3o Januari 1917.
Burgemeester. Nieuwjaarsrede.
verder tot bloei ie brengen. Ik herinner hier aan uwe
belangrijke besluiten van 2 Juni in zake systematische
verbetering van de binnenstad, voorziening in behoefte
aan schoollokalen, reorganisatie Reinigingsdienstbe
sloten word lot aanstelling van een schoolarts, later
ook van een verpleegster over te gaan de kermis, de
laatste jaren reeds «afbesteld», werd voorgoed als
jaarmarkt» opgeheven. Dit ocsluit had een direct
fn.aiii.'iccl nadeel ten gevolge; laten wij hopen, dat de
indirecte financieele gevolgen, en vooral die van zede-
lijken aard, grooter zullen wc/en.
Ter voorziening in de noodige middelen tot bestrijding
der uitgaven werd n.u besloten tot verhooging van de
Straatbclasiing en tot invoering van een Rioolbcl.istitig
tie gaspr ijzen werden eerst in Juni, later in December
Deze laatste verhanging, ook. voor electrisch licht,
werd op aandrang van de Regeering overal in den
lande toegepast nis een middel om te komen tot be
sparing van steenkolen, daar de aanvoer van dit artikel
zeer veel ie wenscben zou overlaten.
Hen ander middel was de beperking der wmkelver-
lichting cn direct hiermede in verband stond de ge
dwongen winkelsluiting, waartoe intusschcn reeds prin
cipieel in het begin van het jaar was besloten.
Wat onze gasfabriek betreft, haar omzet was voel
minder, niet alleen door bedoelde maatregelen natuur
lijk, maar ook ten gevolge van de invoering van den
zgn. zomertijd Gedurende de maanden Mei lot October
werd eiken dag een uur minder kunstlicht gebrand.
Als men let op de vermeerdering der geplaatste meters
had men anders «en behoorlijke toeneming van het
gebruik kunnen verwachten het aantal steeg immers
van 5„«i op 5372, waarvan 35 voor lichtgas. 100 voor
kookgas en 150 voor muntgas.
Gelukkig bezat het bedrijf een behoorlijke hoeveel
heid olie voor de .waterstof gasfabriek, zoodat deze water
stofgas kon leveren tot 40 pet. van het afgeleverde gas.
De zeer verminderde productie van steenkolen gas had
natuurlijk als gevolg een belangrijk kleiner quantum
cokes; de verkochte hoeveelheid daalde van 142000
ll.L. tot 95 000 H.L., derhalve met 47000 H.L. Als
men nu ook let op de verhoogde prijzen der cokes,
dun is het duideiijk, welke onaangename gevolgen de
kolenuood voor de bevolking heeft.
De bezuinigingsmaatregelen troffen Ook hel eloctriseh
bedrijf; intusschen is, ten gevolge van nieuwe aanslui
tingen, bij dit jonge bedrijf vooruitgang le constateeren
de liehtaansluitiiigcti vermeerderden van 159 op 289. de
kiachtaansluitingèii van 22 14182; de aansluit waar. Ie in
K. W. vermeerderde voor licht van 110 op 353 en voor
kracht van ög op 220. In verband met de sterke ver-
meerdering van h.-t aar.'al motoren werii onophoudelijk
de Hinderwet-procedure toegepast,
Uw Raad gaf een eretitel voor het onderzoek van
de vraag, op welke wijze i'i de toekomst ons bedrijf
aait stroom zou komen; inmiddels is het bestaande
contract van stroom levering met éen jaar verlengd,
terwijl onderhandelingen zijn geopend met tie Provin
ciale Utrechlsehe Eler.tr. Maatschappij, welke onlangs
is opgericht.
Wat het waterleidingbedrijf aangaat, valt le gedenken
het verlies in eetaie instantie der procedure met de
Utrechtsche Waterleiding Maatschappij Laten wij in
tusschen niet dc hoop verliezen Op een beteren uitslag
in eind-instantie.
De loop van het bedrijf gaf alle aanleiding tot tevre
denheid, hoewei de gestookte olie duurder werd. Het
aantal aansluitingen klom met 489, n.l. van 244» op
2931; de hoeveelheid afgegeven water steeg met bijna
30 pet. Dit exploitatie-jaar gaf ren quantum van .521000
M", terwijl in het betrekkelijke advies voor de oprich
ting voor een gelijk inwonertal een verbruik was geraamd
van 4,0000 M*.
