N°. 13 Tweede Blad.
3d" Jaar gang.
Zaterdag 11 Juli 1903.
KOLONIËN.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
Indische Penkrassen.
RSFOORTSCH DAGRLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden voor Amersfoort- 1.25.
Idem franco per post. - 1.75.
Afzonderlijke nummers- 0.05.
Deze Courant verschijnt Dagelijks, met nitzondering van
Zon- en Feestdagen.
Advertentiën, mededeelingen enz., gelieve men vóór 10 uur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF ft O.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADYERTENTIÊN:
f ©.75.
- 0.15.
Van 1—5 regels
Elke regel meer
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad bij abonnement. Eene
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
OOST-IND1Ë.
- Uit 's. Gravauihage seint men orus^ dat
het volgende regeermgstelegram van 10 Juli
int Dijambdi is ontvangen
„Bijl de vermeestering der versterkingen
op een tocht in bet stroomgebied van de
'lebo door den colonne van Loeboeq Benkoe-
waiiig naar Limboer zijn twee officieren en
zeiven mindere militairen gewond".
De aood in Ind-r am a jo e. Het
onderzoek, naar den beweerden Jiongeamood
in de addeeniig indrama.joe, ingesteld door
uen nooldinspecteiir voor ae cultures, den
deer H. J. W. van Lawick van Pabst, is ge
ëindigd en bet rapport daarover os aan de
regeering ingediend.
Het jtiat. jNbld. is in staat gesteld aan
gaande de oevindrngen van den nooldinspeo
wnir bet navolgende made te aeelen
„De mededeeungen van den zeiideiingleer-
aar C. J. Hoeifcenoijik ans grondslag neonend,
bleek den booldinapecteur, overeenstemming
inet betgeen de resident vac, Obenbon in zijjn
bekend telegrapmscb antwoord aan bet Bat.
Nibljd. meldde, dat de schildering van den
toestand grootelijks overdreven is. De beer
Hoekendijk, zoo zegt bet rapport o. m., is
iemand die graag groote woorden gebruikt.
Bovendien vond de neer Hoekendijk het niet
uoodig ook maar met den resident van Ghe-
ribon zelfs te overleggen. Toen de resident
van Obembon, begin Februari, met de admi
nistrateurs der particuliere landen in overleg
wulda treden aangaande den toestandi op die
landen en vernam dat de administrateur van
Kandanghauer wegens ziekte verhinderd was
om naar Cheribon te komen, begaf de resi
dent zicb dejn 10en Februari.naar Indrama-
joe, deze gelegendbeid benuttend voor een
persoonlijk onderzoek naar den toesband der
oevoikuog.
„De resident vertoefde dan den lOen en
den Hen Februari te Iadramajoe. De beer
Hoeikendij|k schreef den 6en da er maand zijn
artikel en liet de gelegenheid voorbijgaan
om den resident te ontmoeten, hem, zoo bij,
bet niet zag, te overtuigen dat er hongers
nood heerschta. En de resident die zijn on
derzoek uitstrekte over de geheeie afdeeling,
verkreeg den indruk dat zoowel op de gou-
vemementslianden als op de particuliere on
dernemingen geen schaar ach te aan voedings
middelen bearscbte.
„De koofdihspecteur voor de cultures komt
tot dezelfde slotsom, uitvoerig in bet rapport
toegelicht. Na de meest uitgebreide -inlich
tingen ingewonnen te hebben, condludecrb de
hoofdinspecteur, als gezeg|d, dat de mededee
lingen van den heer Hoekendijk grootendeels
onjuist zijn (de resident sprak van groote-
lijks overdreven), alhoewel de bevolking, ge
lijk ook door den resident was erkend, na
twee slechte oogstjaren een moedelijjken tijd
heeft moeten doormaken.
,,Het gewestelijk bestuur heeft trouwens
tijjdig (maatregelen getroffen om de gevolgen
van beide misoogsten binnen enge grenzen te
houden; het hield o. au besprekingen met
den administrateur, met de administrateurs
der ondernemingen Indramajoe, West een Kan.
d&nghauer, die beloofden alle medewerking
te verleenen. In Kandanghauer was dan ook
de oogst van tweede gewassen in 1902 groo-
ter dan. het jaar te voren.
