van overtuigd, dat do pakketport eene zeer
belangrijke uitbreiding zou krijgen, indien
o\ ereenkoniatig het voorstel der Kamer eene
wijziging kon worden tot stand gebracht.
De Kamer geeft ten slotte te kennen, dat
in dit opzicht het verkeer tusschen Neer
land en België zeer belangrijk is.
Maatschappij van Nijverheid.
Directeuren en afgevaardigden ter alge
meene vergadering van bovongenoenide Maat
schappij worden gisterenavond te Groningen
verwelkomd. In de eerste plaats geschiedde dit
door hot bestuur van het departement Gronin
gen in de Sociëteit Harmonie, waar heden en
morgen de algemeene vergadering plaats heeft.
Do voorzitter, mr. H. E. Oving, wees er
in zijn openingswoord op, dat het wijlen jhr.
:tir. W. C. A. Alberda niet mocht gegeven zijn
de deelnemers aan de algemeen© vergadering te
ontvangen.
Spreker heette do aanwezigen met des te meer
genoegen welkom omdat het lang is geleden dat
to Groningen eene algemeene vergadering werd
gehouden. We hebben hier een zeer bloeiende
nijverheid, zei Spreker in de veenkoloniën ont
wikkelde zich de landbouw en daaranast de nij
verheid. Thans ia de nijverheid tot zoo'n hoogte
geklommen, dat hier alles wordt vervaardigd.
Wanneer gij de tentoonstelling hebt bezichtigd,
zult gij zeggen: Groningen is mi)' meegevallen.
De voorzitter der Maatschappij, jhr. v. d.
Poll. antwoordde
Reeds dadelijk bij het binnenkomen in uw
goede stad. zei Spreker, wordt de vreemdeling
getroffen door den ccest van welvaart, van flink
aanleggen en breed opvatten,, die Groningen
kenmerken.
Nadere kennismaking moet, ik ben daarvan
overtuigd, door hetgeen ik van Groijingen weet,
dien indruk versterken.
Tiet eenige wat wij betreuren, besloot Spr..
is, dat de gelegenheid ons voor goed ontnomen
is kennis te maken of te hernieuwen met een
man. aan wien ook uw departement zeer veel
verplicht is geweest, met wijlen den heer Al
berda van Ekenstein. die lange jaren het voor
zitterschap van uw 'bestuur heeft bekleed, en
aan wien, ook op deze plaats, een woord van wee
moedige en dankbare herinnering behoort te
worden gewjjd.
Spr. eindigde mot den wemch, dat ons bezoek
zal mogen strekken tot het nauwer aanhalen
van de banden tusschen het departement en
het hoofdbestuur.
Daarna begaven, de lieeren zioh naar het stad
huis, waar het gemeentebestuur hen ontving.
De burgemeester, jhr. Van Star ken burgh,
wees in zijn welkomstwoord er op, dat uit het
houden van de Tentoonstelling van Nijverheid
blijkt, dat Groningen sympathie gevoelt voor
de nijverheid. Groningen heeft, er altijd een eer
in gesteld, de nijverheid te bevorderen.
.Tbr .v. d. Poll bedankte voor de hartelijke
ontvangst en wenschte Groningen een voortdu-
repden bloei toe.
Te 9 uur werden de algevaardigden door het
hoofdbestuur op liet tentoon stel 1 '1 n gs ter re i n ont
vangen.
Mr. Doornbos sprak als vice-voorzitter van
bet. hoofdbestuur van de tentoonstelling een
woord van welkom- Hij, deed dat in plaats van
den heer J. E. Scliolten. voorzitter van ihet ten-
toonstellingshestuur, die verhinderd was.
Ook deze toespraak werd door jhr. van de
Poll met een woord van dank beantwoord.
Do algemeene vergadering werd heden -mor
gen geopend. De voorzitter hield daarbij de
volgende toespraak:
„Sedert onze laatste buitengewone alg. verg.
zijn slechts zes maanden verstreken. Dat tijds
verloop, hoe kort ook. ia evenwel voor onze nij
verheid en nllea wat daarmede in verband staat,
hoogst merkwaardig geweest.
Daarin toch zijn samengevallen de algemeene
werkstaking en het in werking treden van de
Ongevallenwet.
Over do eerste dezer twee zaken zal ik niet
spreken die is van alle zijden bezien en heeft
een interessante litteratuur doen ontstaan, waar
van ik alleen zal noemen de merkwaardige rede
voering, gehouden door den lieer D. W. Stork,
bij gelegenheid van de laatste jaarvergadering
dor Mjj. tot Nut van het Algemeen. Die rede
voering verdient volle aandacht en ernstige
overweging van de zijde van allen, die belang
stellen in onze nijverheid.
Het zij mij vergund bij, het tweede der boven
genoemde punten oen oogenblik stil te staan.
Do Ongevallenwet u*a. is met 1 Februari in
werking getreden, de eerste der nieuwe serie
socialo wetten, waaronder, binnen korten tijd,
onze industrie zal hebben te leven.
Dat de machine, bij het in werking brengen,
niet af en. toe warm zon loopen, kon moeielijk
worden verwacht.
