HALT!
W. VAN BEEK Co.
V. d. Broek, Leersum n. Soesterw. 273
'^a':erne v- Camponstr. 4S
W. Remmers. Amsterdam n. Gr. Gast-
1. J? 0om*en, Dordrecht naar
H. v. Vland.str. 28 - Jhr. v. d. Bergh,
Delft n. Pr.-Mariel. 14 - P. Koning, Gobda
naar Krommestr. 68.
Buitenlandgche Kroniek.
Generaal Wrangell.
Het was in Augustus 1918, vertelt Ed-
vard Welle-Strand in .Politiken», dat ik
met den Russischen consul in een café zat,
toen een groote blonde Rus naar ons
tafeltje kwam en zich voorstelde: generaal
Wrangell, Hij en zijn echtgenoote, een be-
toovcrende jonge dame, die zoowat ge
durende den geheelcn wereldoorlog zieken
verpleegster was geweest, waren des avonds
te Bergen aangekomen en het was hen
onmogelijk gebleken een kamer in de stad
te vinden. De Russische consul stelde
vriendelijk zijn eigen kamer in bet hotel
ter beschikking van het echtpaar en
kampeerde dien nacht zelf op bet consulaat.
Er was iets sympathieks en beminnelijks
aan den Russischen generaal die overigens
meer deed deuken aan een Noor dan aan
een Rus, met zijn groote blauwe oogen en
zijn blonde haar. Bovendien sprak hij
vloeiend Zweedsch. - .Wij hebben meer
dan 200 jaar lang de Zweedsche taal in
onze familie vastgehouden», vertelde hij met
trotsch. .Het was geen echte Wrangell,
die geen Zweedsch kon spreken».
De generaal, die een man is van tegen
de 40 jaar, is opgevoed in het Baltische,
op een landgoed in dc nabijheid van Riga.
Hij heeft een krachtig en openhartig gelaat,
met een hoog, mooi voorhoofd, een officiers
profiel dat men overal onmiddellijk moet
opmerken. Hij heeft zijn militaire opleiding
ontvangen aan de krijgsschool en krijgs-
hoogeschool te Petiograd, en hij heeft
hoofdzakelijk dienst gedaan bij de Kozakken-
afdeelingen, zoodat hij geheel bekend is
met de leefwijze en den gedachtengang van
het Kaukasische bergvolk. Hij was staf
ritmeester bij bet uitbreken van den wereld
oorlog, maar hij onderscheidde zich op
verschillende deelen van het front en steeg
snel in rang; zoo was hij .generaal bij het
uitbreken der revolutie in 1917. Tijdens den
opstand der boisjewiki gelukte het hem naar
Noord-Rusland te vluchten, waar hij hieip
bij het rcorgauiseeren van het witte Noorder-
legor, totdat hij naar het front van Denikin
geroepen word als chef eener divisie.
Wij spraken een poosje samen over dc
kansen van de witte Russische legers in
den strijd tegen de boisjewiki, en ik zal
eeii paar van zijn meest karakteristieke
uitlatingen hier weergeven.
.Het is een onvergeeflijke fout», zeide
hij, »dat een admiraal chef is geworden
van het Siberische front, dat het gewich
tigste is van dc witte fronten. Een admiraal
van betcekenis kan nooit een generaal van
beteekenis worden. Hem ontbreken al de
strategische voorwaarden om een leger tot
een beslissende overwinning te kunnen
voeren. En overigens, voegde hij er aan
toe, voel ik weinig geestdrift voor admiraal
Koltsjak's .coup» in Siberië, Hij heeft zich
in twee dingen gemengd, waarvan hij geen
verstand heeftpolitiek en krijgsvoering te
land. Hij heeft overigens geen enkele mili
tair van bizondere beteekenis in zijn staf,
die bijna gehoel bestaat uit toevallig samen
gevoegde militaire elementen van twijfel
achtige kwaliteit».
Generaal Vfrangell's krasse woorden
maakten toenmaals geen sterken indruk op
mij. Het is later gebleken, dat hij den
admiraal naar waarde schatte.
