v. aoo. Zaterdag 23 Januari 1904. BUITEN LANDT FEUILLETON. Praatje over oude en nieuwe Knnst. jHHrgHIIg. AMERSFOORTSCH DAGBLAD. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Amersfoortf 1.25. Idem franco per post- 1.75. Afzonderlijke nummers- 0.05. Deze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Advertentiën, raededeelingen enz., gelieve men vóór 10 uur 's morgens bij de Uitgevers in te zenden. Uitgevers: VALKHOFF C». Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66. PRIJS DER ADVERïENTIÈN: Van 15 regels f 0.75. Elke regel meer- 0.19. Groote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot bet herhaald adverteeren in dit Blad by abonnement. Eene circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. Kennisgevingen. De Burgemeester van Amersfoort, Gezien artikel 41 der gemeentewet, Brenet ter kennis van de ingezetenen, dat de Daad dezer gemeente zal vergaderen op Dins dag, den 26. Januari aanstaande, des namid dags te 1^ ure. Amersfoort, den 22. Januari 1904. De Burgemeester voornoemd, WUYHBB6. De Burgemeester en Wethouders vau Amers foort, Gelet op artt. 6 en 7 der Hinderwet, Brengen ter kennis van hot publiek, dat een door A. van de Weg ingediend verzoek, met bij lagen. om vergunning tot het oprichten van eeno bewaarplaats van benzine in het perceel alhier gelegen aan de Langestraat no. 25, bij het kadaster bekend onder sectie E, no. 2799, op de Secretarie der gemeente ter visie ligten dat op Donderdag, den 4. Februari aanstaande, des voormiddags te half elf uren gelegenheid ten Raadhuize wordt gegeven om, ten overstaan van het Gemeentebestuur of van een of meer zijner leden, bezwaren tegen het oprichten van de in richting in te brengen. Amersfoort, den 21. Januari 1904. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Secretaris, De Burgemeester, B. W. Th. 9ANDBJ2RG. WUYTIERS. Politiek Overzicht Oe crisis in het uiterste Oosten. De optimistische stemming Ihoudt aan. Het is nu Ruslands beurt oan te antwoorden iai de oorrespomden/tae tusschen Rusland en Jar pan, die zoo lang reeds gaande is. Maar het wachten cup dit antwoord geeft ditmaal geen aanleiding tot vermeerdering van de span ning. Het. uitblijven van het antwoord wordt toegeschreven aan de overleggingen, die thans in gang zijn, waarbij Rusland de partij, is, die «ene tegemiocitkoimierwle gezindheid aan dien dag legt, terwijl Japan 't met zdöh zelf nog niet eens sok.ij|nt te zijn, o'f Rusland's geneigd heid. tot. het (doen van coinoessiën. v'er genoeg gaat ortii er mieo genoegen (te nemen. Tot ver klaring daarvan wordt opgemerkt, dat Rusland meer en meer tct het inzicht komt, dat het niet voldoende is toegerust tot den oorlog. In. dat geval is het zeker beter geen oorlog te beginnen Jaimaner alleen, dat het zoo lang heeft moeten duren, voordat dit inricht rich baan brak. Het antwoord van Rusland heet nu te rijn opgesteld eai goedgekeurd het zal dus nu wel spoedig in handen van de Japansohe re geering rijn. In ajwa-diting daarvan verdient een artikel de aandacht van den gewezen minister van buitenlandsche zaken in Frank rijk', Gabriel Hanotaux, waarin wordt uiteen gezet, dat er argumenten rijn van nog heel wat meer kracht dan het niet gereed zijn tot den oorlog, die zich er tegen verzet'ten om den oorlog in het uiterste Oosten te begin nen. ..Samenwerking, geen strijd," zegt de heer Hanotaux. behoort het leidende begin sel van Rusland en Japan te zijn. Hij; gelooft, dat rij