Spaargelden bij de Boerenleenbanken
sinds 1941 zeer sterk gestegen
HEROPEN OE POORT
VOOR ONTSPANNING
I
2
AMERSFOORTSCHE COURANT
DONDERDAG 1 OCTOBER 1942
De band met de sparende leden van grooten invloed
Op het gebied van het spaarbank
wezen in Nederland hebben naast
de Rijkspostspaarbank en de bij
zondere spaarbanken ook de Boe
renleenbanken nl. de Coöperatieve
Centrale Boerenleenbank te Eind
hoven en de Coöperatieve Centrale
Raiffeisenbank te Utrecht zich in
den loop der jaren een uitgebreid
arbeidsterrein verworven. Dit blijkt
al aanstonds uit het totaal der
spaargelden op 31 December 1941.
Het spaartegoed bij genoemde boe
renleenbanken bedroeg per dien
datum plus minus 1481 millioen,
bij de Rijkspostspaarbank plus mi
nus ƒ480 millioen en bij de bijzon
dere spaarbanken plus minus ƒ435
millioen.
Het ligt voor de hand. dnt de ontwikke
ling vixn do spaargelden ook b'<J de Boeren
leenbanken den Invloed heeft ondervonden
ran de oorlogsomstandigheden. Deze hebben
tot gevolg gehad, dat in 1939 en 1940 het
spaarsaldo bil nllo spanrlnstelllngen ln Ne
derland In *terke mate Is gedaald BI) de
R P.S en de bijzondere spaarbanken trad
er ln dlo Jaren een daling ln van 1.241
millioen to*. /953 millioen. dus met, circa
22 pet. By de Boerenleenbanken heeft deze
daling minder drar.t I- oho afmetingen aan
genomen. Het. recordbedrag van 479.784.000
einde 1938 daalde tot /440 622COO einde
1940, een daling derhalve niet ƒ39.162.000 or
met ruim ncht procent.. De terugbetalingen
waren .ln 1938 met circa 23 millioen ge
stegen tot 206.8 millioen. manr ln do hel-
clo daarop volgende laren bedroegen zij niet
meer dan ruim 202 millioen. Do daling ln
het spaartegoed was hier megr een gevolg
van mindere Inlagen dan van gTOOtere te
rugbetalingen. Do Inlagen bedroegen in 1933
210.2. lu 1939 I 177 en ln 1040 ƒ187.6 mil
lioen.
In 1941 sloeg de tendenz om.
Viel er ln genoemde Jaren bil de Boeren
leenbanken procentueel een veel kleinere
daling van het spaartegoed waar te nemen,
dan bij de RPS. en de bijzondere spaar
banken, ln 1941 valt er z.elfs een tegenstel
ling op to merken. BIJ laatstgenoemd» lu-
stclllngen daalde het spaartegoed ln 1041
nog verder, zij het ln beduidend mindere
mate, terwijl by de Boerenleenbanken de
tendens reeds geheel wns omgeslagen. Tn
plaats van een verdere daling geeft 1941
reeds een aan merkel Ijko stijging van het
spaarsaldo to zien. dank zij het recordbe
drag aan inlagen (Inch rente bijschryving)
van 247 (v.J. 187.6) millioen. Het bestaan
de record was gevestigd In 1030 toen de In-
lAgen een bedrag van ƒ245.4 millioen be
reikten. Aangezien dn terugbetalingen !n
1041 20R (v.J, 202) millioen bedroegen, een
stygir.g van pl.mlnua zo» millioen gulden,
toe te schrijven aan een spcclalcn factor,
was het saldo spaartegoed per 31 Decem
ber 1941 ges logen met circa ƒ30 millioen
tot 481 millioen. een nieuw record hel
vorige was 1480 millioen ln 1938 ln de
geschiedenis van het spaarwezen der Boe
renleenbanken.
Do ontwikkeling ln 1941 was als' volgt:
Saldo spaartegoed per
31 Dec '40 442 millioen
Inlagen Cnel. rente-
byschryvlngj ƒ247 millioen
Terugbetalingen
Saldo spaartegoed per
31 Der '41 ƒ481 millioen
Do tendenz der spaargelden Is la 1912
GRAPPIG VINDEN DE RADIO-ARTISTEN
VAN DEN NEDERLANDSCHEN OMROEP. DIE
U ZOOVEEL JAREN DEN TIJD HIELPEN BE
KORTEN. HET HEUSCH NIET, DAT ZIJ NOG
STEEDS HET SLOT OP UW RADIODISTRI-
BUTIE-AANSLUITING VINOEN. ZE WILLEN
GRAAG OOK VOOR U SPELEN EN ZINGEN.
HERSTEL UW AANSLUITING
,0'oo&iP
stijgende gebleven. In tegenstelling met de
R P.S. en de bijzondero spaarbanken, die
Iedere maand een overzicht geven van de
Inlagen en terugbetalingen, blijken de Boe
renleenbanken niets voor een maandeiyk-
sehe publicatie te voelen. Niettemin hebben
wij van zeer bevoegde zijde een overzicht
gekregen van de ontwikkeling van het spaar
tegoed bij belde genoemde Boerenleenban
ken ln het eerste halfjaar van 1942. Deze
was als volgt:
Saldo spaartegoed per
1 Januari 1942 ƒ481 millioen
Inlagen eersto halfjaar ƒ140 millioen
Terugbet.
s halfjaar 94 millioen
Saldo spaartegoed per
30 Juni 1942 527 millioen
Er ls dus voor een bedrag van 56 mil
lioen meer ingelegd dan terugbetaald, het
geen nog een grootere stijging ls dan bU d»
R.P.S. cn de bijzondere spaarbanken samen
In het cersto halfjaar, nl. reap, ƒ25 22 en
20.79 millioen.