WEST-INDIË.
.De DJawarejcpeidlitilie. Onze WesÜ
verneemt, dat de lieer H. van Breien, dis
tricts-commissar is, zich bereidl heeft verk^-rd.
deel to neaneu aan de Lawatexped-' in
vlaatg van den heer Struiken. De yderhan-
delugen met laatstgenoemde zijn Afgespron
gen, omdat de vereenigingen in Nederland,
die de expeditie uitzenden, een voorwaarde
door don heer Struiken gesteld, niet willen
inwilligen.
Raad van State. In de gisteren
gehouden vergaderiing van den Raad van
State; afd. voor de geschillen van bestuur,
werd mededeeling gedaan van een 12-tal in
gekomen Kon. besluiten
Een besluit van den gemeenteraad van En
schedé, tot wijziging van de begrooting dier
gemeente voor 11902, waaraan Ged. Staten
va.n Overijssel goedkeuring hadden onthou
den, is door H. M. alsnog goedgekeurd. In
de begrooting fwas opgenomen een batig sal
do waarin begrepen was f 9825 als opbrengpt
van grond, verkocht voor den spoorweg En
schedéAhaus. Ged. Staten hadden nu «over
wogen dat de opbrengst van verkochten ge
meentegrond niet anders mag worden be
steed ,dan bot 'aankoop van rentegevende in
schrijvingen op het Grootboek, en dat het be
steramen van zoodanige baten ter bestrijding
van buitengewone uitgaven, zij 'het ook van
rentage,vonden aard, op zioh zelf niet vol
doende is uit een oogpunt van goed finan
cieel beheer. 'Het Kon. besluit overweegt ech
ter, dat noch de gemeentewet, noch cenige
andere wet bepaalt .dat de opbrengst van
verkochten gemeentegrond niet anders mag
worden 'besteed dan tot aankoop van rente-
gevende inschrijvingen op het Grootboek en
evenmin eenige andere wijze van besteding
van dergelijk kapitaal uitdrukkelijk of uit
sluitend is voorgeschreven. De goedkeuring
van het gemeenteraadsbesluit is voorta ver
leend, o.a,. op grond, dat eene belegging 'door
deelneming in den spoorweg Enschedé
Ahaus voldoenden waarborg oplevert dat het
rentegevend vermogen der gemeente niet zal
verminderen.
In een geschil tussclien de gemeente-be
sturen van Groningen en Utrecht over de
verplichting tot 'betaling van de verplegings-
kosten ten behoeve van de behoeftige krank
zinnige E. A. R., is laatstgenoemde als woon
plaats van genoemde krankzinnige 'tot die
betaling aangewezen.
Bijl het uiteengaan van de Tweede Ka-
mei' bleven nog onafgedaan de volg|eaid,ë
wetsontwerpen
Bepalingen omtrent het ondernemen van
di oogmakerijen en indijkingen
Nadere bepalingen betreffende de mijnen t-
girning
Aanleg, exploitatie en geb.uik van telegjra>-
fen en telefonen
Instelling van Landbouwraden
Bepalingen omtrent bevloeiingcin;
Idem omtrent het berijden van wegen met
ructorrijituigen;
Wijziging van de Gemeentewet (nadere r&-
gcling der benoembaarheid tot ambtenaar
vin den Burgerlijken Stand enz-);
Wijziging en aanvulling van de wet tot j
regeling van het hooger onderwijs;
Nadere wijziging en aanvulling der wet j
van 4 Dec. 1872 tot voorziening tegen be
un ettelijke ziekten (koepokinenting);
Wijziging van de bepalingen in het Wet
boek van Koophandel in zake het vervallen
van wissels enz. in ver baud met Zon- en
feestdagen;
Uitvoering van art. 96, 2e lid, dér GrondL
wet (vereeniging van ambten met het lid
maatschap der Staten-Generaal)
Overeenkomst met Frankrijk betreffende
invoerrecht van producten uit do Neder]aud-
sclie en de Fransche koloniën
Wijziging van de jaarwedden der griffiers
bi; cte rechterlijke colleges en gerechten enz.
