentelijke
politiek een gemeenschappelijke lijn volgen
en daarom juist is het van den anderen
kant wel wat gek, dat de vrijz. nu zeggen
het is ons glad onverschillig welke houding
de s. d. aannemen, mits wij maar het ver
trouwen hebben van de clericalen hetgeen
tot uiting kwam bij de benoeming van den
vierden Wethouder.
Een andere vraag is of door de vrijz.
in den Raad niet af en toe is afgeweken
van de democratische lijn en zij liever
heulden met de clericalen, terwijl men toch
zou meenen, dat zij tegenover de s. d.
steeds éen lijn zouden trekken.
In de Gemeentepolitiek is éen punt, dat
thans aller aandacht vraagt in dezen be
nauwenden tijd en wel de uitvoering der
Distributiewet.
Mijn eerste werk als Raadslid was te
trachten, de volkskracht te bewaren door
o.a. aan menschen met zeker inkomen goed-
koope brandstof te verschaffen. Ik ontwierp
zelfs een verordening, om welke men toen
heeft gelachenmaar achteraf beschouwd,
bleek die nog niet zoo kwaad. Men beeft
den maatregel zóo maar genomen en zóo
maar de inkomensgrens vastgesteld. B.
W. hebben dien maatregel nooit uitgevoerd,
doch er van gemaakt armenzorg.
Ik zou nu toch wel willen vragen is dit
werken in democratische richting, dan wel
is dit een geringschatting en een minach
ting van een besluit, dat berust op demo-
Commandltaire li
Bankvereeniging II*
AMERSFOORT Scherpenzeel Soest
Langosraottt 30 - Tel. Intero. 868
EFFECTEN. COUPONS. PROLONOATIËN.
Openen Rekeningen-Courant.
Keepen en verknopen Buiteiilundsch llaiikpupier.
cratischen grondslag
De noodzakelijkheid der benoeming van
een vierden Wethouder is gemotiveerd om
het onderiing vertrouwen van alle vertegen
woordigers der burgerij in den Raad te
versterken. Maar geen der clericalen heeft
het vertrouwen in B. W. opgezegd. Die
benoeming is een bewijs van geringschat
ting van een democratisch besluit en een
verraad aan de democratische beginselen.
Nog andere punten zal ik naar voren
brengen, die bewijzen, dat de democratische
lijn niet altijd is gevolgd en dat de demo
cratische idee is verraden.
De geestelijke stroomingen in het open
baar leven zijn er in geslaagd, vooral bij
de arbeiders andere inzichten te scheppen.
Na moeizamen strijd hebben zij bijvoor
beeld medezeggenschap gekregen in de
arbeidsvoorwaarden en zijn ze niet langer
de afhankelijken, doch do gelijkgerechtig
den van het kapitaalhetgeen door den
heer Sanders indertijd is genoemd een der
mooiste idealen, \Velke de arbeidersbe
weging heeft nagestreefd.
Toen verleden jaar de Arbeidsbeurs werd
opgericht, ware het logisch geweest als ook
van vrijz. zijde ware erkend, dat de arbei
ders gelijkrechtigd zijn in het arbeidsproces.
Toen ik bepleitte, dat bij uitsluitingen of
stakingen de olficieele Besturen der arbei
ders-organisaties aan B. W. daarover
zouden berichten, werd die inmenging af
gewezen, omdat dit niet kon geduld in
officieele verhoudingen. De Raad en haar
vrijz. meerderheid heeft er feestelijk voor
bedankt en sneed af dit prachtig beginsel.
Men duldde het niet en wilde het niet,
want het kapitaal is de voornaamste factor
en de arbeiders hebben slechts te gehoor
zamen.
Ik acht dit niet alleen een verwaarloozlng
van, maar ook een verraad aan het beginsel.
Wij hebbea gehad het voorstel en
daaruit blijkt te meer, dat De Eemlander*
niet is de spreekbuis van de nu ver
dwenen vrijz. Raadsmeerderheid tot be
noeming van een vierden Wethouder. Hoe
ijoover was de verdediging door het Raads
lid Van Kalken, die een paar jaren terug
is gedoodverfd als Wethouder voor sociale
aangelegenheden.
Dat voorstel is maar niet zoo klakkeloos
in den Raad geworpeneerst is echt ge-
konkelfoezeld. Einde September hebben de
clericalen vergaderd en hun versterkte
positie uitgebreid ten koste van de vrijz.
