Donderdag 19 |Qf| April 1917.
No 8865.
67e Jaargang.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. II. van Cleeff
HOOFD-REDACTEUR
F. J. 7HEDERIK9.
A M E RSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden j 1.—
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, nfïicieele- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1 -5 regels 1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent. Postbus
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht, 9'
KOETEGRACHT 9.
K K N N 1 S (1 K V I N (i V. N.
Het Gemeentebestuur van Amersfoort
herinnert de ingezetenen aan hunne ver
plichting om steeds tijdig ter Gemeente-
secretarie aangifte te doen voor de Bevol
kingsregisters.
Bedoelde aangifte moet worden gedaan
t. Wanneer men de Gemeente gaat ver-
laten.
Alsdan moet een getuigschrift van wooii-
plaatsverandering ^verhuisbiljet) worden ge
vraagd ter Secretarie (kamer tio. 3) en
medegenomen naar de Gemeente, waarin
zich gaat vestigen, ten einde aldaar
1 maand te worden in-
uiterlijk bi 111
geleverd.
De afgifte
plaats hebben
matie-kanrt of het bonboekj'
2. Wanneer men zich in tie tiemeenie
vestigt.
Alsdan moet men overleggen een getuig
schrift van woonplaatsverandering iverhuis-
biljet) afgegeven in de vorige woonplaats.
3. Wanneer men binnen de Gemeente
van woning verandert.
Het hoofd van een huisgezin is verplicht,
aangifte te doen, wanneer in dat gezin
eenige verandering plaats grijpt, óok door
het opnemen of liet vertrek van dienst
boden.
Overtreding van deze bepalingen wordt
gestraft met hechtenis van ten hoogste veer
tien dagen of geldboete van ten hoogste
honderd gulden (Artikel o van het K-
1 het verhuisbiljet kan eerst
i inlevering van de legiti-
lijk Besluit
No. 131).
2; Juli
87, Staatsblad
April 1917.
Het Gemeentebestuur
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RAXDWIJCK.
Gerstafval, voor zoover afgelverd door
liet Comité van Graanhandelaren te Rot
terdam, f 17.25 per too K.G.
Al deze artikelen te leveren vrij boord
opslagplaats der Regeering.
l.ijnmeel f21.71 per too K G. inclusief
baal, bruto voor netto af fabriek.
Samengestelde koeken f 19.72 per 100
K.G., netto af fabriek zonder verpakking.
Reinigir.gs-producten, afkomstig uit dc
buitenlandsche granen f 18.50 per 100 K.G.
inclusief baal, netto gewicht af fabriek.
Deze producten kunnen desgewenscht in
koopers zakken worden geleverd, waarvoor
f0.75 reductie wordt gegeven.
Amersfoort, ié April 1917.
De Burgemeester voornoemd.
VAN RANDWIJCK,
BRANDSTDFI-F.N
De Commissie voor de brandstoffen voor
ziening in de gemeente Amersfoort nooillgt
alle hoofden van gezinnen uit, aan
het levensmiddelbureau Valkestaat. n a 2 o
April en v r 1 Mei a. s. schriftelijk
of mondeling opgaaf te doen, van den
brandstoffenhandelaar door wien zij in het
vervolg bediend wenschen te worden.
De opgaaf moet, indien zij schriftelijk
geschiedt, duidelijk vermelden naam, adres,
benevens het nummer van de
1 e g i t i m a t i e k a a r t.
Bij mondelinge opgaaf moet de legiti
matiekaart worden vertoond.
Dc gasfabriek kan niet als handelaar voor
huisbrand worden aangewezen.
Ieder mag slerhts één handelaar opgeven.
Zij, die op 1 Mei geen handelaar hebben
opgegeven, zul en door de Commissie voor
noemd worden ingedeeld bij een der brand-
stoffenhandelaars.
Amersfoort 1» April 1917.
De Commissie voornoemd
N. VELS ilKljx, Voorzitter
KLAARHAMER, Secretaris.
De Burgemeester der Gemeente Amers- I
foort
maakt bekend, dat de Minister van Land
bouw. Nijverheid en Handel,
gelet op het bepaalde sub 2 a zijner
beschikking van 28 Maart 1917. No. 5^.165,.;'-
Rijks-bureau voor Distributie van Graan
en Meel.
heeft goedgevonden te bepalen
dat artikel 1, 2de lid der Distributie-rege
ling van brood, bloem, meel en rogge,
wordt gelezen als volgt
Een wittebrood-, bruinbrood-, roggebrood-
en aanvullingsbroodkaart is geldig voor een
tijdvak, bestaande uit zooveel dagen, als
daarvoor zal worden vastgesteld door den
Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel.
Amersfoort, in April 1917.
De Burgemeester voornoomd.
Van RANDWIJCK.
I
maakt hekend, dat door hem het "olgendc
schrijven van jhet Rijks-veevoederbureau te
te Utrecht is ontvangen
De Minister van Landbouw. Nijverheid
en Handel maakt bekend, dat granen
en vecvoederartikelcn, die in de maand
April worden toegewezen, tegen de vol-
gende prijzen door de Regeering zullen 1
worden afgeleverd
Mais f17.25 per 100 K.G.