Nu ik hier van de Gemeentelijke bedrijven spreek,
mag ik niet nalaten te vermelden, dat dit jaar, met het
Burgemeester. Nieuwjaarsrede.
oog op de administratie, verschillende Gemeentelijke
diensten, als Gemeentewerken, Brandweer, Openbare
Reiniging, Ontsmettingsdicust, Keuringsdienst, Centrale
boekhouding, afzonderlijk als bedrijf werden georgani
seerd on, met tie bestaande vier bedrijven, voor gas,
elcctriciteit, water en grondexploitatie, te worden be
heerd door de Centrale boekhouding.
Ten gevolge hiervan werden afzonderlijke begroo
tingen voor 1917 samengesteld, waaruit de juiste kosten
voor eiken dienst afzonderlijk zijn op te maken.
Voor controle op alle bedrijven en den Gemeente
ontvanger werd aangesteld een verificateur. Hoewel de
gehoelc inrichting nog slechts korten tijd bestaat en
nog uic' elk gedacht gebied heeft kunnen werken,
valt slechts te roemen op de voorloopig bereikte resul
taten.
Als vanzelf kotn ik nu tot de bedrijven, niet van
de Gemeente, doch in de Gemeente; welnu de industrie
heeft te kampen zoowel met de moelijkhcid om de
noodige grondstoffen te krijgen als met de hooge kolen-
prijzen en laatstelijk me, het gebrek aan kolen. De
handel ziet verlangend uit naar tijden, waarin bij weer
geheel vrij zal zijn en niet, als thans, wordt beperkt
door allerlei maatregelen van de overheid in het belang
der distributie van levensmiddelen of van de Nederl.
Overzee Trust Maatschappij., alhoewel deze laatste cr
op berekend zijn, nog zooveel mogelijk den handel
over zee in stand te houden.
Het behoeft dan ook niet te verwonderen, dat de
scheepvaatt op onze Gemeente geen vooruitgang aan
wees; hoewel de tonneninhoud van geloste schepen
grooter was dan in de jaren vóór 1915, n.l. ,3 000 ton,
bleef zij bij dit jaar met 8000 ton ten achter. De afvaart
van hier bleef vrijwel statin,mair.
Op handelsgebied wil ik nog gedenken de eierveilingen
van de Vereeniging voor Pluimveehouderij. Op de gewone
veilingen werden verkocht 3 ,20000 meren voor ruim
i' 25000. tegen circa 2 360 000 voor f,48 000 in 1915.Ton
gevolge van Rcg. eringsmaatregelen werden hier weke
lijks twee malen veilingen gehouden van zoogenaamde
Regcerings-eieren, in totaal 12 365 000 stuks, hetgeen
genoemde vereeniging zeer ten goede kwam. In het
belang van een spoedigen en uauwgezelten verkoop
werd een electrische tnijnmachine aangeschaft.
Nu-de producten van de kip worden besproken, mag
ik niet vergeten tc vermelden de oprichting van het
Centrale proof fokstation der V. P. N.
De ten gevolge van den oorlog hooge kaasprijzcu
brachten als vanzelf tuitnereu aanvoer mede op de
kaasmarktdeze klom sedert 1914 vat, ,09 000 K.G. op
251000 in ,915 en op 483 000 in 1916of die toe
neming blijvend zal wezen, als normale toestanden zijn
wedei gekeerd, valt i "g te betwijfelen.
Aangaande de volksgezondheid valt op tc merken
de voortgaande stijging van diphthcrie-gevallcn, n.l.
sedert 1.^13 22, 43, 58 en 75. Het karakter der ziekte
is evenwel niet gevaat lijk. Een bepaalde besmeitings-
ln tijden van duurte en helaas dien tengevolge
vervalsnhmg op allerlei gebied komt een Keurings
dienst bijzonder tot zijn recht; in weerwil van de on
gunstige omstandigheden werd echter 15.7 pet. van hel
aantal onderzochte monsters ondeugdelijk bevonden, te
genover 19.3 pet. in 19,5. De markt- en winkelinspecties
toonden aan. dat de hoedanigheid der artikelen minder
werd, omdat alles te koop wordt aangeboden, dat nog
eenigszins voor menschelijk gehruik geschikt i», Als
voorbeeld van geknoei noen, ik U dat met wasch-
mlddelen, waarvan 43.4 pet ondeugdelijk bleek.
Het toezicht op de melk gaf gunstige resultaten
ondeugdelijk was 7 pet., tegen 11.7 pet. in 19,5.
Met aanbrengen van rioleering werd voortgaan n.l.
in Kamp, Teut, Zogstraat, St. Aunastraat en Kranke-
ledenstraat. Andere belangrijke openbare werken wer
ken werden verricht, als aanleg van wegen in Tuin
dorp, verbetering Kleine Koppel, betere verlichting