Wij mogen hopen en vertrouwen dat de con
structeurs in de Residentie, na eenigen tijd,
zullen nagaan of er ook hier en daar aan de ma
chine iets te verstellen valt.
Het principe, dat de volle bedrüfskosten der
uitvoering van de wet op de schouderen der nij-
venheidsonderncmingen gelegd wordt ditmaal
gehuldigd zal vermoedelijk ook worden vol
gehouden bij de verdere sociale wetgeving.
Tc begroeten is nog niet welke financieele las
ten uitdien hoofde van do industrie zullen wor
den gevorderd. De praktijk in andere landen
heeft uitgewezen, dat de wetgever in den regel
optimistisch gestemd is bij het beoordeelen van
soortgelijke vragen. Duitschland, het land, waar
bij wij Nederlanders in den regel ons licht gaarne
opsteken, geeft een mooi bewijs van mijne be
wering. Men ga slechts na hoe de Berufsgenos-
senschaften de werking ondervinden der onge
vallen-verzekeringswet van 30 Juni 1900!
Dat ondernemingen, welke in de laatste jaren
den strijd om het bestaan slechts met moeite
hebben volgehouden, dien eerder zullen opgeven,
wanneer hun, zij het ook voor een zeer goed
doel. zware lasten opgelegd worden, die zij niet
op den afnemer kunnen verhalen, ligt voor de
hand.
Dat do last zwaarder zal drukken naarmate
het arbeidsloon een hooger percentage uitmaakt
van den fabricatieprijs van het product, behoeft
geen betoog. Evenmin dat, waar handenarbeid
nog juist even mogelijk was in concurrentie met
machinearbeid. bij het duurder worden van den
eerste, deze daardoor arbeidsterrein verliezen
zal ten voordeelt» van do laatste.
Niet onwaarschijnlijk schijnt het, dat vermin
dering in de vraag naar arbeidskrachten, vooral
van Je zijde van die ondernemingen welke op
export zijn ingericht, een onvermijdelijk gevolg
zal wezen, althans aanvankelijk, van de invoe
ring van het complex der sociale wetgeving, een
begin van staatssocialisme, dat in den vorm van
verzekering van den arbeider tegen ongevallen,
ziekte en werkeloosheid, inkrimping van ar
beidsduur. verplichte pensioneering, verkorting
van den werktijd op Zaterdag, voorschriften
omtrent inrichting van fabriekslokalcn en wat
dies meer zij, door velen in den lande beschouwd
wordt als een gebiedende eisch des tijds.
Wat de gevolgen l&arvan voor de nijvorheid
van Nederland zullen wezen, nadat een en ander
zal zijn toegepast:
of op verschillend industrieel gebied oonoen-
tratie van het bedrijf zal ontstaan,
óf syndicaten en trusten zullen Terrijzcn, die.
beter dan zulks bij vrjje concurreneie mogelijk
:s. de productie zullen regelen in verhouding tot
de vraag naar het product der industrie,
óf op hunne beurt die geconcentreerde licha
men. wanneer de tijd daarvoor zal rijp schijnen,
zullen verdwijnen door onteigening, en bet
staatssocialisme daardoor verder zal worden
doorgevoerd
óf, eindelijk, en in hoeverre, de wetgever zal
moeten trachten door protectie in het leven te
houden wat in den vrijen strijd dreigt ten onder
te gaan
het zijn alle vragen, waarvan de beschouwing,
hoe interessant die ook moge wezen, ons thans
te ver zouden voeren.
Volstaan mag worden met te constateer©»
dat, in de groot-industrie, wij vermoedelijk een
tijdperk intreden waarin het laatste woord zal
wezen aan de sterkste producentende sterkste
in outillage en kapitaal, en zeer zeker ook de
sterkste in intelligentie niet alleecn intelli
gentie van de bestuurderen der onderneming,
doch ook van den staf en van de arbeiders. Bfj
het stijgen der arbeidsloonen zal meer en meer
rekening gehouden moeten worden met hef. ge
halte van den arbeider.
Meer nog dan vroeger zal de wetenschap in de
industrie op den voorgrond dienen te treden,
en het is daarom ter juister ure dat wij op onze
againla zaken aantreffen zooals die betrekkelijk
de chemische nijverheid en het middelbaar tech
nisch onderwijs.
Moge het licht, hier te ontsteken over die 'be
langrijke vraagpunten,, dienen ter bevordering
onzer nationale nijverheid
Do secretaris bracht het volgende rapport
uit:
Het berichtgervon over onze ledenlijst is dit
jaar een bijzonder aangename taak, aangezien
een aanwas van ledon te vermelden valt, zoo
groot, als onze maatschappij in haar langdurig
bestaan nog nimmer heeft gezien. Ons ledentaL
is nl. vermeerderd van 1550 op 2176. Ik behoef
hier niet uit te weiden over de oorzaak van dit
verschijnsel. Voor het grootste deel danken wij
dezen accres aan het toetreden van de Voreeni-
ging tot bevordering van Fa'brieks- en Hand-
werksnijverheid tot onze maatschappij. Het aan
tal departementen is thans giestegen tot 28 vier
departementen hebben zich vereenigd met de
afdeelingen der ve reen i gin gen. n.l. de dep. Am
sterdam, 's-Gravcnhage, Utrecht en Middelburg.
