AMERSFOORTSGQE COUMT.
Dinsdag 3
Augustus 1920
No. 9365
70e Jaargang
Uitgave va» de Drukkerij „DE AMERSFOORTSCHE COURANT" voorbeen Firma A. H. van Cleeff.
Verschijnt DINSDAG-, DONDERDAG- en ZATERDAG. ABONNEMENT per 3 maanden franco per post f1.15. Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENTIÊN 1—6 regels 95 cent; elke regel meer 15 cent. Bij regel-abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale-, officieele- en
onteigenings-advertentiSn per regel zo cent. RECLAMES 15 regels f 1.55elke regel meer 30 cent. Incasseerkosten worden in rekening gebracht.
Inzending van advertentiön op den dag van verschijnen uiterlijk 10 uur, voor het Zaterdagnummer uiterlijk Vrijdagavond.
REDACTEUR: K. LUBERTI, AMERSFOORT
BUREAUX: KORTEGRACHT 18 EN VALKESTRAAT 19. TELEFOON 19
RAADSVSESLafi
Op Vrijdag 30 Juli vergaderde de Raad
dezer gemeente, ter voortzetting van de
zitting van Dinsdag.
Voorzitter, de burgemeester.
Afwezig de heeren Hardenbroek, Kroes,
Nieuwendijk, Oosterveen en Stadig.
Al onmiddellijk zitten wij midden in de
Aan de orde is punt 33 der agenda
33. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot deelname ande oprich
ting van oen Geutraio Ammoniakfabriek
to Weusperkorspel. (Gedr. Verz.No. 42).
De hoer Hofland spreekt over de
arbeidsvoorwaarden aan de fabriek. Hij dient
een amendement in, waarin aan B. en W.
opdracht wordt gegeven op te komen voor
de gelijkberechtiging van kapitaal en arbeid,
zoodat de arbeidsvoorwaarden zullen worden
vastgesteld in overleg met de hoofdbesturen
der bcp-okken vakorganisaties.
De heer Van Traa heeft in het debat
van Dinsdag een platonische liefdesverkla
ring genoemd, dc.ch spr. hoopt, dat B. en
W. liet amendement niet als zoodanig zullen
beschouwen en het, mocht het worden aan
genomen, niet naast zich zullen neerleggen.
Spr. begrijpt v. Traa's uitlating niet. Voor
dan bedrijfsvrede, opdat het werk der fabriek
niet zal worden onderbroken, is gelijkbe
rechtiging noodig. Schat men dezen vrede
hooger dan het stellen van de machtsvraag,
en spr. hoopt dat B. er. W. dit doen, dan
verwacht spr. ook van het college, dat het
zal trachten op loyale wijze de bepalingen
van het amendement, wordt het aangenomen,
ook in de statuten opgenomen te krijgen.
Er bestaat hier de mogelijkheid om in te
voeren de economische democratie. Daarom
stellen wij het ideëele van hot vraagstuk
zoo hoog. omdat het maatschappelijk leven,
terwille van den bedrijfsvrede, zich aldus
moet ontwikkelen. Op andere wijze is die
vrede niet te bereiken. De mentaliteit van
de arbeiders gaat in deze richting, dat zij
hun arbeid even hoog geschat willen zien
als het kapitaal. Nu zijn het de gemeenten,
die hier het kapitaal schaffen. Maar zij zijn
het juist ook, die in de laatste jaren het
georganiseerd overleg hebben ingevoerd. Zij
moeten dit ook thans hoog houden. Spr.
hoopt, dat men den moed en de overtuiging
zal hebben oin deze gelijkberechtiging thans
voor het eerst in de praktijk te brengen.
De V oorzitter meent, dat de heer
Hofland de bedoeling van den heer Van
Traa verkeerd heeft begrepen. Het spreekt
vauzelf, wordt het voorstel aangenomen, het
college zal trachten zich van zijn opdracht
te kwijten.
De heer Van Traa beaamt den uitleg
van den voorzitter. Hij blijft echter bij zijn
meening, dat met het amendement niets zal
worden bereikt. Wanneer een dergelijke
zaak geregeld moet worden, moet dat ge
daan worden door den Raad van Toezicht.
Dit amendement is een platonische betuiging,
waartegen spr. stemmen zal.
