AMEESFOORTSCHE COURANT. Zaterdag 8 November 1919. No. 9255. 69e Jaargang eerste blad. g. KEUNEKEij NIEUWE HANDSCHOENEN B. KRAAL Igiro- en chequeverkeer met alle plaatsen van ons land Lunchroom Princèsse REDACTEUR F. W. H. OUD] AMERSFOO ENS. RT. Uitgave van de Drukkerij „De Amergfoortoche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleefl" Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- eu Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden j 1.— franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en ontelgenlngs- advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels />.25 Bewijsnummers worden In rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijk* nummers, 5 cent. Bij advertentiën van bulten de stad worden de lncasseerkosten In rekening gebracht. BUREAUX KORTE GRACHT 18 (oud 9) VALKESTRAAT 19. Telefoon 19. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN. OVERZICHT. Buitenland. De diamantindustrie te Antwerpen Het huwelijk van Groothertogin Charlotte. Binnenland. De gevolgen van den oorlog De ont vluchting van Luitenant Vogel Ketel ontploffing te Gouda Koffie en thee. GEVOLGEN VAN DEN OORLOG. De wereldoorlog heeft niet alleen de gansche samenleving op haar grondvesten doen schudden, het blijkt hoe langer hoe meer, dat deze zijn ondergraven en alle hechtheid verloren hebben. Dat de oorlogs-gevolgen reeds inwerken ep wat men over het algemeen als het minst wankelbare ziet. n.l. op de zedeleer, op de moraal, het kan niemands oog ontgaan. Wat door sommigen ten opzichte daarvan vooruit werd gezien, ziet men reeds hier en daar bewaarheid, of bezig zich gaande weg te voltrekken. Het Duitsche «Zeitschrift für Sexualwis- senschaft» geeft in het Aprilnummer van 1919 een hoofdartikel van Dr. Hans Gurad- ze over de gevolgen van den wereldoorlog op de ontwikkeling der bevolking in Duitschland. Deze schrijver noemt als een »dreigend gevaar» voor Duitschland de vermindering der huwelijken (»Verunehelichung«). Daar door zal het aantal onwettige geboorten vermeerderen, terwijl aan den anderen kant zeer vele volwassenen ongehuwd zullen blijven. Aan dit laatste meent hij, dat ook ten grondslag ligt de algemeeue duurte huisraad, kleedingstukken, levensmiddelen, alles is buitengewoon in prijs gestegen, waarbij nog de moeilijkheid komt om een woning, zij 't ook tegen een booge huur, te krijgen. Bij deze moeilijkheden komt het groote overschot van vrouwen. In het «Deutsche Medizinische Wocheuschrifu van 5 Dec. 1918 wordt berekend, dat er tuischen den leeftijd van 18 en 45 jaar ongeveer 17 pCt. méér vrouwen dan mannen in Duitschland zijn. Dr. H. Guradze ineent, dat het percent iets geringer is, maar voegt er bij, dat deze cijfers nog niet eens volkomen de huwelijks beperking inhouden. Want, van de mannen op dien leeftijd is nog een groot deel zoo verminkt, dat een huwelijk dikwijls onmo gelijk is; daarbij komt nog het onvoldoen de pensioen van deze. verminkten, en ook het zéér groote aantal oorlogaweduwen, die dikwijls geen nieuw huwelijk kunnen sluiten. De schrijver meent dan ook, zeker niet ten onrechte, dat het vrouwenvraagstuk door den oorlog in een geheel nieuw licht is ge plaatst, en zich problemen