zullen eindigen met dit te erkennen de logica der feiten zal hen tot die conclusie leiden. Hij schrijft: Wij rijn getuigen van het vierde bedrijf van een drama, waarvan de Chineesch-Japansuhe oorlog het eerste be drijf was, de Russische bezetting van Port Arthur het tweede en de opstand vau de Boksers het derde. Na het einde van het eerste bedrijf, toen Japan zegevierend uit den strijd te voorsahijn kwam, geloofden velen, dat China onherstelbaar geruïneerd was. Maar do wereld in het algemeen, en Japan in het bijzonder, hadden er groot be lang bij om China's ineenvallen te voorko men. Sedert is Japan China's opvoeder ge worden en China Japan's gedweeë leerling. Terwijl de Europeesahe staten ziak „uit zetten" in andere deelen van de wereld, zette Rusland gesteund door rijm bondgenoot schap met Frankrijk rijn weg voorwaarts door Arië naar den Oceaan voort, en gebruik te den spoorweg als wapen om vooruit te komen. Het bezit van een vrijhaven aan den Grooten oceaan was eene noodzakelijke voor waarde "bii deze uitbrcidingspolitiek Maar even noodwendig bracht. zoo betoogt de Schr.. de bezetting van Port Arthur de be zetting van Maradsjoerije mee. Hij geeft niet aan hoe de aanspraken van andere natiën moeten worden verzoend met de Russische bezetting; daarvoor moet dc diplomatie de oplossing vinden. Hij erkent echter, dat de toestand ernstig is. .,Het noodlot heeft de beide staten, Rusland en Japan, den eiland- staat en het continentale rijik, tegenover elkaar gebracht. "Volgt daaruit nu, dat rii samen moeten vechten?" De heer Hanotaux beantwoordt deze door hem gestelde vraag aldus„Het zou eene daad van krankzinnigheid voor bedden hunner zijn, een oorlog met elkaar te be ginnen voor hunne regeeringen zou het neerkomen op eene belijdenis vau onmacht, voor het overige zou het beteekenen ver wikkelingen zonder einde en ondergang. Dit weten de Russische en Japausche regeerin gen beter dlan iemand. Zij doen hun uiterste best om den oorlog te vermijden... Belang en eer zijn in het geval van elke der beide mogendheden onvereenigbaar met den oor log. Een oorlog thans zou Rusland en Jar pan voor altijd tot onverzoenlijke vijanden maken. Een oorlog tusschem deze twee zou onvermijdelijk leiden tot de uitputting van beiden, en niet enkel tot het bezwijken van een hunner, want zijl zijn buren, en dit feit alléén reeds zou 't hun duidelijk moeten ma ken, dat zij zich bchooren Ie onthouden van de onherstelbare dwaling van eene gewapen de botsing. Stel, dat zij oorlog voerden. Na een of twee veldtochten zouden de staten, met uitgeputte krachten, zich tamelijk wel in den toestand bevinden, Waarin zij nu zijn. De Japanners kunnen Petersburg niet ver meesteren e<n evenmin de Russen Niphon. Do oorlog zou, gevolgd worden door tijdelijke wapenstilstanden en eindolooze herhalingen. De een'ge uitweg uit den bestaande» toe stand is vrede. En de vrede zou een bijzon der te waardeer en goed zijn voor Japan Want de Trans-Siberische spoorweg heeft Ja pan's havens gebracht binnen 21 dagen af stand» va,n West-Europa, d. i. minder dan de helft van den tijd, dio nu voor de zeereis wordt besteed." Ook uit een oogpunt van oen" zijn de beide staten aangewezen tot eene vredespolitiek Japan wegens zijn snellen vooruitgang in be schaving en Rusland omdat het de nieuwe eeuw heeft geopend met dc Haagsche confe rentie. De heer Hanotaux eindigt met eene opwekking aan de groote mogendheden om hunne vriemdschappe' ijke