Donderdag 16 September 1920 No. 9383 70e Jaargang Uitgave van de Drukkerij „»E AMERSFOORTSCHE COURANT" voorheen Firma A. H. van Cleeff. IS^^AG"^ERDAG; e°„ZATERDAG- ABONNEMENTp.es n»»ta. 11.-, I».co p.r po« AhondmIIJk. nn) regels 95 cent; elke regel meer 15 cent. Bij rcgel-abonnement reductie, waarvan tarlof op aanvraag koatelooa. Legale-, officleele- en g n ngs a verent n per rege 20 cent. RECLAMES 1—5 regels fi.55'; elke regel meer 30 cent. Incaaaeerkostcn worden In rekening gebracht. Inzending van advertentifin op den dag van verschijnen uiterlijk to uur, voor het Zaterdagnummer uiterlijk Vrijdagavond. REDACTEUR: K. LUBERTI, AMERSFOORT BUREAUX KORTEGRACHT 18 EN VALKESTRAAT 19, TELEFOON 19 Sociale Kinderhygiëne door Dr. van der Hoeven Jr., te Utrecht. Dr. van der Hoeven, die vorige week voer de Vereeniglng van Staatsburgeresaen te Amersfoort een zear belangrijke lezing hield over sociale kinderhygifine, waarvan wij In ons nummer van 9 dezer een uit voerig verslag gaven, heeft In een artikel een meer populaire uiteenzetting gegeven van het door hem nagestreefde doel. Wij danken het zijn welwillendheid, dat wij 0: lezers deze beschouwing hier kunnen w geven- (Red.) Ik wou dat lk goed wist, hoe je zoo Iets schrijven moet, zóó, dat 't niet alleen tus- sehen het tweede en 't derde kopje thee even doorgevlogen (of overgeslagen) wordt, maar dat het wat wakker maakt; zóó, dat gij, geëerde lezers en lezeressen, als ge 't uit hebt, een llchtelijk-verwonderd«hij heeft zoowaar gelijk!* zult laten ontsnappen, een beetje warmte, een bescheiden geestdrlftje zult voelen ontwaken. Want ataat mij toe het op te merken: In deze fameuze «eeuw van het klnd< schoten we tot dusver allen met mekaar schromelijk in dieper Inzicht, en evenzeer in geestdrift te kort. We Inte- reaseeren ons allen met meer of minder ernst voor Pro Juventutc, Montessorl, tuber- culose-bestrijding, vakantie-kolonies, scholen voor achterlijke kinderen, zuigellngenkeukens en achoolpantoffcls, en knikken dan zoo'n beetje zelf-voldaan wat van: «ja, ja, de eeuw van't kind*, en wachten rustig tot er ergens van de daken een begint te roepen: «ar beiders van alle categorieën vereenigt ul« Dan worden we wakker, luisteren ver wonderd en doen 't. Zonder zulke roepers gaat de wereld gemoedelijk en tevreden, maar langzaam, langzaam. Hun roep werkt als de horen-schal van den prins In het bosch van de achoone slaapster. Omstreeks 1840 riep de priester Mathew in Ierland 5 mlllioen drankbestrijders te voorschijn en naar 't woord van één Wilson reikhalst de halve wereld in haar benauwenis. Nu staat er bij óns zoo een te roepen, en nadat ik hem vergeving heb gevraagd voor den carnevalstool van sprookjesprins, priester en Jonathan tegelijk, dien lk hem rond de professorale leden hang vestig ik uw gewaardeerde aandacht nuckterlijk op het feit, dat prof. Scheltema te Groningen door zijn initiatief de oprichting van een nieuwe vereeniging heeft tot stand gebracht de «Vereeniging voor sociale kinderhygifine*. Is dat nu werkelijk zoo belangrijk? Zoo noodig Om die vraag te beantwoorden, moeten wij haar in tweeën splitsen: ie. is de bevordering van sociale kinder hygifine belangrijk en noodzakelijk? 2e. is het noodig daarvoor een nieuwe vereeniging op te richten? De eerste van deze twee vragen laat zich gemakkelijk beantwoorden. In het maatschappelijk leven Is de ge zondheidstoestand van «het* kind als 't ware de springplank vanwaar »de« volwassene Id het leven springt. Een geestelijk en lichamelijk krachtige jeugd beteekent voor •en volk den grondslag voor zijn weerbaar heid. Niet in dien akellgen zin van vecht- kracht, aoldaten-deugdhet Is mij onbe grijpelijk hoe in dézen tijd nog steeds Iemand aan dit begrip van «volksweerbaar heid* een ideaal verbinden kan. Neen, Ik