Donderdaq
October 1919.
No. 9251.
69e laargang
Elietriids Meiibelmakerij M
Uitgave van d© Drukkerfl „D© Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
REDACTEUR
F. W. H. OUDENS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per j maanden I.—
franco per post /1.15. Advortentiön 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigening»-
advertentiOn per regel 15 cent. Reclames 1-5 regel» /1.J5 Bewijsnummers worden In
rekening gebracht en koeten, evenal» afzonderlijke nummers, 5 cent.
Bij advertentlen van bulten de stad worden de incasseerkoiteu In rekening gebracht.
BUREAUX t
KORTE GRACHT 18 (oud 0)
en
VALKESTRAAT 1».
iq.
OVERZICHT.
Buitenland.
De veroordeeling van do redacteuren der
Belglquec Do nieuwe Strafwet tegen
den woeker in Frankrijk.
Binnenland.
Rijst Verdachte vreemdeling te den Haag
gearresteerd Het spoorwegongeluk te
Weesp voor de rechtbank.
DE GEDEPUTEERDE STATEN VAN
DE PROVINCIE UTRECHT,
brengen te openbare kennis,
dat in hunne vergadering van Maandag
3 November 1919 des namiddags te t'ƒ4 uur
ten gouvernementshuize Achter St. Pieter
No. 20 te Utrecht in het openbaar zal worden
behandeld het besluit dd. 9 September 1919,
van den raad der gemeente Amersfoort tot
schorsing van Mr. A. van Traa als lid van
den raad dier gemeente.
Utrecht, 27 October 1919.
De Gedeputeerde Stalen voornoemd,
VAN LYNDEN VAN SANDENBURG,
Voorzitter.
A. VAN DOORNINCK, Griffier.
KENNISGEVINGEN.
Burgemeester en Wethouders van Amtrs-
foort,
Gelet op art. 264 der Gameentewot,
doen te weten, dat het
2e Suppl. kohier der schoolgelden voor
school A;
3e Suppi. kohier der schoolgelden voor
school B
3e Suppl. kohier der schoolgelden voor
school C;
3e Suppl. kohier der schoolgelden voor
school D;
en het 3e Suppl. kohier der schoolgelden
voor het gymnasium over hei dienstjaar
1918/19;
goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van
Utrecht, in afschrift gedurende VIJF'maan
den op het Bureau der Gemeente-Belas
tingen, Koestraat 9, voor een ieder ter
lezing ligt.
Amersfoort, den 23 October 1919.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
irgemeester,
■NDWIJCK.
v. RAI
De Burgemeester van Amersfoort
gelezen Circulaire No. 43226/6 dd. 15
October 1919, van den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel,
maakt bekend:
dat met ingang van 20 October 1919 de
navolgende maximum-klcinhandelprijzen zijn
vastgesteld
voor Regceringsbloem 44 ct. p. K.G.
Regeerings-tarwemeei 24
Rcgeerings-roggcmeel 25
Amersfoort, 24 October 1919.
De Burgemeester voornoemd,
v. RANDW1JCK.
EEN KANAAL DOOK DE
GELDKHNC1IE VALLEI
VI
(Slot)
KANAALPAND IN DE BETUWE.
Wat betreft het pand in de Betuwe kan
het volgende worden vermeld.
Van dit pand zal door de doorgaande
Rijnvaart niet altijd gebruik behoeven te
worden gemaakt. Zoodra de Neder-Rijn lot
1 M. boven N. L. W. of hooger is gestegen
kunnen ook de grootere schepen den weg
langs deze rivier volgen, wat gemiddeld
over het tijdvak 1901 1910 gerekend, ge
durende 154 dagen per jaar het geval wat
(maximum 286 in 1910, minimum 104 in
1903).
Als schakel tusschen Rijn en Waal en
voor de vaart naar de Maa» behoudt dit
pand echter gedurende het geheele jaar
zijn waarde.
AANLEG ALS OPEN DOORGRAVING
MET ÉÉN SCHUTSLUIS.