Onteigening vau een gedeelte van de Boer-
h avestraat (Olyphantspad) te Ainsterdlairt
ten behoeve van den Staatsspoorweg aldaar
Idem voor een post- en telegraafkantoor
met directeurswoning te Zwolle
Idem voor een Stationsemplacement van
den Westlandsclien Stoomtramweg te Mon
ster en voor verbetering en verbreeding van
dien tramweg;
Verhooging van den accijns op het gedis
tilleerd
Wijziging van de wet. van 2 Mei 1897 tot
herziening van de belastbare opbrengst der
gebouwde eigendommen, niet wijziging en ver
hoog ing der begrooting van Financiën voor
1903;
Verlenging en wijziging van het octrooi
aan de Nederlandsche Bank en intrekking
dei muntbiljetten
Aanvulling van de web op de Vermogens
belasting
Afschaffing van de Staatsloterij;
Ondér de wapenen roepen van ingelijfden
bijl de militie te land der liahtingen 1900 en
1901 (het in een der laatst gehouden ver
gaderingen van de agenda a^ieivoerdle ooit-
weap)
Aanvulling en wijfziging van cenige bepa
lingen der Militiewet 1901 (betreffende on
derlinge overeenkomst tussclien lotelingen
uit een zelfde gezin, vergoeding aan gezin
nen of personen wegens verblijf onder de wa
penen en liet niet voldoen aan oproepingen
in werkelijken dienst);
Wijziging en verhooging der Waterstaats-
begiooting voor 1903, wegens stormschade
aan den Hoek van Holland enz. en verhoo
ging en aanvulling derzelfde begrooting met
betrekking tob de opening van den Nieuwen
Maasmond
Toekenning van Rijkssubsidie voor de
droogmaking van plassen onder Reeuwijk en
Sluyswijk
Voorts de wetsontwerpen van de heeren:
Dirucker c. s. tot wijziging van het 3e eu 4e
hoofdstuk van de Staten-Generaal (samen
stelling van de Staten-Generaal), en van de
heeren Van Raai te c. s. tot wijziging van de
bepalingen van heb Wetboek van Burger
lijke Rechtsvordering betreffende het getui
genverhoor.
Electrise he} spoor Rotter
d a mDen Haag. Bij den Rotterdam-
schen gemeenteraad is door B. en W. een
voorstel ingediend, dat er toe bij zal dragen
het tot stand komen van den Zuid-Holland-
sclien Electrischen Spoorweg Rotterdam
Den Haag, welke reeds langer op zich heeft
laten wachen dan men dacht, te bespoedi
gen.
Dit voorstel houdt o. m. in ruiling var»
eigendommen aan het Hofplein, aankoop
door de gemeente van een strook grouJs
langs den spoorweg groot pl. m. 725 oA
tegen den prijs van f 5800 of met de kos
ten f 6100 en regeling van die uitgaaf cp
de begrooting.
Een en ander is neergelegd in een ontwerp
overeenkomst tussclien. den Staat der Ne
derlanden, de gemeente Rotterdam en de
Zuid-Hollandsohe Electrische Spoorweg-Mij.,
welke aan den Raad tea* goedkeuring wordt
voorgedragen.
Uit de toelichting van dit voorstel blijkt,
dat het station der maatschappij oorspronke
lijk aan de Weenastraat was ontworpen,
dus achter de viaduct waardoor meu van
het Hofplein in die straat komt.