voordoen, waar van men de groote massa tenminste vóór dien geen vermoeden had. Alvorens evenwel iets nader op deze problemen in te gaan, willen wij bier enkele van de officieele cijfers, in bovengenoemd artikel aangehaald, vermelden. Merkwaardig is o.a. de mededeeling, dat volgens de sta tistieken de meeste geboorten vallen na feestdagen. Wanneer deze feestdagen (be doeld zijn hier Paschen en Pinksteren (ver gezeld gaan van mooi weer. zegt Dr. H. G., dan kan men na 9 maanden oen groot aantal geboorten verwachten, hetgeen sta tistisch is vastgesteld. En nu was in 1916 en in 1917 ln de maand September een opvallende stijging van het geboortetal op te merkendat was juist 9 maanden na het Kerstverlof der militairen. Diarom prijst de schrijver als een middel aan om het aantal geboorten in Duitschland te vermeerderen: «veel verlof in alle be roepen». Waar de bevolkingsstatistiek al niet goed voor is Trouwens, het is waar, dat het aantal geboorten in Duitschland gedurende den oorlog schrikbarend is achteruitgeloopen. In de eerste 40 oorlogsmaanden, dus tot 1 December 1917, werden 2 millioen kinderen minder geboren dan in de laatste 40 vredes- maanden. In Be'tlijn waren ln 1913 40838 levend geborenet, en in 1918 slechts 20178. Wat het aantal der huwelijken betreft, dit is alleen ln 1914 gestegen door het uit breken van den oorlog de zoogenaamde oorlogshuwelijken daarna is het gedaald I11 Berlijn bedroeg het in 1913 >1.194, io 1918 slechts 16.171. Men spreekt er thans algemeen over, om voor Duitschland den wettelijken huwelijks leeftijd van den man te verlagen van 21 op 16 jaar, en dien van de vrouw te ver- fa o ogen van 16 tot 21 jaar. Dit ook, om dat een groot deel der jonge mannen, die hun in het huwelijk moesten voorgaan, gevallen zijn. Van 1872 tot 1876 zijn ook een groot aantal huwelijken op vervroegden leeftijd gesloten. Of evenwel nu zulk een maatregel het gewenschte gevolg zou hebben, valt te betwijfelen, en wordt trouwens in officieele kringen blijkbaar ook betwijfeld, omdat een reeks van ongunstige factoren op de waarschijnlijkheid duiden van minder huwelijken niet alleen, maar ook van wei nig kinderrijke huwelijken. Langestraat 105 AMERSFOORT BEVOLKING. SPECIAAL ADRES IN Lederwaren, Eonden- m artikelen, en A ReisbenoQdigdheden Beleefd aanbevelend. jLXTZxTzrxTXTirxrxrxrxTzrxrxTzxi* Eigenaardig is het wel, dat in Engeland, waar in 1915 de dienstplicht voor den on- gehuwden man tot het 41ste jaar werd ingevoerd, het aantal huwelijken in dat jaar zeer is gestegen, n.l. van 249.401 in 1914 tot 360.885 in 1915. Toch liep het aantal geboorten terug. In Italië, dat in 1915 den algemeenen dienstplicht invoerde, gingen het aantal huwelijken dat jaar terug tot 185.662 tegen 252.187 in het vorige jaar. In Nederland, dat buiten den oorlog bleef, is het aantal huwelijken ten minste tot 1917 niet verminderd. Wel teekenen zich de gevolgen van den toestand af in de cijfers omtrent geboorte en sterfte. Volgens de mededeelingen van het Centraal Bureau van de Statistiek was voor de 4 groote ge meenten het geboortecijfer per 1000 zielen in 1913 25,79 en in 1918 21.27. Een belang rijke achteruitgang dus. Terwijl het sterfte cijfer tusschen 1913 