Uit den omtrek.
familie volgden in gala-hofirijtuigen het stof
felijk overschot tot aan het station.
De Prinsesjes van Bentheim rijn giste
ren voormiddag .vergezeld door de Koningin-
Motder, in de Koninklijke stallen aan den
Prinoesscwal de in dat gebouw bewaarde
gouden koets gaan bezichtigen.
Twee der te 's G rave nil age vertoevende
Prinsessen van Bemtheini woonden gisteren
avond in den schouwburg de opvoering bij
van „La fiancée de la mer."
Minister Kuyper is Woensdag avond
in de residentie teruggekeerd.
Op 6 April 1904 rijn tusschen Neder
land en Frankrijk de twee volgende verdra
gen gesloten, te weten het eene te 's Graven-
nage. betreffende telegraafkabelverbindingen
tusschen de wcderzijdsche koloniale bezittin
gen in Azië, hot andere to Parijs, strekkende
«»m liet beroep op het Permanente Hof van
Arbitrage tot. beslechting van sommige ge
schillen tusschen do Hooge contracteerende
Partijen verplichtend te verklaren. (Stct.)
Do minister van Marine brengt ter ken
nis van belanghebbenden, dat Hr Ms. jwnt-
serschip Kortonacr, stationsschip in do Wcwt-
Indische wateren, 3 April 1904 te Paramari
bo i.s aangekomen, en aldaar eenigen tijd zal
verblijven.
De terugkeer van gemelden bodem naar
het station Curasao zal nader in <le Staats
courant worden medegedeeld.
M. H. C. baron du Tour te Brussel
zal benoemd worden tot tijdelijk opzichter 14j
den bouw van kunstwerken voor de kolo
uialc spoorwegen in Suriname
Men meldt aan de N. Ct-.
Do arrondiasemins-schoolopeieners hebben
van den minister van binnenlandsche zaken
op him bezwaarschrift, ingebracht tegen de
wï^e van verzamelen der gegevens voor een
statistiek van absoluut schoolverzuim, hun
door het Centraal Bureau voor do Statistiek
gevraagd, een afwijzend antwoord ontvan-
gen.
Wel werd een onderzoek in uifcrictht ge
steld. of in 't vervolg niet aan de bezwaren
der schoolopzieners kan tegemoet gekomen
worden.
Do vioe-consul der Nederlanden te
Great-Yarmouth is overleden. De waarne
ming van het vice-consulaat ia opgedragen
aan den heer Ch. N. Brown.
To Amsterdam is in den ouderdom
van 82 jaren overleden dr. I. Teixeira de
Mattos. Hij was onder meer geneeskundig in
specteur van Noord-Holland en had daarom
tot aan de opheffing van dat lichaam zitting
in den geneeskundigen raad Verder was hij
van 1873 tot. 1885 lid van den gemeenteraad
en van 1877 tot 1895 van de Provinciale
Staten.
De begrafenis van wijlen
baron Van Harinxma. De wethouders
der gemeente 's Gravenbage hebben gisteren
een bezoek van rouwbeklag afgelegd bij baro
nesse Van Ilarinxma, ca haar de gevoelens
van deelneming reeds geuit, in 's Raads rouw-
adret. bevestigd.
juo leden van den Raad zullen rich heden
morgen ten 10 uur aan het Staatsspoor sta
tion vercemgen ten eiride aldaar het stoffe
lijke overschot de laatste eer te bewijzen.
Namens den Raad wordt een krans op de
lijkbaar nedergclegd als een blijk van hulde
van de leden van het collegia aan hunnen
voorzitter.
Gelijk huldebetoon zal worden gebracht
door liet collegie van B on W.. dat door een
commissie uit rijn midden, bestaande uit de
hoeren De Wijs en Bevers, te Minncrtega
bij do bijzetting zal vertegenwoordigd wor-
den.
Met eerbiediging van een der laatste wen-
«chen van den burgemeester, zal bij rijn be
grafenis zooveel mogelijk de strikstc eenvoud
worden in acht genomen.
De hoofdcommissaris en de commissarissen
van politic te 's Gravenhage zullen mede ge
zamenlijk het hulsel van het hoofd der poli-
tio uitgeleide doen.