bemiddeling aan te bieden hij bes'uit met te zeggen Sa menwerking is de oplossing van loet geval tusscheai Rusland en Japan. Duitsehland. De Rijksdag heeft in eerste lering aange nomen het wetsontwerp tot verlenging van de wet, vaststellende de sterkte van hot leger in vredestijd voor den tijd van een jaar. In den loop van het debat deelde de minister van oorlog, vera Einem mede, dat hij in de begTOotingscommissiq over den in houd van de wet, bepalende dé vredessterkte van het leger in het volgende Ij aar mededee- lingen zal doen. Maandag vindt de tweede beraadslaging over de begroeiing van bin- nenlandsc-hc zaken plaats. België. .,Het Journal do Bruxelles", verneemt, dat dekoning der Belgen zich Woensdag naar Duitsehland zal begeven om een bezoek te brengen aan den Duitscheu Keizer. De Ko ning zal deelnemen aan de feesten, die dan te Berlijn zullen plaats hebben op 'a Keizers verjaardag. Frankrijk. In de Franscho Kamer verklaarde gisteren de min.-pres. in zijn antwoord «p de interpella tie over do uitzetting van pasmoor Delsor, dat h:ii de discussie binnen de eenvoudigste per ken zou houden, om do manoeuvres tegen te gaan van de nationalisten, wier opvatting van vaderlandsliefde even luidruchtig als op- snijderig is en uitsluitend ten doel heeft rich zelf op den voorgrond te plaatsen, ten koste van de regeering, die zich moet inhouden om redenen van diplomatieke welvoegeliji- hoid. Pastoor Dëlsor kwam: te Luneville om verkiezingspropaganda te voeren tegen den maire, die de mededinger was van den inter- pellant, den heer Corrard, bij de algeimeene vorkieringen en voor wien do heer Corrard ook op de mairie gaarne oen ander in de plaats zou zien. Men kan betreuren dat de prefect zich siiet heeft bepaald tot de bedreiging met uitzettingliiji had dan niet behoeven te gebruiker de voor een Elzasser zoo pijnlijk© uitdrukking Duitsch onderdaan," woorden, die een smartelijk contrast vormen tusschen onze edelste gevoelens en de werkelijkheid der feiten. Maar dc1 tekst van het uitzet- fcingsbesluit is dezelfde, die sedert 30 jaren in gebruik is. De minister-president haalde in, het ver volg van zijne rede de woorden aan, door Del sor gesproken over den Duitsohen keizer, en hij zeide verder„Gij riet wat dit voor een man is." De minister citeerde verder een ar tikel, getiteld„Loubet le miserable", een ander waarin de minister Pellet an een op lichter genoemd wordt en nog anderen, waar in de meerderheid vau de Kamer als een bende deugnieten wordt voorgesteld en waar in wordt gevraagd hoe lang de Franschen nog aa.n denx leiband zullen loopen van ..dien gemeenon, kerol." Die kerel was ikzeide de heer Combes. Ribot verweet den minister-president acht dagen te hebben besteed met het napluizen van dossiers om uitzettingsbesluiten te vin- tien, die tegen misdadigers genomen zijn hij gebruikte iu zij no redo o. a, de woorden „weer wraak"' on ..valstrik," hetgeen tot, heftige protesten van de linkerzijde aanleiding gaf. De voorzitter merkte op, dat de woorden van Ribot alles overtroffen, wat tot dusverre was gezegd. Aan het einde van het, debat deelde de voorzitter mede. dat namens de linkerzijde werd voorgesteld eenvoudig over te gaan tot de orde van den dag. Verder waren verschil lende gemotiveerde motiën ontvangen. De minister-president verklaarde rich te vereenigen met dc eenvoudige motie van orde, die met 295 tegen 243 stemmen werd aangenomen De, zitting werd daarna gesloten. Op