en 1918 van 10.90 tot 15.03 omhoog liep. Ook het sterftecijfer der zuigelingen is over 't geheel toenemend. I11 een door den oorlog en door den vrede zoo vreeselijk geteisterd land als Duitschland tracht men nu, zooals wij reeds opmerkten, middelen te vinden om de toe standen weet in geregelde banen te leiden. En dan doen zich nog eenige bijzondere verschijnselen voor. Daar is de ontzettende uitbreiding der prosititutie. Zij, die b.v. Berlijn in dezen tijd bezoeken, weten welk ontstellend beeld die wereldstad nu in dat opzicht geeft. Daarbij overal een sterke verbreiding der geslachtsziekten. Dan Is 't aantal buitenechtelijke kinderen zeer groot, en het is te verwachten dat het zeer groot zal blijven door de reeds ge noemde oorzaken, Terwijl aan den auderen kant de vrouwenarbeid reusachtig is toe genomennatuurlijk wordt de verwarring nog vergroot door de ingetreden werkloos heid veler vrouwen, nu mannen hun plaat sen komen opeischen, terwijl toch honder duizenden vrouwen op eigen arbeid als broodwinning zijn aangewezen. En nu komen als onvermijdelijk gevolg een reeks van maatregelen om de ouge- huwde moeder en 't buitenechtelijk kind 'n andere plaats in de samenleving te geven, om hen gelijk te stellen met de anderen. De onderhoudsplicht van den vader wordt uitgebreid en het buitenechtelijke kind in vele opzichten gelijkgesteld met het wettige. Het merkwaardigste evenwel is de veran dering' van de opvattingniet meer de algemeens verachting valt aan de onge huwde moeder ten deel, integendeel, men beijfert zich vooral geen onderscheid te maken, ook wat de wettelijke moederschaps- zorg betreft. Opgave van gevestigde personen van 12 Sept. tot 10 Oc». 1919. J. Boameester, Maarssen n. KI. Koppel 25 G. Lagerwey, Doorn naar Miere- veldstr. 301 K. Enegel, Arasterdam n. Woestijgerweg 4 C. Lang. Deventer n. Miereveldstr. 39 G. Kappenberg, Ermelo naar Schimmelp.str. 41 J. de Vos, Rijssen n. Monnikenpad 45 A. Coedam, Rotter dam naar Leusderw. 121 Mej. C. Heiner, Amsterdam naar Monnikenpad 40 Mej. A. v. Ouwerkerk, Amsterdam naar Arnb.- straat 9a G. Wolbers, Bussum naar Stationsstr. 25 H. Brons, Schaesberg n. v. Bemmelstr. 82 W. Schoonderbeek, Utrecht naar Hoogl.weg 30 Mej. A. Kreikarap, Leusden n. Arnh.weg 1074 A. Hazeveld, Aalsmeer naar Appelw. 135 Mej. J. Tempelman, Nieuwlansen naar Muurh. 90 Mej. J. v. Zijl, Utrecht naar Woest.weg 36 Mej. M. v. Egdom, Soest naar Plantsoen 8 Mej. G. Hoogenkamp, Ermelo naar D. Fockemal. 95 C. Hassel- man, Breda naar Langestr. 10 H. van Eek, Wijk bij Duurstede naar Leusderweg 128 H. Jolink, lieerde naar G. v. Stell.- werfstr. 44 J. Allers, Leiden naar v. Persijnstr. 18 P. v. Ginkel, den Haag naar Langestr. 90 Mej. J. Besselaar, Ermelo naar Utrecht.weg 132 Mej. A. v. Lunteren, Woudenberg n. Utrecht.weg 132 W. Smit, Harderwijk n. Berkenweg 23 M. Hiemstra, Leeuwarden naar Bis- scbopsweg 68 W. Kladder, Leeuwarden n. Bisschopsweg 68 H. Peer, Utrecht naar l.avendelstr. 10 Mej. A. Ravenhorst, Barneveld n. Emmalaan O L. Rouwen- daal, Apeldoorn naar G. v. Stell.werfstr. 11 K. v. Biljouw, Veenhuizen n. Breestr. 49 G. v. Dijk, Soesterberg n. Wijersstr. 