De tendenz ln de ontwikkeling van de
apaorgeldcn, ln het leïcii geroepen door de
voor-oorlogt- cn oorlogsomstandigheden,
heeft zich dus hij de R.PS. cn de byzondero
spaarbanken veel sterker gemanifesteerd
dan by do Boerenleenbanken, bij welke bet
verloop aan minder groole schokken ls on
derhevig geweest.
Vertrouwen tuxschen bank en
spaarders.
Ongetwijfeld zal hier do sterkere band. dlo
bestaat tusschen do Boerenleenbanken en
do spaarders (leden), een belangrijke rel
hebben gespeeld. Hierdoor bestaat immers
een grootcro male van vertrouwen tusschen
do bolde groepen. Enkelo andero factoren,
dlo tor. do minder schoksgewijze ontwikke
ling ln het spaartegoed bij de Boerenleen
banken hebben bijgedragen, zijn do minder
sncllo reactie van hei platte land op belang
rijke gebeurtenissen en do geringere aanlei
ding, die er op het platto land bestaat, om
gelden op te vragen voor het hamsteren
van producten. Hieruit ls teven» to verkla
ren, dat de terugbetalingen de laatste Jaren
op een vrij stabiel niveau zijn gebleven.
Nog een ander vtrschll tusschcn genoemde
Instellingen frappeert. Het gemiddelde saldo
per spaarboekje ls bij do Boerenleenbanken
nl. beduidend grooter dan by de byzondere
spaarbanken en de RP.S. In 1939 waren deze
resp. ƒ775, 577 en 280.
Dr. G. Hujrsman.s. directeur van de Coö
peratieve Centrale Boerenleenbank te Eind
hoven. heeft ln een beschouwing over ..Het
landbouwcredlct ln Nederland" hieruit ge
concludeerd. dat de spaarmethode der plat
telandsbevolking eenlgermato verschilt van
dlo bij andero volksdeelen. Het afwijkend
karakter wordt volgens hem bovendien ver
sterkt door het feit. dat de spaarinlagen btj
do Boerenleenbanken sterk beïnvloed wor
den door do uitkomsten uit het agrarisch
bedrijf, terwijl voorts de beïnvloeding door
incldentcelo gebeurtenissen als mobilisatie,
valutavrees. hnrasterverschUnselen by het
landbouwcredlct veel geringer ls dan bij bel
de andero epaarbankgroepen.
Dat hot spaarwezen by do boerenleenban
ken sinds 1900. la welk joar hlcrmcue onge
veer werd begonnen, ln Nederland een groo-
to vlucht hoeft genomen, ls uit bovenstaan-
do uiteenzetting duldeiyk. Een nieuwe mijl
paal ls dit Jaar bereikt, nu de Inlagen voor
het ei-st de grens van een half milliard
gulden hebben overschreden. Het record
bedrag aan Inlagen ln het eerste halfjaar
van 1342. ƒ140 millioen. wijst er tevens op.
dat de geldrulmte op het platteland, even
nis elders. 6terk is toegenomen, hetgeen ge
makkelijk een verklaring vindt ln hoogere
prijzen voor agrarische producten, Inkrim
ping van den veestapel cn soortgclyko ver
schijnselen. dlo een uitvloeisel zyn van de
buitengewone omstandigheden.
W.A.-Commandant treedt
Zaterdag weer in functie
TOESPRAKEN OP IIET DOMPLEIN
Zaterdag a.s, zal te Utrecht op plechtige
wijze de hernieuwde aanvaarding van het
commandantschap der W-A. door den van
het Oostfront teruggekeerden commandant,
mr. A. J. Zondervan geschieden.
Tijdens deze plechtigheid te ongeveer
half zes zullen de leider der N.S.B Mus-
sert, en de commandant der W.A. dc aan
getreden weermannen op het Domplein
toespreken. Na deze toespraken zal eer.
voorbijmarsch worden gehouden op de
Maliebaan ter hoogte van het Stafkwartier
der W.A., no. 76.
NIET VERGETEN
Het ls vandaag weer do laatste van de
maand. Voor vanavond staat het glreeren
van huur. belasting en andere steeds terug
komende schulden op het progrumma. Als
gy toch aan het glreercn zijt. vergeet dan
girorekening 432100 niet. U kunt nooit ge
noeg op deze rekening overschrijven, want
de» to meer U daarop stort., dos te moor ver
sterkt u ons Verzorgingsfonds en maakt u
het ons mogelijk steeds meer pr.Kkettcn naar
on zo dnppero Oostfrontstryders to zenden.
Vergeet dus vanavond niet: girorekening
432100 t.n. Verzorg!ngafonds Vrijwilligersle
gioen Nederland, Koninginnegracht 22. te
's Gravenhago.
MUTATIES BIJ DE SPOORWEGEN
Mc-t ingang van 1 October a.s. zijn bij de
Ned. spoorwegen benoemd tot afdecllngchof
eerste klas de referendarissen eerstcklasso
ir. J. A. van Porsser Rc-us en mr. S .van
Houten, terwijl mr. W. .1. de Graaf, refe
rendaris tweede klasse, is benoemd tot re
ferendaris eerste klasse
Beperking getal onderwijzers
DERTIEN BIJZONDERE KWEEKSCHOLEN
ZONDER RIJKSSUBSIDIE
In de Staatscourant van 12 Augustus jl.
is een besluit van den Secretaris-generaal
van het Departement van Opvoeding, We
tenschap en Kuituurbescherming gepubli
ceerd, waardoor dertien bijzondere kweek
scholen niet meer voor Rijksbijdrage in aan
merking komen.