Het is intusschen van belang gebleken,
om het station eeni toegang te geven on
middellijk aan heb Hofplein., met liet o.*g
op dm aandrang van passagiers, die vooral
op drukke dagen daar zal zijjn te verwach
ten. De maatschappij, door B. en W. daarop
attent gemaakt, heeft een tweetal koffie
huizen aan dat plein gelegen aangekocht,
met het doel om daar het eigenlijk stations
gebouw te zetten, terwijl de passagiers door
dat gebouw en verder onder de viaduct van
den Staatsspoorweg doorgaande het benoor
den dien spoorweg ontworpen hoog gelegen
emplacement bereiken. Van die verandering
wordt gebruik gemaakt om daar tea* plaatse
een ©enigszins beteren toestand' te scheppen
door onderlinge ruiling Van grond.
Beide strooken aan weerszijden van de
Rijksspoorbaan komen in handen van de
maatschappij, die tevens een' gedeelte grond
ter grootte van plm. 144 vienk. meter aan
het Hofplein krijgt henevens een vak straat
in het verlengde der Weenastraat.
De gemeente daarentegen krijgt een strook
grond langs de oostzijde der Raampoort-
straat, waardoor deze op 10 M. breedte ka,n
worden gebracht, terwijl die straat in rechte
richting naar het Hofplein kan worden
doorgetrokken. In het geheel staat de maat
schappij 705, de gemeente 947 vierk. meter
af, een, opoffering, welke naar B. en W.
meenen, wel opweegt tegen de aldus ver
krijgbare voordêelen.
Eloctrisclie centrale te
Aro liem. Ook te Arnhem aal waarschijn
lijk een eleictrischia centrale opgericht wor
den. Reeds deelden wij onlangs mede, dat een
avant-projet was ougemerkt door den electro-
techjiisch-ingemeur Singels.
B. en W. zijn van oordeel, dat er voor de
gemeente Arnhem aanleiding bestaat oar$
over te gaan tot het oprichten van eene
electrische centrale, nu verschillende andere
gemeenten haar daarin reeds zijn voorgegaan
en het uit de te Groningen en te Haarlem
ingewonnen inlichtingen blijkt, dat aldaar
tot .dusver de financieele verwachtingen niet
tegengevallen zijn.
Zij stellen den raad voor:
1. In beginsel te besluiten, om over ta
gaan tot de oprichting van gemeentewege
van eene electrische centrale met het plan,
ingediend door dm ingenieur Singels, tot
grondslag; 2e. te bepalen, dat de inrichting
aanvankelijk uitsluitend wordt bestemd voor
het leveren van licht en kracht voor zooge
naamd klein bedrijf, met de noodige gelegen
heid! tot uitbreiding ook voor electrische trac
tie; 3 e. B. en W. uit te noodigen om, alvorens
over dq keiuze der dynamo's wordt beslist,
daarover een nader rapport in te winnen;
4e. te bepalen dat de voor de inrichting be-
noodigde gelden, ten bedrage van f 500.000
zullen worden gevonden uit een leening, en
5e. B. en W. uit te noedigen om aan den
raad een voorstel te doen tot het benoemen
van eem electro-technicus, aan wien het na
der ontwerpen en uitvoeren der plannen zal
wordiem opgedragen.
Mem schrijift aan clo N. R. Ct.
Door Gedeputeerde .Staten van Utroabb
werd! onlangs goedkeuring onthouden aan,
de verordening van den raad der gemeente
Wijk bij. Dfuurstedei, oantréuib geihedUm of
gedeeltelijken stilstand van jaarwedde in ge
val van ongesteldheid van onderwijzers bij
hét. openbaar lager onderwijs.
Naar men verneemt, is thans, op het daar
tegen door genoemden gemeenteraad inge
stelde beroep, door H. Ai. .de IKoningm be
paald, dat van 1 Augustus af, in geval da
onderwijzers bij het o. 1. \o. in de gemeente
Wijk bij Duurstede verhinderd zijn hunne
betrekking waar te nemen, hunne jaarwedde
gedurende heft oarsfte halfjaar ^eihee] za|
worden uitbetaald, gedurende het tweede
halfjaar .voor de helft zal worden ingehou
den en daarna geheel zal stilstaan; terwijl
tevens ia bepaald, dat in deze regeling met
inachtneming 'der wettelijke bepalingen en
onder goedkeuring van Ged. Staten wijziging
zal kunnen worden gebracht en dat zij
zal ophouden van kraokt te zijn 31 fJuli 1913.