De Nationale Vrouwenraad van Ne
derland hield Woensdagochtend te 's Graven-
hago een zeer druk bezochte algeoneene ver
gadering onder voorzitterschap van mevrouw
A. E. van DorpVerdam, die in haar ope
ningswoord den wensch uitsprak, dat meer
dero v rouwen vereen i gin gen zich bij den Raad
zullen aansluiten. Uit het iaarverslag der
1 secretaree, mevrouw II. CopZeelt, uit
Delft, bleek, dat socialistisch© en katholieke
vrouwenvereenigingen zich nog niet hebben
aau geslotenhet aantal toegetreden veroeni-
gingen steeg met twee.
Iu het afgeloopen jaar bepaalden do werk
zaamheden van bet Dagelijksch Bestuur zich
voornamelijk tot de voorbereiding van hot
Congres voor Kinderbescherming, in samen
werking met mej. Marie Jungius. directrice
van het Bureau voor Vrouwenarbeid. Het
voordeel ig saldo bedraagt ruitn f 200.
De aftredende leden voor Nederland in de
3 internationale comités werden herkozen.
Rotterdam werd aangewezen als plaats
voor de volgende algemeen e vergadering.
Na conig debat werd met op 3 na alge
meen© stemmen aangenomen een motie van
mevr. F. de BeerMevers, om de Bockhan
del-com mi srio van het Congres voor Kinder
bescherming onbevoegd te verklaren geschrif
ten van een der tot den Nationalon Raad
toegetreden vereen i gin gen (N. Malthue.
Bond) niet in een Bockhandel op te nemen,
't Gold hier niet het partijtrokken voor de
beginselen van eeu of anderen Bond, maar
de handhaving van do beginselen, neergelegd
in de statuten van deu Ned. Vrouwenraad.
Mej. Wolf ton deed namens de Verven i ging
tot behartiging der belangen van de viouw,
te Rotterdam, een ovorstel oni, in samen
werking met andere vereen igingen een pro
test-vergadering in ..en Haag te beleggen
tegen het kon. besluit van 2 Maart jl„ waar
bij bepaald is dat alleen ongehuwde vrouwen
voortaan tot betrekkingen bij post en tele
grafie zullen worden toegelaten.
Het voorstel werd verworpen, boewei op
1 na alk» afgevaardigden vóór stemden
maar eenparigheid van stemmen werd voor
zulk een besluit vereischt.
Intusscben deed mej. Wolfaon ter verga
dering pogingen om, rij 't ook niet uitgaande
van den Vrouwenraad, toch de protestmee
ting te doen doorgaan.
In October 1905 viert de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam haar 25-jarig jubilé.
De vrienden dier instelling willen een bewijs
geven van sympathie bij die gelegenheid.
Een commissie heeft zich gevormd, die de
locale ooanitca oproept om de handen ineen
te slaan, can een bedrag van f 100,000 aau
directeuren ter hand te stellen.
Penningmeesters van dit oomité zijn de
heeren II. Dane, Haringvliet N.Z, 49 te
Rotterdam en L. G. Weisz, Westermarkt 21,
te Amsterdam.
Het Amsterdamsche politie
wezen sinds 184 4. Door den minister
van justitie daartoe aangezocht, heeft de
hoofdcommissaris van politie, de heer Hor
dijk aldaar, een overzicht samengesteld van
het Amsterdamsch politiewezen sedert 1844,
en in eeu dertigtal fotografie» door de hoofd
inspecteurs Batelt en Stof meel aanschouwe
lijk doen voorstellen, welke lichtdrukkeu in
oen groot ai fraai album, rijn samengevat
Dit album zal op verzoek van het uitvoerend
comité der wereldtentoonstelling binnen en
koio dagen rijn bestemming naar St. Louis
opvolgen. Hot album is van do Amsterdam
se ho kleuren, en het Amsterdamsche wapen
op het titelblad, voorzien en bevat o. a. af
beeldingen van politieposten, van telegraaf-
on telefoon kamers, wachtkamers voor politie
dienaars. cellen voor arrestanten, ambulan
ces. brancards, attributen en insignes van
politieagenten, inspecteurs en commissaris
sen. voorts fotagraiiën van enkele personen
on detachementen van onze politie te voet
en te paard. Hot geheel maakt een goeden
indruk. N. R. Ct.
