AMEPSFC6PÏSCHE COIIMNT EEN OVERBODIGE STEM Nieuwe vijandelijke aanvallen op Kertsj ineengestort „Zelfbeschikkingsrecht der Indiërs door Gripps' voorstellen beperkt" ABONNEMENTSPRIJS bij vooruitbetaling: Per week ƒ0.16 Per 8 maanden 2.05 Per post per kwartaal 2.25 Losse nummers 0.06 Adm.: Telef. 6280. Giro 86362. Redactie: Tel 6731. Na 6 u. 6137 DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN DE GELDERSCHE VALLEI N.V. DRUKKERIJ ONNES vh BT.ANKENBERG Zn. SNOUCKAERTLAAN 9. Directeur: F. HALE WIJN. Hoofdredacteur: NIC. LAM AN. SOEST. ADVERTENTIES Losse regelprijs0 35 ..Doelpunten" b!J vooruitbetaling: a. personeel i.m 20 woorden;0 55 leder woord meer 10 05 b alle overige t.m. 20 w. o 66 leder woord meer f 0.06 voor 2 man! den ecnlic'dsprya MAANDAG 13 APRIL 1942 PAGIN. 5Cc JAARGANG. No. VERGETEN BURGERS MOETEN ZWIJGEN I DEZER dagen is ons volk een brochure rijker geworden; de heer mr. D. J. de Geer, de adellijke minister-president van het laatste Nederlandsche kabinet, die in de Mei-dagen van het jaar 1940 aan het hoofd van zijn democratische regeering naar En geland vluchtte en het vorige jaar Londen ontvluchtte om via Por tugal naar ons land terug te keeren, heeft rich verplicht gevoeld een woord van bezinning te spreken tot het menschdom in het al- gemeen èn tot ons volk in het bijzonder, nu „de beschaafde wereld op weg is naar de zelfvernietiging". Dit vermanende woord des heeren De Geer beslaat een zestien blad zijden druk en vindt zijn hoogtepunt in de const3teering, dat er in dezen oorlog een synthese bestaat, zoodat het niet tot de onmo gelijkheden behoort wanneer de strijdende partijen elkaar nog tijdig zouden vinden. Verder blijkt uit het geschrift, dat de schrijver eeni- ge denkbeelden van den nieuwen tijd zooals de politiek der groo- te ruimten schijnt te begrijpen, alsmede dat zijn meening over het z.g. „neutraliteitsbegrip" is gewijzigd. Dit zijn zoo de „belangrijk ste" feiten, welke in de brochure zijn neergelegd; de rest van het papier wordt gevuld met het constateeren van algemeenheden den oorlog betreffende. De inhoud van De Geer's werk is voor ons dus geen aanleiding er een bespreking aan te wijden, het feit echter dat een stem uit het verleden tot ons heeft gesproken, verdient als interessante gebeur tenis eenige aandacht. Daarbij komt, dat ons enkele opmerkingen van het hart moeten. leden, echter tot bezinning te verma nen 1 ■^flJ meenen ons te herinneren, dat de uit Londen gevluchte minister De Geer den wensch te kennen heeft gegeven als „vergeten burger" verder te willen levep temidden van het volk, dat mede door zijn toedoen in den af grond is gestort. Deze wensch werd door ons volk ingewilligd: Nederland vergat zijn christelijk-historischen mi nister-president. Op De Geer rustte toen de plicht verder te zwijgen; aan het volk, dat hem vergat, was hij dat verschuldigd. Maar de oude politicus kón niet zwijgen en vestigde nogmaals de "aan dacht op zijn persoon door een bro chure te schrijven. Uit dat geschrift blijkt weliswaar dat hij gedeeltelijk tot inzicht is gekomen, maar met geen_ woord blijkt iets van spijt of berouw van de voorheen d^>r hem en zijn ka-, binet gevoerde ongelukspol itiek. Dit laatste nu is wat ons zoo bevreemdt. Is jonkheer mr. D. J. de Geer niet zaligen toestand waarin ons volk en ons vaderland thans verkeeren? Voelt deze jonkheer bij het aanschouwen van Ncerland's huidige positie zich niet bezwaard? Wèet hij dan. nog niet, dat hij en zijn regeering, door in de meest benarde tijden van onze histo rie de beenen te nemen, zich laten wij het zacht uitdrukken een groo- te schuld op den hals hebben gela den