Zuidsiagol 5
Ruime bijverdienste.
WILT GOEDKOOP
YISGH ES FRUIT ETES
BEZOEKT
G. AARSKIN.
Smösterd
GOUDDORST EN
RECHTSGEVOEL
HET MYSTERIE
EERROOEE OOGEN!
Dfi gedaante ii iet ziart
J, m dei Kommer, BloomenflalsctiBstr. 34 UpÉanë
St. 1STicolaas-OacLeataix:
E b Vï, S G,™,a alltt dinS?n 'ooneu.
Se L™ h» 8 S"""1 d" ""«Si"
VbJÏ^P?!°.?ïb5Wkl,'"1™llle «mnhtait..
oor deze wijsheid had Schopenhauer echter geeo ook I
hoed.» k°° h'J S 8,tel Uit «4-
houden en neemt hij daarom op dc Platonijche Idee.
Schopenhauer erkent de eeuwige, onveranderlijke idee,
I L.! verwerkelijkt in de exemplaren van dieren
en planten, die hier op a:.rde geboren worden en sterven.
Maar hoe is die blinde, onredelijke Wil van Sch., die
geen doel heeft en slechts «wil is om te willen,» hoe
,aa V? 8taat omzlch teobjectiveeren in grondvormen
zóó schoon, dat zij in staat zijn deze wil te sussen
Sch 8 schelding van Wil en intellect niet te
aanvaarden, omdat altijd de vraag blijft, dat er sprake
Kan zijn van willen zonder kénnen. Het intellect gaat
dus voor en daarna komt de wil. Bij Schopenhauer is
dit echter omgekeerd, en wanneer men aan hem vraagt:
wat is toch de verhouding turschen wil en intellect
dan zegt hij: de Wil is de sterke blinde, die den
zienden lamme intellect het op de schouders draagt.
Dit is geestig gezegd, doch het 1 ezwaar blijft bestaan,
immers als dit waar was, dan zouden wij niets bc-
geeren omdat het goed is, maar datgene goed noemen,
wat wij begééren. En daarom vinden wij bij Schop,
ook geen sprake van plichtalleen datgene ben ik
verplicht - zegt hij - waartoe ik mij bij contract
heb verbonden Dus is er ook geen sprake van een
grens tusschen goed en kwaad. In zijn gansche stelsel
staat geen woord over zonde, en zijn moraal is ten
slotte een moraal zonder Inhoud. Het «sollen» is er
niet in. De categorische imperatief van Kant noemt
Sch. eeuvoudig een misbaksel!
Plichten beslaan niet als zoodanig, want waar plicht
is, moet ten slotte ook recht zijn. Niemand is tot iets
verplicht zonder motief, zonder dat er een voordeel
tegenover staat.
Béu verplichting zondert Sch. uitdie der ouders
tegenover hunne kinderen, daar zij nog niet bestonden,
toen man haar aanvaardde.
Geen plicht om een hongerlijder brood te geven
dankbaarheid evenmin een plicht.
«Het werken volgt op het zijn»; deze stelling sluit
in, dat het karakter onveranderlijk is.
Daarom moet aan een, die zich slecht betoond heeft,
geen vertrouwen meer geschonken worden. Want de
sjechte mensch is gelijk de slang, wie gif en giftanden
zijn aangeboren, en ware het karakter voor verbetering
vatbaar, dan zou de oudere helft van het meuschelijk
geslacht beter moeten zijn dan de jongere. Door op
voeding wordt men echter wel wijzer, doch niet beter
men kan geen lood in goud veranderen,
Maar, zegt spr., het spreekwoord leertgewoonte
wordt een tweede uatuur. Waar dus de jonge menschen
gewend zijn aan orde en regel, aan tucht, daar zal hen
dit op den duur tot een tweede natuur worden. In
elk geval blijkt hier, hoezeer het uoodig is Schop's
ethica afzonderlijk te behandelen. Spr's hoofdbezwaar
op dit punt tegen Sch. is, dat deze niet inziet de een
heid van de menschelijke natuur en scheiding maakt
tusschen hoofd en hart, waardoor hij komt tot deze
stellingen. Sch. zegt, dat bet hart niet om te keeren
is, en zoo is voor hem straf iemand het hoofd recht
zetten en niet een middel tot verbetering. De verant
woordelijkheid zit hem niet In de daden afzonderlijk,
doch in geheel ons zijn en wezen, in onze ersentie
dit zijn is echter te beschouwen als een vrije daad.
