Ingezfl
wisseling das jaars publiceerde. Vrede zon
der recht zonder gerechtigheid - is een
bezit zonder waarborg, is een toestsnd van
onbeveiligd afwachten ran hetgeen het lot
aal brengen. Daartegenover ataat als een
wapenschild van groote sterkte de vrede,
gegrond op het recht.
Hoe moet men daartoe komen
Het antwoord schijnt eenvoudig. De men
schep moeten doordrongen worden van het
begrip van recht en gerechtigheidzóo
doordrongen, dat zij den oorlog heer
schappij niet van het recht, doch
bet geweld niet meer in hun ge-
dachtenkring kunnen opnemen.
Zeker, dat is heel eenvoudig. Doch die
algemeene, die onaantastbare zin voor recht
en gerechtigheid is wellicht nimmer bij de
menschen te verkrijgen. Want de menscb
heeft elementen in zich, die blij'
ongecontroleerd en onbeteugeld tegen
recht en gerechtigheid ingaan. En in hoe-
vele menscben zijn die elementen niet onge
controleerd en onbeteugeld I
Het wil ons voorkomen, dat juist
gedachte, dat de begrippen van recht en
gerechtigheid nu en dan een stootje moeten
krijgen om vooruit geschoven te worden.
Dat stootje, of, beter gezegd, dien flinken
stoot, moet o.i. het eigenbelang toebrengen.
De menschen doen en laten eerder iets uit
overwegingen van voordeel of nadeel dan
omdat Tets goed dan wel slecht zou zijn.
Dit is geen hartverheffende uitspraak, doch
een nuchter gezegde, gegrond op ervaring
es menschenkennis.
Zoo Is het mogelijk we hebben het
reeds meermalen uitgesproken dat een
oorlog, dat vooral deze oorlog, met rijn
in zóo grooten kring gevoeld leed, het
eigenbelang verontrust in zóo hevige mate,
dat de menscbheid zich eens ernstig gaat
afvragen of een nieuwe oorlog wel voor-
deelig zou kunnen zijn of bet spel den inzet
wel waard is.
En nu zij het ons vergund, hier te wijzen
op hetgeen Staatsraad mr. D. Josephus Jitta,
Voorzitter van de Nederlandsche afdeeling
der International I.aw Association in het
zelfde maandschrift-nummer, als waarin de
heer Henry van Dyke zijn quatrain schreef,
zegt in antwoord op de vraag Kan de
ontwikkeling van het recht, dat den vrede
verzekeren moet, door den oorlog bespoedigd
worden
Onze lezers begrijpen nu ook waarom
wij het baast paradoxale opschrift hierboven
plaatsten Het nut van der, oorlog.
In een maandschrift als Vrede door
Recht» meent mr. Jitta op dit tijdstip vsn
het bewogen tijdperk waarin we leven,
dis vraag, welke stof biedt tot nadenken
over komende tijden, te mogen stellen,
»Niet zoo heel lang geleden zegt hij
schreef ik in een boekaankondiging, voor
een buitenlandsch tijdschrift bestemd, dat
ik' pacifist was in merg en been, van top
tot teen. Een vermnoedelijk niet onvrien
delijke censor schrapte »van top tot teen
zoodat ik alleen in merg en been pacifist
bleef. Toen ik daarna, gedachtig aan het
«Ken U zelfl», een onderzoek in het bin-
„kon komon
eersten op den invloed, dien werktuigkun
dige en staathuishoudkundige feiten op het
recht kunnen uitoefenen. Zal de luchtscheep
vaart, die door den tegen woordigen oorlog
vliegensvlug zou ik haast zeggen een
bruikbaar vervoermiddel is geworden, niet
op den duur do grenzen uitwisschen Zal
niet blijken door den oorlog, dat overheids
inmenging tot heil van het algemeen veel
verder kan gaan dan men veelal vroeger
meende?