Daarnaast vormden vier afdeelingen der veree
niging nieuwe departementen, nl. te Dordrecht,
Noorawjjk, Woerden en Ti el, terwijl twee de
partementen zich ontbonden, nl. Alkmaar en
Harlingen.
Het aantal der algemeene leden vermeerderde
van 50 tot 54. Van de donateurs zijn overleden
mr. C. J. E. graaf van Bylandt en J. F.
Conrad, in wien wij tevens ons eenig lid vaai ver
dienste verloren.
Het aantal leden in de departementen was in
1902 1366 in 1903 2005 donateurs en donatri
ces in 1902 68 in 1903 71 algemeene leden in
1902 50 in 1903'54 eere-leden in 1902 46 in
1903 46.
Daarna word begonnen mict de behaalde-
ling der agenda
Aan de orde was punt 14 voorstellen van
directeuren in zake het Tijdschrift, waarin
liet hoofdbestuur machtiging vraagt van het
hoofdbebeer om een nieuw contract te slui
ten. Zonder discussie verleende de vergade
ring de gevraagde machtiging. Aangenomen
werd dat de secretaris in de functie van re
dacteur een salaris zal genieten van f 500.
Voorstel in zake het propagandaboekje,
waarin het' hoofdbestuur machtiging vraagt
tot het samenstellen en doen drukken van
oen smaakvol boekje, waarin op beknopte
wijze een overzicht worde gegeven van het
geen de maatschappijl tot stand heeft go-
bracht en van de middelen die zijl bezit om de
welvaart te bevorderen. Het hoofdbestuur
vraagt daarvoor f '250. In antwoord op eenige
vragen zegt do voorzitter, da.t het in de be
doeling ligt van het hoofdbestuur, dat aan
do departementen de boekjes zullen worden
verstrekt, die dan voor de verspreiding zul
len moeten zorgen. Hoeveel exemplaren ieder
departement zal ontvangen, kan nog niet
vastgesteld worden. Het voorstel werd aange
nomen.
Hetzelfde was het geval met het voorstel
om een subsidie van f 100 over 1904 aan de
Vereeniging tor Veredeliug van het Ambacht
toe to staan, en met het voorstel van het
hoofdbestuur om f 100 to schenken aan de
stichting van het Van Eedenfonds, tot het
onderzoek der flora van Suriname.
Heb departement Amsterdam kadi ver
schillende voorstellen ingediend. Het eerste
dat in behandeling wordt genomen betreft
een herziening van de wet der maatschappij.
(Directeuren zijn van meening dat een her
ziening krachtens art. 17 der overgangsbe
palingen wensdhelijk is. Zij zeggen in hun
prac-adviea dat hier niet behoeft te worden
toegepast art. 99, omdat het hier niet geldt
de tienjarige herziening.
De heer Westerouen van Meeteren lichtte
de quaestie toe. De wet i9 in den loop der
jaren zoo vaak gewijzigd, dat zij' op vele
punten een algemeene omwerking behoeft.
Daarom vraagt 'het hoofdbestuur in dit bui
tengewone geval machtiging om de wet te
onderzoeken, om in Januari 1994 een ont
werp van herziening bij de departementen
te kunnen indienen. Dit ontwerp zal dan
rin do departementen kunnen worden .be
sproken, voorstellen en amendementen in
gediend. In de algemeene vergadering van
1904 krijgt men dan dus een reeks van voor
stellen en amendementen', en niet voorstel
len die tijdens da verandering worden go
,amendocrd, wat dikwijls heeft geleid1 tot
minder gunstige resultaten. De door het
hoofdbestuur gevraagde machtiging Wordt
■bij acclamatie verleend.
Voorstel van bet departement Amsterdam
•om naast de diploma's ook medailles toe te
kennen aan werklieden, en bcaambten, met
uitzondering van kantoor- en huisbedien
den bij 25-, 49- en 50jarigon trouwen dienst.
Over dit voorstel word1 eon, z©er uitvoerig
discussie gevoerd.
Hot slot was, dat. artikel 58bis, zooals liet
door Amsterdam werd voorgesteld', wend aan
genomen met algemeene stemmen, nadat was
uitgemaakt, dat die vereprendo getuigschrif
ten en de medailles niet door do algemeene
vergadering, maar door liet hoofdbestuur
kunnen worden toegekend
Hierna werd pauze gehouden.
V'olkabond.
Mem schrijft ons uit Baarn
Gisterenavond te 8 uur werd op het ver
sierde en geïllumineerde terrein bij de Bier
hal bet concert Zaagmans gegeven, door de
vereeniging tot bevordering van het Vi'eem1-
delingenverkeer aan afgevaardigden van dón
Volksbond aangeboden. Do leden van het
Hoofdbestuur werden per rijtuig door den
voorzitter en den 9ecretari9 der afdeeling van
hei Badhotel afgehaald en aan den ingang
door de verfraaiings-commissic ontvangen,
ln do pauze werd aan het Hoofdbestuur en
dv ;wfgev;wuxi!igde de tjerbwijn aangobodieni
en sprak de heer A. Browne als voorzitter
der vereeniging tot het Vreemdelingenver
keer, de aanwezigen hartelijk toe. De presi
dent van het hoofdbestuur, de heer dir.