Werd voor dit kanaalgedeelt» aanvanke
lijk, evenals in 1878, gedacht aan den aan
leg van een kanaal met betrekkelijk laag
peil en aan de belde «inden van dc rivieren
door siuizeu gescheiden, nadere studie leidde
er aldra toe dit denkbeeld te verlaten en
een open doorgraving te ontwerpen, inge
sloten tusschen hooge bandijken en in het
midden voorzien van een sluis tot het ge
scheiden houden van do beide rivieren, bij
die standen, waarbij dit noodzakelijk zou
worden geacht.
De afstand tusschen Rijn on Waal is
slechts kort. De beide voorhavens en de
twee sluizen zouden daarvan nog een aan
merkelijke lengte afnemen, zoodat voor het
kanaal zelf slechts zoo korte lengte zou
overblijven, dat het verkeer hierop eigen
aardige bezwaren zou meebrengen.
KWELBEZWAREN.
Als vanzelf kwam men dus tot een open
doorgraving waartegen, naar het onderzoek
omtrent dc kwel had geleerd, ook uit een
technisch oogpunt geen bedenking zou
kunnen bestaan.
r -v -yyy .y .y/r-y y.y y y y nr.-s
Kf AAS. JU. A .J*.*. A. A. A. A-
M A. H. T.NIEII WKERK M
L.Beekatr. U,Tel.317a, Amersfoort y
IN AMEUBLEMENTEN EN M
M KANTOOKMEUBE LEN M
M-y•ssvr v Tvv.f -r-y yy;b>4
BEZWAREN BtJ DIJKSDOORBRAAK.
Het eenige bezwaar tcgon deze wijze van
aanleg was, dat bij het voorkomen van een
doorbraak van Rijn of Waaldijk, boven-
strooms van het kanaal, het de Betuwe
binnenstroomende water, dat tbana geleide
lijk naar het westen kan afvloeien, alsdan
door den hoogen kanaaldijk zou worden
gekeerd en hcj beoosten daarvan gelegen
deel van de Betuwe aanmerkelijk dieper
onder water zou zetten, dan zulks vroeger
het geval was, zoodat «lie streek dan in
ongunatigen toestand zou komen.
Ook in 1878 had dat bezwaar al gegol
den en was men daaraan tegemoet gekomen
door zooveel mogelijke verlaging van kanaal-
peil en dijken en door inrichting van een
deel van deze dijken als overlaten, slechts
door gemakkelijk weg te spoelen zandkaden
afgesloten, teneinde aan het Inundatie water
een zoo weinig mogelijk gestoorden weg,
dwars over het kanaal heen te verzekeren.
In het thans opgemaakte ontwerp heeft
men het genoemde bezwaar opgeheven door
de aluls, die de beide kanaalgedcelten
scheidt, over de geheele lengte als siphon
in te richten, die een doorstroomiogsopening
van ongeveer tooo M aanbiedt, waardoor
een voldoende afvloeiing van het overslroo-
mingswatcr verzekerd Is te achten.
TRACÉ VAN HET KANAALI'AND
Het kanaal is tusschen de beide eind
punten geheel recht getraceerd. Het zal bij
de definitieve uitwerking van het plan
wenschelijk zijn na te gaan of het geen
aanbeveling verdient dc richting zoodanig
te kiezen, dat dc voorhaven aan de Waal
zijde geheel buitendijks wordt gehouden,
met gebruikmaking van do daar reeds
aanwezige oudo rivierarm, om dan verder
het kanaal nabij »de Engel* met een flauws
bocht naar den Neder-Rijn te richton.
VERBAND VAN HET KANAAL MET
DB BELANGEN DER DEFENSIE.
Zooals reeds is gebleken, is bij het ka-
naaiontwerp ook In algemeensn zin reke
ning gehouden met ciachen van defensie.
Waar evenwel do inzichten van deskundi
gen niet dezelfde bleken te zijn - zie het
artikel van den Kapitein der Genie P. W.
Scharroo in de Militaire Spectator 1919,
die in tegenstelling niet de inzlogton van
den Generaal Eland hut kanaal ann den
Westkant van don Emmlkhulzcrberg wenscht
te houden en die elschm nog niet offi
cieel zijn geformuleerd, was het niet wel
mogelijk daarop dieper in to gaan dan
thans is geschied.