Wanneer de oud-minister in zijn brochure spreekt over het neutrali- teits-begrip, dan mogen wij vaststel len, dat zijn huidigen kijk daarop heel wat gezonder is dan voor eenige ja ren. Onwillekeurig herinneren wij ons, dat onder het bewind van den won derbaarlijken jonkheer De Geer, die toenmaals niet uitgesproken raakte over de roeping van ons volk, welke er een van „dienende neutraliteit" was, zijn minister van Buitenlandsche Zaken, de anglomaan Van Kleffans, met een aanslag op het leven van den Führer van het Duitsche Rijk in zijn zak liep!' Wij herinneren ons ook, dat terwijl mr. De Geer voor twee jaren mét trillende stem vóór de radio zei- de: „Wij zullen eerlijk, loyaal, volle dig en consequent onze neutraliteit naar alle zijden handhaven", zijn regeering onze neutraliteit liet schen den door de Britten, de generale staf met agenten van de British Intelli gence Service samenwerkte en er in woord en geschrift tegen Duitschland werd gehetzt.*) j Als minister-president is De Geer tevens verantwoordelijk voor de grof- ste willekeur ten opzichte van natio- naal-socialisten, welke in de oorlogs dagen van Mei 1940 door overheids personen werd bedreven. De natio- naal-socialisten, die dag en nacht het Volk Waarschuwden tegen de domme, onverantwoordelijke politiek der reeks democratische regeeringen, waarvan die van De Geer de hekkensluitster was. werden in gevangenissen geWorpen en els misdadigers behandeld; onder de motiveering, dat „ook één vlieg be derf kan brengen aan kostelijke apo- thekerszalf" minister De Geer op 4 Mei '40 in zijn iadio-rede wer den nationaal-socïalisten ontvoerd cn speelde men een week later met het leven van duizenden eerlijke volksge- nooten, wier eenige zonde was dat zij denkbeelden huldigden, welke De Geer eerst thans pas gaat begrijpen. Over dit alles rept de oud-minister met geen woord. Zonder een enkele verontschuldiging tot het Nederland sche volk te richten, begint hij, één der meest'kortzichtige politici van het veij |}E eenige verklaring welke mr. Da Geer met betrekking tot zijn eigen persoon aflegt, is even nietszeggend als onhoudbaar. In verband met zijn vlucht naar Londen zegt hij n.l., dat hij het land als minister en niet als „réfugié" heeft verlaten. „Indien ik geen minister ware geweest, had ik het land niet verlaten", zoo heet het letterlijk in zijn brochure. De logica van deze redeneering ontgaat ons ge heel en al; juist als minister-president dus als „volksleider" moest hij in ons land blijven. Wanneer een bur ger vlucht wordt het landsbelang nffet zoo zeer geschaad, doch wél wanneer een magistraat het volk in den steek laat. Algemeen werd toentertijd beweerd dat de fieeren regeerders waren ge vlucht om vanuit „elders" het Neder- 'Lr.ds.ehc- impe-tivm te besturen cn voor den ondergang te behoeden. Niemand heeft aan deze naïeve bewering ooit geloof gehecht cn de feiten hebben inmiddels bewezen dat zij inderdaad belachelijk was. Wijselijk zwijgt de oud-minjster-president dan ook over I dit alles, evenals over de redenen waarom hij op 3 September 1940 als minister in het emigranten-comité van J de overzijde van Het Kanaal aftrad. Van onthullingen of uitleggingen zoomin als van motiveeringen of spijt- betuigingen lcélt men in De Geer's geschrift, iets, zoodat het geheele werk het pracdicaat „hoogst onbelangrijk" draagt. O Yyillen wij thans nog even vaststel len, dat de heer De Geer, die in zijn politieke loopbaan slechts bitter weinig heeft gepresteerd en twee vluchten op zijn naam heeft staan, onmogelijk over dezen oorlog, zijn synthese of kafakter, kan schrijven. Als man van den ouden demo-libera len tijd