iHERSFOOETSGIE COURANT.
Donderdag 29
Maart 1917.
to 8856.
67e Jaargang
s",k
Uitgave vau de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
P. J. msozRizs.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden j 1.—
franco per post/1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentien per regel 15 cent. Reolamee 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiön van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
ZORTSGR^CHT 9.
Telefoon 19,
Bij" dit nummer behoort een Bij VOEG-
SEL, bevattende het stenographisch Raads-
verslag van Dinsdag 27 Maart.
K K N N I S <1 F. V 1 N f, V
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort
maakt, bekend, dut de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel,
gezien artikelen en s, derde lid, der
Distribuiiewet 1916;
heeft goedgevonden, met wijziging van
het terzake bepaalde hij zijne beschikking
van 22 Januari 1917, No. 7610, afdeeling
Handel, vast te stellen de navolgende maxi
mum-prijzen":
1. voor zachte Zuiderzeebokking (bak-
bokking) zonder staartvin:
Groothaudelpiijs I 2.50pertal van 20ostuk
Tusschenhandeiprijs- 3. -- 1
Kleinhandelprijs ets. per stuk;
2. voor harde Zuiderzeebokking zonder
staartvin
Groothandelprijs f 3.25 per tal van ioostuk
Tusschenhandeiprijs- 3.75
te bepalen, dat bovenbedoelde maxima..."
groothandelprijzen zijn te verstaan franco
station van afzending, met oene verhooging
van 4 pet. voor dekking der administratie
kosten van het Centraal Bureau voor den
afzet van visscherijproductcn,
Amersfoort, 28 Maart 1917.
De Burgemeester voornoemd
Van KAXPWTJCK
De Burgemeester der Gemeente Amers-
toc
maakt bekend, dat de Minister
bouw, Nijverheid en Handel
heeft goedgevonden te bepalen
t. dat de bij zijne beschikking dd. 22 Ja
nuari j.l. No 7Ó10. afdeeling Handel, voor
kaas en de bij zijne beschikking dd. 2 Fe
bruari j.l. No. 1052k. afd. Handel, voor
boter vastgestelde maximumprijzen niet gel
den voor boter en kaas, bereid onder rab
binaal toezicht;
2. dat de bij zijne beschikking dd, 22 Ja
nuari j.l. no. 7610, afd. Handel, voor chi-
corei, peekoffie en suiker vastgestelde ma
ximum-prijzen niet gelden voor chicorei,
peekoffie en suiker bereid onder rabbinaal
1r zoover betreft de periode
16 April e.k.
29 Maart 1917.
De Burgemeester voornoemd,
Vax RANDWIJCK.
toezicht,
26 Maart
Amersfi
Stadsnieuws.
Dr. Toxopeils hoopt aanstaanden Zondag
ochtend in de I.uthersche gemeente nieuwe
leden te bevestigen.
Ter gelegenheid van den Palmzondag
zal mevrouw N, van Drooge gewijde lie
deren zingen, onder hegeleiding van viool-
en orgelspel.
Ook in de Renmnstrantsche kerk zal ds.
llooykaas nieuwe lidmaten bevestigen.
In de Doopsgezinde kerk zal ds. Ten
Cate de doopbediening verzorgen.
De Minister van Landbouw beeft zich
genoodzaakt gezien, met ingang van 2 April
het tot nu toe aan het Nederlandsche volk
gegeven broodrantsoen te verminderen en
wel op deze wijze, dat een broodkaart, die
oorspronkelijk voor een week geldig is ver
klaard, van af 2 April, dus vanafa.s. Maan
dag, niet in een week, maar in negen dagen
kan worden opgebruikt. Ieder houder van
eeti broodkaart moet dus van at a.s, Maan
dag er op rekenen, dat hij niet tot en met
den daarop volgenden Zondag moet toe
komen, doch dat hij daarmede twee dagen
langer moet doen, m.a.w, lot en met den
Dinsdag na Paschen.
