SgfeeSS*
maar ten slotte gaan ze tóch stemmen. En
dit is goed, uit twee redenen.
De eerste is. dat men niet gaat stemmen
voor zijn genoegen, doch om te doen weer
spiegelen in de Kamer hetgeen in ons leeft.
Men heeft dus een burgerplicht te vervul
len. Men kan in het uiterste geval blanco
stemmen, doch is dan een soort anarchist,
al blijft men een vrije Nederlander, die
zich niet laat ringelooren.
De andere reden is deze. Heel wat gaan
niet stemmen hoewel zij eigenlijk graag
w'"en Zij blijven thuis omdat zij bang zijn
voor hun patroon, de klanten in hun win
keltje, enz.de angstigen voor hun boterham.
In het vervolg moeten ze gaan en kun
nen ze uitwijzen hoe naar hun meening,
ons land moet bestuurd.
Spr. meent, dat de Kamer ook goed werk
heeft gedaan ten opzichte van de onder-
wijs-bevrediging. want daardoor heeft voort
aan elk ouder het recht, zijn kinderen te
doen opvoeden naar de wijze welke hij de
beste vindt.
Vóór 1848 mocht niemand naar een andere
school dan die door den Staat was gesticht.
Ten tijde van Thorbecke zag men in, dat
dit verkeerd was en liet men scholen op
richter. door wie maar wilde, mits hij zelf
alle kosten droeg. Daardoor waren die
scholen alléén bereikbaar voor rijken, ge
heel in strijd met iedereo eisch van-gezonde
democratie en rechtwant ieder ouder heeft
bet recht om zijn kinderen te doen opvoeden
volgens zijn overtuiging. Hoe zou het ons
smaken als wij eens in Spanje woonden
en we, volgens de Leerplichtwet, onze kin
deren moesten zenden naar een Katho
lieke school Zouden we dan óok niet willet
hebben de vrije school, welke de rechter/ijd'
van ons volk heeft gesticht, dikwijls me
zeer grootc opoffering
De dogmatici van de oud-liberale schoo
hebben jarenlang onrecht gedaan aan de
ouders, die meenden, dat hun kinderen thuis
behoorden in een Roomsch-Katholieke of
een Calvinistische school.
Welnu, aan dat onrecht is thans een einde
gemaakt.
Maar geen einde is gemaakt aan den
schoolstrijd. Wij, vrijzinnigen, zullen blijven
ijveren voor de schoo] waar vrijheid is voor
het kind en het krijgt wat des kinds is
even vurig er voor blijven strijden als de
rechterzijde dat deed en zal doen voor haar
school, hetgeen zal leiden tut een heerlijke
concurrentie, welke ten goede zal komen
aan ons volk in zijn geheel
Een zaak van groote beteekenis hierbij
ia, dat de strijd niet langer wordt bedorven
door geld; want de Staat zal voortaan op
gelijken voet subsidieeren de bijzondere,
zoowel als op de openbare school.
Of er dau teruggang zal zijn van de
openbare school? Weineen. want ws hebben
het volste vertrouwen in baar vrijheid en
gelooven veeleer, dat velen, die vroeger
zeker martelaarschap doorstonden, haar nu
óok zullen kiezen.
We hebben nu voor de school voor
alle scholen afgewezen den invloed en
de macht van den Staat. Laat ons nu ever
hard werken voor de openbare school all
de rechterzijde in haar hardsten tijd het
deed voor de hare. Daarvoor is noodig
liefde sn overtuiging; daarvoor is noodig,
dat gij werkt voor de openbare school, dat
gij wzelves inzet, op huisbezoek gaat, zorgt
dat zij meer karakter, meer vrijhsid krijgt
daan ook aan de bijzondere school eu voor
komt, dat een kwaadwillige Gemeenteraad
haar kwaad kan doen. Tbans is er in 24
Gemeenten geeq openbare school ei: kunnen
te Vechsl 19 kinderen geen onderwijs krij
gen. Overal moet er thur.» gelegenheid
bestaan om openbaar onderwijs te ontvangen;
zorgt de Raad daar niet voor. dan zorgen
de ouders er maar voor, op kosten van ds
overheid.
