Geen hoofd-
GELDERSCHE CREDIETVEREENIGIH
PIJN
SOPHIE H. YA! GALEN
Verricht alle llankzakei
zijne vroegere vrienden en strijdmakkers kwam eerst
in 1902. toen Van Eeden zijn geruchtmakende artike
len schreef >Over Woordkunst»waarin ;hij geweldig
te keer ging tegen vele erkende kunstenaars, en waar
van de algemeene beteckenis door hemzelf aldus werd
gekarakteriseerd»Ik geloof, dat in het zacht',innig
Nederland deze dwaling rondwaart, dat na de z.g. lit
teraire beweging van 1880 eene algemeene blijvende
verbetering ls gevolgd; dat de fijne smaak, het vers-
gevoel, het juiste oordeel overal is toegenomen; dat
er veel meer goede en veel minder slechte kunst wordt
gemaakt, dat niemand thans ongestraft kan rijmelen
en bombast ophemelen zooals vroeger, dat er eene
grondige herleving en zuivering heeft plaats gevonden;
dat de Muze glimlacht over zoet Nederland als over
een verdwaald en wedergekeerd schaap, 't welk zij nu
vrijelijk teedert en koestert, als over een verlaten en
weergevonden thuis, waar zij zich voor altijd veilig
nestelen kan. Dit nu wil ik zoo duidelijk en krachtig
mogelijk verklaren voor onzin en leugen, voor larie
en apekool.»
Hij viel tal van critici en dichters aan met de hef
tigheid van de jaren omstreeks 1880, en hij heeft heel
wat stof opgejaagd met zijn for: chen aanval.
Het ligt niet in spr.'s bedoeling om thans die zaak
verder uiteen te zetten, en er bv. over te spreken,
of Va» Eeden terecht of ten onrechte voor die artikelen
ongenadig is afgestraft want dat is hijl Het zou
ons van onzen weg afvoeren. Wij moeten ons her
inneren, dat wij nog, met onze beschomwiugen, staan
aan het begin van de tachtiger beweging en dat wij
het zooeren besprokene alleen hierom thans even
aanhalen, dat wij uiteen wilden zetten de verschillen
tu&schen de onderscheiden persoonlijkheden die aan
de tachtiger beweging deelnamen.
Ook op andere wijze zouden bv. nog verschillen
kunnen worden aangewezen. Terwijl wij bv. bij Kloos
groote moeite zouden hebben een vers op te diepen,
waarin de taal rethorisch klinkt of waarin hst ge
bruikte beeld valsch is; terwijl wij bij Van Eeden
dikwijls eenige neiging tot rethoriek aantreffen, maar
toch zelden een onschoon vers, omdat bij Van Eeden
steeds weer de zécr sublieme dichterlijke beelden en
vondsten het geheel redde», zoo is daarentegen bij
Verwey, bij den dichter dus, die méé streed tegen
slecht proza en slechte poëzie, heel gemakkelijk
slechte poöiie aan te wijzen. Spr. geeft daarvan enkele
voorbeelden en licht die toe).
Uit denzelfden tijd als Vau Eeden, Verweij en Kloos
zijn nog een paar dichters, die weliswaar geen eigen
lijk deel bebbeu genomen aan dé tachtiger beweging,
maar op wie de tachtiger beweging, evenals trouwens
op alle na 80 gekomen letterkundige kunstenaars,
grooten invloed heeft geoefend. De eerste dezer twee,
Louis Couperus, die zich als romanschrijver grooten
naam verwierf, is een zwak dichter. Zijn verzen ver
zen verraden veel taalvaardigheid, maar zijne poëzie
is arm aan beeldspraak en aan innerlijk rhythme. Men
zou van zijne geSichten kunnen zeggen, dat eene
zekere taalmuziek er de slechte vergoeding is voor
een gebrek aan waarachtige poëzie. De andere door
spr. bedoelde dichter is Heli'ne Swarth die ook dik
wijls treft door eene zekere muzikaliteit der taal, maar
die nooit overwonnen heeft, en de laatste jaren in
steeds mindere mate, eene zelfrethoriek die zeer kun
stig een innerlijk ledig verbergt. Alleen in haar eerste
•jaren heeft zij verzen van wat dieperen, zuiverder
klank gegeven (spr. geeft enkele voorbeelden van de-
poözie van Couperus en van Helène Swarth;,
Een groot en belangrijk dichter, over wlen wij
hedenavond nog zullen spreken ls Herman Gorter
wiens hoofdwerk Mei, in 1889 verschenen, geweldig
opzien baarde. In dat werk toch toonde Gorter zich
een dichter geheel uit de school der tachtigers, nl.
