September 1920
Donderdag 28
Kennisgeving.
No. 9386
70e Jaargang
Uitgave van de Drukkerij ..HE AMERSFOORTSCHE COURANT" voorheen Firma A. H. van Cleeff.
Verschijnt DINSDAG-, DONDERDAG- en ZATERDAG. ABONNEMENT per 3 maanden f s.franco per poat fi.15. Afzonderlijke nummert 5 cent.
ADVERTENTIËN 1—6 regels 95 cent; elke regel meer 15 cent. Bij regel-abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag koetelooa. I-egale-, officieel»- en
ontelgen'ngs-advertentiCn per regel 20 cent. RECLAMES 1—5 regel» f 1.35;; elke regel meer 30 cent. Incaueerkostcn worden In rekening gebracht.
Inzending van advertentiCn op den dag van verschijnen uiterlijk 10 uur, voor het Zaterdagnummer uiterlijk Vrijdagavond.
REDACTEUR: K. LUBERTI, AMERSFOORT
BUREAUX KORTEGRACHT 18 EN VALKESTRAAT 19, TELEFOON 19
Officieel.
DE GEDEPUTEERDE STATEN
DER PROVINCIE UTRECHT
maken bekend,
dat op Maandag, den 27 September 1920,
des namiddags ten 1 uur, in het Provin
ciaal Gouvernementsgebouw te Utrecht een
openbare vergadering van hun College zal
worden gehouden, waarin zal worden voor
gelezen hun besluit op het door G.
GALESLOOT te Utrecht ingestelde beroep
tegen het besluit van Burgemeester en Wet
houders dier gemeente, d.d. 16 April 1920,
waarbij is geweigerd dedoor hem gevraagde
vergunning voor den verkoop van sterken
drank in het klein voor gebruik ter plaatse
van verkoop in de beneden voorlocalitelt van
het perceel No. 21 aan het Lucas Bolwerk.
Utrecht, 20 September 1920.
De Gedeputeerde Stalen voornoemd,
LOTEN VAN DOELEN GROTHE,
Voorzitter.
A. VAN DOORNINCK, Griffier.
Buitenlandsche Kroniek.
De presidents-crisis in Frankrijk.
Het is lang duidelijk geweest, dat de
president der Franscbe republiek zoo ziek was,
dat hij vroeg of laat genoodzaakt zou xijn zich
terug te trekken. Het opmerkelijke onge
luk, dat hem in den nacht van 23 op 24
Mei overkwam, was immers niet de oor
zaak doch de eerste uiting van een ziekte,
voor welker genezing er geen hoop schijnt
te bestaan.
Wanneer nu president Dcschanel gewacht
heeft met zijn ambt neer te leggen tot nu,
dan Is wel zeker de grond daarvan, zooals
de Temps schrijft, dat hij het oogenblik
heeft willen kiezen, waarop het moeilijke
vraagstuk van zijn opvolger »in volle vrij
heide zou kunnen worden opgelost. In de
werkzaamheid van den minister-president
Millerand van den laatsten tijd mag daarbij
zeker het streven worden gezien om dat
gunstige moment te verschaffen, met welk
doel is duidelijk.
Millerand is in dit opzicht dan zeer geluk
kig geweest, want Frankrijk kan nu inder-
daad rustig en »in volle vrijheid» zijn
nieuwen president kiezen. De buitenlandsche
horizon ia helderder dan langen tijd het ge
val is geweest. Waarvoor naast Mlllerand's
onbestreden knapheid, een goede grond be
staat. Lenin zelf immers is Millerand In dit
opzicht een goed helper geweest. De wijze,
waarop de dictator in Moskou in den laatsten
tijd de sovjet-methoden heeft gedemonstreerd,
heeft aan Lloyd George de gelegenheid
gegeven om weer toenadering te zoeken
tot de Fransche politiek Inzake Rusland,
en ook Giolitti kwam daardoor weer in het
oude spoor. I.loyd George's en Giolltti's
Luzern-communiqué was een groote over
winning voor de Fransche diplomatie. Zoo
wel hierin als in de conferentie te Alx-les-
Bains heeft Frankrijk tegenover Engeland
een zekere positie veroverd.
Ook de binnenlandsehe verhoudingen zijn
van zoodanigen aard, dat de voorbereiding
van de presidentsverkiezing rustig kan plaats
vinden. Tot nog slecht» kort geleden had
het er allen schijn van, dat Frankrijk stond
aan den vooravond van een sociale revolutie.