De bittere schoolstrijd :s than3 uit en
het ik in zijn geheel kan nu strijden
voor .i« verheffing van ons volksonderwijs.
El i:> een tijd geweest waarin ons l.ager
onde. -vijs het beste was in heel Europa.
Die tiid is echter voorbij; 11. menig opzicht
staat het tha.is verre achter bij dat in ons
omringende landen.
De onderwijzers worden ver. te laag be
zoldigd en ook hun opleiding 13 slecht
avonds na zessen in een Normaalschool
door leerkrachten die het dikwijl, zelf niet
?j te best vvqten. Het wekt nog verbazing,
dat htt korps onderwijzers, die maar al te
go -U voelen, dat de opleiding niet deugt,
nog voldoet aan zulke betrekkelijk hooge
d De"ngroote fout is. dat het intellect uit
de lagere klassen niet worJt verdeeld over
alle vakken, docb een schuilplaat, zoekt
«4. "SV XPSrZSVB
'pL,.en boud, nog g.p.n.ion-
d.rbcwaarplaats, waar wor(]en bedor.
hyg'cmsch ^een ijehoorlijke regeling voor
de aansluiting van het Lagsr bij het Mid-
delbaar onderwijs. Een regeling door welk-
ook de lagere klassen der samenleving
vakonderwijs kunnen hebben, handels- dan
Wel ambachtsonderwijs, bestaat niet. Zelfs
schoolklceding en schoolvoeding zijn nog
niet verplicht.
Ook de werkwijze, de methode, is lang
niet zooals zij wezen moet.
Doch thans kan het onderwijs worden
gebracht op hooger peil ten bate van heel
het volk, óok den allerarmste, als hij masr
een goed hoofd heeft. De volgende ver
kiezingen zullen niet meer staan in het
teeken openbaar dan wel bijzonder onder
wijs; het zal nu gaan om de verbetering
van het onderwijs door uitbreiding van de
leerplicht, betere aaneensluiting met het
voortgezet onderwijs, vakonderwijs voor
allen die het behoeven, betere salariecring
van bet personeel, enz.
Na dezen oorlog moeten we hebben knappe
mdustrieelen, doch óok knappe arbeiders,
teekenaars. reizigers, enz. Onjuist is het
zeggen der sociaal-democraten, dat deze
arbeiders ongeschoold moeten zijn zij
moeten juist een groote male van kennis
bezitten, willen zij kunnen staande blijven
in den hun wachtenden economischen strijd.
Willen industrie, handel en landbouw
iets beteckenen, zullen wij zijn een levende
en strevende in plaais van een ten doode
gedoemde natie, dan moet het onderwijs
goed zijn en daardoor komen een gelijk
making van de ontwikkelingsvoorwaarden
voor alle burgers, onafhankelijk van het
bezit der ouders.
Ten slotte ontvouwde spr. de techniek,
de bedoeling eu het resultaat der evenre
dige vertegenwoordiging.
Dit deel zijner rede hopen we in hot
volgende nummer te geven.
Aan het eind van zijn betoog bracht spr.
weemoedige hulde aan de nagedachtenis
van den man, die de Kamer heeft geleid
bij deze Grondwetsherziening, aan' Goe
man Borgesius, wien zeker fouten zijn te
verwijten, doch die heel zijn leven hesft
gewerkt en gezwoegd voor de verdrukten
in de samenleving. Wel heel tragisch is
het, dat hij de eindelijk® doorvoering van
vele zijner denkbeelden niet heeft mogen
Duizenden in den lande zullen in lengte
van jaren aan hsm terugdenken als aan
een goed man. die veel «.oor land en volk
heeft gedaan.
In zijn slotwoord zeide spr. tot zijn p.ir-
tijgenooten, dat er wel eens wordt beweerd,
dat de «burgerlijken» geen idealen hebben.
Dat is niet waar. Wij hebben wel degelijk
idealen en Óen daarvan is, dat niet door
den strijd tusschen ds klassen, docb door
samenwerking er verbetering moet komen.
Aan ieder moei een kans gegeven op die
verbetering. Ons ideaal is. dat er een tijd
komt voor heel het volk waarin hel goed
zal zijn, in Nederland te wonen.