bedeel weerbaarheid In den zin vanvolks kracht, vll.littlt, atuwkracht, energie, zin voor het achoone, eerbied voor adel van geest. Hoe kan een volk gelukkig zijn dat zijn hoogste deugd zoekt In een weerbaar heid met moordgerel. Het Is edeler voor het vaderland te leven (hoe weinigen ver staan daarvan den diepen zin I) dan er voor te sterven. Gelukkig en sterk Is een volk, waarin elk gelijkelijk zijn aanleg, zijn gaven, zijn talenten, zijn krachten tot vrije ont plooiing kan brengen, waarin elk naar de mate ven zijn kracht en met inzet van zijn volle Individualiteit de welvaart en het geluk van de gemeenschap voor zijn deel kan helpen bevorderen. Welnu, elke verwaarloozing van de kindergezondheid, 't zij uit lijdelijkheid, uit onverschilligheid of uit kortzichtigheid, wreekt zich later aan de volks-kracht, en noopt tot maatregelen van herstel, die, tijdig, d. 1. bij het kind, toegepast, maat regelen ter voorkoming hadden kunnen en dus behooren te zijn. En daar het niet alleen beter, maar ook gemakkelijker Is, te voor kómen dan te genezendaar het onoeco- nomlsch Is eerst jarenlang fouten te begaan en die dan later te willen horstellen; daar het onmogelijk Is het leed, dat het kind door onze nalatigheid onderging, te niet te doen door de gevolgen daarvan In den volwassene te bestrijden; daar het vaak ondoenlijk is, de belemmering, die door onze zorgeloosheid den opgroeienden Indi viduen werd In den weg gelegd, te neutrall- seeren als de tijd van vorming en ont wikkeling voorbij is Is de krachtige en rustelooze bevordering van de kinderge zondheid, zoowel In geestelijk als in lichame lijk opzicht, een eerste en dringende eiach van wel begrepen, sociale politiek, van rechtvaardigheid, van ware democratie, een volksbelang van den eersten rang. Een volk dat zijn kindorhygiene, In den ruimsten zin, verwaarloost, ondermijnt zijn volkskracht, handicapt zich zelf in den wedijver der natifin. Slechts in dit Inzicht vindt «de eeuw van het kind* haar rechtvaardiging, haar dieperen zin, en wie dit Inzicht mist, levert, zij 't In Pro Juventute, schoolpantoffels of zuige lingen-zorg, stukwerk, maatschappelijk klein-goed. Met het bovenstaande Is eigenlijk onze tweede vraag: «la het oprichten van een nieuwe vereeniging wel noodig?* meteen reeda beantwoord. Onze geheele klnder-zorg Is een toonbeeld in decentralisatie, van verbrokkeldheid, van gebrek aan samenhang, van gemis ulst aan dien dieperen zin, dat vèr-atrek- cende grondbeginsel, dat haar eerst waarlijk schoon, groot en tot een factor van maat schappelijk wei-zijn maakt. Die centralisatie, die verwekking van één gemeenschappelijk ideaal dat als een band van verwantschap en samenhoorlgheid is en al den uiteen gerichten arbeid vereent en richt op één doel, dat Is juist wat de nieuwe vereeniging beoogt. Wil men een voorbeeld van de noodzake lijkheid? Zie dan eens, hoe de regeering haar taak vervult. Alsof zij duidelijk wil toonen, dat de algemeene richtlijn, het be wustzijn van ééu gemeenschappelijk, hooger doel haar ontbreekt, heeft zij haar zorg voor de kinder-hyglfine verdeeld over twee de partementen: onder Onderwijs ressorteeren: a. het hooger onderwijs in de kindergenees kunde en -hygiene, en b. de lichamelijke opvoeding; onder Arbeid: c. de Volksge zondheid, ook voor zoover ze het kind betreft. Er kan in 't gebeel geen twijfel over be staan, of het beter ware, zoo deze drie onder één beheer stonden. Alle vraagstukken van kinder-hygifinischen aard konden dan Immers door één medisch ambtenaar worden onder oogen gezien in opgelost. Zoolang dat niet geschiedt, zullen de genomen maatregelen wel noodzakelijk fragmentarisch moeten blijven, niet geheel doelmatig zijn en niet voldoende aan elkaar aansluiten. Het spreekt van zelf dat dit geen blaam bedoelt te werpen op de juridische ambtenaren die de bepalingen thans redlgeeren. Aan de aange wezen gebreken zijn niet zij schuld, maar het systeem. Er wordt geld vermorst, en de oplossing wordt niet naderbij gebracht. Dat is nu de centrale Instantie, waarin de tallooze kleinere en grootere vereenlglngen, die elkanders arbeidssfeer nauwelijks kennen, elkaar vinden en 2lch vereenigen moeten I Ziehier dus al dadelijk voor de nieuwe A. H. v. NIEUWKERK Aldegoudeetr. 