Deze regeling is in overeenstemming met
het door den inspecteur van het lager iOn-
derwij3 Un deze zaak uitgebracht advies,
behoudens eene kleine uitzondering. De in
specteur had tnamelijk voorgesteld do jaar
wedde na eene ongesteldheid van drie maan
den voor het vervolg tot g te verminderen
en dat zij voorts Jevenals thans bij K. B.
ia bepaald na zes maanden voor de helft
en na een vol jaar geheel teou worden inge
houden.
De gemeenteraad had besloten, dab van.'
de jaarwedde over dm fbijd' van ongesteld
heid zou worden 'ingehouden: bij onge
steldheid van langer dan 30 dagenbij on
gesteldheid van langer dan 60 dagen en liet
geheeie 'bedrag bij ongesteldheid van langer
dan 90 dagen.
De Nederlandsche Kamer van Koop
handel te Brussel heeft een adres gericht tot
den minister van Waterstaat, Handel en Nijb
verheid te 's Gravenhage, waarin, op het vol
gende dé aandacht wordt gevestigd1
In Nederland is het maximum-gewicht
voor verzending per pakketpost 5 KG. en de
maximum-afmeting 60 cM., tenzij breedte en
dikte de 20 cM- niet te boven gaan, in welk
geval de lengte 1 M. mag bedragen.
In het verkeer tussohen Frankrijk m Bel
gië worden pakketten toegelaten tot een maxi
mum-gewicht van tien KG. en eene maxi
mum-afmeting van 1 M. 50 langs oen der zij
den. De prijs is in dit geval frs. 1.40-
Het komt der Kamer voor, dat de handiel
grootelijks gebaat zou zijn, indien een der
gelijke overeenkomst tussclien Nederland en
België kon worden tot stand gebracht. Zij
heeft den indruk verkregen, dat men van
Belgische zijde hiertoe wel genegen zou zijn,
do^h zulk eene overeenkomst is niet mogelijk
zoo lang het maximum-gewicht in Nederland
b KG. bedraagt. De Kamer richt daarom tot
Züjine Excellentie heb verzoek wel to willen
onderzoeken in hoeverre het mogelijk zou zijjn
het Nederlandsehe systeem zoodanig te wij
zigen, dat voortaan ook pakketten tot een
maximum-gewicht van 10 KG. en eene maxi
mum-afmeting als boven aangegeven, tot vo
re ngc-noemden prijs ter post worden toegela
ten.
De verzending per pakketpost verdient
aanbeveling boven de verzending per spoor
omdat zij veel sneller is en de Kamor is er
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
XVIII.
Thans wil ik u eens ecu denkbeeld! geveai
van Batavia, de Koningin, van 0113 Oosten,!
Gemakkelijk is het niet, want de steden hier
in Indië zien er nu eenmaal geheel anders
uit als Europeesche. Wo zullen het echter
toch maar probeeren.
Insulind'ea hoofdplaats dan bestaat feitelijk
uit twiee doden, de beneden- en bovenstad,
of Oud- en Nieuw-Batavia.
Oud-Batavia 'ligt noordelijk, dicht aan zee
eu heeft grachten en straiten, die ons be
paald! aan Holland zouden doen denken, in
dien el* niet ales even vuil etn verwaarloosd
uitzag. Het werd in 1619 op de puinhoopeu
van hot verwoeste Jacatra gesticht en onze
voorouders hebben er in dio dagen een echt
oud-Hollandsclje stad van willen maken, een
stad van groote en hooge huizen met stoe
pen en gemetselde banken vóór aan do straat.