een zeer sterk individualistisch dichter. Wel niemand
op wien de door ons vroeger reeds genoemde be
paling van Kloos, dat kunst moest zijn de aller
individueelste expressie van de allerindividueelste
emotie, zoozeer van toepassing was! Gorter deed zich
door dat gedicht kennen, als een dichter met een zeer
fijn, een uiterst fijn en zuiver gevoel, die vaak door
op geheel eigen wijze klankexpressies te uiten die
geen gewone woorden zijn, een bepaalden indruk tref
fend wist weer te geven. En terwijl natuurlijk die
laatste eiganschap deze verzen voor sommigen minder
goed verstaanbaar maakten, bleek toch, bij dieper
beschouwen, hoe juist en heerlijk van klank die verzen
toch waren, en hoe ze leidden naar het dieper wezen
zijner zeer persoonlijke poëzie! 't Gaat met Gorter,
zeide Kloos, »als met dat meisje uit het mooie
sprookje: ieder woord dat zijn mond ontvalt is een
bloem of een diamant».
(Wordt vervolgd.)
Boeken, Tijdschriften, - enz.
Tijdschrift der maatschappij van nijverheid
De December-aflevering bevat de volgende adressen
van het Hoofdbestuur.
Aan de 2e Kamer in zake het ontwerp van wet op
de electriciteitsvoorziening. Daarin wordt, onder bijvoe
ging van een uitvoerige toelichting gevraagd om het
monopolitisch karakter aau dit ontwerp te ontnemen
opdat later de wet nimmer ee» .grondslag zal kunnen
vormen om electriciteitsopwekklng voor eigen gebruik
te beletten. Het tweede adres, dat eveneens gericht is
tot de 2e Kamer, vraagtjeen spoedige behandeling van
het ontwerp van wet tot herziening van eenige titels
van het tweede boek van het wetboek van koophandel
betreffende het Zeerecht. Het derde adres is gericht
tot het cvllege van B. en W. te Rotterdam in zake
medewerking aan het stichten van een gebouw door en
voor het Nationaal Technisch Scheepvaartkundig
Museum, aldaar.
In het redactioneel gedeelte wordt een overzicht
gegeven van de pro- cn contra meeningen over de
plannen eener weeldebelasting, welke in adressen en
persbeschouwlnger tot uiting zijn gekomen.
De heer ir. L. H. N. Dufour bepleit, In verband met
de plannen tot electrlficatle der Ncdcrlandache spoor
wegen, de wenschelijkheid om het materiaal voor deze
electrische uitrusting hier te lande te vervaardigen. «Kan,
aldus de schr., de aanmaak hier te lande plaatshebben,
dan wordt aau honderden werklieden en intellectueelen
jaarlijks een goed loon verzekerd, en blijft ook de
scheppende kennis der inrichtingen, die voor het land
meer waard Is, dan de kritisch kennis der gebruikers,
bij personen hier te lande. De vraag Is da» ook te
overwegen ot voor die fabricage een vrij geregeld
debiet te verkrijgen Is, en of door een combinatie van
een fabriek van rollend materiaal, met fabrieken van
electrische motoren en apparaten de benoodigde in
richtingen, zoomede ook door anderen de masten en
het bevenleidingsinateriaal hier te lande geregeld ver
vaardigd kunnen worden».
De heer Ir. J. de Kuijser schrijft over brandstof
economie en ontwikkelt daarin nader zijn denkbeelden
over benutting van afgewerkten stoom in verband met
brandstofbtsparing.
Verder treffen wij o.m. aan mededeelingen, die voor
reizigers Nederland- België van belang zijn; een uit
treksel uit het jaarverslag van het Museum van
Kunstnijverheid en de School te Haarlem; Een bericht
beireffende het stichten van een kantoor te Rotterdam
door den Nederlaudschen Verladersbond, met het doel
de veis mlrstanden te bestrijden, welke bij het trans
portwezen zijn ingeslopen.
Tenslotte vermelden wij nog een polemiek tusschen
den directeur van het informatiebureau voer landver
huizing en den hoer A. S. van Reesema over de
landverhuizing van Nederlanders naar Amerika en
Zuid-Afrika; een artikel van den heer ir. II, W. van
Posch over het opspeuren en voorthelpen van begaafden,
van den heer P. J. van Houten over een middel tot
tijdbesparing bij onze correspo«dentie en van ir. R. A.
Gerten over do verzameling gebrekkige en schadelijke
voorwerpen en stoffen» in het Veillgheidsmuseum te
Amsterdam, welker bestudeering schade kunnen voor
komen en welker aanvulling, daarom zoo gewenscht is.
