BINNENLAND
oornaamste oorzaak geweest van den wed-
'op in bewapening tusschen de groote
ïogendhedcn, welke ruim 40 jaar heeft
;eduurd. Zoowel door Bismarck als door
vlohke werd dit voorzien. Bismarck toch
wilde reeds Metz aan Frankrijk laten, zeg
gende „Ik heb liever niet te veel Fran-
schen in ons huis", en Moltke heeft gezegd,
dat Duitschland gedurende een halve eeuw
tot de tanden gewapend moest staan om
het bezit der beide provincies te verdedigen,
welker verovering slechts zes maanden ge
kost had. De rampen, waardoor de wereld
thans wordt bezocht, zijn direct of indirect
toe te schrijven aan deze daad van inter
nationalen roof en de daaruit voortgevloeide
gevolgen. En men behoeft niet te denken,
dat Duitschland iets geleerd heeft, 's Rijks
kanseliers antwoord op de pauselijke nota
vloeit over van nevelachtige en zalvende
algemeenheden, het begroet met ingenomen
heid ontwapening en arbitrage, en Duitsch
land zal te dien opzichte elk voorstel steu
nen dat nu komt het veelbeteekenend
voot behoud vereenigbaar is met de levens
belangen van zijn land en volk, dat is ge
heel de Bismarcksche manier. Doch is er
eenige aanwijzing, dat Duitschland. de mis
daad van 1871 niet zal herhalen Id Duitsch
land bereid aan Frankrijk terug te geven,
wat het haar heeft afganomen aan België
zijn volkomen onafhankelijkheid terug te
geven en een zoo volledig mogelijke schade
vergoeding te geven Een paar zinnen
met een categorisch antwoord op die vragen
zouden thans meer waard zijn dan een ko
lom algemeenheden. Behalve de hoofdzaken
zijn er natuurlijk ook bijzaken, doch deze
vormen slechts een aanhangsel van het wer
kelijke vredesverdragdaarvoor zijn de ge
allieerden niet in den oorlog gegaan en
daarvoor zullen zij dien ook niet voortzetten.
Wanneer ik zeg, wij vechten voor den vrede,
dan heb ik daarmede zoowel iets positiefs
als iets negatiefs op 't ooghet negatieve
is de vernietiging van Duitschland of de
blijvende vernedering van het Duitsche volk
dat is nooit de bedoeling der geallieerden
geweest. Van het positieveen dit is
tweeledig: ie. geen herstel van het status-
quo of herstel in eenigen anderen vorm van
wat vroeger het »Europeesch evenwicht*
werd genoemd, doch in plaats van deze
beide een internationaal stelsel waarin plaats
is zoowel voor groote als kleine staten en
alle zich vrij en onafhankelijk kunnen ont
wikkelen. Als iets vanzelf sprekends neem
ik daarbij aan de ontruiming der bezette
streken in Frankrijk en Rusland.
Vervolgens ging spreker de gerechtvaar
digde en reeds zoo lang op vervulling wach
tende eischen na van Italië en Roemenië,
Set vie en Polen, Griekenland en de Zuid-
Slaven. Er moet. om een handelsuitdruk
king te gebruiken, een volledige en zooveel
mogelijk duurzame afdoening komen dier
gevaarlijke rekeningen ze. de vrede moet
niet leiden tot de voortzetting van een
verkapten oorlogstoestand. Het moet eens
en voor altijd uit zijn met het sofisme, zoo
gij vrede wilt, bereidt u ten oorlog. Ik
begrijp heel wel, dat het duizendjarig rijk
niet op komst is, doch wij voeren niet alleen
oorlog om den vrede, maar ook tegen den
oorlog. Beperking der bewapening, aan
vaarding van arbitrage als normaal en na
tuurlijk middel ter beslechting van interna
tionale geschillen, de verwijzing van oorlogen
uit eerzucht en agressie uaar de categorie
van uit den tijd zijnde dwaasheden als feo
dale twisten tusschen landheeren en twee
gevechten, dit zullen de mijlpalen zijn op
den weg*.
Opmerkenswaard in deze rede is, dat
Asquhh wel eischt dc vervulling van de
verlangens van Roemenië, Servië en Polen,
dc ontruiming van België en dedesamextie
van Elzas-Lotharingen en een algeheele zelf
standigheid van alle volken, die tegen hun
wil in geplaatst zijn onder vreemde heer-
schers. Doch met geen enkel woord rept
dc Engelsche ex-minister-president over de
Engelsche bezittingen in en buiten Europa,
om van de bezittingen van de overige En-
tente-mogendbeden maar niet te spreken.