De rechlstreeksche bedoeling van boven
aangehaald besluit is om te komen tot een
beperking van het getal onderwijzers. Het
betreft hier een ingrijpende maatregel, al
zijn niet alle kweekscholen, welke onder
het besluit vielen, met één siag verdwenen.
Van deze dertien scholen zijn er negen
doorgegaan zonder Rijkssubsidie, maar in
het algemeen zonder eerste klasse, zoodat
hier alleen den huldigen leerlingen gele
genheid gegeven wordt, hun studie te vol
tooien. Definitief opgeheven zijn de R.K.
kweekschool voor onderwijzeressen te
Maastricht. De Da-Costakweekschool te
Haarlem, de Chr. kweekschool te Leiden en
de Chr. kweekschool te Sneek. De leeraren
aan alle dertien kweekscholen zijn in het
genot gesteld van wachtgeld. Dit wordt ech
ter niet uitbetaald gedurende den tijd,
waarop zij aan een niet gesubsidieerde bij
zondere kweekschool verbonden zijn.
Wel vereischt het successievelijk inge
voerd wordend achtste leerjaar natuurlijk
een grooter getal leerkrachten, doch dit kan
v. orden opgevangen, gezien het grootc sur
plus, dat vermoedelijk aanmerkelijk meer
dan 5000 bedraagt. Bij de berekening hier
van is mede rekening gehouden met velen,
die weliswaar een anderen werkkring heb
ben gevonden, doch gaarne een betrekking
bij het onderwijs zouden accepteeren.
Bij de Rijkskweekscholen zal met 1 Sept.
1943 een nieuw algemeen leerplan worden
ingevoerd, waarin meer aandacht zal wor
den besteed aan de lichamelijke oefening
en het zangonderwijs.
De kweekscholen hebben dit jaar geen
eindexamens afgenomen in verband met de
vorming van een vierde klasse, die met de
zen cursus aan de bestaande drie klassen
is toegevoegd. Door dit vierklassensysteem
heeft men bereikt, dat de leerstof beter
verdeeld en meer uitgesponnen kan worden,
terwijl de practlsche opleiding op breede-
ren basis kon worden gebracht.
De Secrelaris-generaal heeft aan de
kweekscholen geschreven, dat wat de leer
stof der verschillende vakken betreft, hij
erop meent te kunnen vertrouwen, dat aan
de problemen van het heden voldoende aan
dacht zal worden besteed. Met name heeft
hij erop aangedrongen, dat bij de kennis
der natuur de nlgemcene beginselen der
menschelijke rassenleer ter sprake zullen
komen, terwijl bij de geschiedenis en de
aardrijkskunde de plaats van Nederland in
Europa en de verhouding van ons land tot
het Duitsche volk en het Duitscho Rijk
sterk de aandacht verdienen. Bij de ge
schiedenis ware ook op de Germanen en
hun kuituur nader in te gaan. Het gaat
naar de meening van den Secretaris-gene
raal niet aan, de aanstaande onderwij
zers onzer jeugd van deze in de toekomst
zoo belangrijke onderwerpen onkundig te
houden.
SLAGERIJ IN AMSTERDAM
GEPLUNDERD
Een man. die in een slagerswinkel in de
Lindenstraat te Amsterdam had ingebroke'
cn daar vier bouten rundvleesch, elk va.i.
40 kg., een partijtje spek en een aantal pak
jes vet had gestolen, is gisteren door de
rechtbank te Amsterdam conform den eisch
tot een Jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Van een hem ten laste gelegden fietsendief
stal werd hij vrijgesproken.
Een broer, die als medeplichtige bij de
inbraak in den slagerswinkel had terecht
gestaan, werd vrijgesproken wegens gebrek
aan bewijs.
SLLTTINGSTERMIJN INSCHRIJVING ALS
AMATEUR-TABAKKER VERLENGD
Naar het A.N.P. verneemt, Is de inschrijf
termijn voor amateur-tabakkers, welke zoo
als bekend 15 September j.l. eindigde, voor
onbepaalden tijd verlengd. Zij die hun zelf
gekweekte tabak willen laten fermenteeren
en zich nog niet hebben laten inschrijven,
kunnen zich dus alsnog opgeven bil den
voor hun streek aangewezen tabaksadvi-
scur.
WAAR IS WILLEM GABRIELS?
De chef van het bureau Kinderpolitie te
Amsterdam verzoekt namens de ouders de
opsporing van Willem Karei Gabriels, oud
vijfiïcn janr, die sedert 23 September jL
wordt vermist.
Hij is pl.m. 1.72 lang, heeft een flink pos
tuur. donkerblond haar, draagt een bril. een
bruin sportcostuum en hooge zwarte schoe
nen en is blootshoofds. Hij lieeft een beige
regenjas bij zich.
DELFTENAREN LIETEN VERSTEK GAAN
BIJ ALARMOEFENING
Voor het kantongerecht te Delft, hebben
zich te verantwoorden gehad vijf inwoners
van Delft, die niet hadden voldaan aan een
oproep van den burgemeester als plaatse
lijk luchtbeschermïngsleidcr. om deel te
nemen aan een alarmoefening. Voor de be
handeling van deze zaken wees de kanton
rechter. mr. H. W. Nicuwhuis, er op, dat de
verordening "uitgaat van het standpunt, dat
medewerking aan de luchtbescherming een
sociale plicht is en dat op overtredingen
dan ook zware straffen zijn gesteld. Wan
neer nu voor de eerste maal nog betrekke
lijk lichte straffen worden opgelegd, is dat
bij wijze van waarschuwing Een gewaar
schuwd man telt voor twee. Spreker kon
digde nan, dat. In de toekomst de straffen
aanmerkelijk hooger zouden worden. Het
vonnis tegen ieder der verdachten luidde:
f 7.50 subs, vijf dagen. De eisch was ƒ10.
subs, vijf dagen.