Ruysch beantwoordde deze toespraak op niet
minder gulle wijze en koopt dat de jonge
afdeeling Baarn, gevestigd in heb schoonste
lurtwarand van Nederland, tot verdere bloei
zal mogen, koanen. Ook jhr. A. van de Brau-
deler ids president der afdl. van den Volks
bond, nam het woord en dankte dir. Ruvsch
voor diens goede wen ach en, evenals die ver-
fraaiiings-commissie voor haar steun. Na af
loop van het concert werden de prijzen voor
den bloemperken-wedstrijd door don heer A.
Browne aan de winnaars uitgereikt.
Heden werd do 30. algemeene vergadering
gehouden in het hotel Velaars te Baarn. Aan
wezig waren 59 afdbelingen.
Na opening van do vergadering door den
algemeene.» voorzitter, dv. W. P. Ruyscb. en
nadat jhr. Vatn den Braaideler de aanwezigen
het welkom iu Ba aan had, toegeroepen, wer
den de rekeningen over 1992 goedgekeurd
en heb verslag van dleij toestand on de werk-
zaaim-hededem van den Boud voorgelezen en
eveneens goedgekeurd
Tob leden van het hoofdbestuur werden
do heereai dir. W .P. R.uysch, mr. F- W. J. G.
Snijidler van •i'issekerke on A. van der Voort
Azn. herbenoemd.
Aan het door den secretaris van het hoofd
bestuur uitgebracht verslag is het volgende
ontleend
Tal van belangrijke onderwerpen zijn in 1902
in studie genomen. Meinoreeren wij allereerst
<le quaestie van het verband tusschen langen
arbeidsduur en lage arbeidsloonen eenerzijds en
drankmisbruik anderzijds. Dan werd door prof-
dr. Wefers Beltink een onderzoek ingesteld
paar den aard van het gedistilleerd, zooals dit
in de kleinere volkskroegen wordt gedronken.
Voorts werd door de afdeelingen onderzocht in
hoeverre de Pomril, een appeldrank, als volks
drank een rol zou kunnen vervullen. De uit
komsten dezer onderzoekingen, welke ook bui
ten den Volksbond de aandacht trokken, zijn,
neergelegd, in rapporten, opgenomen in No. 19
van het Orgaan. In Februari j.l. werden de af-
■deelingien uitgenoodigd, na te willen gaan den
omvang van het- gebruik van brandspiritus als
genotmiddel. Het desbetreffende rapport is af
gedrukt in No. 25. Een ander onderwerp, de
verkoop van sterken drank in de cantines van
.het leger, zal voorloopig nog in behandeling
blijven.
In de samenstelling der jury in zake de prijs
vraag voor een handleiding bij 't onderwijs, wier
uitspraak weldra wordt verwacht, kwam eene wij
ziging door het overlijden van de heeren prof.
dr. B. Stokvis en jhr. mr. W. C. A. Alberda van
Ekenstein twee mannen, die onzen Bond vele
belangrijke diensten hebben bewezen. In liunne
plaats namen zitting de heeren prof. dr. K. F.
Wenckebach en jhr. mr. A. F. de Savornin Loh-
De commissie, die vanwege den Volksbond een
onderzoek heeft ingesteld naar de Scandinavi
sche stelsels van drankbestrijding, heeft hare
bevindingen en adviezen medegedeeld in een
uitvoerig rapport dat dezer dagen in een. buiten
gewoon nummer van het Orgaan verscheen.
De commissie in zake het onderzoek van bin
nen- en buitenlandsche biersoorten, zette hare
gewichtige taak nog voort.
De vraag omtrent het al dan niet wenschelijke
van afschaffing van het rantsoen jenever van
den mari neschepeling buitengaats aan boord
der oorlogsschepen is ter beantwoording opge
dragen aan eene commissie van der zake kun-
digien. Hun rapport is reeds in het Orgaan ge
publiceerd.
Het denkbeeld om in Indië den strijdi tegen
het drankmisbruik, ter hand te nemen, werd
reeds in 't vorige jaar door het hoofdbestuur
overwogen. Nieuw-aangeknoopte relaties wet
tigen het vertrouwen, dat onze zaak ook in Indië
behartiging zal vinden.
Naar aanleiding van de instemming der 29e
alg. vergadering met de gedachte van samen
werking tusschen drankbestrijder en armverzor-
ger, een gedachte 'door mevr. MullerLulofs
met zooveel overtuigingskracht bepleit, heeft 't
.hoofdbestuur der afdeelingen uitgenoodigd in
die richting eene poging te willen beproeven.
De Yolksbond-afdeeling zou dan voor de ver
pleging van het drankzuchtige hoofd van 't ge
zin kunnen zorg dragen, terwijl het betrokken
armverzorgingsgenootschap de verzorging van
het hulpbehoevende achterblijvende gezin zou
op zich moeten nemen. Een samenwerken dus
in het belang van personen, naar wie tot. heden
helaas al te weinig wordt omgezien. De afd.