Want de messch is ten slotte wat hij wil, en
volgens Schop. voor zijn eigen zijn verantwoorde
lijk. Maar als dat zoo is, dan is de mensch al een heel
ellendig schepsel! Hoeveel schooner en zedelijker is
dan de christelijke geloofsleer, die ook begint met
kennis van de menschelijke ellende, maar die voort-
schrifdt tot de verlossing en eindigt met de dankbaar
heid. Schopenhauer had bij dit alles alleen oog voor
het dogma van de erfzonde, want daarin was het
universeele bederf uitgesproken. Zoo prijst hij het primi
tieve christendom met zijn wereldverloochening en blijft
staan bij de ellende, zooals ook ten zeker meta.-physisch
pessimisme in de kerkleer bij de ellende blijft staan.
Dit nu is metaphysisch pessimisme, en Schopenhauer
ziet aldus alleen ellende, kent geen zonde of verlossing,
alleen vernietiging, geer. dankbaarheid.
De christelijke geloofsleer is hier niette behandelen,
tijd en plaats zijn daarvoor niet geschikt, maar spr.
wil er toch op wijzen, dat daar wordt geleerd, dat er
een scheur gaat door de wereld, dat er zonde (zelf
handhaving van den mensch en opstandltegen het hoogste
gezag) is, maar dat er ook verlossing van zonde is, en
dat de verloste mensch uit dankbaarheid de geboden
Gods gaat opvolgen. De zonde is niet zonder recht
vaardige straf, maar er is ook liefde, die de zonde
vergeeft. Er is bekeering des harten in anderen zin
dan die van Schop, en verlossing van zonden. Er is
een eeuwige Raad, die wordt volbracht, en de geloo-
vigen weten, dat alle dingen ton slotte medewerken
ten goede. Daar is het leven een voorbereiding voor
hooger en beter leven, daar is verzoening met lijden
en leven en sterven, verzoening met God.
(Wordt vervolgd).
CORRESPONDENTIE.
J. F. Uw ingezonden stuk kan niet geplaatst worden.
In de eerste plaats is het geen gewoonte dat een
kritiek op een door de courant geleverde kritiek wordt
opgenomen. Wanneer men een blad uitnoodigt over
iets of iemand een oordeel uit te spreken, dan heeft
men zich aan dat oordeel ook te onderwerpen, goed
of slecht. Bovendien begrijpen wij niet waar u de
aanmatiging vandaan baalt te beweren, dat uw oor
deel «je ware» is. Waar hebt gif zelf bewezen tot oor-
deelen in staat te zijn? Enne, zou u u maar eerst uiet
eens abonnééren op een courant, alvorens gastvrijheid
te vragen en ongevraagde» «goeden raad» te geven
aan haar redactie?
ADVERTENT1EN.
TROUWE BEGELEIDER
in weer cn wind zijn de beroemde Wjbert-
Tablette». Zij beschutten U legen hoost, Ueeschheld,
keelpijn. Onmisbaar voor Zangers en Redenaars.
Vraagt alleen
Wybert-Tabletten.
Blauweblikkcndoo-
zen li 80 cent met
nevenstaand
fabrieksmerk,
Speciaal adres voor
Dames- en Heoronkloeding
NAAR MAAT
Steeds voorhanden de
NIEUWSTE ENGELSCHE STOFFEN
UITERSTE TRIJSNOTEERING
G. W. M A A 8, Conpeur
W. v. Meclielenstrnat 22
Dagelijks versch verkrijgbaar fjjn 5
gekruide
ST. NICÜLAAS
20 en 25 CENT PER ONS
AXTT2. C.van 33 (JT7R2XT j
AUNII.STR. 21 t: Tl
Teneinde opeenhooping van werk
tegen den a.s. 8t. Nlcolaas to voorkomen, is
het gewensch'. reeds VROEGTIJDIG UWE
DAARVOOR BENOODIGDE POR
TRETTEN TE LATEN MAK EN,OF UWE
VERGROOTINGEN TE HESTELLEN
FIRMA J. W. WKNTZEL
LANOF.STtt.UT 1Ü0A.