de Place de la Concorde werd des avonds om half zes eene door den patriottenbond op touw gezette betooging gehouden. Een stoet van driehonderd leden van den bond plaatste zich vóór het standbeeld, dat de stedemaagd van Straatsburg voorstelt, roepende„Leve de Elzas". Toen de betoo- gers daarop trachtten naar de Pont de la Concorde te aan, om rich te begeven naar het paleis van de Kamer van Afgevaardig den. kwam de politie tusschen beiden. Zij slaagde er in de betoogers uiteen te drijven. Deze beproefde telkens weer rich te verza melen, maar een sterke slagboom van agen ten belette de nationalisten hun plan ten, uitvoer te brengen. Ten slotte gaven rij het op en besloten te manifesteeren op bet plein, onder het geroep„Leve de Elzas". In den loop van den avond ging weder een stoet betoogers over do Place de la Con corde, onder het geroep van „Leve do El zas." De politie deed het plein ontruimen. Omstreeks zestig menschen werden gearres teerd, omdat zij weigerden door te loopen, maar er viel geen enkel incident van eenige be,teekenis voor. Rusland. Uit, Petersburg wordt bericht, dat de ge zondheidstoestand van Keaerin Alexandria Feodorowna verbeterd is H. M. kou gisteren voor het cerxst weer uitrijden. Oost-Azië. Over de crisis in het uiterste Oosten is officieel aan Reut's agentschap me degedeeld, dat, ofschoon er thans geen bepaald aanbod tot bemiddeling gedaan was, de J apanscihe regeering aan de regeeringen te Londen, Washington en Ber lijn te kennen gegevcu heeft, dat een der gelijk aanbod onaannemelijk zou zijn. De Japansohe gezant te Londen, burggraaf Bayashl, verklaarde in een interview aan. den vertegenwoordiger van| Reuter, naar aanleiding van de geruchten dat Japan ge neigd was zijne eisohen te wijprigen, <-'aó Ja pan van den bjginne een minimum gevraagd heeft, dat niet voor vermindering vatbaar is. Hayasbi zeide verder nog, dat hij geen geloof hechtte aan do berichten, dat Japau sche troepen in Korea geland zouden zijn. De Morning Post verneemt uit Tsjifoe van 22 dezer, dat, naar gemeld wordt, 12.000 Japanners te Masampho aau land gegaan rijn. De Telegraph, verneemt uit Tokio: Tele grammen uit Seoel en Chemulpo aan do Jiji Shirupo melden, dat de Koreaansche mi nister van oorlog met een Engielsohe firma contract gesloten heeft nopens de levering van 10.000 gewerenDe benoeming van ge neraal Schiji tot Japansch attaché wordt be schouwd als veelbeteekenend. De Daily Mail ontving uit Sjanghai be richt, van 22 dezer, dat er volledige over eenstemming verkregen is tusschen China en Japan. In liet geval van een oorlog zullen 50.000 goed bewapende Chiueezen klaar zijn voor den dienst. De Daily Mail verneemt uit Seoel van 22 dezer, dat Gujongik benoemd is tot waarne mend minister van oorlog, op aandrang van de Russisch gezinde partij. Volgens telegrammen aan de bladen uit Nioetsjwang, via Peking, dd. 20 dezer, zijn 6000 man Russische soldaten den 19en Ni oetsjwang binnen gekomen. Zuidwest-Afrika Volgens gisteren nacht uit Swakopmund ontvangen telegrafische berichten zijn eer gisteren per spoor nog uitgezonden 29 ma» van de kanonneerboot Habicht met een machinegeweer en eun re vol ver kanon. Deze afdeeling heeft Karibib bereikt. Het stationsgebouw in Obabis is verwoest. Met het herstellen van den spoorweg aan de andere zijde van Karibib is begënnen. In een patrouiLlegevecht bij Kubas ds een onderofficier gewond. Een aantal inboorlin gen moeten daarbij gevallen rijn. Uit