We zijn nog een kleine partij en dus
wordt cr heel veel van ons gevergd. Slaat
daarom mee de hand aan den ploeg en laat
uw Bestuur het werk niet alléén doen. Wij
kunnen geen enkele goede kracht missen
en daarom moet gij mede-arbeiden om onze
beginselen, die schoon zijn en goed, te
brengen aan ons volk ia zijn geheel. Wij
willen grooter kracht voor allen, die in
Nederland levenwij willen gelijke kans
op ontwikkeling en welvaart voor allen.
Bij de nu volgende gedachtenwisseling
vroeg een dame uit Baarn of inleider
het niet met haar eens is, dat, indien vrouwen
zitting hadden in colleges, welke de distri;
bitiie hebben te regelen, het er heel wat
beter zou uitzien'(instemming).
De heer Koster meende, dat inderdaad
het zitting hebben van vrouwen in distri
butie-colleges zeer ten goede komt aan de
distributie, omdat een vrouw dit beter aan
den lijve gevoelt en omdat zij een meer
practischen blik heeft. In het Centraal-
administratiekantoor heeft trouwens een
vrouw zitting als adviseerend lid en zij
wordt telkens geraadpleegd.
Een ander vroeg of het wel demo
cratisch is, dat dc Grondwetsherziening
wordt ingevoerd zonder dat de kiezers de
beslissing hebben.
De heer Koster antwoordde, dat de
partijen zeider. >I.aat zitten wat zit» aitijd
tot de ontbinding der Kamer als gevolg-
van de invoering der nieuwe Grondwet. Is
dat ondemocratisch? Trouwens iedere 40
kiezers kunnen een candidatenlijst indienen
en daardoor trachten een verkiezing te doen
houden
Maar of dat zal gelukken, is heel iets
anders. Het zal wel evenmin gelukken ais
met de candidatuur-Van Houten voor
Groningen.
De partijen zijn het er eenstemmig over
eens, dal de Kamer, die waarschijnlijk in
Januari 1918 naar huis wordt gezonden en
alléén heeft tc vervullen de formaliteit om
te stemmen over de Staatsbegrooting, in
tact moet blijven. Wat moeten de kiezers
dan? Als zij met alle geweld willen, kun
nen 40 kiezers een candidaat stollenmaar
de partijen zullen niet meedoen aan dat
spelletje, omdat zij maar al te goed weten,
dat zoo'n verkiezing aan list land 1 1011 en
aan de partijen 1 inillioen kost.
I De heer Van N ij nat ten, die ook dc
bijeenkomst opende, dankte den inleider
I hartelijk voor diens pakkende eri leerrijke
causerie en sprak den wensch uit. hem nog
menigmaal hier tc mogen hooren (applaus'.
I Het is de bedoeling, met lezingen als deze
j hier door te gaan, opdat de V.ü. idee veld
j wir.ne. Spr. deed een beroep op de aanwe-
zigen om vrienden cn kennissen aan te
sporen de volgende lezingen bij te wonen.
De vergadering werd hierna gesloten.
Stadsnieuws.
AGENDA voor do openbare vergade
ring van don Raad der Gemeente Amers
foort op Dinsdag 30 Januari l'J17, des
avonds 7 uur.
1. Ingekomen stukken en tnododoe-
lingori.
2. Afwijzend advies van Burgemeester
011 Wethouders in zake een adres van
M. van Ilolomn, over het rooien van
hoornen aan 't Laantje.
3. Voorstel van Burgemeester cn Wet
houders om aan du wed. W. van Wijn
gen vergunning te verinenen tot het
plaatsen in Gemeeniegrond van oen riool
putje vóór het perceel Sectie li no. 187-1
(GeiIr. Vorz. no. 288)..
•1 Nader voorstel van Burgemeester
en Wethouders betrekkelijk d- vorboto-
hei Smullupud (Gedr. Vorz.
HOS. 198
289).
Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot liet aangaan van een ruiling
van grond nut do Jirma Engelsman
Do Vries bij de nieuw te bouwen fabriek
aan de Boldersliaat (Gedr. Verz. 110. 4).
6. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot onderhandscho verhuur van
hot jaehtrecht op eigendommen der Ge
moeide onder Amersfoort, Lensden,
Hoogland, Baarn, Ecmnnscit Bunschoten
(Gedr. Verz, no. 7).