Voerhaver f20 per 100 KG.
Boonen f23 per 100 K.G.
Amerikaansche lijnkoeken f 200 per 100O
K.G.
Basis onbepaalde merken, van La Plata-
zaad geslagen, bepaalde merken en soorten,
ook schilfer.-., naar de gewone verhouding.
Van t»oede dingen.
Xivcus.
De tijd is nog niet zoo heel lang voorbij,
dat in een gezin met eenige volwassen
dochters écu, die wekclijksche beurt had
om het huishouden te verzorgen en dus een
gansche week-, en een andere, die tie wasch
te doen had. een dag of wat uit haar humeur
was.
Xoo'n wasclulag was gansch ecu gebeur
tenis en vooral dien dag was dc arme, aan
welke wertl toevertrouwd het reinigen van
het lijfgoed en de huishoudelijke stukken
linnen met katoen had men destijds niet
zoo bijster veel op var. zeer vroeg tot
zeer laat geweldig druk bezig aan een
arbeid, die op dc eerste plaats monniken
werk was, vervolgens de niet .Tl te sterke
meermalen zich deed overspannen, en vooral
zonder nut was in zooverre de beurt-heb
bende er niets door leerde.
De moderne tijden en dé moderne machi
nes hebben ook hierin een ganscbon omme
keer gebracht. Ilier'of daar zal een huis
moeder al het goed, hutje bij mutje, stoppen
in een op reform gestelde peiroleum-ton
met een vicrbcenigen stamper duwt zij het
heele gcschicdcnisjc door en in elkaar
t is niet haar schuld als het weefsel het
begeeft; het behoort er nu eenmaal zoo bij
- en na veel uren zwoegens wordt de
schoone wasch, na allerlei vakkundige
manipulatii'n te hebben ondergaan, weer
opgeborgen ter plaatse waar zulks ge
bruikelijk is.
Enkelen doen hun uiterste best om dc
katoendraden van het huidige lijfgoed
lang zoo sterk niet als het linnen van een
vorig geslacht stuk te wrijven op een
gegolfd stuk blik, dat den weidschen naam
waschbord draagt.
Weer anderen bedienen zich thans van
ecne of andere waschmachine, waarmee
immers >ecn kind de wasch kan doem
Want alleen zij, die niet behoeven te zien
00 eenig waschloon en op deze wijze een
berg onaangenaamheden cn morsarbeid
kunnen bekoupen. vertrouwen hun goe
deren toe aan de eene of andere wasch-
inrichting. Maar niet alle, er zijn natuurlijk
ookjgunsiige uitzonderingen, behandelen het
>cd, zooals het behoort,
liet slijt weg, f» dc vrij algemecne klacht,
Doch ook te dezen opzichte heeft men
gezocht naar 'n practischc methode om niet
alleen het goed in den grond te reinigen,
doch ook om het zoo min mogelijk te ver
nielen door stampen, schrobben, wringen,
persen en wat niet al.
Onze stad is zulk een moderne wasschcrij
rijk geworden in de V. Sanitaire
wasch-industrie Niveus». gevestigd aan de
Ileiligerbergersveg no, 1.
Haar Directeur, de heer A. I.nk, is <>p
de eerste plaats zeer bedreven op admini
stratief gebied, zoodat in dit groot bcdrijl
alles geschiedt volgens nauwkeurig bijgr
houden tabellen
Om heel zeker te gaan, heeft hij dr. Mor
ren verzocht om het geneeskundig toezicht,
apotheker Ier Maat, om de scheikundige
controle over de materialen te oefoiu 11,
Ilij heeft gewerkt in zeer groote onder
nemingen van dien aard. zoowel in het
binnen- als het buitenlanden van hn then
rctisch geleerde cn practisch hcoclendo Int
beste saamgevoegd om hier een aan alle
billijke eischen voldoend brdrijf te verkrijgen,
Tal van misstanden her ft hij daarbij voor
komen. We noemen slechtshet bijeen
brengen van vuil- cn schoon goed in In t
zelfde vertrek het behandelen der goederen
in niet-gereinigde lokalen; dc in-huis-indus
trie, 't in kleine bedompte kamettjes doen
reinigen, strijkén, enz. dor goederen gelijk
in onze groote steden maar al tc veel plaats
heeft, waar aan oud-strijksters of oud-wasch-
meisjes, die zich in 't huwelijk begeven,
deze werkjes als bijverdienste voor de I -lis-
houding tegen e< n veelal schamel loontje
worden toevertrouwd;.
Hoeveel goed wordt niet iti den grond
bedorven door do «behandeling met clilour-
kalk en andere, het weefsel wegvretende
bijtende middelen; hoeveel gaat er niet
ontijdig verloren door veel te langdurige
mechanische behandeling.
De heer Lok heeft het beste bijeenge-
bracht van hetgeen ook de techniek tot
dusver aanbiedt.