Utrecht heeft aan de opwekking gevolg gegeven
en een verplegingsfonds van f 1500 gevormd-
Uil dit. fonds worden alreeds een paar mannen
in Hoog-Hullen verpleegd. Ook Deventer en
Haarlem hebben op lofwaardige wijze de taak
aangevat.
De invoering der Woningwet gaf het Hoofd
bestuur aanleiding de afdeelingen te wijzen op
de taak, die voor haar weggelegd schijnt om in
den geest van art. 11 e. v. Woningcommissies in
't leven te roepen, die in overleg met en tot
hulp van de Gezondheidscommissies werkzaam
zouden kunnen zijn aan de verbetering van
slechte woningtoestanden. Bloemendaal, Bre
da, 's-Gravenhage en Middelburg gaven aan dien
oproep gehoor. Alkmaar heeft een zeer om
vangrijk woningonderzoek op voorbeeldige wijze
•ten einde gebracht. Utrecht heeft een Wo
ningraad" in 't leven geroepen, welke advisee-
xend op zal treden in allerlei zaken, die met 't
woningvraagstuk in eenigerlei veifoand staan.
Ter uitvoering van het 'besluit in zake de
zedelijke verbetering van den dronkaard in de
■rijkswerkinrichtingen, 'heeft het Hoofdbestuur
aan den Minister van Justitie in een uitvoerig
schrijven aangegeven, op welke wijze de verple
ging van drankzuchtigen meer tot haar recht
pou komen. Gewezen werd o. m. op de wen-
ischelijkheid van den 'bouw van een 4e gesticht
naast de 3 bestaande. De Minister heeft in zijn
antwoord doen uitkomen, dat tegen het bedoel
de denkbeeld bezwaren bestaan, maar dat het
ter kennis zal kunnen worden gebracht van de
eerlang te benoemen «Staatscommissie.
Naar aanleiding van een opdracht der vorige
alg .vergadering werd eene poging, beproefd, om
tusschen de directeuren der koffiehuizen van
den Volksbond een band te vormen, waardoor
de gemeenschappelijke belangen dezer inrich
tingen kunnen worden bevorderd.
l>e Volksbond deed zich vertegenwoordigen
op verschillende oongrossen en vergaderingen,
o. a. voor Openbare Gezondheidsregeling voor
school- en volksbaden, in de jaarvergadering
van de Vereen, t. bevorder, v. h. herstel van
drankzuchtigen en op het Congres tegen het al
coholisme te 'Bremen.
Op allerlei wijzen is getracht, omtrent het al
coholvraagstuk kennis te verspreiden door woord,
door beelü en door geschrift. Het optreden van
sprekers wordt zooveel mogelijk bevorderd door
aan de afdeelingen voor dit doel fmantieele te
gemoetkoming te verleencn. Jaarlijks wordt,
ton einde do" keuze van een spreker te verge
makkelijken, aan de afdeelingen een lijst gezon
den van sprekers over het drankvraagstuk. De
uitgave van de 4e plaat van den Volksbond
„Hun laatste stuk goed", ontworpen en getoe-
kend door den heer G. F. v. Caspel, was een
succes, terwijl ook de Volksbond-prentbriefkaar.
ten hjj duizendtallen hun weg vonden. In ons
Orgaan worden gedurig afbeeldingen opgeno
men. Van de geschriften van den Volksbond
zij het eerst genoemd het Orgaan, welks oplaag
van 13000 toenam tot 15000 ex. De verheffing
van ons Tijdschrift tot een Maandblad zou zeker
aan de zaak der drankbestrijding ten .goede ko
men. Eenige afdeelingen verspreiden het Or
gaan geregeld buiten den kring harer leden.
Van het mooie, in pakkenden vorm; geschreven
Jongensboek van A. O. de Vletter „Paljas", dat
iu een zeer goedkoope Volkshond-uitgave ver
scheen, zijn meer dan 1000 ex. verspreid. Van
de rede, door prof. Pekelharing in het Congres
voor Openb. Gezondheidsregeling in 1902 uit
gesproken „Over den invloed van alcohol op de
gezondheid", werden voor onze leden tegen la
gen prijs afdrukken verkrijgbaar gesteld. De
vliegende blaadjes „Hun laatste stuk" en „Op
je gezondheid' met welke goedkoope geschrif
ten ze worden verkrijgbaar gesteld1 voor den
prijs van 20 ets. de 100 voor de eerste maal
een proef werd genomen, hebben blijkbaar in
een behoefte voorzien van beide werden circa
40,000 stuks verkocht. Het voornemen bestaat,
mei deze proef op grooLere schaal voort te gaan
De brochure der •Haarlemsohe afdeeling „Aan
Neer land's Jeugd" het geillustreerde boekje,
dat reeds ïn 't vorige mar in 12,000 ex. onder de
schoolkinderen werd verspreid vond geregeld
aftrek.