14 W. v. Veen, Zwartsluis n. Havik 10 S. v. d. Stouwe, Zwartsluis n. Havik 10 J. Spits, Losser naar Zandbergen H. Freeriks, 's-Bosch naar Fr. v. Blankenh.str. 10 Mej. E. van Eek, Lieuden naar Utrecht.weg 80 Mej. G. v. Lienden, den Haag n. Utrecht.weg 80 Mej. L. Huguenin, den Haag naar Utrecht.weg 80 Mej. P. Heere, den Haag n. Marnixlaan 42 L. v. Geldrop, Tilburg n. Havik 10 Mej. G. Bakkers, Wijk bij Duurstede naar Stationsstr. 19 J. Henseler, Lochem naar Aldegondestr. 91 F. Schoenman, Naaldwijk naar Bisschopsweg 105 Mej. A. Lemaire, Heerlen naar Havik 11 R. v. d. Velde, Gorinchem naar Stationsstr, 21a Laugestraat 28-104 Telefoon 348 Bankvereenlglng H. L- A. DULLAERT &Co. Amersfoort, Soest, Utrecht, Steenbergen, Noordbroek straat 45 H. Breukelen, Utrecht naar Heiligenb.weg 31 J. v. Reede, Leusden Heiligenb.weg 1 r Mej. C. v. Dam, Leusden naar Heiligenb.weg 11 W. Ludeking, Zwolle n. Verhoevenstr. 20 H. Fabius, den Haag naar Utrecht.weg 80 Mevr. von Nordheim, den Haag naar Marnixlaan 52 J. Tijm, Haarlem naar Arnh.weg 68 G. de Klerk, Harderwijk naar Hoogl.weg 20 B. Keulen, Deventer naar Hoogl.weg 20 H. Philips, Zuilen naar L. Vr.-kerkhof 1 M. Vleeschhouwer, Rhenen naar Hof 46 J. Bos, Indie naar Bergstr. 23 J. Diersman. Kazerne naar Woestijgerweg 100 Mej. L. Kamphuis, Utrecht naar Woestijgerweg 100. Utrechtschestr. 49. J. VAN H VMERSVEL1) Jr. BuitenlancUche Kroniek. D. v. Asperen, Gennep n. L. N. dw.str. 27 R. Spijker, Apeldoorn n. Langegracht 25 N. v. d. Zijpp, Moudam n. Beekenst.- laan 12 Mej. M. v. Raalten, Culemborg naar Utrecht.weg 257 Mej. I. Lange, Coevorden n. Leusderw. 279 Mej. H. Rijkeboer, De Bilt naar Pr.-Julianal. 9 J. Bouwman, Hoogland n. Liendertscheweg 20 P. Ha.twlch, Kazerne n. Snouckaertl. 32 J. DeckeriDg, Amsterdam n. Wester Het huwelijk van Groothertogin Charlotte. Donderdagmorgen had in de kathedraal te Luxemburg de inzegening plaats van het huwelijk van Groothertogin Charlotte met haar neef, prins Felix van Bourbon Parma. De drie en twintig-jarige bruid, een slanke verschijning, in baar wit met zilver gebor duurd gewaad, werd door haar moeder, groothertogin Marle, naar het altaar geleid. Prins Felix is 26 jaar oud. Hij was ln het zwart gekleed en werd begeleid door zijn beide broedera Sixtus en Xavier, die de Belgische uniform droegen. De huwelijkszegen werd gegeven door den pauselijken nuntius te Brussel, Mgr. Nicatra, die een toespraak hield. Van de Kamerleden waren alleen de rechtsche afgevaardigden aanwezig. De huwelijksplechtigheid verliep zonder incidenten. Het is thans de vraag, welke houding de geallieerden zullen aannemen tegenover het huwelijk, waartegen langen tijd bezwaar werd gemaakt, daar prins Felix in het Oostenrijksche leger heeft gediend. De Luxemburgsche regeering is dienaangaande vol vertrouwen. Zooals men weet, heeft de Kamer met een kleine meerderheid de Luxemburgsche nationaliteit van prins Felix verleend. Deze stemming werd voorafgegaan door een stormachtig debat. De diamantindustrie te Antwerpen. Naar een berichtgever te Antwerpen meldt hebben de bladen daar ter stede reeds gesproken over de verslapping, die zich deed gevoelen ia het diamantvak. Deze moest onvermijdelijk komen na de lange periode van drukte, die geheerscht beeft en die alle