BAKKERSARBEID OP ZATERDAG
Volgens een bekendmaking ln de Ned.
Staatscourant heeft de Secretaris-generaal
van het Departement van Sociale Zaken
voor het tijdvak van 15 October 1942 tot
15 Maart 1943 een nadere regeling vastge
steld voor den bakkersarbeid en de brood-
bezorging op Zaterdag.
Deze regeling, welke gelijkluidend is aan
die voor het overeenkomstig tijdvak van
1041/42 komt in hoofdzaak hierop neer, dat
op Zaterdag des ochtends twee uur vroeger
dan normaal met den bakkersarbeid mag
worden aangevangen.
Voorts is. wat de broodbezorging betreft,
bepaald, dat de bakkers deeg en brood, dat
na 8 uur des namiddags van den vorigen
dag gebakken of opgewarmd is, gedurende
het tijdvak, waarvoor deze regeling geldt,
op Zaterdag des ochtends van 8 uur af mo
gen vervoeren, terwijl de verkoop of afle
vering om 9 uur mag beginnen.
„VIER EEUWEN NED. MUZIEKLEVEN"
Tentoonstelling verlengd tot 4 October.
Het Departement van Volksvoorlichting
en Kunsten deelt mede, dat de tentoonstel
ling „Vier eeuwen Nederlandsch muziek
leven" te Amsterdam, tot 4 October is ver
lengd.
Het is gebleken, dat onder bepaalde
groepen der bevolking de indruk be
staat, dat voor twcedmantels en -jas
sen geen speciale vergunningen wor
den verstrekt. Deze opvatting is on
juist, aangezien voor tweedmantels
van 1 September tot met 31 October
1942 en voor tweedjassen van - Mei tot
en met 31 October 1942 speciale ver
gunningen kunnen worden aange
vraagd.
Het indienen van aanvragen kan uit
sluitend geschieden bij den distributie-
dienst der gemeente, waar aanvrager
in het bevolkingsregister is ingeschre
ven.
De aanvragen moeten worden ge
daan op een formulier MD 102, dat op
verzoek door den distributiedienst gra
tis wordt verstrekt. In liet belang van
een spoedige en juiste behandeling
moet het in te dienen formulier zoo
volledig en correct mogelijk worden
ingevuld.
Morgen aten wij visch!
Even bestellen bij
Glastra's Vischhandel
Alleen gevestigd Utr.straat 40, Tel. 4092
BUITENLAND
Betrekkelijk weinig
motorschepen.
Het Spaansche Ministerie van Marine
heeft aldus Europapress een overzicht
gepubliceerd betreffende den omvang
van de Spaansche koopvaardij en vis-
schersvloot, hetwelk alle schepen om
vat van 100 brt. en grooter. Volgens dit
overzicht beschikt het Spaansche be
drijfsleven momenteel over 930 vaar
tuigen van in totaal 1.056.882 brt Meer
dan 1/3 van al deze schepen nl. 373, en
meer dan de helft der tonnage (565.243
brt.) is werkzaam in de kustvaart, wat
voortvloeit uit de talrijke kustplaatsen
des lands en het betrekkelijk weinig
ontwikkelde spoorwegnet. In deze cate
gorie overheerschen de schepen van
1500 ton. Op de tweede plaats volgt de
zee- en 'andere kustvaart, waarin 93
schepen met 307.577 brt. werkzaam zijn.
De Spaansche visscherij beschikt over
323 vaartuigen met 56.913 brt. De rest
komt voor rekening van de kleine vaar
tuigen in het havenverkeer, plezier-
schepen en een kleine staatsvloot van
44 schepen en 102.057 brt. In alle cate
gorieën overheerschen- stoomschepen,
zoowel wat het aantal als tonnage be
treft; slechts weing plezierschepen zijn.
van een motor voorzien. De verhouding
tusschen stoom- en motorschepen be
draagt voor de geheele Spaansche koop
vaardijvloot 4J4 1.
WERKLOOSHEID IN FRANKRIJK
GEDAALD TOT 1101000 PERSONEN
De Fransche werkloosheid, aldus
Europapress, vertoont nog steeds een
dalende tendens en bedroeg in Juni '42
nog slechts 110.000 personen, waarvan
66% vrouwen. Bovendien bevat dit cij
fer vele oude en niet meer geheel ca
pabele arbeiders. In Juli 1941 bedroeg
het aantal werkloozen in geheel Frank
rijk nog 350.000 personen, tenvijl in
November 1940 een record van meer
dan 1 millioen werd bereikt. De duur
van den gemiddelden werktijd per
week bedroeg in Maart 1942 39.5 uur,
waarbij het bezette gebied een iets
hooger gemiddelde heeft dan de on
bezette zóne. Bijzonder laag is de
werktijd in de textielindustrie met
31,7 uur per week, terwjil de metaal
verwerkende industrie 41,7 uur en de
bouwbedrijven 45,2 uur per week wer
ken.
EEN ZEEHOND IN HET NET
Tc Lith hebben dc gebroeders van der
Zanden met het trekken van den zegen
een zeehond op het droge gehaald, hetgeen
hier een wel zeer zeldzame vangst genoemd
mag worden.
VOETBAL.
HET PROGRAMMA VOOR
ZONDAG 4 OCTOBER
DIstr. I. Eerste klas: Hermes-D.V.S.
A D.O De VolewijckersXerxes, H BS.
D F.C, StormvogelsD.W.S.. SpartaE D.O
2c klas B: VolendamD.W.V., Zeeburgia
Hercules. WatergraafsmeerVrienden
schaar. Dc SpartaanA.F.C.. D O S.H V.C
3e klas F: H.M.S.Zeist, Zwaluwen Voor
uilAmersf. Bovs. Fortttudo Woerden,
Patrïa—D.W S V.. B.V.C.—Holland.