Omaruru zijn berichten ontvangen van den 18en, volgens welke de bezetting daar 50 geweren telt; rij heeft zich goed verschanst en hoopt rich te kunnen staande te houden. Over de colonne-Zülow heeft men te Öwaköpmund volstrekt geen bericht. Allerlei vVolgens een bericht aan de Parijsche Univers weid bij opgravingen op de Via Sette Chiese, niet ver van San Paolo bij Ro me, de oudobaailica San Felice ont dekt Op de wanden bevinden rich goed be- jiHbif geblevene frescen, overeenkomende fü^die in Santa Maria Antiqua aan net fo rum. vEen telegram uit Schenectady (Ver. Staten) meldtDo New-York Central Rail way en de General Electric Company Heb ben besloten proeven met eloctrische locomotieven te nemen. Zij willen de in Duitsohland op bet traject BerlijnZoesen verkregen resultaten ook trachten te berei ken en zoo mogelijk trachten te overtroffen. vDe vorst van Monaco, die op het oogenblik in Parijs vertoeft, teneinde daar aan de Sorbonne een leerstoel van Oc&- anografio te verkrijgen, rverlülaardo tegen over een interviewer op de waag, waarom hij met Nieuwjaar zijn leger afgedankt had en nu „vorst zonder leger was: „Er waren in Monaco slechts eenige dozijnen soldaten, die men „garde" noemde. Deze dappere luid- jes zullen zich thans niet meer vervelen; ook zijn rij door mijn besluit niet broodelooa ge worden. Zij doen op het oogenbik als gen darmen bij de openbare veiligheid dienst." Dë vorst hoopt dat rijn voorbeeld door andere mogendheden gevolgd zal worden. vAlcohol en levensduur. De Engelsche lcrvonsverzekeringsmaatschappijieu houden de polissen van matige drinkers en van geheel-onthouders gescheiden en op deze wijze is het mogelijk na te gaan-, hoe het met deze beide soorten van verzekerden af loopt. ,La médecine moderne" deelde dien aangaande eenige cijfers mee. ontleend aan eene studie van Laurence Irwell, die merk waardige uitkomsten heeft opgeleverd. De „United Kingdom and general provident In stitution" had, op grond der sterfte-tabellen berekend, op de polissen dor matige drinkers in 37 jaren tijds voor 12,166 overledenen 2,815,518 p. st. te moeten uitbetalen. Er zijn slechts 11,654 van hen overleden en de uit- keering bedroeg 2,674.197 p. st. De werke lijke sterfte was dus 95.8 pet. van de bere kende. Voor de geheel-onthouders moest, op 6625 polissen 1,524,769 p. st. worden uitbetaald, terwijl berekend was, dat op 9236 polissen 2.217.606 p. st. zou verschuldigd zij». Hier II. Wat mij in den meuweren tijd' aantrekt, dat is onze kunstik meen op te merken, j dat de toepassing daarvan met reuzenschre den vooruitgaat, en ik zou dien vooruitgang misschien nog niet zoo waardeer en, indien ik daar niet in terugvond de aanbidding voor het oude Met nieuwere kunst worden natuurlijk niet bedoeld de schilderijen en bouwwerken in zooaJs men het voor 't gemak maar foutief blieft te dnik ken „Tooropstijl", of schoon Toorop aan dat would-be artiestesrig gedoe al even vreemd is als Rembrandt, maar ieder kent wel de gebogen, gewrongen, wirwarrelendo lijnen van den zoogenaamde», nieuwen stijl, uitgeoefend dooi- pseudo-kuu- stenaars. die denken ook „nieuw" te zjjin, als zo 't nieuwe maar brachten na te boot sen vandaar het verschijnsel, dat men in een t,weo-gu 1 de 11 s !