Maar ook op dit psnt heeft Lenin aan d»
•burgerij» waardevolle hulp gegeven. Door
en tijdens den oorlog zijn de Fransche
socialistenbuitengewoon geradicaliseerd,maar
A. H. v. NIEUWKERK
Aldegoudeatr. 105, 105', 107 Tel. 643
IN AMEUBLEMENTEN EN
KANTOORMEU3ELEN
losls gewelddadigheid, die Lenin op het
derde internationale congres heeft willen
doen slikken, heeft de partij toch niet kunnen
verduwen. Zoo is dan het proletarische een
heidsfront verbroken, een deel wil naar
Moskou, een deel wil in de ze Internationale
blijven en een deel Is dakloos.
Op deze gronden hseft de regeering ge
meend, dat de tijd voor de presidentsver
kiezing gekomen was. Millerand, die zich
candidaat gesteld heeft, kan zeker zijn van
een schitterende overwinning, nu. Of het
echter geen Pyrrhus ovcrwinning zijn zou
Het presidentschap is miaachieu zeer eervol,
doch tevens zéór onbeduidend, en feitelijk
elscht de politieke continuïteit, dat Millerand
blijft op zijn moeilijke en verantwoordelijke
post van minister-president.
Hoe de zaak echter moge uitvallen, het
interessantste vau deze presidentsverkiezing
blijft gelegen in het feit, dat zij op zlchzelve
duidelijk demonstreert de verzekerde machts
positie en het vrijwel algemeene vertrouwen,
dat Millerand thans gevonden heeft.
In ons nummer van 14 September hebben
ij een algemeen overzicht gegeven van de
arbeidersbeweging in Engeland en toen aan
het slot beloofd uitvoeriger op de ondcr-
deelen terug te zullen komen, Men zal zich
herinneren dat de beweging block te om
vatten 3 hoofdrichtingenvak vcrcenlgingen,
coöperaties en arbeiderspartij, die vrijwel
onathankelijk van elkaar zijn. Wij zullen
thans beginnen met nummer drie, de Onaf
hankelijke Arbeiders Partij, wat nader te
beschouwen.
Ofschoon de vakvereeniglngen nog steeds
het zwaartepunt In do arbeidersbeweging
vormen - -zoowel maatschappelijk economisch
als politiek is hun werkzaamheid wat de
politiek betreft niet officieel. Het is, zooals
wij hebben uiteen gezet, de Arbeiderspartij
the Labour Party die de politieke
richting in de algemeene bewoging vertegen
woordigt. Toch is de rol, die de Arbeiders
partij tot heden hseft gsspeeld, meest tamelijk
bescheiden geweest,ofschoon de partij sedert
de kiesrechtsuitbreiding van 1918 wat wind
in de zeilen gekregen heeft. Sedert dien heb
ben, praktisch gesproken, alle mannen boven
21 jaar kiesrecht, terwijl de vrouwen een
rijpere leeftijd (31 jaar) moeten bereikt hebben
om het zelfde burgerrecht te verkrijgen.
Het gemeentelijk stemrecht echter, dat de
vrouwen reeds eerder hebben veroverd, krij
gen zij echter eveneens op a 1-jarigen leefiijdl
Om zich een begrip te kunnen vormen
van de Engelsche politiek moet men weten,
dat Engeland tot aan de Reform-bill» van
1832 een geheel oligarchisch bestuurd land
was. Slechts de rijke landbezitters hadden
stemrecht voor »the House of Commons.»
Na de >Reform«-wet kregen ook de moer
gegoeds klassen in de steden kiesrecht, en
door een paar later door hot Parlement
uitgevaardigde wetten is het kiesrecht al
meer en meer uitgebreid, tot eindelijk In
1884 een wet uitmaakte, dat het ook toekwam
aan de minder bemiddelde zetboeren op
het platteland. Daardoor kreeg ook een groot
aantal arbeiders het kiesrecht; het principe
algemeen kiesrecht» werd echter eerst in
1918 doorgevoerd en ook dan nog met
zekere beperkingen.