kan hij niets begrijpen van den huidigen titanenstrijduit zijn werk is dat overigens voldoende ge bleken. Deze oorlog is een worsteling -Ltusschen arbeid en goud, tusschen het nieuwe en het oude; de afloop van den strijd is de overwinning van het nieuwe en de toekomst zal in het lee- ken van den wederopbouw staan. Op de puinhoopen van het joodsch-kapi- talistische stelsel zal een nieuwe we reldorde worden geschapen, een orde, welke is gebaseerd op arbeid en so ciale rechtvaardigheid. Dit alles voelt jonkheer De Geer1 niet aan en daarom had hij beter ge daan zijn brochure niet te schrijven, zijn pennevrucht is niet alleen wrang, maar zijn stem is volkomen overbodig cn een dissonant in het spreekkoor, dat thans den nieuwen tijd verkendigt. Hoe verschrikkelijk de oorlog is weten wij allen en nog veel beter dan de heer De Geer, doch met praten ko men wij er niet. Slechts daden kun nen onze toekomst waarborgen en da- don worden er thans gesteld, ook on< ze vrijwilligers stellen ze aan het Oostfront. Het Nederlandsche volk heeft daar bij geen behoefte aan stemmen uit het verleden, vooral njpt wanneer de ze stemmen komen van oude manne tjes, die, toen zij het voor het zeg gen hadden volkomen blind waren voor de werkelijkheid. Vergcte^' bur gers blijven vergeten en moeten dus ook zwijgen. De nieuwe burgemeester van Amersfoort, mr. J. G. L. Harloff, is Zaterdag middag door den commissaris der provincie Utrecht, den heer W. Engelbrecht, officieel geïnstalleerd. De heer Engelbrecht hangt den nieuwen burgemeester den ambtsketen om. Pax-Holland-de Haan-m DOODSTRAF VOOR SABOTEURS. Het Rijkscommissariaat maakt bekend: Een aantal Nederlanders heeft zich verstout om een in den zo mer v.an 1910 verboden politieke partij van Amsterdam uit weer in het leven te roepen en een uitge breide anti-Duitsche vlugschrif- tenpropaganda te voeren. In een in Amsterdam voor het Deutsche Obergericht gevoerd proces hebben zich de oprichter cn voorzitter dezer illegale partij, lirndrieus Sneevliet, cn zeven leidende functionarissen en me dewerkers. dc jood Abraham Menist. Wilhelm Dolleman, Jan Schriefer. Jan Koeslag. Corne lius Herpian-ji Cerritsgn. .'an Edel cn Rein Wittcvccn moeten verantwoorden. Ongeacht alle waarschuwingen hadden zij hun anli-Duitsch gewroet tot Fcbr. 1912 voortgezet. Zij werden we gens overtreding van par. 1 van de Sabotagevcrordening als sabo teurs ter dood veroordeeld. Het vonnis is met den kogel voltrpkkcn. ENGELAND ZAL SPOEDIG TOT DEN AANVAL OVERGAAN De Er.gelsche minister van arbeid, Bevin, heeft in een rede te Yorkshire tisleren verklaard, dat de tijd op „een keerpunt" is gekomen. Men kan niet zeggen, wanneer en waar, doch Groot- Rrittannië zal, zoo beweerde hij, spoe- jfJJ van de verdediging tot den aanval overgaan. De eerstvolgende zes maan den zijn een uiterst belangrijke periode. „Wij zullen", zoo zeide Bevin, „nog ge noeg nederlagen' moeten incasseeren, daarover maken wij ons geen illusies, docli wij zullen onzen moed niet ver liezen." JAPANSCHE TROEPEN OP BILL1TON GELAND Volgens een bericht van Domei, zijn op tien April des avonds Japansche troepen op het eiland ^iilliton, ten Zuid-Westen van Borneo, aan land ge gaan. JAPANNERS IN BIRMA RUKKEN OP NAAR MAGWE Radio-Delhi meldt vandaag uit Binr.3, tlat dc Japansche voorhoeden over ten breed front oprukken naar Magwe, 160 km. ten Noorden van Promt. De Japan sche luchtmacht is aan het geheele front zeer actief en bestookt de Brit- sche troepen onophoudelijk met bom men en mitrailleurvuur. Twee koopvaarders in N.