«En om dan tot het eigenlijke gebied van
het internationale recht te komenis het
niet waar, dat het instellen van een interna
tionale rechtbank met afdoende uitvoerende
macht, een instelling, die, vóór den oorlog I ^gMt^d Is een «Plaatselijke commissie
door vele mannen van koel verstand als ujt d* arbe;dersbcweging voor de levens-
een hersenschim werd beschouwd, door den middeIen.voo„jenlngc bestaande
oorlog meer en meer, niet alleen een uit- heeren Mebiua (voor de afdeeling S.
voerbare, maar een bijna onafwijsbare, zaak 1 DAP) j w Polder (voor den Amersf.
geworden? j Bestuurders Bond) en W. C. l.uberli
mijn hoofdvraag door andere de Arbejders_Cor,peratie -De Dage-
ar mijn doel is, in verband
Zóo licht ik
vragen toe, maar mijn
met het intreden van een nieuw oorlogsjaar,
stof tot nadenken te geven en dat kan ik
door vragen het best bereiken».
Zoo schrijft Staatsraad Jitta. Dus: de
ontwikkeling van het recht, dat den vrede
moet verzekeren door den oorlog bespoe
digd?
Inderdaad; zoo zou het kunnen zijn zoo
zil het moeten zijn. Het is dan de quacstie
het goede, dat uit het kwade wordt
geboren. Zoo zouden we dus kunnen
spreken van het nut van den oorlog,
zooals de mensch door leed kan worden
opgevoed, verbeterd en gelouterd. En zoo
zou men ook op den oorlog den on-
menschelijke eenigszins kunnen toepassen
de woorden van Mefistoein Theil von
jener Kraft. Die stets das Böse will und
stcts das Gute schafft (een deel dier kracht,
die steeds het slechte wii en steeds het
goede brengt).
Wij hebben de eer, U bijgaand ontwerp
besluit ter vaststelling aan te bieden
Van de gelegenheid maken wij gebruik,
uwe vergadering mede te deelen, dat d°°r
den Minister van Oorlog is goedgevonden,
dat. in afwijking van het daaromtrent getlo^
Ernstige ^genslag U'^chen mogelijk j ten «Jnf^r M* in rekening
wordt gebracht.
Op verzoek van het Bestuur der ver-
ecnlging «Hooger onderwijs buiten de
Universiteit» deelen wij mede, da't.inplaats
van den cursus, door prof. dr. rl. «r. jonner
te geven, door ZHGel. morgenavond een
lezing zal worden gehouden over het onder
werp»Dc Timer-expeditie var'9«6«;
lla. Verder zal prof. dr. X. van Wijk in e
de avonden behandelen het onderwerp: «liet
Nihilisme in de Russische letterkunde» en
wel op 15 en (vermoedelijk) 22 Januari a.s.
De cursus van den heer Casimir over «De
verschillende wijsgeerigc stelsels» kan tot
heden niet met zekerheid worden vastge
steld.
I zullen daartoe alle soorten
I hier te lande gewoonlijk niet als consump-
I tie-aardappelen worden gebruikt - moeten
I worden gegeten. Binnenkort zal worden
I begonnen met de witvlcezige soorten.
I Ernstige tegenslag is intusschen ir~
door het buitengewoon natte weder
I laatste weken, waardoor vooral de veen
koloniale en zandaardappelen spoediger j
bederven dan anders het geval zou zijn.
De klei-aardappelen, die tot het laatst
I van het seizoen bewaard moeten worden,
zijn echter van buitengewoon goede qualiteit,
Men schrijft
Ken belangrijke verklaring.
Een van de redenen, waarom het ant
woord van Duitschland aan President Wil
son menigeen teleurstelde en er niet toe
kon bijdragen, de vredesgeneigdheid in
Engeland en Frankrijk te verhoogen, was
de volgende zinsnede met betrekking tot
het streven naar een internationale Staten-
organisatle ter voorkoming van toekomstige
oorlogen »Ook dc Keizerlijke Regeering
is van oordeel, dat het groote werk van
het voorkomen van toekomstige oorlogen
eerst na beëindiging van de tegenwoordige
1 volkercnworsteling ter hand kan worden
genomen. Zij zal. wanneer dit tijdstip zal
I zijn gekomen, met vreugde bereid zijn,
tezamen met de Vereenigde Staten van
Amerika tot deze verheven taak haar me
dewerking te vcrleenen».