7. Voorstellen van Burgemeester en
Wethouders tot aankoop van woningen
in het belang van dc volkshuisvesting in
doPaternosterstraat. Broostraalen Molen
straat (Gedr. Vorz. 110. 3).
8. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot aanvulling van het besluit
van 4 December 191(5. no. (530, in zake
den prijs voor gas, gebruikt voor indus-
trieolo doeleinden (Gedr. Verz. No. 2).
9. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot hot vu' leeiion van een crodiet
van f 15 000 ton bohoovo van het Eleelri-
citeitsbedrijf (Gedr. Verz. No. 15).
10. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders om oen crcüiot te verloenon voor
hot leggen van oen olectriciteitskabel in
Laan 1914 (Gedr. Vorz No. 6).
IJ. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot wijziging van het contract
met de II. IJ. S. M. voor do spoorwegver
binding van het terrein der gasfabriek
(Gedr. Verz. No. 10..
12. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot wijziging dor Verordening
tot regeling van hot gebruik en beheer
van de Algmneoite begraafplaatsen te
Amersfoort, Ten aanzien van do bezol
diging der doodgravers (Gedr. Verz.
No. 11).
13. Voorstel van Burgemeester 011
Wethouders tot vaststelling van liet ver
slag, bedoeld ihart.ll van het Kon. Be
sluit van 19 November 1900, Slbl. 110. 202
(Kindervoeding). (Gedr. Verz. No. 12).
14. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot wijziging der regeling
van den duurtetoeslag(Gedr. Verz. No. 20)
15. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders om maciitiging te verloenon
do tijdelijke aanstelling van een 3e
vroedvrouw te handhaven voor Óen jaar
(Gedr. Verz. no. 14).
10. Herstemming over hot amende
ment op 011 stemming over do laatste
aliuoa van art. 6 dor Verordening op de
winkelsluiting (zio brief van de Commis
sie van Wetgeving). (Gedr. Verz. 110. 10).
17. Voorstellen van Burgemeester en
Wethouders 111 zake definitieve regeling
van de werkloozenverzekering (Gedr.
Verz. no. 8).
18. Voorstellen ran Burgemeester en
Wethouders tot oprichting van oen
Bureau voor Maatschappelijk werk
(Gedr. Verz. no.
19. Voorstol van do Commissie van
Wetgeving tot vaststelling ooner Veror
dening tor beperking van het tabaks
verbruik door kimleron (Gedr. Verz.
110. 17).
20. Voorstol van Burgemeester en
Wethouders tot wijziging van do ver
deeling dor Gemeen lö in kiesdistricten 1
(Gedr. Verz. 110. 18).
21. Voorstol van Burgemeester en -
Wethouders tot intrekking van de con
cessie aan do Amersfoortscho Tramweg
Maatschappij en tot het verleenen van
machtiging aan Burgemeester en Wol-
houders tot alle handelingen, welke zij
I nuttig en noodig zullen oordeelon tot
handhaving van de rechten der Gemeente
tegenover genoemde Maatschappij (Gedr.
Verz No. 13).
22. Afwijzend advies tan Burge
meester en Wethouders op een adres
van do Geitenfokveroeniging «Amers
foort». houdende verzoek, voor het jaar
1917 eon subsidie tc willen verleenen
(Gedr. Verz. No. 1).
23. Voorstellen van Burgemeester en
Wethouders tot wijziging der Gemeente-
begrootingen, diensten 19115 en 1917.
24. Vaststelling 7e. tevens laatste, ge
deelte van het primitief kohier der In
komstenbelasting, dienst 1916.
25. Vaststelling 4c aaiiyullingskohier
dor Inkomstenbelasting, dienst 1916.
26. Reclames Inkomstenbelasting, -e
gedeelte, dienst 191(5.
Burgemeester en Wethouders stellen als
nog voor aan den Raad
hun een crediet te verleenen van f 15 000
voor vergrooting van het kapitaal van het
Electriciteitsbedrijf. dat zich gestadig en
omvangrijk uitbreidt, ten einde intijds en
kele noodzakelijke onderdeden te kunnen
bestellen.