De Hangsche brandweer. Uit
bet verslag omtrent de brandweer der ge
meente 's Gravenbage over het jaar 1903,
blijkt dat van 1 Januari tot en met 31 De
cember van dat jaar plaats luidden54
sell oor steen branden, 114 kleine binnenbran
den, 11 zware binnenbranden. 15 uitslaande
branden en 32 buitengewone branden, te za-
men 226 brandenbovendien waren er nog
71 branclgeruoLtenterwijl 221 maal uit bal
dadigheid. door middel van brandschellen,
noodeloos werd gealarmeerd.
Bij de 226 branden is 30 maal gebruik ge
maakt van de gewone slangen, zoodat dus
pl m. 87 pet. der branden met geringe hulp
middelen zijn gebluscht.
Ongeveer 19 pet. van het geheele aantal
branden ontstond door het branden van pe
troleum.
Aan politie-agenten en particulieren wer
den 176 premiën uitgekeerd als belooniug
voor eerste brandmelding.
De tijd beuoodigd vóórdat de eerste hulp
na ontvangst der brandmelding bij den
brand aanwezig was, heeft gemiddeld 6| mi
nuut bedragen.
De oefening der vrijwilligers had geregeld
plaats onder leiding van den commandant.
Bij brand werd dit jaar van het vrijwilli
gerscorps geen enkele maal gebruik gemaakt.
Het vaste personeel bestond op 31 Dec.
1903 uit: 1 commandant, 1 eerste brand
meester. 2 telegrafisten (van wie één tijde
lijk), 1 hoofdbraiulvracht le kl., 4 hoofd-
braudwachten 2e klasse, 2 machinisten, 1
brandwacht-hulptelegrafist, 1 brandwacht-
hulpmachinist, 1 brandwacht le kl., kraan-
draaier. 10 brandwachten le kl., 13 id. 2o
kl. en 17 id. 3e kl.
Do bloembollenvelden. Wan
neer het weer blijft zooals het thans is, ver
wacht men dat over ruim een week do vel
den rondom Haarlem in vollen bloei zullen
staan. Zondag den 17. April zal dan de bloe
mendag bij uitnemendheid zijn en zullen de
velden den schoonsten aanblik bieden.
Legaten. Door den heer B. Pluim-
ker, voor eeltige dagen te Groningen overle
den, rijn in 't geheel vermaakt de volgende
lqgaten, vrij, van successierechtAan het In
stituut voor doofstommen te Groningen
f 100,000; aan hot Kinderziekenhuis ,.W.
A. Sdiolten" aldaar, f 3000; aan het „Al
gemeen Collectantengezclsohap der Remon-
strantaohe Gereformeerde Gemeente" aldaar,
ten behoeve van: het Gasthuis en Onder
steuningsfonds, het Gasthuis en de Instel
ling tot verpleging van weezen f 3000 aan
«le afd. Groningen van de ..Vereeniging tot
opvoeding van halfverweesde, verwaarloosde
of verlaten kinderen in het huisgezin," ge
vestigd tc Amsterdam, f 3000aan de „Prins
Alexander Stichting", gevestigd te Bennc-
kom, f 3000 en aan de „Maatschappij tot op
voeding van weezen in liet huisgezin," ge
vestigd te Amersfoort (Zandbergen) f 3000.
(Pr. Gr. Ct.)
De Velserpont. Mei de pont te
Velsen worden in de laatste dagen geen proe
ven meer genomen.
Elke» dag wordt druk gewerkt aan het
veranderen van de los- en laadbruggen. Het
is gebleken, dat d<ae bij lagen waterstand te
steil lagen, en men hoopt nu dat bezwaar
uit den weg te kunnen ruimen.
Niet toegostano 1 Mei-be
toog i n g. Een door den Locuwarder Be-
stuurdersbond aangevraagde optocht op 1
Mei is, volgens liet Volk, door burgemeester
en wethouders van do hand gewezen, op
grond van het advies van deu commissaris
van politie.