Raakt deze verspreiding van geschriften 't ge
bied der propaganda. geheel en al op dat ter
rein ligt het werk der eigenlijke ledenwerving.
Zoowel door het hoofdbestuur als door de afdee
lingen is daaraan veel zorg besteed. Telde do
Bond een naar jaar geleden 12,400 ledon, het
ledencijfer is thans gestegen tot 14,800. Van de
5l toen bestaande afdeelingen zijn er 3 opgehe
ven, Goor, Loenen en Naarden. Daarentegen
werden er 28 opgericht, namelijk Zaltbomnxel,
Bloemendaal, Harlingen, 'Hertogenbosch, Snoek,
Purmerend, Vlissingen, Hengelo, Meppel,
'Brumm.cn, Coevorden, Eibergen, Goes, Maas
tricht, Naarden, Weesp, Barneveld, Bussum,
Franoker, Woerden, Gorinchem, Zierikzee,
Zaandijk, Beek-Ubbergen, Dockum, Hoogeveen,
Harderwijk en Beverwijk. Het getal afdeelingen
is thans 76.
In het Hoofdbestuur nam de heer A. L. Wol-
ters zitting,. In de vacature van alg. penning
meester werd voorzien door de benoeming als
zoodanig van den lieer W. C. v. Haeften.
Van Rijkswege werd aan den Bond een sub
sidie toegekend van f 1400, welk 'bedrag onder
verschillende afdeelingen word verdeeld. Een
groot-ere subsidie blijft intusschen een dringende
wensch, wil het Hoofdbestuur in staat zijn, de
aanzoeken om ondersteuning te bevredigen, die
van verschillende afdeelingen in 'klimmende
mate inkomen. Reeds werd eenige malen ge
wag gemaakt van den arbeid der afdeelingen.
Hoe kan het anders? Een verslag van de werk
zaamheden van onzen Bond, welks leven en
streven zoo krachtig in zijn afdeelingen lot uiting
komt, is een verslag vooral óók van de werk
zaamheden der afdeelingen.
Het bezit van een volkskoffiehuis blijft altijd
vele afdeelingen aantrekken. Werden er in 1901
in een 10-tal plaatsen reeds 23 geëxploiteerd,
sedert zijn daarbij gekomen Arnhem, Leiden en
Hilversum. Dezer dagen werd er nog een ge
opend te Ommen, welke afdeeling van den heer
F. E. Baron Mulert een zeer doelmatig koffie
huis ten geschenke kreeg. Waarschijnlijk zal
ook Middelburg weldra een koffiehuis hebben.
Winschoten heeft gecontracteerd met een kof-
fiehuishouder, die nu de consumptieartikelen
tegen laag tarief verkoopt. Dordrecht laat met
succes een koffiewagen rijden een paar andere
afdeelingen zijn voornemens dit voorbeeld te
volgen. In enkele afdeelingen bewijst een kraam,
of tent op de markt goede diensten.
Het getal leeszalen en bibliotheken werd uit
gebreid door oprichting van nuttige inrichtingen
van dien aard in Arnhem, Domburg, Nijmegen
e. a. Deventer 'bracht een kinderbibliotheek
bijeen.
Tal van afdeelingen hebben door sprekers te
laten optreden, door onze platen op doelma
tige plaatsen te laten ophangen en door geschrif
ten te verspreiden, onzen Bond naar buiten
doen spreken. Schier eiken dag werden hiertoe
de diensten van het Centraal-Bureau ingeroe
pen. Vele afdeelingen 'hebben terecht kennis
verspreiding ook in eigen kring niet verzuimd;
zoo liet Roosendaal bijvoorbeeld onder haar le
den drankbestrijidingaiectuur icirculeeren.
Hebben verscheidene afdeelingen de verbete
ring der volkshuisvesting ter 'hand genomen,
andere wijden zich aan de verbetering der volks
voeding, Zutphen en Breda door haar kookscho
len, Groningen door het kookonderricht van
eenige kinderen voor haar rekening te nemen.
De waarde van huisarbeid als middel tot be
strijding van verveling wordt door onderschei
dene afdeelingen gevoeld. In hooge mate wel
geslaagd is eene Tentoonstelling van huisvlijt
niet daaraan verbonden wedstrijd, georganiseerd
door de afdeeling Winterswijk. Moge dit voor
beeld welhaast in menige afdeeling navolging
vinden.
De nuttige cursussen tot verbreiding van ken
nis op allerlei gebied, zooals die in onzen Bond
vóór enkele jaren werden ingevoerd door De-
ventor, Zutphen en Winterswijk, een kranig
drietal, om' haar activiteit in hoog aanzien
die cursussen vinden reeds navolging in Does
burg, Nijmegen e. a. Trouwens, in al deze af
deelingen is 'het vereenigingisleven recht wak-
ker. Wij zien daar allerlei onderafdeelingen ver
rijzen die zich wijden aan zang en muziek, aan
voordracht en tooneel, aan sport en gymnastiek
en al deze onderafdeelingen, ze hebben dit voor-
doel, dat ze het kroegleven met zijn drinkge
woonten hoe langer zoo meer uit de samenleving
bannen. Mot bijval maken wij lier gewag van
de oprichting eener Floralia-vereeniging als on-
derafdeeling van de afdeeling Zaandam. Be
vordering van de liefhebberij voor bloemen kwee-
ken, ze strekt tevens tot bevordering van den
zin van huiselijkheid.