Zij schreven aan den Raad.
Nu ingevolge de Wet van 10 Novem
ber 1916 (Slbl. no. 499) tot wijziging van
de grens tusschen de Gemeenten Amersfoort
en Leusden, met ingang van 1 Januari 1917
verandering is gebracht in het grondgebied
dezer Gemeente, is een wij/igtngj in de
verdeeli'.g der Gemeente in kiesdistricten
noodzak* tijk.
Volge/.s de laatst vastgestelde Kiezerslijst
1916/1917 bedroeg het aantal kiezers voor
den Gemeenteraad voor:
District 1 1203
II 1054
III 911.
gen voor:
District I 1203 -f 200 1403
II ongewijzigd
III y 11 25 93f>-
I Het distristrict I zal in de toekomst het
sterkst voor uitbreiding in 'aanmerking ko-
men daarom verdient het aanbeveling, zoo-
1 als op het ter inzage gelegde plan is aange-
I geven, het deel van district I (geel gekleurd)
te voegen bij district 111.
Het aantal kiezers voor den Gemeenteraad
j zal volgens berekening dan bedragen voor:
District I 1403 300 1103
II ongewijzigd
III 936 -f- 300 1236.
j Wij hebben de eer L' voor te stellen.
I Gedeputeerde Staten dienovereenkomstig te
adviseeren.
rinkelier, die een bonnetj.
de op dit bonnetje t
it het boekje
neldo hoc-
Ter afkondiging ontvangen w<
j groote kennisgeving omtrent den
prijzen van levensbehoeften, dat wij haar
I lieden niet kunnen opnemen, doch hopen te
I voegen bij het volgende nummer.
I De cenige afwijkingen met dis, opge-
nomen in het nummer van 1 Januari zijn
deze
i Aardappelen van zand- en veengrond,
I zoowel geele- als witvlcezigf. maximumprijs
jen kleinhandelprijs f3.90 per 1 H.I... f
I per 0.5 H.I.., 6.5 per 1 K.G.;
reuzel, varkensvet, al dan niet uitgesntol-
ten, 50 cent per 0.5 K.G.;
j havernioui, óok in origineels verpakking
I (dus Quaker» oats, 11. O. eu dergelijke
j maximum- en kleinhandelprijs 16 cent per
0.5 K.G.
I eieren maximumprijs 10.5 cent per stuk;
spiering 22 cent per K G
Men mag cr toch wel eens op letten, dat
met ingang van 5 I-'ebruari, als wanneer de
I broodrantsocneering begint, alléén zij brood
kunnen ontvangen, die behoorlijk sta«n in-
geschreven in het Bevolkingsregister.
I Tijdelijk hier verblijf houdenden (militai-
ren, werklieden iir fabrieken of bij eeaig
bouwwerk, enz.) en die zijn ingeschreven
in het Verblijfrcgister, niovU-u hun brood
kaart aanvragen in de Gemeente waar zij
lntn werkelijke woonplaats hebben.
I >c bonboekjes, welke aanstaanden Maan
dag 29 januari in werking treden, worden
bij de verbruikers thuis bezorgd tegen kos-
lenden prijs, n.l. 10 cent.
1 let publiek wordt verzocht, de brengers
niet op te houden door allerlei vragen te
stellen, waarop dezen toch geen voldoende
1 antwoord kunnen geven. Voor inlichtingen
wende men zich liever tot den winkelier.
Daar cr duizenden boekjes moeten wor-
den rondgebracht, kan het gebeuren, dat
j een gezin eerst Maandag of Dinsdag, of
zelfs Woensdag, zijn bonboekje thuisbezorgd
krijgt. Daar bon no. 1, voor rijst, haven-
mout. spek, zeep. erwten en aardappelen
do gcheele volgende week geldig is. is dit
geen bezwaar,
Men leze vooral dc aanduidingen op
voor- en achterzijde van het bonboekje,
Om de gewenschte artikelen te ontvan
gen, gaat n:sr. met het "ooekje naar den
-- de 00 ditDoni vijv-
hi 'i.;,.. m™
'"v" 10. du,.« hrtb«»
.ink.Sr-r co .aovrUK-foriMlW I"
dolaren bevroren aardappelen u koop wor
volstrekt niet erg, als ze bestemd
ziiu voor onmiddellijk gebruik. Het schillen
vin hardbovroren aanlapte» kun geschie
den op do wijze waamp ideuwe airdappe-
leu worden ontdaan van het n°8.dul
1 Als men ze maar met >n ver-
warmde kamer of tor*»
smaak noch qualiteit der bevroren aardap
pelen geledenpas gedurende het ontdooien,
worden zo zoet en z.e gaan dan spoedig
over tot bederf.