Nachtarbeid voor bakkers.
Een referendum, gehouden onder de leden
van de coöperatieve brood bakkerij „De Voor
uitgang to Arnhem over het bestuursvoor-
stel om den nachtarbeid voor bakkers weer
in to voeren, is aangenomen met 60
tegen 2-3 stemmen.
Werkstaking. De werklieden,
bezig aan het zandverplaataen voor het tiieu-
wo emplacement aan het station Ede, heb
ben het work gestaakt.
Ze eischen 2 ets. loon meer per uur.
Voorde rechtbank te Zwolle
stond Donderdag terecht de heer B. Mees
ters, «and.-notaris te Avorecst, wegens op
zettelijae beleediging van den hoer B. Be
rends Bri. in eene vergadering van „9chutt«-
vaer". Beklaagde zou hem ongeschikt go
noemd hebben voor een bestuursfunctie we
gens oneerlijkheid.
Deze bewering werd mot voorbeelden ge
staafd.
Het O. M. kon na grondig onderzoek geen
vervolging wegens smaad of laster instellen.
Eenvoudige beleediging bleef over. Beklaagde
moet een bemoeial zijn en opvliegend '-an
aard. De eisch was 2 dagen gevangenisstraf.
Voor dezelfde rechtbank werd een overtre
ding van art. 10 der Ongevallenwet behan
deld.
Zekere H. J. Bos, werkzaam bij G. J. K.,
overkwam 22 Sept. een ongeluk tijdens zijn
werk. Hij kwam thuis en vertelde dat, zijn
patroon hem gevraagd had de ware toedracht
der zaak niet mede te deelen met het oog op
de Rijksverzekeringsbank, ^en dokter zou
hij dan vertellen dat hij op straat was ge
vallen aoor de gladheid.
Do man was behandeld door twee genees-
heeren. Beklaagde stond nu terecht- wegens
het verzwijgen van het ongeval en het geven
van een valsche voorstelling ten einde de
zaak te houden buiten de Rijksverzekering-
bank.
Het O. II. constateerde dat dit d© eerste
maal was dat een dergelijke overtreding voor
komt en eischte 2 dagen gevangenisstraf.
Oneerlijke departements
boden,. De Haagsoh© rechtbank veroor
deelde heden de twee boden bij het Dep. van
koloniën, wegens het als ambtenaar aanne
men van een gift van 10, wetende dat die
door hen gegeven werd om in strijd met
hun plicht te handelen, ieder tot 14 dagen
gevangenisstraf. Een gelijke straf werd op
gelegd aam den fabrieksvertegenwoor<iiger,
die aan bedoelde boden de gift ter hand stel
de, om hen te bewegen in strijd met hun
ambtsplicht te handc'en.
Aanstootelijke prentbrief
kaarten Het gerechtshof te Arahem
heeft do wed. M., d«x>r de rechtbank aldaar
veroordeeld wegens het et al core n van voor
de erbaarheid aanstootelijk aangemerkte
prentbriefkaarten tot f 5 boete subs. 8 dagen
hechtenis, van rechtsvervolging, op grond
daarvan, dat de onzedelijkheid der kaarten
niet is gebleken.
De N. Arnli. Ct. -verneemt, dat de ad
vocaat-generaal van dit vonnis in cassatie zal
gaan.
Gist ren is voor het gerechtshof te Leeu
warden behandeld het appèl van Heudrika
Ti vroedvrouw te Groningen, echtgenoot van
L. N., d«x>r de rechtbank te Leeuwarden
veroordeeld tot 2 jaar gevangenisstraf en ont
zetting uit het recht tot heb uitoefenen dei-
betrekking van vroedvrouw voor den tijd
van zeven jaren.
3 getuigen a décharge werden gehoord:
n.l. de heeren drs. Mees ten Oever en Hui-
zinga uit Groningen en professor H. Treub
te Amsterdam. De adv.-generaal vorderde
verni tiging van het vonnis wegens informa
liteit, en verder, dat het Hof opnieuw recht
doende bekl. zal vcroordeelen tot in clo eerste
instantie opgelegde straf.