Zij konden niet ronduit zeggen wij willen
een vierden Wethouder, omdat wij jelui niet
gunnen de meerderheid plus éen«. Dat zij
dit standpunt innamen, is hun m. i. niet
kwalijk te nemenimmers zij deden het
zelfde als wij, die zeiden >laat den zetel
voor Hofland in 1917 vrij en verzeker ons
een tweede plaats* en het ware ver
kieslijker en eervoller geweest, ons voor
stel aan te nemen, omdat meerdere vrijz.
zijn gekozen met steun van de s. d.
Doch door ons voorstel aan te nemen,
hadden de vrijz. moeten erkennen, dat er
rekening moet gehouden met de arbeiders
beweging. En dat wilden ze niet en daar
om is de lijn afgesneden en is door hen
verraad gepleegd.
Het voorstel tot benoeming van een vier
den Wethouder, getcekend door 3 vrijz,
2 R.K. en 2 A.R., steunt volgens het
stuk, dat ik hier heb ♦in hoofdzaak op
de volgende overwegingen
De werkzaamheden van de Gemeentp-
wijl de aard hunner bemoeiingen van ka
rakter verandert.
Een en ander heeft ten gevolge, eener-
zijds, dat een goede vervulling zoowel van
het lidmaatschap van den Raad, als van dat
van het College van Dagclijksch Bestuur
steeds meer tijd en inspanning vereischl*
Wie zal dat ontkennen Doch heeft dit
iets te maken met het benoemen van een
vierden Wethouder Drogredenen zijn het
en ik noemde dan ook het stuk onwaar
achtig en onoprecht. Ik hoop, dat het Be
stuur der vrijz. kiesvereeniging tot de er
kenning zal komen, dal, als er ooit verraad
is gepleegd, dit toen is geschied. Andere
middelen oni het College van B. W. te
ontheffen van overstelpend werk staan den
Raad ten dienste.
Ik lees verder: >en anderzijds en
hierop mccncn wij vooral den nadruk te
mogen leggen dat het voor den Raad,
als geheel, meermalen moeilijk valt, het be^
leid vanBurgemecster en Wethouders direct
en ten volle te waardeeren*.
Heeft het ooit gemangeld aan waardee
ring Elk voorstel, dat inging tegen de
democratie is althans steeds gretig aange
pakt.
k herinner, dat toen we verleden voor
jaar geld moesten hebben, men niet heeft
gevolgd de democratische lijn van progres
sieve heffing, doch daarmee heeft gebro
ken uit vrees, dat menschen met grootere
inkomens van hier zouden vertrekken en
anderen met een flink inkomen zich hier
niet zouden vestigen, ofschoon ik uit het
officieel Gemeenteverslag aantoonde, dat
het belastbaar inkomen zich steeds beweegt
in stijgende richting en van 3 millioen ruim
in 1911 klom tot 5 millioen in 1916, zoo-
dat het inderdaad mogelijk zou zijn ge
weest, de lijn van voor 3 jaar nader te ver
volmaken zonder de indirecte verbruiksbe
lasting op het gas.
lk stelde dit niet alleen \oor, doch schreef
er ook over in de plaatselijke bladen, zoo
dat alle Raadsleden er kennis van konden
nemen, doch de vrijz. meerderheid heeft
geen kik gezegd, uitgezonderd de heer
Rijkens, die het aandurfde, hoewel zelf
Wethouder, tegen het voorstel van B. W.
te stemmen. De andere zoogenaamd vrijz.
hebben met de clericalen in gesloten phalanx
gestemd vóór het voorstel van B. W.,
zoodat de arbeiders hier nu hebben onnoo-
dig duur gas, terwijl de grootere inkomens
zijn ontlast. liet geld werd dus gehaald van
hen, die het niet kunnen missen, en die "t het
best kunnen missen werden geholpen. Iemand
met een inkomen van f20000 zou in dc
verhoogde (iasbelasting moeten opbrengen
f 60, doch f 500 in de verhoogde progres
sieve Inkomstenbelasting. Dc vrijz. zijn dus
schandelijk afgeweken van het democratische
beginsel en zochten toen heul bij de cleri
calen.
Ik lees verder in het stuk: ♦Het spreekt
evenwel van zelf, dat deze opvatting alléén
kan worden aanvaard, indien zij gepaard
gaat met een evenredige vertegenwoordi
ging*.
Ziet ge wel dc souvereine minachting
voor de arbeiders? De afgevaardigden der
vrijz. kiesvereeniging hebben de evenredige
vertegenwoordiging ten opzichte van de
arbeiders finaal afgewezen.
Ik hoop, dat de vrijz. zullen komen met
een verklaring, dal zij zullen breken met
het accoord der clericalen, alleen om den
invloed der arbeidersbeweging te ontgaan,
Wanneer in den Raad voorstellen worden