Evenals tot nu toe zullen de gemeente
besturen bepalen, wie voor een aanvullings-
broodkaart iu aanmerking komt, terwijl
door hen bij den Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel zal worden aange
vraagd een tweede aanvullingsbroodkaart
voor die groepen van personen of bijzon
dere gevallen, voor welke dit naar hunne
meening noodig is. De Minister heeft intus-
schen bepaald, dat dë mijnwerkers drie
en het locomotiefpersoneel twee aanvul-
lingsbroodkaarten zullen kunnen verkrijgen.
Ook de aanvuliingsbroodkaarten zijn geldig
voor negen dagen.
Wil men nog zoolang mogelijk brood
eten, dan zal ieder bewoner van Nederland,
onverschillig in welk beroep of bedrijf bij
werkzaam is en onverschillig welke positie
in de maatschappij hij inneemt, bij het
broodverbruik de uiterste zuinigheid moe
ten betrachten en alle brood, ook dat van
den vorigen dag, moeten worden gebruikt,
opdat niets verloren ga.
Bij Kon. besluit is aan den heer F. J. C.
baron Van Hardenbroek tot Ammerstol,
op zijn verzoek, met ingang van 1 April
eervol ontslag verleend als Secretars van
den Armenraad te Nijmegen, wegens woon
plaatsverandering.
Hoewel reeds het aantal tentoonstellin
gen van Ambachtsscholen in ons land ver
minderen, een gevolg van het reeds vol
doende bekend zijn van het vakonderwijs,
is een eerste tentoonstelling in het nieuwe
gebouw aan den I.eusderweg zeker niet
misplaatst. Aan velen wordt thans dan ook
de gelegenheid geboden het gebouw in
zijn vollen omvang waar te nemen, terwijl
krachtig naar voren komt tot welk een
bloei een onderwijsinrichting in een 10 tal
jaren kan komen.
De tentoonstelling zal echter velen niet
bevredigen voorheen werd dikwijls veel
werk geinaulll van ^et aankleeden der
zalen door de wanden te oeuaü^C- met
teekeningen, enz. Dit is thans niet het ge
val 't geheel draagt een eenvoudig karak-
hierdoor is bereikt dat in 1 of 2 dagen, dus
bijna zonder stoornis in het onderwijs, de
opstelling van werkstukken en teekeningen.
is verkregen, terwijlonnoodige beschadiging
van het gebouw is voorkomen. Vooral voor
vakkundigen doet dit geen afbreuk aan de
beonrdeeling.
Reeds bij het binnenkomen van het ge
bouw trekt het schakelbord onze aandacht;
geheel door de leerlingen die het electro-
technisch vak beoefenen, onder leiding
gemonteerd. De geheele lichtleiding, loo-
pende door het hoofdgebonw en de smederij
gebouwen, voorzien van groote en kleine
schakclbordeD, geven aan dat de electriciens
1 zich Hink practisch hebben kunnen oefenen,
j Rechts afgaande komen we in de schil-
derafdeeling, waar vele groote en kleine
j voorwerpen, bestemd voor de verloting
i zijn opgesteld. Tuinbanken, tafels, trapjes,
I enz. geven een duidelijk beeld van de prac-
tische uitoefening van het schildersvak,
terwijl vele voorwerpen als bloemtafeltjes,
kapstokken, enz. volop de gelegenheid
gevtn de versieringskunst toe te passen.
Reclame, en letteroefeningen, hout en
marmerstalen voltooien deze afdeeling,
Vandaar komtn we in de timmerwerk-
j plaats, terwijl we vooraf in de gangen ver-
I schillende groote teekenoefeningen van
schilders opmerkten, die duidelijk aautoonen,
welk groot arbeidsveld de hallen en gangen
bieden om de versierir gskunst practisch toe
tc passen. In de timmerwerkplaats is van
de drie timnierklassen een gedeelte van liet
i werk samen gebracht, terwijl bijna alle
voorwerpen in de sehilderszaal waargeno-
i men, door de timmerlieden zijn vervaardigd.