Zestien kanalen of grachten verdeelden haar
toen op zijn Amstcrdamach in langwcapige
vierkanten. Deze grachten werden dc lioofd-
oovzaak van Oud-Batavia's verval. Town nar
melijk in het begin dbr 18da eeuw de vul
kaan Salak mikken kreeg 011 zijn gal, pardon
zijn lava bedoel ik, uitspuwde, bracht de
rivier van Batavia, do Tji-Liwoeng, zooveel
vuil en slib van boven aan, dat alle grachten
verstopt raakten en kwaadaardige dampen
do zoogenaamde rotkoorts verwekten. Alhoe
wel thans gelukkig veel gedempt is, blijft
de bonedenstod nog steeds zeer ongezond en
wopdt zij door de Europeanen daarom dan
ook niet meer bewoond. Men vindt er in de
vroegere heerenhuizen alleen nog maar han
delskantoren eoi' magazijnen, waar blefake,
afgewerkte dienaren van Merourius, van aoht
uur 's morgens bob laat in die.ni middag zwoe
gen en slaven', om dan tegen den avond, af
gemat naar geest- etn lichaam, hunne wonin
gen in die voorstedien. op t» zoeken, voorste
den, die, zooals wo straks wel zullen merken,
een lieel ander schouwspel dan dat Oud-Ba-
tavia opleveren. Een wandeling door de be
nedenstad Ï9 intusschen toch wel de moeite
waard, vooral de Chineeschq en Arabische
Kamp (wijk) zien er typisch Oostersch uit,
tnaar 't is ea* helaas altijd erg warm en het
riekt hier en daar meer don onaangenaam
Gelegenheid oim naar bovein te gaan is er
gelukkig to over! Zoo laten die Staatsspoor
011 de Ne<kuiand!saliTndischiei-Spoor\v<!|g'maat!~
schappij elk uur een trein loopeueen stoom
tram vertrekt om dé tien minuten en gaat
dan o.a voorbij ons hotel Molenvliet, ter
wijl er ook nog een electrische dito langs
den weg van Jacatra en Goenang Saliari
loopt. Ook kan men gebruik maken va/n oen
detf honderden dos a dés, bouwvallige leolijke
rijHiudgjjep op tweei wieteln, getrokken door
kléine, magea*e, vieze paardfen.
Hoewel, hot klimaat van Ouidi-Bafavia be
paald zeer schadelijk w'as, duurde het toch
nog tot heb begin dier 19. eeuw, alvorens de
Hollanders zoo slim waren om „naar boven"
te verhuizen.
Dé zoogenaamde bovenstad nu maakt dien
iaidruk van een reusachtig, heerlijk, schoon
villapark, gebouwd langs breede, schaduw
rijke lanen. Do fraaie witte huizon der Euro
peanen zijn er bijna zonder uitzondering van
steen en één verdieping hoog. Ze liggen ach
ter vriendelijk groen en bloemen verscholen
on zijn door ruime erven van elkaar geschei
den. Gewoonlijk hebben ze; ieen voor- en
achtergalerij; die door eietri brocde gang wor
den verbonden, een gang, waarin die verschil-
lenidla vertrekken uitkomen. Terwijl de
achtergalerij meer speciaal het huisvertrek
vormt, diiamt de smaakvol gemeubifeerdjoi
voorgalerij tot ontvangstkamer voor a-vond-
visitcs en recepties. Op het erf achter het
huis liggen nog do bijgebouwen, die bedien-
denkamers, keukon, badkamers, stallen, enz.
bevatten.
Een rit door de bovenstad, 's morgens L11
do vroegte of wel begon het vallen van den
avond en vooral ook 'a nachts bij heldor
maanlicht, lis in één woord verrukkelijk. Op
hof, midden van dien dag is het echter Veel
te warm om te genieten, dan ia men blij, dat
men heb leven heeft en onverschil
lig voor natuuraohoon. Da ondragelijke
hitte aan die kust is bepaald can groot on
gemak, vooral voor don toerist, dio dan tij
delijk tot werkeloosheid gedoemd is. De Ne
derlanders kwamen hier oorspronkelijk om
handel te drijven em moesten dus wol nabij
het ongezonde zeestrand gaan wonen, doch
zij, d:e zich later in het gebergte vestigden,
de planters o.a., kozen het beste deel en zien
ea- dan ook heel wat flinker ui t dan do bloe-
kc zenuwachtige halfzieke koopluiBatavia
is niet alleen een drukko handelsstad, dJoch
men vindt er ook de verschillende Departe
menten van algemeen bestuur. Dat dlilb zeefr
verkeerd is, om meer dan één reden, zullen
we later verklaren.