Geldt voor die bezittingen, waaronder er
zijn, welke niet louter voor hun genoegen,
door vreemden overheerscht worden, niet de
cisch, dien Asquith voor Duitschland naar
voren bracht Wanneer men aan een ander
ideale eischen stelt, dan dient men er toch
eerst zelf aan te beantwoorden!
Enfin, er is dus nu ook van Engelsche
zijde gesproken. En ook daar verklaart men
zijn liefde voor den vrede. Maar al llefde-
vcrklarend vecht men aan weerszijden stevig
door. »Alles aus Liebe* voor den vrede.
In Vlaanderen wordt nog steeds verwoed
gestreden, waarbij de Engelschen aan de
winnende hand zijn. Zij veroverden dezer
dagen Zonnebeeke cn maakten ettelijke
duizenden gevangenen.
Overigens geen nieuws van de fronten.
Amerika en de oorlog.
Aan de Daily Telegraph wordt uit New-
york geseind: De minister van financiën
Mac Adoo en de ex-president 'l'afc, die een
rtis door het land maken en drieduizend
aanzienlijke bankiers, vertegenwoordigende
aan volmachten een kapitaal van 4000 million»
pond sterling, zijn te Atlantic-City in New-
Jersey bijeengekomen om te beraadslagen
ov. r'do (financieel*) >wngcn en middelen*.
De voorbereidingsmaatregelen voor de uit
gifte van Amerika'» tweede groote oorlogs-
leerling van zeshonderd milioon pond ster
ling zijn in goede handen, Ten einde een
volledig succes van dc op handen zijnde
leening te waarborgen, moet, zoo zeide de
president der Araerikaansche Bankiersver-
eeniging bij de opening van een vergade
ring, het besef worden gewekt, dat de oor
log een nationale zaak is en dat hij daarom
de zaak moet worden voor allen. De nor
male spaarsommen der Vereenigde Staten
beloopen over één jaar duizend millioen
pond sterling, terwijl de oorlogskosten voor
het eerste jaar, waaronder veertien honderd
millioen. die zullen worden geleend aan de
geallieerden, worden geschat op 4000 mil
lioen pond sterling.
Landbouw en Veeteelt.
«Het Volk* maakt melding van een
gerucht, dat de minister van financiën be
zwaar maakt om het hooge bedrag, dat mi
nister Püsthuma vraagt ten behoeve van
de loopendc en nieuwe noodvoorzieningen,
toe te staan.
Van zeer bevoegde zijde verneemt
het «Handelsblad*, dat de Duitsche regee-
ring tegenover onze onderhandelingen met
Engeland over de levering van Engelsche
kolen het volgende standpunt inneemt.
Duitschland kan zelf nauwelijks kolen
missen, maar is bereid per maand 250.000
ton aan Nederland te leveren, omdat het
dan een tegenprestatie kan eischen ten bate
van zijn voedselvoorziening en van zijn kre
diet. De Duitsche regeering ziet echter wel
in, dat 250.000 ton voor Nederland niet of
nauwelijks voldoende is en daar Duitschland
niet meer kan leveren, heeft zij geen be
zwaar dat Holland de verdere behoefte uit
Engeland aanvult en zullen aan die aanvul
ling zoo min mogelijk moeilijkheden in den
weg worden gelegd, zonder dat thans even
wel reeds vast staat op welke wijze het
vrije verkeer tusschen Nederland en Enge
land voor den aanvoer van Engelsche kolen
zal worden geregeld.
Intusschcn houdt Duitschland vast aan den
eiseh, dat eerst ten aanzien van de levering
van Duitsche kolen een regeling moet zijn
getroffen voordat de aanvoer van kolen uit
Engeland kan worden vrijgelaten, waarbij
de Duitsche regeering uitgaat van het stand
punt, dat zij roet in haar eigen eten zou
gooien door toe te staan dat Holland zich
uit Engeland van kolen voorzag en dus de
Duitsche kolen niet of minder noodig had.
De houding van de Duitsche regeering
komt dus hierop neer wij willen u ter wille
zijn ten aanzien van uw kolenaanvoer uit
Engeland als wij eerst tot overeenstemming
zijn gekomen over de levering van Duitsche
kolen, en deze houding blijft ze ook inne
men tegenover het Engelsche aanbod tot
levering op het oogenblik van 100.000 ton.