-!Jszee vernietigd Hoofdkwartier van den Führer, 12 April. Het opperbevel van de Weer macht maalct bekend „Op het schiereiland Kertsj stortten nieuwe, door pantserwagens en de luchtmacht ondersteunde aanvallen van vrij sterke vijandelijke strijdkrach ten ineen. Veertien pantserwagens wer den vernietigd. Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben haveninstallaties aan de Kaukasus- kust aangevallen en een groot bolsje wistisch passagierschip door bomtref- fers beschadigd. In den centralen en Noordebjken sector van het Oostelijk front herhaal de de vijand op enkele plaatsen zijn vergeefsche aanvallen. In de Noorde lijke IJszee hebben gevechtsvliegtuigen een beschermd vijandelijk convooi aan gevallen en hiervan twee koopvaardij schepen in brand geworpen. Een ander schip werd door bommen beschadigd. In Noord-At'rika levendige activiteit van artillerie en verkenningstroepen. Zware en lichte gevechtsvliegtuigen hebben in de Marmarische woestijn de achterwaartsche verbindingen van.de Engelschen met succes aangevallen. Vergezellende jachtvliegtuigen schoten in luchtgevechten zes vijandelijke vlieg tuigen neer. Bij luchtaanvallen op de militaire in stallaties op het eiland Malta kreeg een in het dok liggende Britsche torpe dojager verscheidene voltreffers van bommen. Duitsche jagers schoten in luchtgevechten boven het eiland der tien Britsche vliegtuigen neer. De SS-slurmmann Schulz van een for matie der Waffen-SS heeft op vijf April alleen een door den vijand be zette kazemat veroverd en de beman ning vernietigd en ondanks het hevige vuur een vijandelijke pantserwagen van het nieuwste type opgeblazen." Weermachtbericht van Zaterdag Het Duitsche Weermachtbericht van Zaterdag luidt: Op 't schiereiland Kertsj hebben na het met groote verliezen gepaard gaan de mislukken der vijandelijke aanval- 1 weer bijzonder onderscheidde, heeft tot dusver 31 schepen van tezamen 208.000 brt. alsmede een -torpedojager en een patrouilleschip tot zinken gebracht. De Obergefreiter Cernec en de Getrei ter Recksiegel van een regiment jagers schoten op negen April met hun lichte pantserafweerwapens van vlakbij elf Sovjet-pantserwagens kapot. groote koopvaardijschepen door voltref fers. In den centralen sector van het Oos telijk front werden verscheidene inge sloten groepen van den vijand vernie tigd. Bij succesvolle aanvallen van Duitsche troepen leed de4 vijand zware bloedige verliezen. In deïi Noordelijken sector van het front mislukten vrij sterke, door pant serwagens gesteunde aanvallen van de bolsjewieken. In Lanland veroverden Duitsche bergjagers in samenwerking met Finsche aideelingen in een dappe ren aanval een zwaar versterkt vijan delijk steunpunt en vernietigden 40 stellingen met haar bezettingen. Voor de kust van Noordelijk Noor wegen liep een Sovjet-onderzeeboot op een Duitsche mijnvêrsperring. In Noord-Afrika werden ten Zuiden van Tmimi vrij zwakke Britsche strijd krachten afgeslagen. De viiand verloor een aantal manschappen, die gevangen genomen werden. Formaties gevechts vliegtuigen en jagers vielen met goed succes de Britsche veldstellingen en concentraties voertuigen in de Marma rische woestijn aan en bestookten de spoorlijn door de woestijn alsmede an dere achterwaartsche verbindingen van den vijand met bommen. De luchtmacht zette haar grooten aanval op het eiland Malta voort. In luchtgevechten schoten Duitsche ja gers elf Britsche vliegtuigen omlaag. Zooals in een extra bericht is bekend gemaakt, hebben Duitsche duikbooten vlak voor, de Oostkust van Amerika twaalf vijandelijke koopvaardijschepen van tezamen 94.000 brt., waaronder vier groote tankbooten, tot zinken ge bracht. In het kanaal en voor de Noorsche kust schoten Duitsche jagers Vrijdag