4e klas M: S.E.C—Quick, Amsvorde
Kampong, SaestumBaarn, G.W.L.C.D.N.,
A.P.W.C.—Utrecht.
Reserve eerste klasse: Ajax 2—K F C. 2.
D.W.S. 2—H.V.C. 2, A.F.C. 2—De Spartaan
2. Z.F.C. 2Blauw Wit 2, Hilversum 2
Haarlem 2.
Reserve derde klasse H: E.M.M. 2Donar
2, Baarn 2Hilversum 4, 't Gooi 3Rapidi-
tas 2, Amersf. Boys 2S.E C. 2; Laren 2
Allen Weerbaar 2.
Distr. II, Ie klas: HaarlemV.S.V., BI.
Wit—R.F.C.. Emma—'t Gooi, D.H.C.—Ajax.
Feijennoord—V.U.C.
2e klas A- Velox—H.V.V., Elinkwljk—
U.V.S., B.M.T.—Quick, Vios—V.D.L., Gouda
U.V V.
Distr. III. le klas: Tubantia—Ensched.
Boys. A G O.V.V.P.E.C., N.E C.—Quick.
EnschedeWagenlngen, Go AheadHerac
les.
Distr. IV le klas: Willem II—Noad,
Maurits—P.S V., Roermond—B.V.V., Spelc-
holzerheldeN-A.C., Picus—M.V.V., Eind
hovenLonga.
Oistr. V. le klas: Be QuickAchilles,
G.V.A.V Veendam, L.SCHeerenveen,
Leeuwarden—H S C.. Sneek—Velocitas.
SCHAKEN
DE TWEEKAMP EUWE—V. d. HOEK
DE NEGENDE PARTIJ
REMISE
In het nationaal schaakgebouw werd gis
teravond de voorlaatste partij gespeeld van
het restant van den tweekamp om den na-
tionalen titel.
Onze kampioen opende voor de laatste
maal met wit spelende weder 'met e2e4.
In tegenstelling met de achtste partij, waar
in het heet toeging, was de strijdlust thans
ver te zoeken. Het werd nu een Spaanseh
vierpaardenspel met de door Rubinstein
aanbevolen speelwijze 4..P d4. Er volgde na
dezen zet een algemeenen ruil, waarna tot
remise werd besloten. De stand luidt thans
dr. Euwe 7% pnt., v. d. Hoek 1% pnt.
De laatste partij begint hedenavond om
vijf uur in het nationaal schaakgebouw.
Hieronder volgt dit miniatuur-partijtje
wit: dr. M. Euwe, zwart: A. J. v. d. Hoek.
Spaanseh vierpaardenspel.
1. e2e4 e7—e5; 2. P gl—f3 P b8—c6;3. P
bi—c3 P g8—f6; 4. R fl—b5 P c6—d4.
Deze speelwijze werd door Rubinstein
toegepast- 5. P f3 X d4 e5 X d4: 6. e4—e5.
Het beste, na P d5 krijgt zwart de betere
kansen, li. - d4 X c3; 7. e5 Xf6 D d8 X f6.
c3 x d2 is niet coreet wegens 8 R cl x
d2 D d9 x (5 9. ft—0. R f8 e7 10. R b5
d3 en wit krijgt een sterken aanval.
8. d2 x c3 D ffi e5 9. D dl e2 D
e5 x e2 10. R b5 x e2.
Hierna werd tot remise besloten.
ZWEMMEN
TWEEKAMP TUSSCHEN
NEPTUNUS EN A.Z. P.C.
Een groot aantal toeschouwers. Is gister
avond in het Sportfondsenbad getuige ge
weest van den tweekamp tusschen de
plaatselijke zwemvereenigingen A.Z en
P.C en Neptunps. Het treffen tusschen bei
de rivalen stond sportief op een hoog peil,
ook op zwemgebicd is men op den goeden
weg. Te lang ls er verwijdering geweest,
maar gelukkig ls hierin verandering geko
men en daarvan zal de zwemsport in onze
stad zeker de vruchten plukken Er is spor
tief gestreden en het was een genot van de
ze wedstrijden getuige te mogen zijn. We
brengen gaarne hulde aan de beide bestu
ren, die deze samenwerking tot stand heb
ben gebracht. Slechts waar eenheid is, kan
de sport gedijen.
Behalve dat de wedstrijden een vlot ver
loop hadden, viel ook de organisatie te lo-
De heer van Doodeweerd, A.Z. en P.C.'s
voorzitter, sprak een openingswoord waar
in hij dank bracht aan de directie van het
Sportfondsenbad en haar personeel. Hij
wees daarbij op de vlotte onderhandelingen
die tusschen beide besturen waren gevoerd
cn liet niet na te wijzen op het groote be
lang. van samenwerking. Voor dat de wed
strijden een aanvang namen bood mej.
Truus van Berkel het bestuur van Neptu-
nus een doelpuntenbord aan.
De wedstrijden.
Aan spanning heeft het niet ontbroken.
In verband met een verbod van het bestuur
van den Ned. Zwem- en Reddingshond, dat
het niet wenschelijk vond, dat jeugdige per
sonen tot twaalf jaar op wedstrijden star
ten, moest het nummer juniores vervallen
De meest spannende race was de 100 me
ter vrije slag heeren tusschen de heeren
J ROhl van A.Z. en P.C. en W. Dekkers
van Neptunus. In de eerste 50 meter zwom
men zij gelijk op, daarna zakte Dekkers af
en werd hij door Rühl met één sec. ge
klopt.
Neptunus heeft op dezen eersten avond
de beste resultaten behaald, hetgeen uit de
uitslagen, welke hieronder volgen, blijkt.