De heer Noordman acht het amende
ment overbodig. Hij is er zeker van dat de
billijkheid zal worden betracht en zal daarom
tegenstemmen.
De heer Hofland vindt het vreemd,
dat meneer Van Traa steunt op zijn ver
trouwen in den Raad van Toezicht, die het
wel goed zal doen. Daarmee toch houdt alle
redeneering op. Maar het is niet een kwestie
van vertrouwen, doch van overtuiging en
mr. Van Traa heeft ons op die gronden
niet bestreden. In werkelijkheid komt het
hierop neer, dat hij de gelijkberechtiging
van kapitaal en arbeid in het productie
proces niet erkent. Wordt in de statuten
vastgelegd, dat de arbeidsvoorwaarden zullen
worden vastgesteld onder toezicht van^den
Raad van Toezicht, dan geldt dit dus het
orgaan van de aandeelhouders, van het
doode kapitaal. Maar spr. vraagt hetzelfde
recht voor de levende arbeidskracht. Hij
Firma K. W. JAEGER
AFLEVERING BINNEN 8 DAGEN
W1NKLL: FA BUI EK
LANÜESTR. 74 KAMPSTR. ÏHi-9(ir
TELEFOON 198.
geelt toe, dat het niet moet worden vast
gesteld alleen door de arbeiders, maar met
welken grond wil dc heer Van Traa aan
die arbeiders hun recht onthouden Zult gij,
aagt spr., nu na al deze jaren vechten
door onze vakorganisaties nog altijd die
rechten opcischen alleen voor het kapitaal?
Wij konien daar tegen op. Geen vrede is
mogelijk wanneer alleen de doode 'factor,
het kapitaal, de rechten aan zich trekt. Ten
slotte is ook het kapitaal geconserveerde
arbeid.
Spr. herhaalt, dat het geen zaak van ver
trouwen is, doch van recht, en dat staat
hooger. Waarom bovendien zooveel ver
trouwen in een college dat wij absoluut
niet kennen, waarvan wij niet weten, uit
welke elementen het zal zijn samengesteld?
Er zijn op het oogenblik nog menschcn, die
terug willen naar den ouden toestaud, waarin
de arbeider den kop buigt, maar wij doen
het niet meer I Wij hebben geen enkele
reden om vertrouwen uit te spreken in dien
Raad van Toezicht.
Het gaat er ook hier om, welk deel aan
de arbeiders zal worden toegekend van de
productie. In de oude liberale school was
de arbeid koopwaar. Als dat zoo is, heeft
de arbeider het recht den prijs voor die
koopwaar zelf vast testellen.Spr. zoudezen
kant hebben laten rusten, ware het niet uit
gelokt. De ideëele en morecle kant staat
voor spr. veel hooger. Zal dan nooit de
arbeid als gelijkberechtigd worden erkend
Socialisatie lacht ons toe, maar wij zullen
alleen kunnen voorstemmen wanneer ons
amendement wordt aangenomen.
De heer Veis H e ij n wethouder van
Bedrijven Het college verklaart zich niet
tegen het amendement.
De heer Jorissen, wethouder van
Maatschappelijk werk, voelt niets tegen het
amendement. Het spijt hem, dat zijn partij
genoot Noordman heeft gezegd te zullen
tegenstemmen.
De héér Ruitenberg is voor het
amendement, wijl het een ideüele zaak geldt
hij zou echter het voorstel zonder het
amendement niet hebben willen laten vallen.
De heer Van Traa spijt het, dat B. en
W. het amendement overnemen. Door al
dan niet tegenstemmen wordt men nu be
schouwd al of niet voorstander van gelijk
berechtiging in de economische toestanden
tc zijn. Spr. protesteert tegen de politieke
kleur die daardoor hieraan gegeven is.
Wethouder Veis H e y n zegt, dat B. en
W. het amendement absoluut zakelijk hebben
bekeken.
De heer Van Traa houdt vol, dat er
uitdrukkelijk is gezegd, dat het hier gaat
om een principe. En over een principe wil
hij hier niet stemmen.
Het amendement wordt nu aangenomen
met 12 tegen 2 stemmen. Tegen de heeren
Van Traa en Noordman.
Vervolgens wordt het voorstel van B. en
W. artikelsgewijze en ten slotte in zijn ge
heel aangenomen zonder discussie of h. st.