Wat er met ae verbetering onzer volksverma^
ken beoogd, wat er mee bereikt wordt wij zien
het in zoo menige afdeeling, welker Volksbond-
avonden een blijvende populariteit hébbon ver
kregen.
Verder zijn er Reis- en Wandelclubs ont
staan. En ook voor de openluaht-ontspanning
die voor den zomer is, wat die andere zooeven-
genoemde ontspanningen voor den winter zijn,
'wordt de belangstelling wakker. Eenige nieu
were 'afdeelingen zijn bezig, op 't voetspoor van
Deventer, het. Volkfevoetbalspel te organiseeren.
Dat de alinea van art. 2 onzer Statuten die de
afdeelingen liet helpen handhaven der Drank
wet tot laak stelt geen doode letter blijft, kun
nen Deventer. 's-Gravenhage en Utrecht getui
gen, die werkzaam waren in t belang van de
bestrijding van den clandestienen drankhandel,
terwijl Baarn en Bloemendaal pogingen hebben
aangewend tot liet wettelijk maximum.
Vele inrichtingen, met de bestrijding van het
drankmisbruik in verband staande, werden door
Ie afdeelingen gesteund. Zoo het indertijd door
den Volksbond gestichte Herstellingsoord voor
drankzuchtigen Hoog-Hullen' de Kindercur-
sussen van de Ned. Onderw. Propag.-club, Flo
ral ia-vereen igingen, Pro Juventute, 'Spaarban
ken, Huishoudscholen e. d.
En verder zijn 't vooral de verschillende drink
gewoonten, tegen welke de afdeelingen den strijd
aanbonden b.v. het drinken op de lotingsdagen
in Alkmaar, Baarn, 'Helder, Kampen, Roosen
daal, Utrecht, Zaandam en Zutphenhet drin
ken op de bouwwerken in Assen, Baarn, Mid
delburg e. ahet drinken in de kersenboom
gaarden in Tiel, het ergerlijke drinken biy de
begrafenissen in Enschedé, het drinken onder
de kolensjouwers in Breda.
Zoo konden wij. voortgaan. Maar een beknopt
verslag als dit kan niet meer zijn dan een over-
zicht, rfat overzicht spreekt wederom' van voor-
j uitgang, ja, maar toch, daar moet nog veel meer
j kracht ontwikkeld, wil het succes meer even
redig zijp aan den omrvang van het kwaad, dat
wij bestrijden.
Laten wij allen het onze doen, om onzen Bond
hechter en sterker te maken, om den strijd tegen
't drankmisbruik steeds meer en meer t.e doen
worden een strijd! tevens vóór de gezondheid,
vóór het verstand, vóór de ziel, vóór liet gezin,
i vóór de maatschappij 1
Broederschap van candi
d a a t-u obarisseii. Te Almeiloo werd
j Maandag de 52e jaarlijjcsche vergadering van
do Broederschap van caindiidaat-notarisseu in
Nederland, geiüouden in do „Sociëteit tot
NiUib eox V er maak" en geopend door den voor-
zatter, den heer P. C. van der Way en Piet-
terszein, te Amsterdam. In een terugblik op
i jj-et vorige congres te 's Gravenhag© zedde
Spr. te kunnen mededeelen, dat het wetsont-
werp tot wijiz.igi.ng der .vet op het notaris-
I ambt, naar hem t oore kwam, vrijl spoedig
zal worden iingedjetnd.
Het rapport omtrent de uitbreiding der
notarieele standplaatsen is den minister vani
justitie aangeboden, en is thans in behan
deling. Uitdrukkelijjk is den minister ver-
zoicuit, indien dei uitbreiding plaats heteifti,
daarvan vooraf kennis tö geven, opdat alle
candidate©, kunnen mededingen. De minister
heeft zulks toegezegd. Het verslag omtrent dé
zaakwaarneming in Limburg is den minister
van Binnenlandsche Zaken aangeboden.
Daarna was het woord aan den heier mr.
j J. P. S. Gualthérie van Weezei, advocaat
en candid aat-not.aris te Dleventejr, 'ter inlei
ding van de vraag: „Is de aianspraifceilij|k-
beid van den notaris voor onreiohtmiatigje
daad en nalatigheid voldoende door de wet
j geregeld, en zoo neen, hoe behooren dan 'de
desbetreffende bepalingen te worden geiwijj-
rigd of Cen) uitgebreid?''
j Aan het debat over deze rede nomen deel
I prof. Treiub, mr. Van Goudoever on dé heer
De Wijn, waarop die inleider heeft geant
woord.
Tot lid van het hoofdbestuur werd gekö-
zen mr. H. W. Helletma, oandidJaat-notaris
to Dantum awom&e.
i Uit het jaarverslag, uitgebracht door den
secretaris, den heier Van der Veui te 's Grar
venhage, bleek dat in het afgeloopon jaar het
ledental steeg. Het „Weekblad vioor privaat-
reicht, notaris-ambt en registratie", bleef on-
der de uitnemende leiding van mr. Van.