»Het Zuidfront is ons gewichtigste front»,
vertelde hij verder, .want vandaar is het
een veel kortere weg naar Ruslaud's hart:
Moskou, dan van uit Siberië. Maar ik had
liever gezien, dat het generaal Broessilof
was geweest of generaal Gurko, die dc
operaties op dit front had geleid. Generaal
Denikin is een parade-generaal en niets
anders. Hij heeft niet één feit van militaire
beteekenis gedaan tijdens den oorlog. Hope
lijk z.al hij gauw worden afgelost door
ja, ik had bijna gezegd onverschillig welken
andereu generaal. Het zijn niet de oude
reactionaire officieren, die wij thans noodig
hebben, het is het jonge democratische volk
waarheen wij ons wenden.»
Ik kreeg bij die gelegenheid geen verlof
om de respectlooze uitlatingen van den
nieuwen generaal over Koltsjak en Denikin
te publiceeren, maar heb niet de minste
scrupules het thans te doen. De jonge officier
heeft zich een kloek militair getoond met
een helder inzicht, die door den reactionairen
generaal Denikin werd gevreesd, waarom
deze poogde hem zoo lang mogelijk op den
achtergrond te schuiven.
Maar nu is het spel verloren voor Denikin.
Hij is een politieke vluchteling en woont
op «eu russische torpedeboot.
Doch generaal Wrangell staat voor een
gigantische militaire opgave, die van te voren
reeds tot mislukking gedoemd schijnt
namelijk een nieuw wit leger samen te stellen
uit ile resten van de verslagen legers der
vluchtende generaals.
De sympathieke jonge generaal met den
Zweedschen naam heeft in ieder geval één
solide factor, die den reorganisatie-arbeid
ten goede komt: hij wordt verafgood door
zijn suldaten. Ook heeft hij een der meest
noodigc eigenschappen van den veldheer:
militair talent. Generaal Broessilof heeft zelf
een keer hem gekarakteriseerd als de talent
volste leerling van de Russische militaire
democratie.
De Engelsche arbeiders en Polen.
Verleden week Dinsdag vond erin Lloyd
George's ambtswoning een ontmoeting plaats,
waarvan de buitengewone beteekenis van
alle zijden wordt toegegeven. De socialis
tische .Daily Herald» meent, dat het .een
keerpunt beteekent in EngSland's politieke
geschiedenis», en om een getuige van
den overgestelden kant te nemen de
Morning Post schrijft .dat het duidelijk is,
dat het verzet tegen de constituoneele regee
ring, dat reeds lang voorbereid is tiu een feit
is geworden.»
Het waren afgevaardigden van de Engel
sche politieke en vak-organisaties, die kwamen
om Lloyd George mede te deelen, dat de
algemeene werkstaking over het geheele
land zou worden geproclameerd, indien de
regeering op eenige wijze steun verleende
aan »de machten, die thans in oorlog zijn
met Rusland.»
Kort na den aanvang der conferentie
kwamen er een paar opmerkelijke antwoorden.
Lloyd George moest een paar uur later in
het Lagerhuis sprekeu over het Poolsch-
Russisch vraagstuk, en daarom verklaarde
hij aan de delegatie, dat hij thans nog geen
prlncipiüele verklaring kon afleggen. De
rede, die hij beloofd bad in het parlement
te houden, moest ook zijn antwoord aan de
arbeiders zijn «want tot nu hebben wij»,
voegde hij er aan toe, »in dit land nog geen
sovjet.»
>U wilt dus deze deputatie ais een pro
visorische regeering beschouwen», ant
woordde de woordvoerder.
Inderdaad was dit antwoord niet geheel
ongemotiveerd. Het was aanvankelijk de
bedoeling, dat de deputatie zich tot Lloyd
George wenden zou, nadut hij zijn rede in
het Lagerhuis zou hebben gehouden. Maar
op het laatste oogenblik koos men het be
sluit inzake de directe actie maar over te
brengen vóór nog Lloyd George gelegen
heid had gehad zich openlijk over de regee-
ringspolitiuk uit te spreken en ook voor het
parlement stelling genomen had. Men moet
overigens zich herinneren, dat Lloyd George
beloofd had, dat in het Poolsch-Russische
vraagstuk geen stap zou worden gedaan
zonder goedkeuring van het parlement,
In zoover nu de vertegenwoordigers van
de arbeiders verkozen om bij voorhand
d.w.z. zonder het standpunt te kennen van
Regeering, Parlement noch Sovjet met
algemeene werkstaking te dreigen indien
Lloyd George hun wenschen niet inwilligde,
in zoover is het niet geheel onjuist van de
Daily Herald, om te spreken van een keer
punt in de politieke geschiedenis van Enge
land, en ook is het niet heelemaal onjuist
de Morning Post zegt, dat de arbeiders
partij door haar daad in werkelijkheid heeft
verklaard, dat de arbeiders en niet het parle
ment de buitenlandsche politiek zullen leiden.