Intusschen zijn daaromtrent nog enkele
technische opmerkingen te maken, die wel
licht bij de verdere behandeling in de be
doelde richting van nut kunnen zijn.
Zooals bekend vormt do tegenwoordige
Greb!) (.-linie een vcrdeifigingsstelsel bestaands
uit een combinatie vsn csu aarden wal
met daarvóór te stellen Inundation.
Het komvormige terrein tusschen dc
Grebbe en don slaperdijk bij den Rooden
Haan, dat in dio richting zeer weinig ver
hang en als gevolg van de gebrekkige
loozlng veel overlast van water heeft, lokte
als het ware uit tot het vormen van een
inundatlskom, tot iveik doel tal van jaren
geleden, o.a, aan de Grebbe een inundatie-
sluis voor het inlaten van Rijnwater Is ge
bouwd.
Voorbij don Rooden Haan, in de richting
van Amersfoort, waar het terrein hellend is,
en dus do In die richting aangelegde wal
dezelfde helling vertoont, heeft men het
daarvóór gelegen terrein voor inundatie ge
schikt gemaakt door dwars op den wal
aangelegde ongeveer waterpas liggende
lage kaden, die aldus verschillende kommen
afscheiden, waarvan het niveau, naarmate
men Amersfoort nadert, trapsgewijze telkens
lager wordt.
Voor do inundatie wordt het water be
halve door don Rijn ook geleverd door de
beken, wuarvan du uivoer in droge tijden
evenwel te wetischen over laat, terwijl de
hooger gelogen kommon, en met name die
tusschen de Grebbe en den Rooden Haan,
slechts vanuit den Rijn onder water kunnen
worden gozot.
Indien hel water door de ontworpen slule
bij Wagonlugen zal kunnen worden aange
voerd, die bijna 3 K.M. boven do Inunda-
tiesluie Is ontworpen, zal die minder ge-
wenschlo toestand wol verbeteren. Een
waterstand van 6.60 N. A, P. op de rivier
aldaar correspondeert dan met een stand
van ongeveer 6 M. )- N.A.P. aan de Grebbe
wclkr. stand gemiddeld gedurende 11 t dagon
per jaar wordt bereikt dus too dagen meer
(maximum 312 in 1910, minimum 16H in 1909).
Van een onder alle omstandigheden ,t<-
stellen inundatie tot een peil van 6,60
N. A. I'. zal echter Ook dan evenwel dus
nog lang geen sprake kunnen zijn.
Zelfs hot zooveel lagere kanaalpoll van
3.10 M. I N.A.I'. komt, zoouls hiervoor
is gebleken, nog af en toe, zij het ook zel
den en weinig, beneden de laagste rivier-
standen en bij zulk een poll is van inundatie
van de boachouwdo kom In hot geheel geen
sprake meer en kan alleen naar de lagere
kommen bij Amersfoort water worden toe
gevoerd.
Het punt van don Ncdor-Kijn, waar het
water bij open rivier nimmer beneden een
peil van 6.60 M. N. A. P. daalt, vindt men
eerst op 3 K.M. beneden Arnhem. Kr valt
echter niet aan te denken op dat punt hot
inundatiewater aan do rivier te ontluonon,
omdat, gozwegen van de terreliiomstandig-
heden, do tocvoorloidtng dan bijna 16 K.M.
lang zou moeten worden en dus noodzakelijk
toch weder aanmerkelijk vcrvalverlios zou
doen ontstaan, terwijl buitendien de middelen
voor het stellen van de inundatie zeer ver
bulten het gebied van hot verdedigingswerk
zouden vallen. Wil men dus de kom altijd
tot -f 6.6o kunnen opzetten, dan blijft er
niets anders over, dan in de rivier bij Wa-
genlnoen of do Grebbe een atuw te bouwen.
Wat do Inundatie In do Bstuwe beoosten
het Kanaal betreft, dat het laagste terrein
ter plaatse van het kanaal ongeveer gelijk
mot M. R. In dc Waal ligt en dat, naar
mate men meer oostwaarts komt, het terrein
zich meer cn meer boven M. R. verheft.
Ook hier dus zal van inundatie uit de Waal
allesn bij standen boven M. R. sprake kunnen
zijn.
KAM INC VAN KUSTEN.