>azaar even goed inktko kers. klokken, albums, portretlijsteu, enz., enz., vindt met toegepaste nieuwe kunst, als in die magazijnen, waar men, voor een se rieus opgevat kunstvoorwerp minstens tien maal zooveel moet betalen. Zelfs in die ern stig doorgevoerde nieuwe kunst is de aan bidding van het oude weer te vinden. Zie naar dë in lood1 gevatte kleine ruitjes, al zija dan ook de teekeningen daarop ge- styleerde bloemen in flauwe, zachte kleu- reu, in plaats van de be-lden der heiligen met do blauwe en roode of hel-paarsche ge- waden, zooals men zo in oude kerkramen ziet. Toch heeft de oudheid ons nog heerlijk bewaarde bloem- en arabesk brandwerk nagelaten. Indien we slechts even willen den ken aan de prachtige rozetrvormige ramen aan beide einden der Notre-Dame to Parijs. Het ééne. boven den ingang, is oud, het an dere modern, en zelfs een leek kan waai'ne men dat het cude verreweg dé voorkeur ver dient. Laten wc eens verder zien. Do symboli sche dieren, aangebracht aan de gevels van huizen, villa's enz vooral veel door Berlage toegepast herin neren ons zonder dat we ons bizcudcr daarvoor behoeven in te spannen aan do gewoonten der oude volken, vooral aan de Egypteuaren, die op de hoeken hunner woningen niet zelden dë beelden plaatsten van do hun heilige vogels. En het, is immers een der kenmerken van die schoonst© aller bouw stijlen, den gotliischen, dat dc uiteinden dor ver buiten het gebouw uitstekende goten, altijd eêti fraai gebeeldhouudcn hals en kop vertoonden van een of ander dier. Een ander verblijdend verschijnsel is, dat, zij het ook wat, gewijzigd, de oude trapjes gevels uit de 16. en 17 eeuw. tot ons terug- kccrcti. Een twintigtal jaren geleden bouwde men, vooral in de groote steden, de straten als waren de woningen geriefelijke kazernen. Tien, vijftien huizen onder één kroonlijst, opgetrokken volgens één model, gelijkvormig zonder de minste uitzonderingdat gaf na tuurlijk een enorme eentonigheid aan de straat. Tegenwoordig is juist het streven om de huizen zoo verschillend mogelijk naast elkaar te zetten een uitstekend denkbeeld, mits dc stijlon niet al te ver uiteenloopen. Zoo is ft ook in de schilderkunst. Wie had breeder toets, feller licht da» Rem brandt, wie gaf, vaak in enkele vegen, zulk oen raak portret als Frans Hals, wie schil derde binnenhuizen als Steen? Want hoe klein de figuurtjes soms ook waren, geprie geld was er geen enkele. Onze moderne schil derkunst, waar zij werkelijk kunst is tracht zich te verheffen tct. de genieën der 17. eeuw Israels als nestor geeft ons in zijn brecde opvatting en behandeling veel mach tigs te zien, en er zijn cr onder de nieuwe re» bij wie we groote lichteffecten te zien krijgcu, al staan ze toch nog betrekkelijk ver af van den grooten Rembrandt. Toch is er een trachten om de w^eeke, grijze, vage tinten, welke we een paai- jaar geleden t© bewonderen kregen, in den ban te doen. Het, was een symptoom van degeneratie, zoo- als wij ze ook in onze letterkunde hebben kunnen opmerken. We weten allen nog wol uit onzen school tijd, dat de dichters en schrijvers van die 16. cn 17. eeuw tot. de onvervalschte realisten be hoorden. Zij zeiden alles vrij wel zonder om wegen, zooals zij, het bedoelden, zelfs in dier voege, dat. en kolt» spelen va» Breêroo in onzen, toch waarlijk niet al te preutsclien. tijd, om die reden on op voer baar zijn. Ik herinner me nog heel goed, hcc Buskon Hnet's „Lidewijtfe", en Vau Lennop's „Klaasje Zevenster" in ouzo jeugd voor ..schandalige" ljoeken golden, waarover men goed deed zelfs nooit to spreken, laat staan te lezen Zij waren de ccrsto vruchten van een realistische kunst na den tijd van mini