Maar de traditie houdt zich meestal lang
staande, wordt in dit geval kunstmatig
staande gehouden door de klasse, die or
belang bij heeft den bestaanden toestand te
handhaven, cn zoo heeft de oligarchische
bestuursvorm zich weton op te houden tot
in onzo dagen, al heeft hij noodwendlgerwljs
enkele wijzigingen moeten ondergaan. Hot
grootste gedeelte van dc kiesgerechtigde
arbeiders heeft het voorboeld van den midden
stand gevolgd en gestemd op de politici
van professie of do andere vertegenwoor
digers van de bezittende klasse, vooral de
landarbeiders zijn standvastig gebleven in
hun loyaliteit en tot de voor korten tijd
plaatsvindende tusschentijdsche verkiezing
In Norfolk zijn door de landarbeiders steeds
de regeeringscandidaten gekozen. Overigens
is de door de Norfolksche arbeiders thans
gekozen vertegenwoordiger een gegoede
landbouwer.
De industrie-arbeiders zonden reed» vóör
de laatste klesrechtuitbreidlng enkole ver
tegenwoordigers naar het parlement, maar
deze afgevaardigden spoelden geen groote
rol. Behalve dat hun groepje verdronk,
in de massa der afgevaardigden, lieten
deze mannen uit de bescheiden klasso der
samenleving zich sterk imponeeren door
de politieke machinerie, en dc omstandigheid,
dat zij klaarblijkelijk werden gelijkgesteld
met do vele vertegenwoordigers der bezit
tende klasse maakte op hon zulk eon diepon
Indruk, dat zij vaak hun zelfstandigheid
verloren. Het was zolfs zoo, dat wannoor
een enkele arbeiderslcider, zooals b.v. Kelr
Hardio, zijn idealen trouw bleef, hij werd
aangezien voor een >crank«, iemand waar
van er een op don loop Is. De twee veel
besproken en door de burgerpas veel
geprezen afgevaardigden Clynes en Thomas,
om maar eens een paar voorbeelden te
noemen, hooren dichter bij de eerstgenoemde
categorie van afgevaardigden die de huik
naar den wind hangen, al hebben zij nu, In
het vraagstuk van den oorlog tegen Rusland,
vierkant partij gekozen voor do arbeiders.
Een nog typischer voorbeeld van deze cate
gorie is Barnes; hij was minister van het
kabinet bij het eindigen van den oorlog,
en zou met de overige arbeidersteden uit
de regeering zijn gotreden, toen dc arbeiders
partij verklaard bad dat de •Godsvrede»
tusschcn de partij opgeheven was. Maar in
de plaats daarvan verkoos hij te bodanken
voor de partij, en dc regecrlng zond hem
naar Parijs als >arbe!dorsvertegenwoord!ger<
ter vredesconferentie! Later fungeerde hij
als minister zonder portefeuille,» totdat hij
vond dat hij zonder zich te blnmeeren nlot
langer 3000 pond sterling per jaar kon op-
Strijken waarvoor hij niets deed. Toen hij
ontslag nam, kon men In do telegrammen
lezen, dat de vertegenwoordiger van de
arbeiderspartij» uit de Engelsche rcgeerlng
getreden was. Hij was inmiddels In het
minst geen vertegenwoordiger van de arbei
derspartij, doch vertegenwoordigde slechts
zichzelf I
I Het nu zittende parlement, dat gekozen
werd na do kiesrechtultbreidlng van 1918,
dankt aan de abnormale omstandigheden
zijn samenstelling. Er word gespeculeerd op
de meest chauvinistische gevoelens bij do
massa der kiezersde mcostcn van de jongere
arbeiders waren »in kbaki» en kouden niet
op de normale wijzo aan do verkiezing deel
nemen tegelijkertijd hadden do vrouwen
van middelbaren leeftijd, wier chauvinistische
instincten zoo gemakkelijk te beïnvloeden
zijo, voor de eerste maal gelegenheid bun
kiesrecht te gebruiken. Het gevolg was, dat
de geconsolideerde rechterzijde, do zooge
noemde >coslitic,( een beslissende over
winning behaalde en het overgroote aantal
zetels bezet werd door vertegenwoordigers
van de bezittende klasse. Niettemin gelukte
het aan de arbeiderspartij een veel grooter
aantal candidaten gekozen te krijgen dan
ooit te voren. Van de 707 afgevaardigden
hoorden er circa 70 tot de Sinn-Fein partij;
de arbeiderspartij bezette ongeveer 60 zetels,
terwijl de liberale partij, die vroeger In do
meerderheid was, versmolt tot ongeveer
dertig man. AI de andere afgevaardigden
behoorden tot de coalitie.»