Koopt men dus bevroren aardappelen ot
I bemerkt men. dst die. wrik. men m voor-
raad heeft, bevroren zijn, dau geve men ze
vooral geen gelegenheid om te ontdooien,
doch zette ze gerust hard bevroren op het
VUA, zijn ze, door le bevriezen, zoo hard
als eierkolen, dan zijn ze nog volkomen
i geschikt voor de consumptie, mits tc met
ontdooien.
Na overleg met verschillende vooraan-
pur.onra uit d. groot„re
belast met de distributie van verschillende
Regeeriiigsartikelen. heeft Minister Posthu-
ma toegezegd, dat hij zal overwegen sen
regeling te treffen, waarbij hoofdelijke raut-
soeneering zal plaats hebben voor alle
Regeeringsartikelcn.
I Verdere maatregelen worden nog over-
I wonnen en de datum van het ingaan van
dez.c maatregelen zal nader worden bekend
gemaakt.
Het Adresboek voor .Amersfoort zal
hoogst vermoedelijk 31 Januari verschijnen.
Het A. I). C. heeft er een reeks goede
wenken in doen opnemen.
Tot majoor bij het ze ragiment veld
artillerie is bevorderd de kspitien P. D. van
Essen, van liet korps.
Reserve-kapitein dr. J. de Jong is over-
geplaatst bij het 5e regiment infanterie;
kapitein J. T. lleins, van het 16e regiment,
Is gedetacheerd bij het depot der 7de brigade.
Het Belgische Kamerlid Erans van Cauwe-
l laert en Emiel Hulk-broek zullen morgen
in Elisabcthdorp spreken en zingen.
Het is thans zeker, dat ds I-'ransche kin-
derijes, die uit de bezette gedeelten naar
1 hier zouden komen, allen worden onder-
j gclr ..hl te Doorn, Driebergen es omgeving.
i Dr. G. Verhoeven, kapelaan te Hilversum,
zal uk die functie op zijn verzoek eer
vol ontslagen pastoor Van Schaik, te Har
derwijk. vervangen als aartsbisschoppelijk
Inspecteur van het Roomscli-Katholiek
onderwijs in het dekenaat Amersfoort.
I en bate van de kas van het comité voor
Amersfoort en omstreken van -liet Neder-
landscko Roodc Kruis» is thans namens
de Timbenow» follies afgedragen f80.04.
Het nog geen vol jaar beslaande kinder
koor «Eeudracht Maakt Macht» heeft Don
derdagavond ir. «De Arend» voor eea
stampvolle zaal een uitvoering gegeven, die
klonk als een klok en den directeur, den
heer P. Kortland, wel veel zelfvoldoening
inoct hebben gegeven.
Heel wat ouders en verzorgers hadden
de dappere zangeresjes en zangortj.-s ver
gezeld en genoten vooral vat) «Roodkapje»,
De varkenshoeder» en «De pruimenboom».
.r wird zuiver en met verwonderlijk
juist gevoel gezongen, hetgeen dei. dirigent
aramis sag -
Ju Directeur d.t X .V. Bi-,ckpïfe Arend"
dte morgen eer.te lr.„„m b,(d
anVStafCC' h°°S"
V'; verlootten, than, kun-
Em "dl """ledc<,le.". Dij er In i, Sc,l„sd
Kr J 'Zl""""""" W" *tedc
S ïjKSry: n tsrx
opper- en vlagofficieren.
De hoogst interressante beeldenreeks
ter lengte van 3000 Meter, gaat thans te'
Amsterdam, lederen dag van 2 tot
Fi?ri»kret V°°-r een ,taraP*olle zaal
U Ar'endT b"«i" M"« k™'