Mr. Schaap uit Groningen pleitte vrij
spraak en vorderde onmiddellijke invrijheid
stelling.
Het Hof heeft bekl. op vrije voeten ge
steld.
L. C.
De moord, to Berlicum. De
rechtbank te 's Hertogenbosch veroordeelde
gisteren M. van der Aa te Berlicum, be
schuldigd van M. Bissels aldaar tc hebben
verm«>ord, tot eene gevangenisstraf van 8
jaar D eisch was 10 jaar.
Omtrent den kindermoord
te Berge ijk wordt nader gemeld, dat als ver
moedelijke medeplichtige naar Den Bosch is
overgebracht zekere H. v. d1. B„ oud ruim
60 jaren, woonachtig aldaar.
Een Millioenenjuffrouw.
Het O. M. bij de Bredasche rechtbank heeft
tegen de millioenenjuffrouw mej. Sachs twee
maanden gevangenisstraf geeischt wegens op
lichting van havermout.
Inbraak te Haarlem. Te Haar-
le mis hedennacht ingebroken in een win
kel op den Burgwal. Alles is doorzocht. Ont
vreemd is f 60.
Inbraak. Onder Zuid-Schalkwijk,
nabij Haarlem, is ingebroken bij den land
bouwer Hartgerink. Door het met- geweld
openschuiven van een raam werd toegang
verkregen allo kamers zijn doorloopen, alle
kasten doorzocht, doch men heeft zicih met
ecnig geld en een paar zilveren voorwerpen
moeten tevreden stellen.
Niemand van het talrijk© gezin had iets
gehoord.
Zoon kwajongen Op de Slaak -
kade te Rotterdam, maakte een li-jarige
jongen, die ruzie met een jongeren broer had,
zich zoo boos, dat hij zeide rich te zullen
ophangen. Dè daad bij het woord voegende,
nam hij een touw, klom op de tafel en hing
zich aan een balk op. Zijn jongere broertje
hielp nog een handje door do tafel weg te
trekken, waarna deze het aan zijne moeder
ging vertellen.
Spoedige hulp werd verleend, doch vier
buurvrouwen hadden de grootste moeite de
levensgeesten weer op te wokken.
Een droevig ongeluk geschied
de te Nijeveen bij het omhakken van oen
boom. Tengevolge van den sterken wind viel
de boom eerder dan verwacht werd, zoodat
«*-> landbouwer R. 9. er onder geraakte en
gedood werd.
Treurig on geval. Voor de Ein
derhaven had Woensdag een treurig ongeval
plaats. Do schipper van een aldaar liggenden
Duitse hen loodsschoener zette een boot met
vijf man uit. Door een zware zee sloeg de
boot om. waarbij de inzittenden te water ge
raakten. Twee werden gored, een werd ala
lijk opgehaald, terwijl de twee anderen nog
niet zijn teruggevon«len.
Woensdag avond half negen ontstond
brand in oen bovenwoning in do Dirk Lan-
genstraat te Delft. Een slangenwagen vau de
politie bluschte den brand, die rich aanvan
kelijk ernstig liet aanzien, voordat de brand
weer water behoefde te geven. Een 16-jarige
bediende van de duinwaterleiding, die meen
de dat men hom op het terrein van den
brand zou kunnen uoodig hebben er rich
daarom inderhaast erheen spoedde, zakte bij
aankomst ineen en was een lijk.
Door den storm kreeg de goede
renboot. van Helmond op Amsterdam het
Woensdag zoo te kwaad, dat men, om ver
gaan te voorkomen, do b«x)t op een zand
plaat in de Merwede liet loopen. Gisteren was
men bezig te probeeren de sleopbooten vlot
te krijgen.
De spraak terug gekregen.
Een jong meisje te Middelburg, dat sedert
eenigen tijd, als zenuwlijdster het vermogen
om te spreken had verloren schrok Woensdag
van een hondje, dat haar onverhoeds tegen
den rug sprong. Het gevolg was dat de
kleine eensklaps de spraak terug kreeg.
De Amsterdamsche correspondent van
de „Leeuw. Ct." verhaalt liet volgende als
met eigen oogen gezien
De tram was vol en ook de plaatsen op
het achterbalkon waren bezet. Een burger
vrouwtje wilde nog mee.