Een bijna volledig leerplan, vanaf de een
voudigste stukoefening tot de meer samen
gestelde timmeróefeningen en zelf vervaar-
digde gereedschappen zijn hier waar te
i nemen, Veel meer werk zou aanwezig
kunnen zijn, indien alle groote werkstukken,
verspreid door het gebouw in deze zaal
ondergebracht waren. Bij het betrekken
van het nieuwe gebouw ontbrak veel. De
timmerlieden moesten zorgen dat het in
i gebruik genomen kón worden. Zelfs tijdens
1 den bouw werd al in de oude school hard
gewerkt aan kozijnen en deuren, die thans"
toegang geven tot de vele vertrekken.
Werkbanken, teekentafels, model- engereed-
schapkasten, schoolborden, enz., voorko-
i mende in de verschillende zalen, zijn het
werk van de leerlingen.
1 In den anderen vleugel van het gebouw
bevindt zich de meubelwerkplaats. De een
voudigste oefeningen en onderdeelen tot
grootere meubels toe kunnen we hier, aan
gevuld met vakteekeningen, waarnemen.
De nieuwe richting, nl. de eenvoudige ware
vorm met hier en daar een versieringsmo
tief aangebracht, vinden we in de werk
stukken toegepast. Bijna alle voorwerpen
zijn prijzen voor de verloting.
Wanneer we van hier naar de trapbal
terugkeeren en een bezoek brengen op de
verdieping, komen we in de Bestuurskamer.
Ook hier is werk van de leerlingen waar
te nemen. De tijdelijke afwerking van de
kamer, als het verven en behangen, is het
werk van de schilders, terwijl de nog niet
volledige meubileering van de meubelma
kers is. Rechts van de Bestuurskamer j
komen we in een teckenzaal, waar vorm-
teekeningen van smeden en timmerlieden
op tafels zijn uitgelegd.
Daar tegenover is een theorie-lokaal ge
heel geïnstalleerd door leerlingen. School
banken door smeden en timmerlieden, even
eens de kasten terwijl de schilders voor
afwerking en versiering zorgden. In dit
Jokaal krijgen we uit de cahiers een over
zicht van het voortgezet onderwijs Nederl.
taal. Wis- en Natuurkunde, enz.
Vervolgens bereiken we een timmer
werkplaats waar alle vakteekeningen. schets
boeken en materiaalschriften van de ie. 2e
en 3e klasse timmerlieden zijn ondergebracht,
Een volledige leergang is waar te nomen.
In den anderen vleugel op de ie verdieping i
krijgen we een overzicht van het vak- en i
natuurteekenen der schilders. Prettige kleu- i
ren en vormen, schetsjes en stillevens geven
deze afdeeling een aangsnaam karakter.
Ook de eenvoudige wandbeschildering. werk
van de schilders, geeft aan de teekenzaal
een vriendelijk voorkomen.
Op de 2e verdieping zijn niet alle teeken
zalen voor de tentoonstelling in gebruik.
Rechts voor de trap ter linker- en rechter
zijde loicaieu, ?.2?rin vakteekeningen van
te, 2e en 3e klasse smeden. ÊvericCr.i pro-
jectie-leekeningen, schets- en materiaal-
cahiers. De modellen, welke door de leer
lingen worden opgemeten en in teekening
gebracht, kunnen we hier en daar op tee
keningen terugvinden.
Met den indruk van deze technische leo
keningen begeven we ons naar de smederij-
gebouwen, waar we vele oefeningen prac
tisch uitgevoerd kunnen waarnemen. Oak
de smeden hebben veel werk, als ankers,
bouten enz, vervaardigd, welke bij den
bouw van de nieuwe school zijn gebruikt.
Bovendien moest elke leeraar met de leer
lingen zijn werkplaats installeeren, gereed
schappen aanvullen, enz. Vooral in de bank-
werkerij heeft het stellen van draaibanken,
boor- en slijpmachines en het volledig boven-
grondsche drijfwerk met riemoverbrengers
veel practische arbeid gevraagd.