DAN DE VISOH EN EKUlïZAAK
Alle soorten gerookte visch
legen lago prijzen.
Tevens grossier io gedistilleerd.
JENEVER 40 procentf2.00
BRANDEWIJN 40 f2.10
CITROEN 40 f2.00
COGNAC 40 f2.50
alle soorten wijn en samos, bisschop, portwijn
en likeuren tegen zeer lage prijzen. Alles
buiten den hond van distillateurs.
Beleefd aanbevelend,
HUIIIMfl IIIMI1 I
van rijn's
Amersfoortsch Bioscoop-
en Variété-Theater
Langestraat
PROGRAMMA TAN
i t/m 0 DECEMBER 1020.
1. Bioscoop-rome.
2. Ann de Westkust ran Noorsegon.
Groet spannend drama In 6 afd.
Leerzaam karakterspel
voor groot en klein.
PROGRAMMA TAN
7 tot en met 0 DECEMBER 1020.
Uiterst spannende detective-roman
in 7 achtereenvolgende weekserlCn
im~ 20 Serie
Deze film is de mooiste, die ooit werd
vertoond. Ze is zoo spannend dat U
een serie gezien hebbende met onge
duld het vervolg tegemoet ziet. We
kunnen er nooit genoeg van vertellen,
alles valt in 't niet bij dc werkelijkheid.
I11 alle plaatsen een uitverkocht huls.
Ontelbare staaltjes van moed, durf en
sensatie. Elke serie nieuwe verrassende
spanning.
Voor degenen, die vóór het ver
schijnen der 7e serie met redenen
omkleed kunnen opgeven Wie Is
Pierre Ln Rue f (De man met de
Roode Oogen) loven wij prachtige
prijzen uit:
le pr. Gouden Dames- of Hesren-
horloge. 2e pr. Kunstvoorwerp.
:le prijs flO.— en 4e prjjs f5.—
Inzendingen moeten geschieden Inge
sloten couvert aan de Directie van
het Amersf. Bloecoop-Thcater. Daar
bet Is voorgekomen, dat personen uit
plaatsen waar deze film reeds was
vertoond de theaters kwamen be
zoeken, teneinde de prijzen te bemach
tigen, hebben wij gemeend als voor
waarde te moeten stellen, dat bij iedere
Inzending moet worden bijgevoegd
het bewijs, dat wij U bij de entrée-
biljetten der vorige voorstellingen van
de serie-film «De man met dc roode
oogen» hebben uitgereikt.
Indien meer goede oplossingen
mochten inkomen dan prijzen zijn be
schikbaar gesteld, worden deze ouder
de goede oplotsors verloot.
Wegens de onorm hooge
kosten sfjn wij genoodzaakt, de
prijzen te verhoogen.
Logo fl.50. Eerste rang 80 ct.
Tweede rang 50 et. cn Derde rang 35 et.
DE DIRECTIE.
Een eerste klasse zaak hier ter stede VRAAGT een NETTE, WELBESPRAAKTE
DAME OF HEER voor het bezoeken van particulieren, teneinde een prima consumptie
artikel aan te bevelen. De provisie Is zoo gesteld, dat werkelijk in zeer korten tijd TIEN
GULDEN per dag kan worden verdiend. Brieven onder letter H met opgave van relatlön
aan ITTMANN'S boekhandel.
heeft voorhanden zeer doelmatige artikelen voor
zooals: BERKEL SOLAR en andere CARBID en KAARSLANTARENS, HAND-
WA.lïMFTïS -ii TASBF«'*fTFPVFRS 7TF «TM.AGE.