105, 106', 107 Tel. 543 IN AMEUBLEMENTEN EN KANTOORMEUBELEN vereeniging een bestaansrecht aangetoond, dat op zich zelf reeda voldoende ware: zij moet voor de regeeringsbemoeii'ng met het onderwijs In de kindergeneeskunde, met de lichamelijke opvoeding, en met de volksge zondheid voorzoover zij het kind betreft, de noodige adviezen verstrekken, en In 't al gemeen daarbij een medewerking verleenen die bepaald wordt door een vaste richtlijn, een wei-omschreven en bewust-overwogen doel, waaraan elke maatregel die genomen wordt beantwoorden moet. De vereeniging moet voorts alle particu liere bemoeiingen Inzake klndergezondbcld In den uitgebreidaten zin, overzien, voorlichting geven en de aamenwerking en homogeniteit tusschen al die thans nog heterogene oentra van actie bevorderen. Zij moet ook, en vooral, initiatief nemen waar het noodig ia en, aan den eenen kant het particulier initiatief opwekken, aan den anderen kant de regeering aansporen en wakker maken. Een reuze»taak dus, maar schoon en dankbaar. Hoe wil zij die taak vervullen 1 Zij Is In de eerste plaats «studie-vereeni ging». Zij ziet de sociaal-kinderbyglCnische problemen onder oogen op congressen waar enkele scherp omlijnde vragen aan de orde worden gesteld, behandeld door bevoegde Inleiders (medici, oeconomen, juristen, soci ologen, enz); in een bureau voor het ver zamelen cn verwerken van gegevens, het voorbereiden van goed omlijnde uitvoerings vormen, het uitgeven wellicht van oen eigen orgaan enz; in vergaderingen en Inde afdeclingen. Zoo verzamelt zij materiaal om handelend te kunnen optreden, in den zin als zooeven werd uiteengezet. Zoo streeft zij naar samenwerking, centralisatie, wokt zij de belangstelling, bevordert zij activiteit en Initiatief. Zoo beoogt zij gelijk prof. Scheltema scbreef In de uiteenzetting voor de oprichtingsvergadering op 23 November j.l. «eenerzijds meerdere en doelbewuste zorg vau de gemeenschap voor bet kind te bevorderen en door studie de voorwaarden daarvoor beter te leeren kennen, anderzijds behartiging der gemeenschapsbelangen door bewaring en verhooging van de validiteit van het opkomende geslacht cn verbreiding van het inzicht, dat deze validiteit een groot gemeenschapsbelang is; dat ook hier voor komen boven genezen gaat, en dat de koel- economlsche redeneering er reeds toe moet voeren om in de gezondbeidsvoorwaarden van het aankomende geslacht nauwlettend te voorzien». Het behoeft geen betoog, voegt hij er aan toe, «dat men ook hier de na tuurlijke verhoudingen dient in acht te nemen en dat het gezinsverband bewaard moet blijven, zoolang het mogelijk is.» De vereeniging Is gevestigd te Groningen. De minimum-contributie bedrsagt 3 en secretaris-penningmeester is dr.J, E. Frisser, kinderarts te Groningen. Wie zich opgeeft als lid doet een nuttige daad Buitenlandsche Kroniek. Het ko 1 en-vraagstuk. De kolen-crisis In Engeland is in vele opzichten een buitengewoon beteekenend en interessant vraagstuk. Wij doelen niet op de gevolgen, die een staking voor Engeland en Europa zou beduiden; het Is onnoodlg daarop te wijzen. De zaak heeft nog «en andero kant. De crisis is hst resul taat van een beweging, die over geheel Europa gaande is. Het Is alweer de strijd in de arbeidersbeweging zelf, de strijd tusschen de gematigden en de uiterste linkervleugel. Die strijd