De vuile wasch komt eerst in de sorteer-
kanter, waar elk stukje onmiddellijk wordt
voorzien van een handje waarop eon --nult-
waschbaar cijfer. Al zijn er dus honderd
Jansen'sonderde clientèle, de korte en ietwat
dikke heer z\. I» 'sen zal nooit het genoe
gen smaken, dat hij uit tic wasch terugont
vangt cn struikelt over het hemd v.ui zijn
magcren en zeer langen bijiia-naamgcm --t
den heer B. Jansen, wiens goed door zijn
zorgzame huisvrouw '-uk is gemerkt met
J. 12 cn er op blijft paradeeren, als zon ze
cr in don loop der tijden geen kwart dozijntje
meer van kunnen tooncn.
Vervolgens worden de gelijksoortige goe
deren bij elkaar gezocht en daarna verder
ter behandeling gegeven.
Naast de sorlcerkamer bevindt zich het
chemisch labaratorium, waar gcdenaiuri r-l
keukenzout wordt gescheiden In chloor en
natrium, waarbij ook eenige ozon vrijkomt.
In het aangrenzende vertrek is dc eigen
lijke wasschcrij. Daar bevinden zich zeer
groote metalen kuipen waarin het goed
losjes op elkaar, wordt gelegd op den gu-
perforeerden bodem. Bovenin, in het midden
van elke kuip, bevindt zich een sproeier,
die onder stoomdruk zacht zeepsop spuit
over het goed en het vuil aan den onder
kant der «euvée's» wegspoelt om zoo te
zeggen de zelfde methode als Gij de fabri
catie van broodsuiker
Gestampt, gewreven, geschuurd, gewron
gen wordt hot goed dus'diet het deksel
van den ketel is niet met zw are klomachroe-
ven gesloten, omdat ook de stoom niet van
z«'o hoogen druk is, dat voorbijgaanben
en dus -ok niet het goed er door kun
nen worden benadeeld.'
Na geruimen tijd op die wijze met zeep
sop te. zijn doorgespoeld en daardoor in den
grond gereinigd, wordt hot 'goed gedaan lil
een waschketel van nieuwe vinding, waarin
liet door schudden nog eens tünk wordt
gewasscben, vervolgens gespoeld en ten
slotte lichtelijk geblauwd. Een vernuftig
gevonden transmissie 'maakt, 'dut dezo waai li-
ketel telken» mechanisch 1 aar rechts en
links overslaat, waardoor het goed in alle
richtingen wordt gekeerd en gewenteld en
besproeid enz.
Het drogen heeft plaat» in een reusach
tige centrifuge, die maar oventje* duizend
omwentelingen In de minuut maakt en
waarvan het deksel, door wrlke het gomt
er in wordt gedaan, niet kon worden ge
opend voor en aleer deze reii/enlol geheel
stil Staat, Voor de bedrijfsveiligheid van
het personeel is du» even g--e<i gezorgd
als voor hun gezondheid, want alle dampen
1 worden mechanisch opgezogen door lucht
kokers.
Een stijfsel-mtiehlne cn ccn'~£rooti-stuum-
mangel, dit» te gelijk mangelt en strijkt,
doen het overige.
Is alles nu schoon, dan komt het goed
in een sortcerkamcr. die uitermate zindelijk
wordt gehouden en waar alles st--l vrij w -rdt
behandeld.
Boven is de groote strijkk.-imcr, waar-
heen het goed niet hetpersoned
door een lilt wordt gebracht en strijk-ma
chines voor groot en klein goed zoowel
als electrische airljkijzl r» (met zeer gevoe
lige zekering, ten gevolge
rand ei
brengen.
Doch eer dit gebeurt, wordt het nog c
ter dege gedroogd in 12 droogkusten, wa
llet omstreek» een uur blijft. Keu c-ntr
klokje op elke der 12 «COUllSSoii geelt
hoe lang het goed I» blootgesteld aan
drogelucht-behnndcling.
Wel wetend, dat goed water een h-»
veroischtc is voor een zorgvuldige reinig
heeft de heer I -ok oen bron laten -laiibo
die uitmuntend water verschaft-,
In de nabijheid daarvan zijn het set
lokaal en ue kleedkamers van hel.p<-r*--ii
dat iu de fabriek zelve gehc-cl in In t
i» gekleed en de grootst mogelijke relnl
moet betrachten.
In het kort, alles is gedaan >>m een v
kelijk sanitaire behandeling -Ier wnscl
bereiken en het goed te hebo -den v
wegraken cn vernielen,
Ter zijde van de eigenlijke Wiuschcr
dc plaats waar wollen dekens worden
handeld, alweer volgens een nieuwetm-lli-
zoodal hier wol alles van hot nieuwste
beste I» saamgebracht.
Niet verzuimen!
Leest vooral looh In ELK nut.
van pus -bind tli' kennisgevingen li
Ze bevntteii telkens inlicht m
inetledi-uliiigeti mui umat regelen
genomen z\jn of moeten wonion
toni, men vindt er allerlei in, dat
een ieder van nut kun *i»«
t een ieder dient te weten
een ieder dieet na te komen
om in eigen belang ziejt zeil
schade en ontuuigtMiuantheJen Ie
waren.
in de advertentie-rtibriek doet
brandstoffen-commls-ie lieden een npi
die aller belangstelling m huoge 1
vraagt.