zeven Britsche vliegtuigen in luchtge vechten omlaag. Uit Britsche formaties bommenwer pers. die in den nacht op Zaterdag sto- ringsaanvallen op West- en Noordweat- Duitschland uitvoerden, schoten nacht jagers en luchtdoelartillerie twaalf vliegtuigen omlaag. Kapitan-Leutnant Topp.' die zich bjj de operaties van Duitsche onderzee booten voor de Amerikaansche ku3t an negen April geen gevechten van beteekenis meer plaats gehad. Het aantal vernietigde pantserwagens is tot 72, die der onbruikbaar geraakte tot 29 gestegen. Aan de kust van de Zwarte Zee bombardeerden Duitsche gevechtsvliegtuigen havenwerken der bolsjewieken en beschadigden twee vrjj BESTUURSMAATREGELEN IN INDIc Inschrijving van buitenlanders. Het Japansche militaire bestuur heeft bekend gemaakt, dat alle buitenlanders in Ked.-Indië boven de zeventien jaar met uitzondering van personen van Ja pansche nationaliteit hun verblijfplaats zullen moeten laten inschrijven en te vens onder eëde moeten verklaren, dat zij zullen gehoorzamen aan de bepalin gen, uitgevaardigd door de Japansche autoriteiten, volgens het stelsel tot re gistratie van de verblijfplaatsen, dat in geheel Nederlandsch Indië zal worden ingevoerd. Buitenlanders, die zich niet laten in schrijven of bovenbedoelde eed niet af leggen, zullen als vijandelijk worden beschouwd en niet de Japansche be scherming genieten. De inschrijvingskosten bedragén voor Europeanen en Amerikanen 150 gulden voor mannen en 80 gulden voor vrou wen en voor Chineezen en andere Azia ten met inbegrip van Arabieren en Britschindiers 100 gulden voor mannen en 50 gulden voor vrouwen. (Volgens de letter van bovenstaand bericht vallen de Nederlanders niet on der de bedoelde bepalingen, doth aan genomen mag worden dat dit volgens de bedoeling der Japanners wel het ge val is. Redactie A.N.P.) DE VISSCHERIJ IN" NIEUW NEDERLAND" Hedenavond van 18.3018.50 brengt de Nederlandsche Omroep via den zeh- der Hilversum II een speciale uitzen ding getiteld: „De visscherij in Nieuw Nederland." „WANTROUWEN EN STANDS INBEELDING." Hedenavond van 19.1519.30 urn- spreekt Max Blokzijl, via den zender Hilversum 2, in zijn politiek week- praatje over „Wantrouwen en stands inbeelding ENGELSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN DUITSCHLAND Naar het D.ND. van bevoegde zijde verneemt, hebben Britsche vliegtuigen in den afgeloopen nacht bpmmen neer geworpen op woonwijken in West- cn Noordwest-Duitschland. Militaire of voor de oorlogsindustrie belangrijke schade werd niet aangericht. De bur gerbevolking leed enkele verliezen aan dooden en gewonden. Volgens de totdusver ontvangen be richten werden vijf der aanvallende bommenwerpers neergeschoten. Op Den Dam Ic Amsterdam had Zondagmiddag de gcloftc-aiïcgglng en in stallatie plaats van een honderdtal jongmaats van den Nationalen Jeugd storm. Dc gelofte-aflegging geschiedde namens alle jongmaats van den Natio nalen Jeugdstorm door één jongen cn één meisje met de hand aan de Neder landsche vlag. Pax-Holland-de Haan-m. UIT DE IIOOFPRESOLUT1E VAN HET CONGRES: TIJDPERK DER INDISCHE VRIJHEID BEGONNEN Ook zou de vorming van een nationale regeering „niet 7,onder grondwetswijzi gingen van hoogst gccompliceerden aard" mogelijk zijn. Cripps vervolgde daarop woordelijk: „Het ontwerp is derhalve teruggeno men en wij keeren terug tot den toc- "stand, zooals die bestond toen ik hier heen kwam. ofschoon wellicht niet ge heel tot denzclfden toestand. Van de mislukking van dc onderhan delingen draagt Churchill noch Wavell de schuld. Veeleer ben ik alleen aan sprakelijk. Ik koester echter geencrlci bitterheid jegens de Indische leiders, wier