Ook het concept-contract en de overige
onderdeelen worden op gelijke wijze aan
genomen.
36. Voorstel van Burgemeester en
Wuthoudors inzake garantie van oen
minimum afname por jaar voor muntgas,
enz. (Gedr. Verz. No. 41.)
De heer Hofland spreekt over het
tweede gedeelte van artikel 4, luide de als
volgt:
>Elke verbruiker van muntgas moet
als minimum-verbruik per jaar 350 M3
licht- en kookgas gezamenlijk verbrauden
of in woningen met electrisch licht 200
M3 kookgas en betaalt voor elke M3, die
hij onder dit minimum niet verbruikt 21/2
cent, welke van de waarborgsom kan
worden ingehouden.»
Spr, meent, dat voor het stellen der
garantie geen maatschappelijke beweeg
redenen aanwezig kunnen zijn.
Wat beteekent het, voor niet gebruikte
hoeveelheden een zeker bedrag te heffen?
Dit gaat in tegen de bedoeling van de
meeste huisvrouwen om met gas zoo zuinig
mogelijk te zijn. Welk recht heeft de gas
fabriek om 2'/2cent te vorderen voor icderen
M3 die niet is gebruikt beneden de 350 M3?
In de arbeidersbuurten, waar dc muntmeters
zijn, worden dc ondergrondsche leidingen
waarschijnlijk eerder rendabel dan daarbuiten,
op den Berg, waar de villa's zooveel verder
vau elkaar liggen en het kapitaal lat daar
ligt zooveel grooter is. Daarin is dus geen
rechtsgrond te vinden.
Het gaat niet aan zich hier alleen op
commercieel standpunt te plaatsenook het
moreele moet betracht worden, dat het be
drijf in de eerste plaats in de behoeften der
gemeenschap moet voorzien, vooral ten op
zichte van de lagere inkomens. Spr. zal
daarom zijn stem niet geven aan het ge
deelte van het voorstel betreffende de 2) ct.
Wethouder Vels-Heyn is het met den
opzet en de verklaring van het stuk, zooals
die door den heer Hofland is gegeven, in
het geheel niet eens. Het gaat niet over
de leidingen. Dc garantie voor het gebruik
vindt zijn oorzaak in de installatie, die de
gemeente voor den muntgasverbruiker moet
aanleggen. De kosten daarvan bedroegen
voor den oorlog 50 gld. per stuk, thans
f 150! Nu gaat het niet aan, dat van zoo'n
installatie niet voldoende zou worden ge
profiteerd. Waar nu het gestelde minimum
niet hoog is, in 1919 was het gemid
delde gebruik boven dc 400 M3. blijft
spr. het voorstel aanbevelen.
De heer Hofland zegt, dat hij hot ge-
heele bedrijf op het oog heeft gehad, dus
ook de muntmeters. Men stelt 350 M*. als
minimum. Wie gebruikt dit nu niet? De
vrouwen die het meest zuinig zijn. Die
worden nu verplicht 24 ct, per M3. te be
talen voor gas dat zij niet gebruikt hebben.
Dat gebeurt om het bedrijf weer op zuiver
commerciüelen grondslag te plaatsen. Daar
tegen is spr. opgekomen. Een tijdlang is
het bedrijf zoo bolland ld, als was de nood
druft, de behoefte van de gemeenschap de
hoofdzaak, nu wil men dat mooie principe
weer prijsgeven.
Verzuimd heeft de wethouder een staatje
over te leggen, waaruit blijkt hoe groot
dc opbrengst van deze »hefting« zal zijn.
Als het bv. 100 gld. is, zon zeker de wet
houder ook het mooie principe niet prijs
willen geven. Is het echter meer, dan is
er te meer reden om dit geld, waarop wij
geen enkel recht hebben, niet te heffen.
Wethouder Vels-Heyn is door den
heer Holland niet overtuigd. Commerciöele
beschouwing van het bedrijf is toch ook
noodzakelijk. Spr. geeft de verzekering, dat
het voorgestelde niet onbillijk is en dat in
andere gemeenten de muntgasverbruiker
vaak van 4 ct. tot 3 ct. meer moet betalen
dan een andere verbruiker.
Het voorstel wordt vervolgens ongewijzigd
aangenomen, terwijl de s.-d. stemmen tegen
de bewuste alinea.
37. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders om machtiging to verleenen
tot hot aanstellen van werklieden boven
don vastgostelden lcoftijd aan don rei
nigingsdienst.
Aangenomen.
38. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot regeling van do jaar
wedde van den armverzorger.
De bedoeling is den armverzorger te
brengen in loongroep 2, f1150f1550, in
gaande 1 Jan. 1919.
Aangenomen.
39. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot vaste aanstelling van den
Diroctourvan Onderwijs en tot regeling
van diens jaarwedde.
Loongroep 21a, f5050—f5650.
Aangenomen.
40. Advies van Burgemeester en
Wethouders op hot verzoek van do
Wed. J. C. de Jager om dispensatie ten
aanzien van do bepalingen voordrank-
localiteiten.
Het advies luidt gunstig.
Aangenomen.
41. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot regeling van de opname
en vorpleging van lijders aan besmet
telijke ziekten in do daarvoor bestemde
inrichting (Gedr. Verz. No. 40.)
Aangenomen.
42. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot reorganisatie van den
geneeskundigen dienst (Gedr. Verz. No.
39.)
Dc heer Ruitenberg komt op tegen
de bepaling in concept H, art. 3, waardoor
de keuze van den chirurg onvrij wordt. Hij
vreest, dat hierdoor de vrije artsenkeuze in
bet nauw komt. Het gasthuis zorgt immers
niet alleen voor de hulp, maar ook voorde
specialisten. Spr. zou bijgevoegd wenschen,
dat de regenten verplicht zijn het beginsel
der vrije artsenkeuze te bandhaven.
De heer Jorissen, wethouder: er is niet
één ziekenhuis, waar men maar iederen
chirurg zou toelaten. Zij hebben er alle één.
Nergens is dit anders.
De heer Ruitenberg acht hierdoor
de juistheid van zijn opmerking bewezen.
Uit het stuk van B. W. zelf blijkt reeds,
dat er hier aangaande moeilijkheden zijn
geweest. Spr. zal daarom tegen stemmen.
De heer Hofland wil weten, hoe het
honorecren van die chirurgen eigenlijk gaat.
Wanneer zij voor iederen patiënt afzonderlijk
worden betaald, waarin zit dan de mociijk-
heid van vrije artsenkeuze? Gaat het per
contract, dan voelt spr. de moeilijkheden.
Wethouder jorissen: overal hebben de
chirurgen vast salaris. Iédere verrichting
afzonderlijk te honoreeren is voor een
ziekenhuis absoluut onmogelijk.
De heer Ruitenberg is niet bevredigd
door den heer Jorissen. Hij meent, dat het
toch te probceren zou zijn. Dan moet het
contract maar nader worden onderzocht en
de zaak thans worden aangehouden.
De Voorzitter: de heer Jorissen heeft,
afwezig zijnde, niet medegewerkt aan het
voorstel. Indertijd hebben wij gezien, dat
zonder contract de operaties veel duurder
waren. Juist naar aanleiding van die moeilijk
heden hebben wij ons licht opgestoken bij
twee specialiteiten en die hebben gezegd,
dat een contract verreweg het voordeeligste
was. Toen was hier trouwens maar één
chirurg. Dit laatste is nu anders en in zoo
verre heeft de heer Ruitenberg gelijk, dat
het principe van vrije artsenkeuze is prijs
gegeven.
De heer Hofland vraagt opnieuw, waarin
dc moeilijkheden nu eigenlijk bestonden.
De voorzitter herhaalt, dat deze zaten
in de geldkwestie. Iedere operatie apart
wordt veel duurder betaalt dan >per abonne-
Wethouder Jorissende rekening was
gestuurd volgens het tarief, dat door dc
gemeente was aangenomen.
De Voorzitter: Ten slotte is ook het
ziekenhuis geheel vrij ctt behoeft niet alles
te accepteeren.
Artikel 3 wordt vervolgens aangenomen
met 12 tegen 2 stemmen.
Concept A wordt in zijn geheel aange
nomen z. b. st.
Concept B wordt aangenomen z. d. of
h. st. Evenzoo concept C, D en E. Bij het
laatste concept wil de heer Lelnweber,
bij art. 7, de vaststelling van de verplich
tingen van den schoolarts aan den Raad
houden. De Burgemeester zet uiteen, dat
het niet de bedoeling is van B. Sc W. om