De raming van kosten Is gebaseerd op
do normale prijzen die vóór den oorlog golden.
Voor wat hot grondverzet betreft, Is er
rekening mede gehouden, dat zulks, waar
de aard van den grond cn de omstandig
heden zulks toelaten, bij voorkeur middels
zuig- en perswerktuigen zal geschieden.
Voor ruim 40 mllltoen gulden Is een
kanaal tot stand tc brengen, dat aan zosr
hooge elschon voldoet, en voor de naaste
toekomst ook zal blijven voldoen.
K« moge nog In herinnering worden ge
bracht dat de kosten van het Merwede-
kanaal bijna 20 millloen gulden hebben be
dragen.
DIRECTS VOORDRRLKN VAN NET KANAAL.
Tegenover de kosten van aanleg, ataan
de volgende directe voordooien.
te. waarde van den tusschen
Hulzen en Muiden te vormen
pokier groot uoo H.A. f 1,300.000
ze. waarde van de nabij
Veenondaal op te hoogen, en
voor bouw- en industrlo-ter-
rein in te richton gronden.
300 4 373 II,A- 13,300.000
3e. waardevermeerdering dor
landerijen, nis gevolg van do
verbetering in de afwatering,
volgens door bevoegde beoor
deelaars te l"»g geachte globale
schatting2,000,000
te samen f 18,000.000
Bloomendaal, Maart iqiq.
W. B. VAN GUOR.
RAADSOVERZiCHT.
Vergadering van Dinsdag 28 October 1919.
De hoeren Jorlsscn, Kroos on Nieuwen-
dijk mankeerden op 't appèl. Veel gemist
hebben zij niet, want oen belangrijke ver
gadering was het nu bepaald nietwel een
lange lijst van ingekomen stukken «n
esn agenda nmt niet minder dan 44 punten,
doch het was voor een groot gedeelte klein
goed, zoodnt we ditmaal niet veel bijzonders
hebben mede te dcolon. Wij zijn ook
trouwens niet zoolang bij elkaar geweest,
het was ruim kwart over 9 tuen de open
bare vergadering door den voorzitter gesloten
werd. Wel ging men toen nog even In
comité-generaal, doch liet ging niet ten
koste van onzen tijd, een maatregel, die
wij gaarne voor navolging aanbevelen en
wij stamelen Inmiddels een woord vsn dank
voor dn tegemoetkomende houding ten
dezen opzichte aan peri en tribune bewezen.
Van do Ingekomen stukken ging o.a.
het verzoek van hot bestuur van den Nadert.
Bood van werklieden in Openbare Diensten
en Bedrijven afd, Amersfoort om een uit-
kecrlng in enne van 1150 om prca-advles
naar B. en W., oen schrijven van B en
W. betrekkelijk benoeming van oen Hoofd
van echool K (vacature Prins) gaf aanleiding
tot een klein polemiek tusschen «Ie beeren
I.elnweber en Verhosf. dat we gevoegelijk
kunnon paseoeren, althans voorluopig. De
zaak ging hierom dat aan de school in do
Coninckstraat reeds meer dan «en half jaar
dc vacature van Hoofd bestaat. Gedeputeerde
Staten zuilen nu. waar ds Raad er niet tjjdlg
in voorzag een Hoofd benoemen.
I (iertegen meende Mr. Verhoef te moeten
opkomen en gaf in overweging alsnog
dezerzijds «en voordracht op te maken.
Deze zijn wo nu wachtende. Maar dan?
Ken andere missive van B. «n W. was
een opgave, betreffende de namen van de
bewoners der woningen van do vernenlging
•St. Bonlfaclus.» met vermelding van gods
dienst «tc. ter voldoening aan een verzoek
vsn den heer Polder, In de vorige vergadering.
Bevredigd was hot Sor. Dam. Raadslid
niet, omdat hij de overtuiging hoeft, dat
II011Ifaclus bulten a'o boekje gaat. liet
wordt er op aangeetuurd, 00 nlet-Katho-
lieken uit deze woningen te weren. Men-
echen, nlet-R. K.. die al meer dan 3 jaar
op de lijst staan, worden gepasseerd voor
R.K. dio slechte 6 maanden in onze gemeente