Schoorsteenkappen, ijzer- en gereedschap-
rekken zijn werkzaamhede van de 2e en
3e klassesmeden. Oefeningen in het machine
bankwerk en eenige werktuigkundige tee-
keningen geven en overzicht van deze af-
i deeling. Van- daar komen we in de machi-
I nekam-r, waar heel wat arbeid van elec-
i triciens is waar :e nemen. Van hier uit
bereiken we. de werkplaats van de elec-
I triciens. Ook hier is liet stellen van draai-
1 banken en boormachines met motoren en
drijhverken werk der leerlingen. Eveneens
de volledige installatie van eene vernikkei-
inrichting. Teekeningen en practische oefe
ningen, ook op het gebied van instrument
maken en houtbewerking der electriciens
geven een beeld van deze jonge afdeeling.
I Thans komen we in een smederij, waar de
j eerste proeven in metaalbewerking van ie
j klassen smeden zijn tentoongesteld. Vuur-
werk, bankwerk en plaatwerk .wisselen el-
i kaar af. Voorwerpen voor de verloting be
stemd treffen we bijna in elke afdeeling
De rondgang is gemaakt en we kunnen
I met den indruk heengaan dat de leeraren
1 en leerlingen krachtig hebben saamgewerkt
I om eene zoo groote inrichting in den kortst
mogelijken tijd bijna geheel te installeeren,
I terwijl door alles heen de leerstof volgens
bet plan door de leerlingen zoowel prac
tisch als theoretisch moest worden verwerkt.
Onder voorzitting v;
C. gravinne
V a 11 Randwijck-Dejonghe werd
Vrijdagmiddag in hotel-Reichmann gehou
den de jaarvergadering der Verecniging
tot bestrijding der tuberculose te Amersfoort.
In haar openingswoord herdacht de Voor
zitster het door vertrek afgetreden Be
stuurslid mevrouw M. baronesse Van Ol
den n e e 1—C uyper, die steeds op zoo
buitengewone-wijze de belangen der ver-
eeniging heeft voorgestaan.
De notulen der vergadering van 28 Fe
bruari 1916 werden gelezen en ongewijzigd
vastgesteld.
De Voorzitster deelde hierna mede,
dat de opbrengst van den verkoop der
Emma-bloem niet kon gestort in het bouw
fonds, doch, ter voorkoming van een tekort,
moest benut voor het werk der vsreeniging,
die begin Mei haar mooien arbeid hoopt
over te brengen in het eigen gebouw aan
den Utrechtscheweg, het voormalige tolhuis.
Tot huisbewaarders zijn benoemd Hoe-
tink en echtgenoote. Voor de volledige in- j
richting van het gebouw en voor het bou
wen van lighallen komt de vereeniging nog
een paar duizend gulden te kort, welke zij
echter hoopt te vinden uit vrijwillige bij
dragen en steun van de Gemeente.
De Secretaris, de beer J. D. Rei m a n Jr.,
las vervolgens het jaarverslag, dat werd
vastgesteld met dank.
De Penningmeesteres, mevrouw A. Lou-
m a n D u ij s, deed hierna rekening en
verantwoording, waaruit bleek, dat er, bij
een ontvangst van f1917.53 er een batig
saldo was van f 53.30. Overeenkomstig het
advies der financieele commissie werd haar
décharge verleend, met dank voor het uit
muntend beheer.
Tot Bestuurslid werden herkozen dr. H.
W. Schreuder er. de heer Reiman en ge
kozen, in de vacature-baronesse Van Olden-
neel, dr. J. J. A. Agbina
Tot leden der financieele commissie voor
1917 werden benoemd mevrouw J. van
Lelyveld Van der Wyck en jbr. S. M. van
Reigersberg Versluijs; tot plaatsvervangende
leden, mevrouw baronesse Van Heecker. n
van Molecatcn en de heer A. M. Tromp
van Holst.
De Voorzitster dankte nog de dames
leden van'uei Vccdingfonds en in hel bijzon
der mejuffrouw S. des T omoc vous het
zeer vele, dat ook in 1916 deze commissie
deed voor de patiënten.