of meer gezwollen romantiek, waarin da deugd lieloond, hef, kwaad gestraft werd, waar kuiscbe liefde en verder alle menscho- lij.ke deugden tot onderwerp dienden aan de schrijvers, die bovendien een vruchtbaar veld hadden in de oorlcgen. in de geschiede nis der dikwijls troebele dagen, welke nog niet zco heel ver achter hen lagen. Nü vinden we „Lidewijde" en „Klaasje Zevenster" niets meer dan de voorloopers cencr nieuwere richting en als zoodanig be langrijk in him soort. Bizondcr hoog staan ze als kunstwerk geen van beiden. Het rea-^ lism© is gestadig toegenomen. We vinden de werken van Breêroo, Cats, zelfs die va» Von del lner en daar plat, maar nergens stootend, vooral omdat we weten, dat deze werken iinoit werden .geschreven met, het doel om lezers of toehoorders te prikkelen, wèl om een rake zedcschildering van di© dagen t© geven en deze to hekelen Daarom was dat vèr doorgedreven realisme dikwijls noodig. Do groot© realisten onzer dagen, Enule Zola, bij ons Heijermans, hebben de wereld willen leeren door hun realiteit. Ze hebben ons leemten en wanverhoudingen, misstanden in de maatschappij willen aautoonen, en door ze ons te doen zien in gansoh hunne afschuwelijke naaktheid, ons willen opwek ken ze te verbeteren, op te beffen uit 't. maatschappelijk bestaan. Maar zo gaven (cn Heijermans geeft.) ons nog meer dan realis me, namelijk heerlijke proza, ongeëvenaard! in de geschiedenis der leitoren. Natuurlijk dat ook de tooneeliitteratuur dio oramekoer ondervond. D© treurspelen van Vondel rij» nog evenmin vergeten als de oude klassieken der Franschen. Een paar jaar geleden deed ons de Nederlandsche Too- neelvereeniging genieten van Brecroo's „Spaansche Brabander". Dat, was uit de oude doos. En. in onze» tijjd? Wie wordt niet ge boeid door een stuk van Heijermans, realis me bij uitnemendheid! Met, de tooneelletter kunde naan ook liet tooneelspèl eeno wen- ding. O! hoe goed herinner ik mij uit mijn jeugd de opvoeringen va» de redcrijkerakar uiers, die langzaam maar zeker rijn ver kwijnd. toen de tooneelgezelschappen van vakmenschen talrijker werden. Toen ik reeds zelf kinderen had, werd ik diep geroerd door stukken als „de Twee Weezen"; „Michel Strogoff of de Koerier van den Czaar", die destijds toch als producten vau kunst gol den. En liet spelMannen met rollende oogen en bulderende stemmen, die de ris geregeld tweemaal te lang uitspraken, die onder de hevigst© aandoeningen des levens, zelfs on der moord- en doodslag, niet vergaten, dat ze minstens twee derde van hun gezicht naar het publiek moesten keeren. Zelfs de versla- gene wierp, op 't punt- van 't aardsohe met hemelsche te verwisselen, nog een sterven-- den. sinachtendcn blik in de zaal. De vtou-* wnen jammerden en galmde», met, geheven armen en hijgende boezems Nu heeft dat allee plaats gemaakt- voor realisme, lief, natuurlijke. Men speelt alsof daar geen zaal vol publiek luistert. Men acteert met elkaar, de t-oonoelen spelen zich af tusschen hen. het is een onder-onsje, ea juist daarom krijgen w© des te meer den in druk, dat, daar een brok „leven" voor ons wordt afgespeeld, dat ons te heviger pakt, wijl wo door het natuurlijke spel dë illusie krijgen van werkelijkheid. Er is in de toonoclwereld echter iets, dat weinig vooruitgaat; ik spreek van onze Opera- niet de prachb-opvoeringen van Bay- reuth en New-York, niet van het decoratief

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad | 1904 | | pagina 1