Verwacht wordt, dat de onderhandelingen
weldra tot een goed einde gebracht zullen
tvorden,
De »Tel.« kan met zekerheid mede-
deelen dat de regeering besloten heeft, ge- j
durende den komenden winter een bepaalde
hoeveelheid kolen tegen verminderden prijs
beschikbaar te stellen, krachtens art. 1 van
de distributie-wet.
j
De Minister van Binnenlandsche Za-
ken heeft tot Ged. Staten der provinciën
het volgende schrijven gericht
Het te verwachten ruim gebruik in den
a.s. winter, niet alleen van hout voor huis-
brand, maar ook van minderwaardig mate-
rieel ter vervanging van 'steenkool zal in
niet geringe mate het brandgevaar ver-
grooten. Bovendien zal dit gevaar nog in 1
de hand gewerkt worden door te vreezen
aanwending van primitieve verlichtings
middelen, als gevolg van bet gebrek aan j
de gebruikelijke brandstof voor de kamer
lamp.
Nu dc beschikbare voorraden goederen
nauwelijks voldoende zijn voor het onder
houd der bevolking, is het meer dan ooit
dringend noodzakelijk, dat geen materiaal
door brand verloren ga.
Ik heb mits lien de eer, uw college te
verzoeken de gemeentebesturen 1 uwe j
provincie namens mij uit te noodigen de
ingezetenen te waarschuwen voor het buiten- 1
gewoon groot brandgevaar, dat dezen winter
te duchten is en daarbij, onder aanbeveling
van uiterste voorzichtigheid, te wijzen op
dc noodlottige gevolgen, die in het bij/on
der in den tcgenwo> rJigen tijd van scb;arsch-
te op elk gebied, aan brand zouden
kunnen verbonden zijn.
Ten einde te voorkomen dat bij over- I
stelpend drukte aan de stationslokketten, i
het afgeven van gewone enkele reiskaarten
voor de heenreis en tevens één voor de
terugreis op denzelfden dag de reizigers te
lang zouden moeten wachten op het af- j
stempelen, zullen ingaande op 1 October
a.s. door de Spoorwegmaatschappijen voor
de drukke lijnen plaatskaarten worden af
gegeven van het model der retourkaarten, I
geldig voor een enkele reis en tevens voor
de terugreis op denzelfden dag, doch kos- j
tende tweemaal den enkelen reisprijs.
Gemeld wordt thans dat in den komenden
winter dc treinen wel verwarmd zullen I
worden,
Dc Nationale Bankvereeniging zal I
per t Oct: a.s. overnemen het bedrijf der 1
firma P. Groen Zoon te Den Helder en
met genoemden datum een kantoor harer j
Instelling te dier plaats openen.
De Zandboeren.
- Naar aanleiding van het ministerieele
antwoord op het adres door den zandboeren
van Amersfoort en omstreken, zijn aan den
Minister van Landbouw en. den Minister
van oorlog de volgende adressen gezonden
Aan Zijne Exc. den Minister van L., N.
en H. te 's-Gravenbage.
Naar aanleiding van het antwoord van
Uwe Exc. op bet request, gezonden door
de vertegenwoordigers van de landbouwers i
uit Amersfoort, Achterveld, Hamersveld,
Hoevelaken, Hoogland, Leusden, Soest en
Stoutenburg, meenen ondergeteekenden ver- j
plicht te zijn Uwe Exc. er op te moeten
wijzen ie. dat tot onzen spijt geen antwoord
is verkregen op de vraag van de beloofde
toezegging van den prijs der rogge 1917
en dringen zij er met nadruk bij Uwe Exc.
op aan. dit alsnog te herzien
2e. dat de bekend gemaakte prijzen 1918
niet loonend zijn voor deze streken;
3e. dat het ons als beter gewenacht voor
komt, geen premies te verloenen voor het
scheuren van grasland, doch het hiervoor
beschikbare geld te besteden aan verhoo
ging der graanprijzen;
4e. dat het ons niet bekend is, wie in
deze streken Uwe Exc. van advies gediend
heeft bij het vaststellen der graanprijzen,
daar wij ons niet kunnen voorstellen dat
iemand, die met deze streken bekend i3,
zulk een advies had durven te geven.
Namens de Commissie,
KNOTTENBELT, Hoevelaken.
VISSER, Achterveld.
Amersfoort 21 September 1917.
Aan Zijne Exc. den Minister van Oorlog
te 's-Gravenhage.
Aaugezien Zijne Exc. de Minister van
Landbouw, Nijverheid cn handel aandringt
op grooter verbouw van granen en dit op
zandgrond niet kan geschieden zonder ge
bruik van natuur- of kunstmest, en dit laatste
niet in voldoende mate verkrijgbaar is,
komen de ondergeteekenden namens de
landbouwers uit Amersfoort en omliggende
gemeenten tot Uwe Exc. met beleefd ver
zoek, het daarheen te willen leiden, dat de
mest der bereden wapenen te Amersfoort
uitsluitend zal verkocht worden aan de land
bouwers uit bovengenoemde gemeenten,
voor eigen gebruik, aangezien thans de
mest opgekocht wordt door tuinders buiten
de provincie, die daarvoor wegens den uit
voer hunner producten ongekend hooge
prijzen kunnen besteden.