Dit antwoord wekte bij menigeen den
indruk, alsof de Middenstaten weinig instem
ming gevoelden voor een internationale
rechtsorganisatie en meer sympathie hadden
voor het >uitstel< van de volvoering van
het denkbeeld tot na den oorlog, dan voor
raad-.). De laatste is Secretaris der com
missie.
De Commissie staat niet tegenover de
reeds bestaande Consumenten-commissie
maar wil juist aanvullend werk leveren
door allereerst nauwkeurige inlichtingen
omtrent de plaatselijke voorziening te ver
strekken aan de «Centrale commissie uit de
arbeidersbeweging voor de Levensmidde
len-voorziening». Verder zal zij alles doen
om een goede uitvoering der Distribuite-
wet te helpen bevorderen.
De heer J. van Rossum, Hoofd der open-
bare Lagere school te Bovenkarspel, is
i voorgedragen ter benoeming tot leeraar in
Geschiedenis en Aardrijkskunde aan de
I Middelbare Handelsdagschool, hier.
J Amersfoort's Mannenkoor geeft 18 dezer
een concert te Nijkerk.
I De bioscoop aan de Langestraat heeft
J desc week een even mooie als spannende
film iu «Collin's dagboek', naar de roman
I van Carl Schneider.
Ileel interessant is ditmaal ook de bios-
coop-courant.
Maar oen uitmuntend nummer geven de
Gezusters Cl ar us, zooals zij volgens de bil-
jetten heetcneen Oostenrijkschc en een
j Italiaansche, dus slechts kunstzusters.
Wel in lijnrechten strijd inet dc hardc-
bolligheid van hun Regeeringen steunen
beide dames elkaar uit volle kracht om
samen te geraken tot hun doel het vol-
Aan het plaatselijk telefoonnet is thans niaakt uitvoeren van hun zeer zware num-
ngesloten met niers en het daarna oogsten van een dik-
no. 489 firma wed. W. van Wijngen, I wijls fanatiek applaus.
Muurhuizen 17. Wel opmerkelijk is ook, dat Oostenrijk
I meestal tot steunpunt dient voor Italië.
Kapitein-ingenieur H. Walaardt Sacré,
j commandant van de luchtvaartafdecling
Soesterberg, is benoemd tot majoor.
Een enkel woord hierbij onzerzijds; juist
naar aanleiding van den laatsten zin en in
verband met het door de commissie inge
zonden stuk.
Wil zij haar doel bereiken, dan is vóór
alles noodig, dat zij eens ga praten met
dr. H. W. de Boer, den Directeur van den
Keuringsdienst, en den heer G. M. H. Hil-
vers, chef van het Levensmiddelen-bureau.
Dan ook zal zij geen verkeerde conclu
sion maken.
Aan mr. J. F. van Beeck Calkoen is, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend als lid
van den Voogdijraad te Utrecht.
jongens uit éen dorp.
door den Militie-commiss
aan de Infanterie en de
valerie en al» 'Nd»/
men te hoop op het Llev
waar heel wat werd g<
dreigd en ook wel eet
deeld.
De politie heeft, |na
hebben gewaarschuajil
einde gemaakt aan olu'
Eerst waarschuwdë z
vervolgens steunde jij I
den wapenstok en topn
deelde zij een paar aeel
met de sabel.
Een paar soldaatjbaWI
gebracht naar het Milit
rest heeft althans gistera»
gedragen.
Veel last ondervom
nieuwsgierigen. die1®K
blijven, willen zij niet
óok een tik te krijgen.
Mejuffrouw dr. Johani
1906 directrice hil 1
laboratorium «WUll^U
te Amsterdam, is benocn
hoogleeraar bij de fat
Natuurkunde aan de 1
U trecht.