Ingezonden Stukken.
De verkoopdag van kersttakjes ten bate van nood
lijdende kinderen in het buitenland vond 1.1. Zaterdag
plaats.
De ingezamelde gelden bedroegen f315.685. Door
de vriendelijke hulp van onzen stadgenoot, den heer de
P., die ons het lint en de spelden cadeau gaf, is het
ons mogelijk de gehcele som, zonder dat er iets voor
tekende" at|,aa'' "aar het CentraalComitéia de" Haaff
Een woord van warmen dank aan alle verkoopsters
en verkoopers, waaronder verscheiden padvinders en
welpen), die een heerlijken ijsmiddag offerden voor het
goede doel. We kwamen sigenlijk verkoopkrachten te
kort, zeker door 't ijs, maar degenen, die verkochten
hebben het goed gedaan, want er werd over het al
gemeen gul betaald.
Amersfoort, 22 Dec, 1920.
Burgerlijke-: Stand van Amersfoort,
van 17 tot 23 Dec. 1920.
GEBOREN:
Johannes Hendrikus, z. v. Johannes Hazelaar en
Hendrika Maria van de Wakker - A-noldus Her-
manus, z.v. Cornells Anthonius Hagedoorn en Pctro-
nella Geertruida Mulder Epke Elisabeth Johanna,
d. v. Casparus Johannes van Nieuwkerk en llarmauna
Cornelia Holema Heintje, tl, v. Willem van Brum-
melen en Heintje van Loo Gerarda Adriaiui, tl. v
Gerrit Koppen en Adrian» van Doorn Anna Hen
drika, d. v. Hendrikus Alhertus Snor en Hendrika
Voskuilen Johannes Januaiius, z. v. Hendrikus Kuur-
dericus Visser en Maria Johanna Knuivers
ONDERTROUWD:
Teije Veen en Hermina Langcnberg Klaas Hronf
en Petronella van do Kamp Anthonius Kuijer en
Johanna van den Ham.
GEHUWD:
Frederik Glotzbach cn Johanna Petronella van Thui'
- Bcrnardus de Wit en Maria Cornelia Bottenbu
- Johannes van Dijkhuizen cn Judina van der Po
Aarnout Mcsie eu Gerritje vau Zoeren Willebror:
Gouw en Cornelia Wllhclmliia Fontijn Pietcr Vr»
ling en Alijda Antonetta Blom Gerard Karei li
en Allda Martlena van der Knoop.
OVERLEDEN
Maria van Beek, oud 14 jaar Emille BlesteiM1
oud 86 jaar, weduwe van Jan Engelbertus Ka
van der Weide, oud 46 jaar, echtg, van Maria Barn
dina Schwémmer Cbriatiaan Kuijten, oud 2 j»
Gemeentelijk» Arbeidsbeurs
GEOPEND eiken werkdag van 8.30 tot
12.30 en van 2 lot 3 uur; Zaterdag van
8.30 tot 12.30.
's Maandags en Vrijdags van 6 '/2 tot
7V2 uur.
Aanbiedingen van werkzoekenden
op 9 December 1920.
1 banket en 1 meubelm.leerling
broodbakkers 2 magazijnkn echts
1 bankwerkers- 3 metselaars
constructie 10 meubelmakers
1 bchanger-stoff. 1 monteursleerling
1 bierbottelaars 2 naaisters costuum
1 boekdrukkers 51 opperlieden
2 broodbakkers 1 plakker
7 borstelmakers 1 rijwielhersteller
1 borstelmakers 5 schilders (huis)
leerling 5 schoenmakers
2 bosjesmakers 61 sigarenmakers
a confcciienaasters 6 sigarensorteerders
1 dekophaler 1 slagers halfwas
1 electriciens 7 straatmakers
72 grondwerkers 1 straatmaker(handl.)
3 houtdraaiers 2 stripjongens
4 kantoorbedienden 1 schoenzwikker
(mann.) 1 schoensnijder
1 kantoorbedienden 1 scheerster (textiel)
(vrouw.)io timmerlieden
1 loodgieter 3 voerlieden
a loopknechts 1 rachter
2 lompensorteerders 4 werkvrouwen
6j losse arbeiders 1 wisselloopers
4 machine-stiksters 3 wevers
2 meubelbeitsers 1 uitpoetsers
1 metselaarsleerling
Aanvragen van werkgevers.
1 aank. bankwerker 1 loopjongens
2 banketbakkers i meidhuishoudster
2e en 3e bediende 1 mach.-bankwcrkcr
1 baukw.-machinist tevens autogeen-
3 dienstboden lasscher
2 fabrieksjongens 3 monteur ie klas
1 houtfraiser vcrwarmmings
1 loodgieter
Alle vragen en aanbiedingen te richten
tot de Arbeidsbeurs, in het gebouw der
voormalige Ambachtsschool, Achter Davids-
hof No. 2, telephoon Int. No. 374.