Amersfoort 21 September 1917.
soli eden zaadhandelaar te krijgen Is,
(adressen geef ik gaarne per correspondentie)
3 deelen Poa pratensis, 2 deelen Cyonosurus
cristatus, 2 deelen Festuca duriuscula en 2
deelen Agrostis stolonifera.
Voor zeer zandigen drogen grond:
1 deel Agrostis vulgaris, 3 deelen Festuca
duriuscula, 2 deelen Poa pratensis, 2 deelen
Poa nemoralis,
Voor schaduw:
1 deel Agrostis cappillaris. 5 deelen
Phleun pratense, 1 deel Poa trivialis, 2
deelen Poa nemoralis, 1 deel festuca ovina.
De prijs bedraagt plm. f 6 per K.G. en
men heeft voor too M- 2i K.G. noodig.
of 5 Liter.
Het is vooral niet aan te raden maar het
eerste het beste graszaad te koopen, dit
geeft bijna altijd teleurstelling, laat ook hier
de zuinigheid de wijsheid niet bedriegen.
Tuinbouw.
Aauleg en Beplanting van kleine tuinen.
IV.
Het gazon,
De beste tijd voor 't aanleggen van een
gazon kom nu aan. Het zaaien in 't najaar
is verre te verkiezen boven 't lentezaaien.
Het jonge gras groeit in 't voorjaar te snel.
het groeit als '1 ware uit z'n krachten en
men zal nooit zoo'n mooi, stevig, en goed
gevuld grastapijt krijgen als bij heristzaaiing,
waarbij het gras zich meer geleidelijk ont
wikkelt. Na begin November lijkt me 't
zaaien echter niet meer aan te raden, daar
de jonge plantjes dan te veel van de vorst
zouden kunnen lijden.
De rai.deu van het aan te leggen gazon
legt men van graszoden, die men flink aan
stampt en met een heel dun laagje aarde
bestrooit. Men moet er vooral voor zorgen
zooveel mogelijk onkruidvrije zoden te
koopen, veel beter is 't zelf een klein gras
veldje te zaaien, waar men zorgvuldig 't
onkruid uit houdt, en dat te gebruiken voor
't steken van zoden, doch voor wie nii z'n
gazon wil aanleggen is 't daarvoor natuur
lijk te laat. Is dit gebeurd, dan kan met 't
zaaien begonnen worden. Men begint met
't graszaad te vermengen met een weinig
meniepoeder, dit doet men ter bescherming
tegen vogels, die dan 't zaad niet meer
wegpikken, 't Is een veel eenvoudiger mid
del, dan 't spannen van zwarte draden
wat echter ook wel zeer afdoende is, (witte
draden helpen niets.)
Daarna maakt man het overige stuk vol
komen effen, yoor het aan te harken, de
kluiten te breken en vervolgens goed ge
lijk te rollen. Als 't zood eenmaal is opge
komen zijn ongelijkheden bijna niet meer
te verwijderen. Men zaait nu op een stillen
dag het graszaad uit de hand, gaande van
't N. naar 't Zuiden en van 't W. naar 't
O. Daarna strooit men er een zeer d un
laagje aarde over en drukt men 't met de
zodoplak licht aan. Wanneer 't gras onge
veer S cM. hoog is, wordt 't voor de eerste
maal gemaaid en wel met de zeis, vooral
niet met schjar of machine, want daar kun
nen de jonge worteltjes nog niet tegen. Het
gemaaide gras laat men tot den middag
liggen en veegt 't dar. mot een bezem weg.
"Om de 2 weken wordt 't gazon t:u voort
aan met de zeis of om de 8 a to dagen
met de machine gemaaid.
Veel last heeft men op den duur van de
onkruiden, van Madeliefjes, paardebloemen,
weegbree en distels, deze worden met een
oud mes uitgestoken, en 't gat aangevuld
met zout, wat de nog achtergebleven wor
tels volkomen dood. (Bij den grendafsnij-
den helpt niets).
Men gebruikt voor gewone, fijne gazons
het volgende grasmengscl, dat bij iedere
Stadsnieuws.
- I11 de Distributie-bode brengt de Direc
teur van Gemeente-bedrijven hel volgende
ter kennis van electriciteits-verbruikers
Eerstdaags zal in den Gemeenteraad een
rantsoeneering van electriciteit worden be
handeld, welke met 1 October a.s. zal ingaan.