Mejuffrouw WesSiriij.
lijke hoogleeraar in ort
jaar. Zij was leerlinge
Burgerschool voor me:
waar zij, na eind-examc
college liep aan de Gei
tcit en dc Middelbar» .1
kunde verwierf. Haar
haalde zij in 1905 te jZi
nenste van mijn ziel instelde, vond ik niet het denkbeeld zelf. Verschillende Engel-
dadelijk wat wel, volgens den censor, het scbe bladen gaven uiting aan hun teleur-
verschil kon zijn. Het viel mij evenwel in, I stelling, dat door deze zeer koele verklaring
dat ik in mijn opstel de stelling had ver- ten aanzien van internationale verdragt
kondigd, dat Óen oorlogsjaar soms
had gedaan voor de ontwikkeling van net
recht, dan een eeuw van vrede. Wellicht,
dacht Ik, meent de censor, dat Iemand, die
met die stelling voor den dag komt, tus-
schen top en teen een plekje moet hebben,
dat niet zuiver pacifistisch is. Tegen dat
veronderstelde oordeel kom ik met ge-
pasten eerbied op.
«Ik zie in den oorlog allerminst een
rechtsmiddel en heb er een onbegrensden
ter voorkoming van oorlogen,
1 meest hoopvolle teekenen uit den laatsten
tijd de toenemende bereidwilligheid der
Middenstaten tot een internationale volke-
j renbond tot handhaving van den vrede
weder was verdwenen,
Thans is bekend geworden het antwoord
van Bulgarije op de Zwitserschc nota, hou
dende instemming met President Wilson's
stap. In dit antwoord verklaart Bulgarije
De Koninklijke Regcering deelt
Mejuffrouw G. Veldhuizen, kantoorbc-
diende aan het post- en telegraafkantoor 1
hier, is met ingang van 1 Februari over-
geplaatst naar Zeist.
Burgemeester en Wethouders stellen den
Raad voor:
afwijzend te beschikken op hot verzoek
van de Geiten-fokvereeniging «Amersfoort»
om haar voor 1917 een subsidie te verleenen
f 50, Zij moenen, dat de leden eerst
1 in toepassing moesten brengen art. 8
der Statuten en 50,5 per geit en per jaar
aan wed. Van Wijngen te vergunnen,
vóór haar perceel aan de Muurhuizen een
rioolputje te doen maken van ten hoogste
55 bij 55 c.M. binnenwerk, tegen een recog
nitie van 25 cent per jaar;
thans over te gaan tot verbetering van
het Smallepad.
Overeenkomstig hun voorstel
afkeer van. Niemand kan, In zijn geest, volkomen de meening, dat het sluiten
beneden mijn «allerminst» gaan; niemand den vrede het voorspel moet zijn tot een
kan, in zijn gevoel, mijn onbegrensden af- j algemeene samenwerking der Staten tot
keer overtreffen. Tóch stel ik de vraag, 1 stichting van een internationale rechtsorde,
die boven deze bijdrage staat. Ik druk mij die in de toekomst lederen oorlog onmo-
In vragende* vorm uit, omdat er nog zoo j gelijk kan maken».
veel uit den tegenwoordigen oorlog kan j Het schijnt nuttig, op deze woorden, die
voortvloeien. Maar tot de vrasg acht ik naar de «Vorwiirts» opmerkt, natuurlijk óok
mij gerechtigd, óok in «Vrede door Recht», j de meening van alle andere Middenstaten
«Vroeger heb ik wel eens gezegd, dat eer- j weergeven, de bijzondere aandacht te vesti-
tijds zeeroof het handelsverkeer, en maagden- gen. Niet alleen toch mag hieruit worden
roof de toenaderiog van volkstammen heb- j afgeleid, dat de Middenstaten ten aanzien
ben bevorderd; en dat meen ik nóg, al zie van de middelen ter voorkoming van oor-
ik, In beide soorten van roof, noch rechts- logen met zeer ver-dragende voorstellen
middelen, noch lofwaardige Instellingen.