Onder het gesprek met de deputatie ver
genoegde Lloyd George zich er mede, een
enkele vraag te stellen. Hij wilde weten,
hoe de arbeiders zich zouden gedragen
wanneer de Sovjet de onafhankelijkheid van
Polen tc niet deed. «Is de bedoeling»,
vroeg bij, >dat de arbeiders in dit land in
zulke omstandigheden de regeering niet
zullen toestaan een paar laarzen te zenden
aan een volk, dat strijdt voor zijn vrijheid,
zooals wij in ons land het woord vrijheid
verstaan Van de zijde der deputatie ant
woordde men, dat dergelijke omstandig
heden zich niet zouden voordoen. .Wij
zeggen, dat alle verklaringen, die van
Russische kant zijn gepubliceerd, zich zeer
duidelijk uitspreken voor de onafhankelijk
heid van Polen».
In de Lagerhuiszitting, een paar uur later,
bleek het Inmiddels, dat de meer gemode
reerde arbeidersleiders een beetje bang waren
geworden. Clynes sprak het uit, dat de ar
beiders erkenden, dat de Poolsche onafhan
kelijkheid van wezenlijke beteekenis was
voor den wereldvrede», en op den man af
gevraagd door Lloyd George verklaarde hij
>ik voor mij sprekende kan een natie niet
ais onafhankelijk en zelfregeerend beschou
wen wanneer een of andere regeeringsvorm
van buiten af wordt opgedwongen.»
Wie de Engelsche arbeiderspers van den
laatsten tijd volgt, zal inzien, dat althans de
linker vleugel een dergelijke uitlating niet
zal onderschrijven. De extremisten staan
geheel op het standpunt der Dultsche onat-
hankelijkeu voor alles steun aan de sovjets.
Belangrijk is dit alles als symptoom.
Praktisch zal het wel niet veel te beduiden
hebben, omdat deEngelsche regeering reeds
verklaard heeft alleen Polen te willen steunen
wanneer Rusland er een sovjet-staat van
mocht wenschen te maken. E11 tot dusver
ia er nog niets dat op iets dergelijks wijst.
Kunst en Wetenschap.
Grootheden.
Ditmaal een grootheid, die viel aan kunst
doet. Dat kan óók Hebt Ge nooit van Arie
Rezelman gehoord Nu maar, dit is er één,
een 22 karaats gewaarborgde Grootheid.
Of is het altemet niet groot om Nederland
buiten den oorlog te houden Hij zégt 't zélf
en schreef hartroerende brieven aan H. M.
de KoninginSlechts eenmaal kreeg hij
autwoord, och arm I en dat was een mop
van schilders! Snoodaardig van zulke lui,
vindt u niet? Nou dan, Arie was niet boos,
hij is nóóit boos, daar staat hij bóven Arie
is helderziend en .machtig» I Ziet hein zingend
in den nacht van Blarlcum naar Bussum
stappen, achter een zwaren vracht hout of
met een moker en een bijl gewapend. Nooit
klaagt hij, nooit Is hij moe of ontevreden,
altijd hulpvaardig en vrindelijk. Bij liet kamp
zeggen soldaten iets onhebbelijks tegen een
•juffrouw,» Arie treedt haar onmiddellijk
ter zijde (nu schrikt ze pas récht) en biedt
haar gulhartig zijn geleide tot ver in Naarden
aan, terwijl hij zwaar beladen is en toch
vlak bij itussim woont.
En hij brengt haar, of ze wil of niet, door
twee gevaarlijke zónen, veilig en zonder
onvertogen woord, thuis. En dan heeft de
•juffrouw» (zoo noemt Arie al wat geen
man Is) vernomen, dat de planeet Mars (of
Venus?) bezig is om in fusie over te gaan
en dat de bewoners bezig zijn met behulp
van vliegmachientjes» een .hulp-planeet»
te bouwen en dat ze op Venus (of Mercurius?
never mind) nu de zondvloed krijgen door
Omen wereldoorlog en nog veel meer, dat hij
in een lezing uileen zetten wil als bij een zaal
kan krijgen of daartoe ultgenoodlgd wordt.