De uitslagen.
50 m. rugslag jongens t.m. 15 j.: 1. J. de
Gans (N.) 42 sec.; 2. W. v. d. Klashorst (N.)
44sec.; 3. B. Deen (A.) 45.2 sec.
50 m. schoolslag jongens t.m. 15 j.: 1. K.
Hol (N51.4 sec.; 2. H. v. Doodeweerd (A.)
54 sec.; 3. G. Wielart (N.) 55.2 sec.
50 m. vrije slag heeren: 1. P. Heiligers
(N) 31.2 sec.; 2. C Keuken (A.) 31.2 sec.; 3.
G. Gerritsen fA.) 32 sec.
100 m. schoolslag dames: 1. J. de Jong (N.)
1.37 sec.; 2. B. Buket (A.) 1.40.4 sec.; 3 en 4
N. Huisman (Nen A. v. Slooten (A,) 1.43
50 m. rugslag heeren: 1. F. Weyschede
(A.) 39.2 sec.; 2 H. Blanke (N.) 41.4 sec.;
3. P. Schrijver (N.) 44.8 sec.
100 m. vrije slag heeren: 1. J. RQhl (A.)
1.7.9 sec.; 2. W. Dekkers (N1.3.6 sec.; 3.
G. v. d. Klashorst (N.) 1.12 sec.
100 m rugslag heeren: 1. G v. Wouden
berg (N.) 1.26.6 sec.; 2. J, Mosterd (A.)
1.33.6 sec.; 3. J. Reems (N.) 1.37 8 tec.
50 m. schoolslag dame3: 1 L. Mosterd (A.)
46.8 sec.; 2. T. v. d. Kinshorst (N 48 sec.;
3. I. v. Wijk (A.) 40 sec.
3 X 50 pers. wisselslag dames: 1. J. de
Jong (N.) 1 44 2. R v. d. Klashorst (N 1.45
3. L. Lagerwaard A 2.0 8.
3 X 50 wisselslag est, heeren: 1. Neptunus
1 45.8. 2. A.Z. en P.C 1.46.8.
10 X 50 m. est. vrije slag dames: 1. Nep
tunus 6.44.2; 2. A.Z. en P.C. 7,11.2.
4 X 1C0 vrije slag est heeren: 1. Nep
tunus 4 55.2; 2. A.Z- en P.C. 5 03.
Puntentelling:
Adspiranten: Neptunus 1S2 6: A.Z en P C
211.4.
Dames: Neptunus 912 p A.Z. en PC
976.2. p.
Heeren: Neptunus 875 6 p.; A.Z. en PC
000.1 p.
Na afloop van de wedstrijden had een po
lowedstrijd tusschen A.Z- en P.C.—Neptu
nus (dames), welke door Neptunus met
4—1 werd gewonnen. De ruststand was 2—0.
WIELRENNEN
LAMBRICHTS VIEL IN DEN
TWEEDEN RIT UIT
Reeds Inden eers^n rit van de Ronde van
Frankrijk, welke pas is begonnen, heeft
„de man met den hamer" zijn slachtoffers
gemaakt. Vooral de Belgen zijn hiervan de
dupe geworden, zoodat aan het begin van
den tweeden dag bleek, dat o.a. Van Kerck-
hoven, Depredhomme en Van den Meer-
schaut den strijd hadden moeten staken.
Ook de eenige Nederlandsche deelnemer,
Lambrichts kon den strijd op den tweeden
dag niet voortzetten.
Ook eenige Belgen moesten den strijd
staken, zoodat thans reeds elf Belgische
renners van het tooneel zijn verdwenen.
De uitslag van de tweede etappe luidt als
volgt:
1. Bonduel ln 6 u. 46min. 33 sec., 2. Gou-
lal op 2 lengtes, 3. Thietard, 4. Carini, 5.
Louviot, 6. Goasmat. 7..Le Guevel, 8 Ca
put in 6 uur 47 min. 52 sec. 9. GuillJer. 10.
Blum. 11. Antoine, 12. Van de Weghe, allen
zelfden tijd.
De algemeene rangschikking luidt als volgt:
1. Thietard. 12 uur, 44 min. 43 sec., 2. Gou-
tal 12.45.4, 3. Le Guevel, z. t., 4. Bonduel
12.45.36, 5. Neuville, 12.45.50, 0. Level 12.46.15,
7. Geus, z. t., 8. Caput, 12.46 23, 0. Guegan,
1246 26, 10. Jezo, t.
De algemeene rangschikking na den der
den dag is als volgt: 1. NeuviUe(B.) 21 nor
29 min. 22sec.; 2. Caput (Fr.) 21.29.35 8.
Louviot (Fr.) 21.35.20; 4. Goasmat (fcr.)
RADIO-PROGRAMMA'S
VRIJDAG 2 OCTOBER 1942
Hilversum I, 415,5 M.
7 15 Koorzang (gr.pl.). 7.30 BNO: Nleuws-
ber. 7.40 Tydlng begonnen (gr.pl.). 8.30 u.
BNO: Nleuwsber. 8.40 O mroep erezorgen
8.50 Orkcstconccrt (gr.pl.). 9.00 Zang en or
kest (gr.pl.), 9.30 Spiegel van den dag (opn.).
9.40 Zang en orkest (gr.pl.). 10.00 Plano
voordrecht. 10.30 Voordracht. 10.45 Orkest
Joan Lnncé en gram.muz. 12.00 Almanak.
12 05 Licht klassiek Orkestconcert (gr.pl.).