Verder hoeft Batavia nog een groot gar
nizoen met al den nasleep or van. Kooplieden
ambtenaren en officieren vormen dus de kern
der Europeceche bevolking en betwisten el
kaar den voorrang. Mo» 13 er lang nieit zoo
prettig „onder ons" als in het binnenland
en de stijve gedrongen gezelschapstoon der
Bat avia non is dan ook door geheel Indië be
rucht.
Dit wat de Europeanen betreft, diie Rn.mp.n
nog geen 9000 zielen tellen. De hier geboren
en hier opgevoede Indo's van lagercn stand
bespreek ik later in een afzonderlijke Penkras.
Indo's aijn Europeanen met min of meer in-
landscli of Chineeech blood in hun aderen,
die, voor zoover ze niet van gegoed o familie
zijn, der Rageering heel wat zorg en hoofd
brekens berokkenen. v
Behalve volbloed Europeanen en Indo's
heeft mein bier op Batavia nog een zeer go-
mengde bevolking van Inlanders en vreemde
Oosterlingen, die in Kampongs an afzonder
lijke wijken wonen.
Da mooete Chincezen en Arabieren wonen
in de benedenstad en schijnen nogal goed
tegen hot slechte klimaat bestand tc wezen.
De Inlanders daarentegen volgden meer het
voorbee!d dor Hollanders 011 hebben hun
kampongs om en tusachen de Europeesche
wijken gebouwd.
Het is over hot algemeen een zeer onsym
pathiek slag van mcnschen, dat allegaartje
„bruine broeders" dlat liieir woont. Zo zijn-
meestal dom, brutaal, twistziek en oneerlijk
en we begrijpen heel goed dat Europea-
non, dio niet verder dan Batavia kwamen,
later in Holland zoo weinig goeds van dén
Inlander wisten te vertellen.
Het sohijtnt, dat de voortdurende aanra-
king met hét overheersclinde ras nu juist
niet zoo bijzonder gunstig op dcn Inboorling
inwerkt. Ik, duj gedurende mijn vroeger ver
blijf in Indië, voornamelijk op Sumatra,
met Maleiera in kennis kwam. krijg hier van
het Bataviaasch gespuis al oon heel onbe-
vredi geilden indruk on ben daarom maar
wat blij, dat. ik mijn bedienden personeel van
Padang meenam. Men vindt hier zoowat van
alles tot zelfs georganiseerde rooversbenden
toe en zoo kort al' ik hier pas ben. zag ik
rcoda drie heeren boeven in de benedenstad
ophangen.
M011 moet fatsoenlijke Javanen, Socaida-
neezen, Malciers on andere landaarden, die
hier i.n betrekking zijn, maar eens over die
„Bavianen" hooren uitpakken „Het is liet
gei neonate tuig, d'at men zich donken kan,
mijnheer, en dc „Bavianen" zijjn dtoor ophaal
Indië als „boeaja Betawi Bate-viaasche kro
kodillen) bekenjd," aoide mij o.a. een leerling
dor School tot opleiding van Inlandsche art
sen. Behalve die echte Batavianen, Inlanders
van al zeer gemengd bloed, heeft men hier
dus ook nog we! menschen van Sumatra, uit
het binnenland van Java en van do Moluk-
ken en die steken al aaer gunstig af bij het
volkje, dat hier gebaren on '."togen is
ontstond uit de kruising van Maleiera, Chi-
nci-zen. Arabieren, Javanen, Soendaneezen,
Madoereezeai en... Europeanen.
Er zijn natuurlijk ook gunstige uitzonde-
rrugvin, doch au zijp zeldzaam.
Lt. Clockeneb Brousson, b.d.
Batavia, 22 Mei 1903.