En als hij u ontmoet, vertelt hij u dat
Gegelukkig zult worden, aid enkt Ge ook dat
er nóg zulke droeve omstandigheden te
wachten zijn, cn dat hij u kan en wil helpen
om niet gelaten maar tevréden u aan te
passen aan hetgeen u overkomt. Om u te
bewijzen, wie hij is, beschrijft hij u uw
afwezige verwanten en vrinden, uwe meest
verborgen hebbelijkheden, gebeurtenissen,
die elders voorgekomen zijn.
Onlangs waren mijn dochters uit logeeren
en Arie bij mij. Hij wist niet, dat ze aan
zee waren was bezig met in mijn hand lezen.
«Ik zie aldoor waterziju de ki- deren,
dc meisjes, niet 't jongomje, ergens bij water
pas opde tweede is roekeloos met haar
gezondheid, die zie ik ziek, de oudste is
gezond maar ik hoor waarschuwend .ver
drinken» niet bang zijn, beiden zijn dit
maal behouden, water verdrinken
wéés voorzichtig de tweede is roekeloos
maar de oudste bezorgd cn heeft
invloed» enz.
Den volgenden morgen vliegt mijn kamer
open, de oudste binnen >er is een ongeluk
gebeurd, één meisje verdronkenwij zijn
maar naar huis gekomen
Gister brak de jongste, met een wild
spelletje, een arm.
En Arie wiedt mijn tuin en hakt mijn
hout en leest beiden vaderlijk de les.
Hij werd pl.m. 1875 te Nieuwe Niedorp
boven Alkmaar met den helm geboren. Zijn
vader was een tyrannieke oude boer, zijne
moeder een lieve vrouw. Toen hij 13 jaar
was, bleef hij met dien vader cn een krank
zinnige zuster over.
Toen men hem beklaagde, zei hij.maak
mij .geen erg In» mijn ellende, dat is een
slechte dienst als Ik je noodig heb, zal
ik 't zeggen en dan hoop ik, dat je me zult
helpen!» Arie heeft pathos!
Toen zijn vader stierf, wilde hij niet op
diens boerderij blijven, verkocht die en ging
naar dc kolonie Walden van Frederik van
Ecden en was daar een van de beste krachten.
Toen werd hij ziek, tuberculeushij genas
zich zelve door zijn soberheid en wilskracht
en verliet Walden gelijk de meesten die er
kwamen, omdat hij gezien had, hoe je de
Maatschappij niet moest trachten te verbe
teren. Toch was hij hierdoor niet verbitterd
heeft deze lijd een diepen indruk, ja,
1 prettige herinnering bij hem nagelaten
iets, dat bij vele die dit beleefd hekben
het geval is maar bij hem het gevolg heeft
gehad, dat hij altijd is blijven doorzinnen
op verbeteringen van dit systeem eu er zijn
tegenwoordig, zéér humaan en toch radicaal
systeem op bouwde.
Maar dit wil hij later, als hij het uitge
werkt zal hebben, zelf méé deelen. R.
ADVERTENTIEN.
Uit de band te koop
een zwarte japon mot
rok en mantel.
Te bevragen aan het bureau van dit blad.
HET- BESTE ADRES VOOR ALLE
Huishoudelijke Artikelen
is Z. v. d. HIJL,
Koperslagerij met Reparatie-inrichting.
KAMI'S! HAAT 17.
JOZEF KLEIN ZOON,
Muurhuizoii 2, Amersfoort
In- en Verkoop van Heeren- en Dames-
Kleeding, Geheele en Gedeeltelijke Inboedels,
Boeken, Muziek enz. enz.
SC Let op liet juiste adres.
Elta-HtjwildenIndian-Motoren
Ford Automobielen
A u t o v o r h 11 n r i n r i c h t i n g
Groote Reparatie-Inrichting voor alle merken
Rijwielen, Motoren en Automobielen
Kerkstraat 4-0 Telefoon 457 Amersfoort