MARKTBERICHTEN.
AMERSFOORT, t| Dec. .910.
Appelen loo.-if™.- Perenfoo.- Jfoo.-
Zen.lLd.pp.lenf5.oo Iffc- Hoendereleren
f 16 i f r9-oo Hooiboter f5.00 a f3.40
Kinnen f.74 if..- Piepkuikens f 1.13 i
SS» f 3- i f 550Jonge eenden
c0f0Oude eenden f i-5oa 2-5°-
Haren f 4oo.i fS.oo, Wildekonnnenf ,40
a fi.50. Tamme konijnen f2.50 af 5-— P«
stuk. Duiven fi.75 f'-°° per paar. Vette
v-irkeiis f.— Af.-- Magere varkens f50 A
f90. Zeugen fi5oa f200 Biggen f20
A f 40. Drachtige Zeugen f 000 A f 000.
Aangevoerd waren ongeveer 00 heet.
Appelen, 00 heet. Peren, heet. Kleiaard-
appelen; 6 heet. Zandaardappelen15000
stuks Hoendereierenst. Eendeneieren
300 Kilo Hooiboter; -- Vette Varkens;
10 Magere Varkens - Varkens voor export-
slagerijen50 Biggen4 Zeugen
Kalveren.
AD VERTENTIEN.
GETROUWD:
F. C. UNGER
litt. class, docts.
HILDA RUYS
Leiden, 23 December 1920.
GEVRAAGD EEN NET
van 's morgens 8 tot 's mldd. pl.m. 2 uur.
ADRES ARNHEMSCHEWEG 56.
GEVRAAGD OP KANTOORTE BAARN
VOOR HALVE DAGEN.
Br. onder letter M. C. aan het bur. v. d. blad.
V I O O I, L R K It A K ES
H. vau Viand oust raat t>.
Einddiploma Conservatorium Toonkunst Amsterdam
Privaatonderwijs Klassik aalouderwijs
Aangifte van nieuwe leerlingen kan dagelijks
BLOED bleekzucht,
ARMOEDE dffiig^id
VoebnAi MIJNHARDT'5
f STAALTABLETTEN
nAttUFACTUREMHAhDEL
„DE FAAM"
IAHGESTRAAT S AMERSfOORT
UNIE
Een Guillens
Itccliiine
Vanaf Maandag geeft
de Uniewinkel
(zonder kassabon)
pond botermelange
>/3 pond koffie
1 ons thee
1 ons cacao
1 pond bruine booneu
of capucijners
of groene erwten
2 ons rijst
DEZE RECLAME
DUURT SLECHTS
ENKELE DAGEN,
daar de ontbrekende
artikelen niet meer
worden aangevuld.
U moet onze reclame
vooral niet vergelijken
met die van andere
zaken, die U op
Reclamedagen
artikelen van mindere
kwaliteit geven.
Onze 6 artikelen zijn alle
van print» kwaliteit
wij verzoeken U
hierop vooral te letten.
TT niewink el
te
Amersfoort
Iiangestr. 45.
Bergbewoners doet Uw inkoopt!
Utr.wcg <6
Beleefd aanbevelend,
P. VAU HERWAARDEN
UW HOOFD MET
IPUROL-ZEEPI
r>Rus f-tnviuK 90a au art* «nono
Fat*-A.ML'MHARDT. Zcl-
prijs zoo groot als bij de trek
king van 3 Jan. a s. der Credietbank
loten waarvan de Hoofdprijs bedraagt
I'30.000 gulden, verder prijzen va
f 4800, f 1200, f 480, f 240, f 120 enz.,
totaal 2000 prijzen. Na toezending van
f 1.20 storting ontvangt men 't nuf
mer van 't orlg. lot, waarmede f'
reeds aan deze trekking deelneemt»
recht heeft op den prijs welke et °P
valt. Storting 3 stuks f 3.25, 5 s'uks,
f 5.25, <0 stuks f 10.25, 20 stuks I
Onmiddellijke toezending volgt franco,
na ontvangst van postwissel door-f'
Vaa Diet's Fondscnkanlov
Kleverlaan 6 Haatjp 1
Bestelt direct voor het te InuH.
ARNHEM - OPGERICHT 1866.
KANTOOR AMERSFOORTUTRECHTSCIIESTRAA
TELEFOON 49 EN 135
Kapitaal on Reserves f 18.622.000
62 KANTOREN