voorhanden zijnde krachten in beslag hoeft genomen. Er is onzinnig veel gefabriceerd. Er is een stock ontstaan en het gelukt niet die geleidelijk aan dsn man te brengen. Daar is de wlsselquaestie nog bijgekomen om de markt in moeilijk heden te brengen. Het gevolg is, dat nu ruim 3000 man werkloos zijn geworden. De pogingen der patroona om de thani geldenBe hoogs loonen verminderen, is verijdeld, daar de A. D. I. met onmiddellijke staking dreigde. Er is ook gesproken van vrijwillige stopzetting van het geheele bedrijf gedurende vier weken, doch daar kwam niets van. Naar het schijnt is nu een middenweg gevonden: er zou nog slechts een halve week worden gewerkt. Zoodoende hoopt men de werkloosheid grootendeele te doen verdwijnen. Of dit middel helpen zal moet men afwachten. Het feit is onweerlegbaarer zijn te veel diamantbewerkers. Als men er in slaagde de onbekwamen uit het vak te verwijderen, zou er al veel bereikt zijn, maar dit is een reuzentaak, waartegen zelfs de A. D. B. niet is opgewassen, zegt «De Schelde.» Mot den v ij and geheuld. Twintig jaar gevangenisetraf. Voor het assisenhof van Brabant is te Brussel het proces begonnen tegen het echt paar De Wolf, waarvan de man het beroep van poelier uitoefent. Bij het uitbreken van den oorlog hebben zij een fortuin verdiend, dat op 150.000 francs wordt geschat. Tijdens den oorlog stelden zij zich in verbinding met de Duitschers en verleenden hun hulp zoowel in geld als In levensmiddelen. Het gezin kwam ten slotte met de Duitschers op de beste verstandhouding, vooral de doebter Nelly, in wier papieren brieven werdeD ge vonden van de gebroeders Rothschild en van Duitsche officieren, met wie zij her haaldelijk afspraken maakte. Zij werd daar toe door haar ouders aangespoord, in het belang hunner zaak. Uit hun boekhouding blijkt, dat de be schuldigden tijdens de bezetting voor 39 millioen francs zaken hebben gedaando gemaakte winst bedroeg vijf millioen francs. Tweemaal heeft de Wolf voor ongeveer 400.000 mark op de Duitsche oorlogsleening ingeteekend. Na een korte ondervraging van de be schuldigden stelde mr. Dries zich publieke partij namens het ministerie van Financien en eischte schadeloosstelling van den staat tot een bedrag van vijf millioen francs. Na bevestigende uitspraak der jury beeft het hof den vader, Alphons de Wolf, ver oordeeld tot twintig jaar buitengewone ge vangenisstraf de dochter werd vrijgespro ken de moeder werd hij verstek tot de zelfde straf als de vader veroordeeld. Aan den Belgischen staat Is een schade loosstelling ten bedrage van 3.770,ooofrancs toegewezen. STADSNIEUWS. De Burgemeester van Amersfoort. brengt ter kennis, dat In deze gemeente een geval van MILTVUUR is voorgekomen. Amersfoort, 7 November 19x9. De Burgemeester voornoemd, v. RANDWIJCK. Broodkaar t-Suikerkaart. De Directeur van het Levensmiddelen bureau maakt bekend, dat de broodkaart 116e tijdvak (voor wittebrood de rood-bruin gekleurde) geldig is van 12 tot en met 20 November 1919. In de week van 10 tot en met 15 No vember 1919 wordt op bon 6 (zes) der suikerkaart 2 !/2 ons goedkoope suiker ver kocht. Amersfoort, 7/11 '19.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1919 | | pagina 1