Zoo zou het ook mogelijk zijn, dat de oor- I
log aanleiding gaf tot een snelleren voor- j
uitgang op bet gebied van het recht dan
de vrede. Algemeen-menschelijke zielkun-
dige ervaringsfeiten wijzen in die richting.
De memchheid laat zich niet al te zelden
leiden door-haar veratand, maar zij heeft
dan een eeuw of wat noodig om een stapje
vooruit te komen; meestal evenwel wordt
zij meegesleept door opwellingen van ge
voel, en dan handelt zij vliegensvlug. «Vre-
de door Recht" is een eisch van het koele
verstandoorlog is een gevolg van koken-
willen komen, doch bovendien laten deze
woorden de mogelijkheid open, dat reeds
bij het sluiten van den vrede de grond
slagen voor de stichting dezer Staten-or-
ganisatie worden gelegd.
Aldus het communiqué no. 202 van den
Ned. Anti Oorlog Raad van gister 8 Januari.
Stadsnieuws.
Volgens het «Handelsblad» is de inven
tarisatie, welke de Regeering heeft doen
houden omtrent den in het land aanwezigen
den hartstocht. Kokenden hartstocht leidt voorraad aardappelen, afgeloopen. De uit-
tot snellen vooruitgang, terwijl het koele komst, waaromtrent waarschijnlijk binnen-
verstand stapje voor stapje gaat. Daarom kort een officieel communiqué zal zijn te
wijs ik, in verband met de vraag, di« ik verwachten, is zoodanig, dat de verwachting
vooropstelde op een paar punten. Ten mag worden gekoesterd, dat men niet voor
Luitenant jhr. A B.C. von Bose is over
geplaatst bij het depot der 5e brigade.
Bij die brigade zijn overgeplaatst de
reserve-luitenants F. II, M. Michell, A. Ko
per en G. Blom, allen van het 7e regiment.
H.V.C. 1 sloeg hier Zondag de Hoofd-
cursianen met 4—0; H.V.C. 3 werd te Hil
versum geslagen door Hilversum 3 met
0—4; H.V.C. sloeg hier Hilversum 4
Amersfoort 1 sloeg hier
Don ar 1
Heden moest de politie 4 minderjarige
I jongens op transport stellen 1 naar Utrecht,
1 naar Oudewater, 1 naar Breda en 1 naar
I Enschede.
I Wanneer wordt de Rijks politie toch eens
j belast met dergelijke transporten Want au
werden opeens weer 4 agenten onttrokken
aan den dienst in de Gemeente.
Augustus ,9,6 .tollen sij voor, duo rijweg Oordsot niet scherp. Hoo relden Is het
te houden op 6 M. omdat geen der eige- menschelijk oordcel juist.
naren aan de Zuidzijde bereid is, meer 1 -
grond af te staan en een verbreeding naar XJit d©n Omtrak
den spoorkant én duur én tijdroovend zou
zijn. I De gister ingevoerde beperkte treinen-
In plaats van kunstgranieten, zullen hard- j Ulc"3t "ee,< onder meer dit gevolg, dat van 1
steenen trottoirbanden worden toegepast. 5 tot 11 uur 's avonds geen Centraal-trein 1
Nog schreven zij aan den Raadva» Amersfoort stopt te Nijkerk en verder
Met de Commissie van bijstand voor de gc,«g«n halten cn stations tot Nunspeet
Bedrijven hebben wij de wenschelijkheid In al di« plaatsen is dan ook een adres-
gevoeld, een nadere regeling te treffen om- "«weging op het getouw gezet otn te komen i
trent den prijs voor gas, gebruikt voor tot een '"«aaltje, dat rond 8 uur van hier
industriecle doeleinden. vertrekt.