12.45 BNO: Nieuws- en zakelijke ber. 13.00
Om en om programma 14 00 Otto Hendriks
en zijn orkest en gram muz. 15.00 Klaar voor
opname? Draaien.I. gevarieerd filmpro
gramma. 16.45 BNO: Nieuws-, zakeiykc- en
beursber. 17'00 Vierhandige planovoordracht.
17 30 Hier Is de poppenkast. 18.00 Amuse
mentsorkest en gram.muz. 19 00 Neeilands
stem van het Oostfront. 19.15 Accordeon en
sembles spelen (gr.pl.). 19.30 BNO: Nleuwn-
be', 10.40 BNO: Binnenlandsch zakelijk
praatje. 19 50 Zang met pianobegeleiding
Vannf 20.15 alleen voor do Radfo-Centro-
les, die over een lijnverbinding met de stu
dio beschikken). 20.15, Orgel, plano en de
Mclodisten. 2145 BNO: Nleuwsber. 22 00 u.
Orkestconce.-fc (grol). 22.15 Zang en Mu
sette (grpl.). 22.45 Ed. Künneke-Progrgm-
ma (gr.pl,). 23.30—24 00 Tango en Foxtrot
(gr.pl.).
Hilversum n, 301.5 M.
7.157.40 Zie Hllv. I. 7 40 Ochtendgymn.
7.50 Sportnieuws. 8 00 Technische Voorlich
ting. 8.15 Lichte gram.muz. 8 30 u. BNO:
Nleuwsber. 8 40 Kleine Spaansche Composi
ties (gr.pl.). 9.00 Lichte gram.muz. 915 Voor
de hulsvrouw 9.20 Operette-Programma (gr.
pl.). 10.00 Godsdienstige uitzending. 10 30
Zang met pianobegeleiding. 11.00 Voor de
kleuters. 11.20 Symphonie-Orkest (gr.pl
1130 Gerard van Krevelen en zijn orkest en
soliste en gram.muz. 12.30 Programma-over
zicht. 12.35 Operette-fragmenten (gr.pl.).
12.45 BNO: Nieuws- en zakelijk ber. 13.00 u.
„Draal 11 Joo! Aardappel camDagne en nog
wat", klankbeeldenreeks. 13.30 Zang en pla
no. 14.00 Godsdienstige uitzending. 14.30 u.
Groninger Orkcstvereènlging en solist. 15.30
Voor de vrouw. 16 00 Zang, fluit en clave-
elmbel. 16.45 BNO: Nieuws-, zakelijke- en
beursber. 17 00 Voor do Jeugd. 17.30 Zang
met pianobegeleiding. 1800 Het wekeiyk-
sche SportpraatJe. 18.15 Marschen en marseh-
Uederen (gr.pl 18.30 BNO: Nieuwsberich
ten. 18.40 Spiegel van den dag. 18 50 BNO:
De Jordaner vertelt over sociale nooden.
19.00 Marschmuzlek (gr.pl.). 19.15 Mannen
In dierst van ons volk 19.30 Onder de lui
fel. luisterspel. 20.00 BNO: Engelsehe uit
zending: „Hollands political aspects". (Voor
de Radlo-Centralcs: Symphonie-Orkest
gr.pl (Vanaf 2015 alleen voor de Radlo-
Centralcs, die over een lijnverbinding met
de studio beschikken). 20.15 Concertgebouw
trio. 21.00 Mozart-Debussy (grpl.). 2145 u.
BNO: Nleuwsber. 22 00 u. BNO: Leidende
staatslieden schryven. 22.10 Avondwydlng.
22.20—24.00 Zie Hilversum I.
WIJ VRAGEN UW AANDACHT VOOR:
Ernstige muziek. De Gronlngsehe or-
kestvereeniging concerteert om 14.30 uur
(Hllv. 2) o.I.v. Jan van Epenhuyscn m.m.v.
den cellist Henk Franke, die het concert van
Boccherinl in G. gr. t. zal uitvoeren. Voort»
worden werken van Wagenaar, Dvorak ea.
uitgevoerd.
DE VERDUISTERING
Verplicht te verduisteren:
van 1 Oct. 19.19 tot 2 Oct 7.41 u.
Maan:
op 1 Oct. 23.56, ond. 2 Oct. 15.26 u.
FEUILLETON
WAAROM TREUR JE,
GROOTE CLOWN?
door
A. H. K O B E R
59.
Golden zag in, dat Marfa gelijk had Hij
deelde Alf mee. dat hij voortaan alleen
zou optreden, stelde een contract dat hij
In Frankrhk had. een janr uit en ging met
Marfa naar Parijs wnar hij in een voorstad
een kleine villa huurde
Alf kocht een electronummer. waarbij hij
niet anders hoefde te doen, dan een paar
schakelaars om te draaien zoodat een ster
ke clectrische stroom door het lichaam van
rijn partner liep en hij daarmee lampen
k >n doen branden. De „Electric Gigants"
kregen dadelijk een goed aanbod voor
Zuid-Amerika. zoodat Alf zonder wrok van
Joe afscheid nam
De „CnramoHl-brothers" bestonden niet
meer. Een panr maal bemerkte Joe, dat
men zich zijn beroemden naam onrecht
matig toeeigende; hij maakte een en ander
in de vakbladen, bekend, zoodat de pla-
giaatplegcrs geen succes hadden mej hun
twijfelachtige onderneming.
Hij nam Uvee jonge Spanjaarden' aan.
wiens vader een klein reizend circus be
zat. De oude had zijn kinderen hot beroep
vnn_ meet af aan laten loeren. Juan en
José waren goede dansers, muzikanten,
hoogspringers, acrobaten, jongleurs cn pnn-
tomimiston. Joe vond in hen dus ontelbare
moeolljkhden voor zijn nieuw nummer.