De te verstrekken hoeveelheden electrici
teit zullen volgens de voorstellen dan over
eenkomen met de door de Rijkskolendistri-
I iutie vastgestelde rantsoenen voor verlichting.
Deze rantsoenen bedragen voor eiken ver
bruikerin October 16, in November 22,
in December 26, in Januari 24, in Februari
19. in Maait 13 K.W.U.
Voor deze electriciteit moet 25 cents per
K.W.U. worden betaald, terwijl nog een
tweede, even groote hoeveelheid, voor 50
cents wordt beschikbaar gesteld.
Voor gecombineerde woning cn bedrijf
wordt bovendien voor verlichting 25 K.W.U.
a 50 cents verstrekt.
Voor verbruikers van electriciteit, volgens
dubbcltarief (licht en kracht) geldt voor
den bezetten tijd hetzelfde rantsoen; voor
den vrijen tijd blijft de prijs op 7 1/2 cent
per K.W.U. bepaald, met dien verstaande,
dat niet meer zal mogen worden gebruikt
tenzij van deze b*r lingeti reeds onthef
fing is verleend 5 pet. van het ver
bruik in de maai vember van het jaar
1916.
De electriciteit voor andere doeleinden
dan licht of kracht kost 25 cent per K.W.U,
Voor hen, die zoowel gas als electriciteit
in huis hebben, is het van belang reeds
tbans te weten, dat zij voor verlichting uit
sluitend electriciteit zullen mogen gebruiken.
Hun gasratitsoen zal daarom in dc winter
maanden October, November, Februari en
Maart met 12 M::, in December en Januari
met 19 M3 worden verminderd.
Aangezien het mogelijk is hoewel dit
in de practijk zéér duur isdat enkelen
gebruik zullen wenschen te maken van de
electriciteit om gedeeltelijk te koken of om
hun woning te verwarmen, verzoekt de Di
recteur degenen, die daartoe besluiten hem
dit vóór Maandag 8 October a.s. schriftelijk
mede te deelen (kantoor Gaslaan 3).
Tegen betaling van 10 cents per K.W.U.
tusechen twee opeenvolgende meteropne
mingen zal beschikbaar worden gesteld
a. voor bij-koken
voor 1 en 2 personen 50 K.W.U,
5 tot S
'25
Pritwrijo
Aten h,d
dat men gratis LJ
t aanbeveUng eco<
als blijk van belan(
wordt t meer Kew
meende dat b v
gevraagd zou kunn
De voorzitter int
Prins opmektagj
geschonken worden
Hiermede vervalt voor hen dan het gc-
heele gasrantsoen
b. voor verwarming van vertrekken
Voor eiken H.L. steenkolen of een daar
mede gelijkstaande hoeveelheid vaste brand
stoffen, welke men van zijn rantsoen wenacht
af te staan, wordt 180 K.W.U. beschikbaar
gesteld.
Bij de opgave dient dus te worden mede
gedeeld, hoeveel H.L. brandstof men even
tueel wcnscht af te staan.
Indien geen bericht wordt gezonden,
wordt aangenomen dat men van de electri
citeit voor koken of verwarming geen ge
bruik wenscht te maken.
In de gisteravond, onder voorzitter
schap van dr. H. J. Toxopeus, in de Fröbel
school gehouden algcmeone vergadering van
het departement Amersfoort van de Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen, behoor
den tot de ingekomen stukken enkele aan
vragen voor de door het departement te
openen algemeene studie-zaal.
Het verslag van de Commissie, belast met
het nazien van de rekening en verantwoor
ding van den penningmeester, luidde gun
stig, waarna de penningmeester werd ge
dechargeerd en de rekening vastgesteld. Zij
sluit in ontvangsten en uitgaven met een
totaal bedrag van f 2355.38. Het nadeellg
saldo is f410.81, welk bedrag op het kapi
taal zal worden afgeschreven.
De verificatie-commissie bestond uit dc
hceren Dc Wenrd, Wcsseling cn Prins.
Dr. H. J. Toxopeus, die als bestuurslid
aan dc beurt van aftreding was, werd her
kozen.
In de bestuurs-vacaturo van het Zieken
fonds, ontstaan door het bedanken van ds.
Ifagcdoorn, werd voorzien door de ver
kiezing van den heer V. d. Sluys
De voorzitter deelde ten slotte mede, dat
dezen winter voor het departement zullen
optreden inej. Annie Salomons, dc heer en
mevrouw Haus en Carry van Bruggen. De
bijeenkomsten zullen niet meer gehouden