Wanneer men nu bedenkt, dat de arbeiders
ongeveer 1/3 deel van dc kiezers uitmaken,
dan moet 60 man op de 707 gezegd worden
een zeer armzalige vertegenwoordiging te
zijn, en ket getal bewijst tevens, dst de
meeste srbeldors werkelijk een voorbeeld
hebben gci^men aan de middel-klasse en
dus hebben gestemd tegen hun klasse-
belangen. Maar de lantate tuaschentijdsche
verkiezingen hebben duidelijk bewezen, dat
de arbeiders thans daarvan terug komen en
dat zij meer en meer overgaan tot het
atemmen op hun eigen candidaten. Een ver
schijnsel dat nog sterker naar voren Is ge
komen bij de gemeenteraad»-verkiezingen,
waar dc arbeiders etn heel stuk op wsg
waren de overige partijen In de schaduw
te stellen. Het Is daarom niet onmogelijk,
om niet te zeggen dat bet zeer waarschijnlijk
Is, dat de arbeiders bij de eerstvolgende
algemeene verkiezingen voor hot Parlement
(welke zullen plaats vinden In 1923, als ten
minste hot parlement niet vóór dien tijd
wordt ontbonden) de meerderheid zullen
behalen en daardoor aangewezen zullen lijn
een regeering te vormen.
Opgemerkt dient te worden, dat de coalitie
reeds 10 van do zetels heeft vsrloren, die
het onderwerp waren van een tusschentijdsche
verkiezing (op grond van het overlijden
van do oorspronkelijk gekozen leden) en
dat zij beduidend acnterult gegaan la in
stemmental in ds weinige districten die zij
heeft weton te behouden een vinger
wijzing, dat de huidige regeeriog het ver
trouwen der natie niet meer geheel bezit.
Do liberale partij hcofk herhaalde malen
voorgesteld samen te werken met de arbeiders
partij, omdat zij meent, dat de twee vooruit
strevende partijen elkaar niet moeten tegen
werken. Maar de arbeiders weigeren op een
zoodanig samenwerken In ts gaan, omdat
zij van hun kant meenen, »datdc leider der
liberalen, Aaquitb, getoond beeft even
reactionair tc zijn als Lloyd George.»
Een lactor In de arbeidersbeweging, die
verdient besproken te worden, daar bij later
een beduidende rol kan gaan spelen, Is het
•intelleclueele» element, dat gcrecruteerd
wordt uit de «bowuste» mannen en vrouwen
van de klasac der ontwikkelden, voor wie
het een uitgemaakte zaak is, dat de huidige
maatschappelijke orde absoluut verwerpelijk
is en dat een zeer radicale verandering nood
zakelijk moet volgen. Dit «Intellectueelc» con
tingent van dc arbeiderspartij omvat lords, offi
cieren, geleerden, schrijvers en nog anderen
in min of meer vooraanstaande posten, naast
nog een klein aantal vertegenwoordigers
van de meer bescheiden werkers-met-bet
hoofd In de middenklasse. De leuze van deze
intellectueelen Is: hoofdwsrkers en hand
werkers moeten gemecne zaak maken om
do maatschappelijke orde te verbeteren.
De onlangs overleden admiraa'. Lord
Fisher do man, die de Engelsche vloot
In brulkbaren staat heeft gebracht had zich
als lid bij de arbeiderspartij doen Inschrijven.
En in het Lagerhuis zitten twee kolonels,
Wedgowood cn Malone, die zich bij den
uitersten linkervleugel der arbeiderspartij
hebben aangeaioten; de eene Is een socialist
cn do andere een communist. En een jongere
officier van de vloot, commandant Ken worthy,
een zeer ijverig en slagvaardig debater, legt
«en even radicale opvatting aan den dag ala
de twee kolonel*, ofschoon bij tot heden lid
gebleven Is van do liberale partij.
De arbeiderspartij omvat vele richtingen:
de gematigde arbeiders, de verder gaande
•onafhankelljken», de socialistenpartij, do
Shop Steward-beweging, de communisten of
bolsjewlki. Al deze ondsrafdsellngen hebben
zich «chter min of me«r direct het
zelfde einddeel gesteldafschaffing van het
kapitalistisch systeem.
Het geringe aantal anarchisten, dat men
In Engeland vindt, blijft op een afstand van
do arbeiderspartij. De anarchisten hebben
immers (in tegenstelling met wat gewoon
lijk over hen verteld wordt) sterke Idealis
tische principes, waardoor zij zijn tsgen da
aanwending van fyzleke macht In onver
schillig welken vorm, ook dus tegen een