Hij zelf wilde in het nieuwe trio den
voornamen clown in het elegante paillct-
tencostumc spelen; Juan moest de komiek
itict den enormen rooden neus zijn. die
door zachtzinnige domheid op de lachspie
ren werkte cn José zou d: roi van don
grijnzenden. onhandigen August den Dom
me op zich nemen en Sn een phnntastisch
jacquet, rok of jas rondwandelen, costu
mes. die ofwel voel te nauw of veel te
wijd waren.
Golden nam den tijd c.m op zijn gemak
allo beroemde cl own:; trio's die m west
Europa optraden, te bcstudecren. Hij ging
zelfs naar Londen. Brussel en Berlijn om
zijn beroemde collega's aan het werk te
zien en van diegenen die over zee werkten,
liet hij foto's komen, terwijl hij de agen
ten een nauwkeurige beschrijving van hun
spel vroeg.
Nog steeds waren de drie Tettoni's, Ita
lianen. die zich te Parijs geacclimatiseerd
hadden, de beroemdste cn best betaalde
clowns- Francois was de gracieuse, altijd
glimlachende pierrot; Paolo de kleine dik
ke honvivant met een monocle en een kin
derlijke grijns in zijn rond gezicht; Alber
to was dc domoor met den mor.d tot aan
zijn noren, de verwarde rood pruik cn den
knollenneus, De scènes, die zi' speelden en
de grappen die zij mankten waren over
bekend; elke clown ook Golden had
ze 7,elf al gespeeld. Maar de eigenaardige
kracht der Tettoni's lag In hun samenwer
king. Alle bewegingen, nu-nces pointes,
ja zelfs de stomme pnuz.es waren zorgvul
dig verdeeld, door hun harmonisch samen
spel bouwden zij hun komische scènes be
wust op en kenden tevoren het effect, dnt
zii van het eerste toegevende glimlachje
tot het laatste schaterlachen toe geheel
bcheerschtcn.
Mnar Joe Golden zag ook. waar de zwak
ke plek der Tettoni's lag. Zij waren le wei
nig beweeglijk gemakkelijke oudere hee
ren. die zich niet meer met acrobatische
of gymnastische toeren vermoeiden. En dat
was iets wat hij wel wilde doen: ten eerste
lag daar 2ijn kracht in en ten tweede kon
hij dan alvast iets oorspronkelijks stellen
tegenover de beroemde concurrentie.
Tion maanden lang oefende hij met José
en Juan in zijn villa; nu eens in een ruime
kamer, dan weer in den tuin. Dit laatste
was noodzakelijk omdat het nieuwe num
mer ook voor het circus geschikt moest
zijn, waarin een clownsnummer natuurlijk
anders opgevoerd moest, worden dan in een
zaal, danr in het circus het publiek rondom
zat, terwijl men op het podium slechts re
kening hoefde te houden met het aspect
an de voorzijde.
Het wss heel moeilijk om de juiste eco-
nomle der grappen tc vinden, de beste
verdeel in g van den humor. Juan cn José.
'crzuchlig znoals alle artisten, wilden al
hun natuurlijk komisch talent en hun aan
geleerde gestes uitspelen, zoodat Golden
steeds weer remmen, lntoomon en snoeien
moest.
Marfa was de eenige toeschouwster btj
deze repetities: zij had een goed oog en een
goeden smaak en Golden hechtte veel
waarde aan haar oordeel en critiek.
Zoowel de costumes als de toestellen en
instrumenten liet Golden naar eigen ont
werpen uitvoeren, hetgeen hem vijftigdui
zend francs kostte en hem met een bagage
van een panr honderd kilo belastte.
Doch eindelijk was hij zcxA-er, dat hij zijn
agenten kon uitnoodlgen. Deze toonden
zich opgetogen, maar hiermee was nog niet
veel'gewonnen Want het kwam er meer
op aan hoe het nieuwe nummer bij een
groot publiek zou inslaan.
Golden wilde dadelijk een groot enga
gement afsluiten, maar Marfa maakte hem
duidelijk dat dat zelfmoord zou beteeke-
nen. Wanneer namelijk om weike reden
dan ook. het nieuwe nummer bij een groot
debuut geen bijzonder succes zou hebben,
dan moesten ze het laten vallen, terwijl
men het zou kunnen aanvullen en verbe
teren. wanneer het debuut in bescheidener
omgeving gebeurd was
Het was niet gemakkelijk, in Parijs een
theaterdirecteur te vinden, die een onbe
kende clowrnstroep een halfuur lang als
tusschennummer wilde laten optreden,
mnar tenslotte vond de agent er toch een.
Nu. de directeur behoefde om zijn be
sluit niet rouwig te zijn I Sinds jaren had
het publiek zich in zijn schouwburg niet
zoo geamuseerd als dezen avond, nu er
drie clowns musiceerden, een „pyramide"
wilden bouwen, den „stervenden zwaan"
parodieerden, boksten naar hartelust, een
opera opvoerden volgens hun eigen opvat
ting en tenslotte hun toeren aan den rek
stok lieten zien, waarbij tusschen de twee
„ernstigen" de komiek zoo grotesk en al
lerongelukkigst heen en weer buitelde, dat
de toeschouwers zich tranen lachten.
Acht dagen later stond het aan alle aan
plakzuilen. in alle kranten van Parijs:
„Goldini-Trio de nieuwe clowns: de
buut in het Cirque d'hiver!"
Het Cirque de Paris was al jarenlang
het domein van de Tettoni's én nog nooit
had een ander clowns-trio het gewaagd
om met hen te concurreeren. Nu echter
geschiedde het ongehoorde het Cirque
d'hiver wilde deze nieuwe Goldinl's uit
spelen tegen de Tettoni's, dc koningen der
clowns cn souvereins van de manege-ko
miek. Wordt vervolgd),