plicht het is. te zorgen, dat Indic na den oorlog een rol speelt bij den wederopbouw van dc wereld. Wavell blijft belast met opperbevel De hoofdrcsolulie van hel Indische Congres over de voorstellen van Cripps betoogt onder meer dat het zelfbeschik kingsrecht van het Indische volk in deze voorstellen beperkt en versnip perd is, en dat de voorstellen zekere bc- palingen bevatten, die de ontwikkeling van een vrije, eensgezinde nationale regeering ernstig in gevaar brengen. Het volk van Indië, aldus dc resolu tie, heeft als geheel volledige onafhan kelijkheid geëischt. Do nevenbepalin gen cn beperkingen zijn echter van dien aard, dat werkelijke vrijheid waarschijnlijk illusoir zou worden. Bovendien zijn de voorstellen van het Britsche oorlogskabinet vaag en beoogen geen vitale wijziging- in de huidige structuur van Indië. Duidelijk wordt slechts er in uitgedrukt, dat de verdediging van Indië in alle gevallen onder Brilsch toezicht"zal blijven. De last der verdediging van Indië kan echter slechts het Indische volk waardig op zich nemen en dit kan al leen geschieden, als men het vrijheid en volle verantwoordelijkheid geeft. Derhalve verklaart de commissie, dat zij niet in staat is om het voorstel aan te nemen. Het besluit van de Moslem-liga ten aanzien van het Britsche plan brengt onder meer tot uitdrukking, dat de voorstellen der Britsche regeering. fun damenteel e principes vormen, die niet voor wijziging vatbaar zijn. Ten aan zien van deze starre Britsche houding heeft de commissie geen andere keuze, dan te verklaren, dat de voorstellen onaannemelijk zijn. Verklaring van Cripps. Cripps heeft in een lange verklaring zijn standpunt bepaald ten aanzien yan dc jongste ontwikkeling der onderhan delingen van de Britsche regeering met de leiders van dc Indische partijen. Ter motivcermg van de Britsche houding meende Cripps. dat men op den weg, do- verantwoordelijkheid voor de verdediging van Indië aan Indiërs over te laten, geen stap verder had kunnen gaan. zonder ,.dc rcchtstrcek- sche verdediging van Indië onder Wa vell in gevaar te brengen". Do eenheid in het commando is. naar Cripps op merkte, in het belang van de geallieer de hulp voor Indië een onmisbare eisch. Brief van Azad. In een brief aan Cripps heeft de voorzitter van het Nationale Congres. Azad. o. m. verklaard, dat het congres nog steeds bereid is om de voilé ver antwoordelijkheid mede op zich te ne men ontter voorwaarde, dat een werke lijk nationale Indische regeering met alle volmachten wordt gevormd. Het hoofdkwartier van dc vrije Indiërs in Bangkok verklaart in een radiocommentaar op de neder laag van Cripps o.a. het volgende: De nederlaag van Cripps beteekent. dal Engeland zijn slag in Indië verloren heeft en dat het tijdperk van de Indische vrijheid hcgonr.cn is. De strijd voor Indië's vrijheid zal de wereld toonen, dat Indië on danks het ontbreken van militaire macht door dc macht van den gpest zal overwinnen. Cripps heeft beweerd, dat de toe stand in Indië thans dezelfde is als voor zijn aankomst, doch in werke lijkheid is er tijdens deze drie we ken .veel veranderd: de wegen van Indië on Engeland scheiden zich onherroepelijk. Naar de zender Columbia in New- York meldt, blijft generaal Wavell be last met het opperbevel over de Brit sche troepen in Britsch-Indië. Naar de Britsche berichtendienst meldt, zijn Sir Stafford Cripps en zijn medewerkers op de terugreis naar Lon den te Karatsji aangekomen. DE VERDUISTERING Verplicht te verduistcrer. Van 13 Apr. 20.34 tot 14 Apr. 6.46 Maan Op 14 Apr. 6.41, ond. 14 Apr. 19.23

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1942 | | pagina 1