De vrees bestaat namelijk, dat de groot- I T"7-
verbruikers een prijs van 14 cent per M3, I le j*msterclarn overleed Zaterdag in don
waarop de regeling van 4 December 1916 o» k Va" 8j 'aar Prof- nr. H. P. G.
feitelijk voor hen neerkomt, niet zullen kunnen e" 8'ster in den ouderdom van 8»
betalen en daarom hun bedrijf óf geheel óf v ,van, den Berg, oud-President
gedeeltelijk zullen moeten stopzetten, of op Nederlandsche Bank.
andere wijze in de behoefte aan licht en Kaar rl,- 1
warmte zullen moeten trachten te voorzien Set>°uaen kaasmarkt wer-
Zoowel het eigen bedrijf der Gemeente, kaas 8 6 wa«ens met 39«o pond
als het algemeen belang vorderen, dat ge- 1 ue nrii.
tracht worde, zulks te voorkomen. 1 n» 1 53 cent,
Naar mag worden verwacht, wordt de Den Aaona 'v ?g'
gekoesterde vrees weggenomen, indien de 1 -Q tot -2 Kerstm,s was dc prijs nog
prijs wordt gesteld op 10 cent per M3. n„k 'f
Ten einde evenwel ook dezen gebruikers I e;eren «zekerg' dat de Volversche
een aansporing te geven, de zuinigheid zoo- I ooloonen hij;t-V -2S C®"t per stukt zouden
veel mogelijk te betrachten, behoor, der. I PK ëi. S ,e ko"""''
prijs niet te worden toegestaan voor het volle j„ dit °Pgaven van de eiermijnen
kwantum, maar voor bijv. 75 pet. van het j 1
verbruik in de overeenkomstige maand
het vorige jaar, Voor het meerdere'verbruïk bo«enjongens°uit dS'aX 8k'"V
zou een prijs van 25 cent per M3 kunnen 1 trens uit ,Achterhoek
gewoonte, dat
prijs van 23 cent per M3 kunnen gens uit de groote steden x-
worden In rekening gebracht. land, die tijdelijk hiPr Noord-Hol-
De kosten, die hieruit voor het bedrijf geoefend in den wanonh" te wordcn
znllen voortvloeien, zijn afhankelijk van de onderlinge vechtcriien 's av°nds
mate der bezuinigingzij varieeren van Zoo 's middags begon hf!"86"'
f 12 000 tot f 1000 bij een besparing van 25 weer al en riep men elk™,8!5" ?ver en
en o pet. I Infanterlit of
Buiten verantwoordelijk
Kopy van ingezonden
geplaatst, wordt nimttie
GEEN HALVE M
liet is zoo gocd'%^
middelenvoorziening I
worden in de eerstko
alle aandacht zal vratt
autoriteiten. Een goede
tributie is dus een de
Rijks-regeling onvoWV
dat niet genoeg en nit
wordt aan de Gemeente
regeling dient in zooi
I zen. dat
1. voldoend eJ:
I worden aangevraagTTJ*
I 2. de ontvangen hot
hoorlijk en vooral ret
gedistribueerd.
Voor 1 dient men ;t<
dc verschillende ar^ke
bepaalden tijd, en vool
vaste, zaakkund
een doelmatig d
teem.
Aan^ beide ontbreeki
onze Gemeente.
Wij willen niets afdc
hcid van den Directe»
dienst. Wij weten ec'
kwaliteit reeds zijn 1
het is onmogelijk, dat
levenstniddelenvoorzWT
en toewijding kan ge
En zulks zou noodij
De treurige ervarinj
der cokes- en de vert
kaarten heeft dat a"Wd
Waarom geeft men
éen persoon, die zich
bepaalt tot het organi
en daarvoor ook de v
lijkheid draagt? Dev>'
onder haar vooraanftA'
ncn, wien men met
organisatorisch werk 1
De benoemde zou ziel
verzekeren van vakve
peraties. s
Wat Let systeel
treft, wcnschen wij
wijzen op het zoog
stelsel» als een vqot
matige distributie-*
aandacht de hier volge
naar wij hopen en ve
ken autoriteiten er l
stolsel ook te Ameraf
l'e Dordrecht wlmf
'o cent een zeer goei
boekje verstrekt, wa
volgens bevinden 2 bl
van t t/m 20 genumr
Kilo's 4 blaadjes v#-
1 K.G. bri
gre
rijs
'4