De vergadering werd hierna gesloten.
Men schrijft ons
De Commissie van verbruikers uit den
Chr. Besturen Bond hield Woensdagavond
21 Maart weer een vergadering ten Raad-
huize.
De waarnemend Voorzitter, de heer A.
Burger, deelde méde, dat de heer J. Mebius
schriftelijk ontslag nam .ds lid en Voorzit
ter en dat hij adviseerde, dat de geheele
commissie zou bedanken, ten einde een
meer officieele commissie te doen in het
leven roepen door Burgemeester en Wet
houders.
De commissie kon zich daarmede niet
vereenigen omdat zij zien zelve geen brevet
van onvermogen wilde uitreiken. Wel be
sloot zij, een onderhoud te vragen niet den
Burgemeester, cat Donderdag 22 Maart
werd toegestaan en waarin werd besproken
de officieele erkenning tier commissie en
een mogelijke te gcmoeikmning in de nood
zakelijke onkosten.
In de vergadering van Maandag 26 Maart
werd een officieel schrijven var, Burge
meester en Wethouders ingebracht, waarin
wordt meegedeeld, dat de commissie officieel
wordt erkend en een subsidie wordt toege
zegd. Tevens werd gekozen tot \oorzitter
de heer A. Burger, tot Secretaris de heer
P. J. van Kaileveen en tot Penningmeester
de heer Overeem, en besloten elkin Maan
dagavond van 8 tot 9 uur zitting te houden
ten Stadhuize. ten einde eventueeleklachten
in ontvangst te nemen over de distributie-
regeling.
Ook vroeg de commissie een oaderhoud
aan met den Burgemeester, als uitvoerder
der Distributie-wet.
Onder voorzitting van den hear C. M.
Cremer werd Maandagavond in «Amicitia»
gehouden de jaarvergaderingder vereeniging
Handelsschool voor Amersfoort en om
streken».
De notulen van 21 Maart 1916 werden
gelezen en ongewijzigd goedgekeurd.
Hierna was aan de orde het jaarverslag,
dat weldra in druk uitgaat.
Het volgende zij er aan ontleend.
De bijzondere aandacht wordt er in ge
vestigd op de pogingen om door de op
richting van een handels-avondcursus het
doel der vereeniging verder na te streven.
Waar de Handelsdagschool reeds na wei
nige jaren kwam tot zeer bijzonderen bloei,
wenschte het Bestuur óok gevolg gegeven
aan de sinds lang bestaande plannen om
ook te voorzien in de behoefte van goed
en practisch handelsonderwijs voor hen, die
slechts in. de avonduren zich te bekwamen
in handelswetenschappen. Aanvankelijk ging
de voorbereiding zeer naar wenschde
Gemeente zoowel als de Provinciale Staten
bleken bereid, de oprichting van een avond
cursus met ingang' van 1 Januari 1917 te
bevorderen doch de Minister van Binnen-
landscbe Zaken vond in de bijzondere tijds
omstandigheden geen vrijheid om een Rijks
subsidie op de Staats-begrooting te brengen.
liet aantal leerlingen der dagschool nam
zóo toe, dat de 4e klasse moest gesplitst,
óok al werd daarop bij liet ontwerpen der
Begrooting voor 1916 niet gerekend, het
geen dan ook een tekort gaf op de exploi
tatie-rekening, dat echter, door gepaste
zuinigheid kon beperkt tot f548.06.
Ook hier stond de Gemeente dit vak
onderwijs weer bij, door namelijk crediet te
verleenen voor den bouw van een hulp
lokaal, waarin de parallel-klasse kon onder
gebracht.
Voor 1917 werd aan Rijks-subsidie ver
leend f 10000, terwijl de Provincie f25110
en de Gemeente f 7500 zal bijdragen in de
kosten, welke voor 1917 zijn geraamd op
f 25 075. De Gemeenten Hilversum en Bus-
sum dragen ieder f 25 bij voor eiken leer
ling, die uil hun Gemeente hier het handels
onderwijs volgtScherpenzeel en Xijkeik
geven het zelfde bedrag voor minvermo
genden Barneveld, Nijkerk, Ermeloo en
Woudenberg weigerden eiken steun.