Goudoever en prof. mr. Hamaker, zijfn.' ouldien
roemrijken naam handha- en.
j De BroeTTr'rihap telt thans 3 ©ereleden, en
I 1984 gewone- en buitengewone leden.
I De rekening over 1993, sluitend© met een
batig saldo van f 1164.84 werd goedgekeurd)
en daarna de begrooting over 1904, sluitend©
met f 11,375, vastgesteld. De volgend© al'g©-
meene vergadering zal te Nijmegen wonden
gehouden.
i Na afloop der vergadering had een ge
meenschappelijke maaltijd plaats.
Bevordering der pluim-
veeteelt. De Vereeniging ter beVorde-
I ring der pluimveehouderij en tamme konij
nenteelt in Nederland, heeft Maandag haar
eerste congres ta Groningeni geopend'.
I D'e Voorzitter (van het congres, de heer
iC. L. W. Noorduyn, ging in het koert de
geschiedenis der vereeniging na. en deelde
melde, dat ziji thans 3200 leden telt. In
iedere provincie is een afdeeling, terwijl da
vereeniging, die zich naar Sprekers meening
bözig 'houdt met de bevordering van een,
winstgevend laudboulwbedrijl, 'bovendien, 50
onderafdeellaigein befzit, 'Nadat Spr. den
commissaris der Koningin, den burgemees
ter van; Groningen ent den voorzitter van
het tentooustellingsibestuur, den, heer J. E.
Schoften, welkom had geheeteu, stelde hij
voor een telegram te zenden aan II. M. de
Koningin, waarin de leden, dankbaar waar-
deerende den steun van het Koninklijk©
Huis en de Regeesring, H. M. verzoeken hun
eerbiedige hul da wel te wilen aanlvaarden.
Dit voorstal! werd met algemeen©, instetoi-
mimg aangenomen.
Vervolgens leidda do heer F. de Haan te
Eefde (Zutfen) het eerste punt: „de voe
ding der hoenders" iu.
De tweede spreker was de heer J. Kooi
man, luitenant te Amersfoort, dia inleidde
het punt„Kunstmatig en natuurlijk
broeden."
De lieer Fr. Xavier von Wersch te
Sckarn'Maastricht, redacteur van de Veld
bode, hield eeni referaat oivep <1© konijnen
teelt.
Het congres werd daarna verdaagd tot
.Dinsdag, D© leden dineerden gezamenlijk,
op het tentoonstellingsterrein.
School- en Kerknieuws.
Notarieel Staatsexamen 410 Juli. Ge-
slaagd eerste gedeelte F. J. Bruinsma, te Bolfi-
ward J. W. Roeloffs Valk, te LTsselsteinE.
J. H. Wijnkes, te Utrecht J. H. L. Stassen,
te Westraten D. Maltha, te Schiedam.
Tweede gedeelte C. A. W. Beelaerts van Em-
michhoven, te 's-Gravenhage tA. J. P. Mer-
mans, te Teteringeu H. C. L. Klijnen, te Maas
tricht "H. G. Hoornsma Cannegieter, te 's-Gra
venhage J. Knegt, te Rotterdam'F. R. M.
Th. Gouverne, te Haaksbergen F. A. van Bre
da, te 's-Gravenhage O. Plantenga, te Zwolle
H. A. Dekker, te 's-Graivenhage, en S. J. Smit,
te Kampen.
Examens Rijks-Landbouwschool Wagenin-
gen. Eindexamen Iloogere 'Burgerschool. Ge
slaagd L. V. Alsdorf, O.-JndiëW. Baljet,
•BennekomW. (Bosman, WageningenA. R.
Bouwer, idemW. v. d. Haar, O.-Indië D.
König, Wageningen Sj. Kuiper, Stadskanaal
W. J. ten Oever, Assen J. C. Camper Titsingh,
Wageningen I). A. v. d. Weide, idem P. 0.
v. d. Wolk, O.-Indië. Afgewezen 2,
Tuinbouwschool Wageningen. Van de le naar
de 2e 'kl. van den wetenschappelijken cursus
slaagden de drie candidate», de h.h. R. P. Bont
huis, Zuidhorn,A .M. Sprenger, Middelburg,
en K. Volkersz, Oude-Pekela.
Examens Rijks-Landbouwschool Wage-
niiDgen. Eindexamen Hoogere Land- en Boscb-
'b on iw school. Nederland scire afdeeling. Ge
slaagd H. Lindeman, Wierden G. Meijer,
AmersfoortB. H. E. (Rood», Middelstum.
Indische afdeeling. Geslaagd Th. Etty, Arn
hem A. v. Gelder, AmersfoortW. A. Horst,
TernateIA. Los, ZoeterwoudeL. Ludolph,
Wageningen J. J. Paerls, DelftA. Versteegh,
Passman (Java); J. S. van Vrij'berghe de Co-
ningh, Den BoschS. K. Wieling, Kuijpe. Te-
ruggetrokken. 1, afgewezen 13.