heeft overal In zoo verre het zolfdc karakter, dat het centrum en rechtervleugel overal In het defensief zijn. In csn vorig artikel hebben wij dit genoemd «evolutie en revolutie*, er op duidcodo dat velen wel bewéérden op een revolutionair standpunt te ataan (In de goede dagen toen er nog geen Lenin waa die eisebte dat men bij het woord de daad voegen zoul) doch die Inderdaad een ge- welddndlgcn omkeer verwerpen. Nu hoeft een revolutionaire daad niet persé gekenmerkt te worden door geweld. Of beter: er bestaat een passieve dwang, die niet revolutionair lijkt en het ook niet hoeft te zijo, doch die het In wezen kan zijn. Zoo Is hot thans In Engeland. De leiders van de mijnarbeiders Robert Smlllle en Frank Hodges, boschouwen althans do mijnwerkersbeweging als ceo revolutionairen strijd. Smlllle heeft zelfs openlijk verklaard, dat het eigenlijke doel der staking Is de natlonallseerlng der mijnen af te dwingen. En hij en Hodges hsbben, demonstratief tegenover de politieke arbctdersletders, aan de bolsjewieksche Daily Herald het attest gegeven van te zijn het arbelderablad en hun spreekbuis tijden» de thans heerschende criala. Maar de Daily Herald geeft lederen dag zonder blozen bescheid hoe het er mee staat. Een enkele citaat mag volstaan «Als deze staking komt en zij schijnt haast onvermijdelijk dan zullen de mijnarbeiders actieve steun krijgen van hunne kameraden In de andere Industrieën, en het thans heerschende tnduslriè'cle en politieke systeem sal wankelen onder den stoot*. Het Is Inmiddels belangrijk te zien, welk standpunt de oude Philip Snowden Inneemt. Snowden la wel de eigenaardigste figuur, die de Engelsche arbeidersbeweging naar voren heeft gebracht. Hij Is gedurende vele jaren de voorman gowoost van de Indepen dent Labour Party (onafhankelijke arbeiders partij) en mag zoowel naar Engelsche als naar vaatelandscho verhoudingen tot de meeat ver gaanden worden gerekend. In het laaute nummer van het officleele orgaan der I. L. P., de Labour Leader, maakt hij enkele opmerkingen over het kolenvraag- stuk. Do mijnarbeiders, zegt hij, stellen twee etachen. Zij willen hoogerc loonen hebben cn zij verlangen dat de kolen voor huisbrand in prijs zuilen verminderen. De eerste eisch Is rechtvaardig en zal ook bij het publick sympathie vinden. De tweede daarentegen is van academlschen aard, het is een politiek vraagstuk, dat met argu menten en niet met macht moet worden beslist*. Om nu de situatie goed te verstaan moet men weten, dat op het oogenbllk de geheele kolenindustrie onder contróle der regeerlng is, niet wat de productie betreft, doch wat de dietributle er van aangaat. De export kolen worden verkocht voor een prijs van f60 tot f72 per ton, wat per jaar een winst van tusvehen de zestig en zeventig miljoen pond sterling oplevert. Hiervan ontvangen de mijneigenaren ongeveer een tlendedoel, terwijl de rest in de rijksschatkist gaat. De kolen, die in Engeland gebruikt worden, zoowel voor huiebrand ala voor induatriefin, worden verkocht zonder winat voor den prijs van f20 per ton. De mijnarbeiders verlangen thans, dat bet batig saldo bij den export zal worden gebruikt gedeeltelijk voor een loonaverhooglug van f 1,20 per dag en ge deeltelijk om den prijs voor huiabraodkolcn terug te brengen tot f8.30 per ton. Deze laatste eisch heeft dc regeerlng boalist af gewezen; zij meent dat het overschot niet alleen moet komen aan de koolverbruikers, maar ten nutte aan de geheele natie en wel door de belastingen er mee te verminderen. Wat het loonvraagituk betreft heeft de regeerlng zich echter bereid verklaard te onderhandelen, maar zij verlangt cian ver hoogde productie ala tegenpraestatle van de zijde dor arbeiders. De zaak Is, dat de

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1920 | | pagina 1