Het ledental bedraagt slechts 102 en
G< memoreerd wordt het /eer gevoelig
verlies, dat de vereeniging leed door het
overlijden van het Bestuurslid den heer
S. J. van Duinen, den man, die steeds
zich zoo bijzonder heeft geïnteresseerd voor
de sehool en zich zooveel moeite gaf om
de oprichting der vereeniging te bevorde-
ren. Mij vervangen door mr. L. Stadig.
•Mie 18 leerlingen van at uUg/"U:"5e
konden op één na het eind-diploma v.r-
wervon van de geslaagden zetten 16
hun studiën voort en behaalden een practijk-
diploma voor Boekhouden of voor handels
correspondentie ook in de moderne lalt n.
De cursus 1916/17 begon met 147 leer
lingen, van welke 72 uit Amersfoort, te
weten 30 (0 meisjes en 24 jongens; in de
ie, 53 (S m. en 45 j) in de 2de, 33 (5 m.
en 28 j 1 in de 3e en 31 (3 m. en 28 j.) in
de 4e klasse. Alleen de ie kiasse was on
gesplitst. Schoolbezoek, gedrag en ijver
geven reden tot tevredenheid.
I Wegens gebrek aan plaats konden ver
scheidene candidaten voor de ie klasse en
leerlingen van andere scholen elders tr'et
worden toegelaten. De school is vol; ver
dere uitbreiding is niet meer mogelijkin
de groote en dringende behoefte uan een
naar de eischen des tijds ingericht scho il-
gebouw zal dus moeten tvorden voorzit n.
I Het verslag werd vastgesteld met dat.k.
I Aan de orde was hierna de rekening en
verantwoording van den Penningmeester,
den heer J. C, li. Th, 1'e e n g s. Door
diens ongesteldheid werd zij uitgebracht
door den heer Joh. H. van der Meiden,
den Onder-voorzitter, terwijl, op advies van
de financieele commissie, den Penningmeester
décharge werd verleend met dank voor zijn
zeer nauwkeurig beheer.
Tot Bestuurslid werden herkozen de heeren
Van der Meiden, Th. H. J. Nieuwendijk en
mr. L. Stadig.
De Voorzitter wees cr op, dat, tor-
I wijl de school voortdurend in bloei toe-
1 neemt en de financieele eischen ook daar-
door steeds grooter worden, het ledental
afneemt. Er zullen pogingen worden gedaan
om nieuwe leden te werven. Ongetwijfeld
is er ook voor dit vakonderwijs bclang-
i stelling in onze stad: doch zij komt helaasI
j niet tot uiting in daden.
Zeer ook tot zijn leedwezen moest het
I Bestuur door de beslissing van den Minister
van Binnenlandsche Zaken zijn voornemen
opgeven, met ingang van 1917 den door
velen gewensebten avond-handelscursus te
openen. Er zullen thans pogingen in het
I werk worden gesteld, dien avondcursus in
Januari 1918 te openen. Het Bestuur toh
is er van overtuigd, dat ook hier grocte
behoefte is aan practisch handelsonderwijs
1 voor hen, die overdag werkzaam zijn in
i administratieve betrekkingen en meent, cat
de vereeniging, die zoo te juister tijd haar
dagschool heeft geopend, ook een avond
school in het leven moet roepen voor hen, die
uit welken hoofde dan ook, geen theore
tische vakopleiding konden genieten, liet
Bestuur vertrouwt, dat men het in 1918 d n
noodigen steun voor dien cursus niet zal
onthouden.
De vergadering werd hierna gesloten,
Dinsdagavond werd in >De Kraon» de
jaarvergadering van «Onderlinge llulpc
gehouden. In zijn openingsrede herdacht
de Voorzitter, de heer J. van WeSium, met