„Alleen v«5órop is nog plaats", riep de
conducteur. Het moedertje keek hem met
groote oogen aan. „V«5órop, vóórop", her
haalden een paar stemmen. „Ja, ja", gaf het
vrouwtje terug, „maar nou er geen paard
meer is, mot je maar weten, waar je vóórop
zoeken moet".
De Gemeenteraad van Utrecht verga
derde gisterenmiddag. De voorzitter deelde
0. a. mede, dat door B. en W. tot commies-
redacteur ter secretarie benoemd "was mr. J
P. Fockcma Andraea.
Na de mededeeliugen ging een aantal voor
drachten van minder belang onder den ba
nier door.
Eerst punt 18, een voordracht tot wijzi
ging van de verordening betreffende de
straatpolitie, gaf aanleiding tot debat. Do
•voordracht strekte o. m. om het etaleeren
van koopwaren op stoepen strafbaar te stel
len en op alle overtredingen een straf te stel
len van ten hoogste zes dagen hechtenis of
ten hoogste f 25 boete.
De heer Serton had hiertegen veel bezwaar
Zoon winkelier, die iets misschien nog wel
op zijn eigen stoep uitstalde, in de gevange
nis te werpen, dat was hem a.l te draconisch.
Waren die stoepeu wel als openbare weg te
beschouwen? Of zij'n zijl eigendom van de
aanwonenden
De heer Akkermans wees er op dat zelfs
het ophangen van een deken aan een gevel
strafbaar was.
De heer Das deelde mede dat er een stroo
niing onder de winkeliers was om dat uit
stallen op stoepen na te laten.
De voordracht werd ten slotte goedge
keurd.
Elvenzoo werd goedgekeurd een voordracht
tot wijziging van de verordening op de tap
perijen en koffiehuizen, waarin bepaald wordt
dat het exemplaar der verordening duidelijk
leesbaar moet worden opgehangen en dus niet
ia opgeroloen toestand.
De kooplieden, die de Zaterdagavond-
markt op het Vreeburg bezoeken, zullen
voortaan een vaste standplaats krijgen.
De voordracht waarbij B'. en W. een cre-
diet vroegen ter verdere afwerking van de
ix' ©uwe begraafplaats, o. m. van f 65C om
gordijnen eu een huif op te hangen in de
rotonde van het ontvanggebouw, omdat die
zoo sterk resonneert, ondervond bezwaar.
Men achtte het beter eerst eens proeven te
nemen hoe de accoustiek verbeterd kon
worden.
De bewuste post werd .met 23 tegen 7 stem
men geschrapt.
B en W. werden gemachtigd om over te
1.-aan tot de aanbesteding van het kabelnet
voor de electrische centrale, waarvoor de kos-
t en geraamd worden op f 240.000.
Tot veel discussie gaf de voordracht betref
fende de bepalingen omtrent maximum-ar
beidsduur en minimum loon aanleiding.
De heer Oudegeest, die hierop reeds
vroeger een tweetal amendementen had inge
diend, was afwezig en had een brief gericht
aan den voorzitter om deze zaak aan te hou
den. omdat hij er gaarne bij zou willen rijn,
aan welk verzoek de voorzitter echter niet
kon voldoen.
Het eerste amendement strekte om gedu
rende de .maanden October tot en met Maart
den werkdag te beperken tot 10 uur. Uit de
ingewonnen adviezen uit de werkliedenlcrin-
gen waren B en \V. tot de overtuiging ge
komen, dat die beperking niet noodig was,
daar toch réeds in den regel korter werd ge
werkt.
Dit amendement werd tna discussie verwor
pen met 23 tegen, 8 stemmen.
Het tweede amendement betref het loon
De heer Oudegeest, wenschte een loonsbepa-
lin.g, welke ©enigszins afweek van dit welke
na veel overleg tusschen de «atroons en de
werklieden tot. stand gekomen was en volgens
welke de loonen met 1 Mei a. s. met 1 cent
per uur zullen worden verhoogd.
B en W. stellen voor de loonen te bepa
len zooa's rij volgens die overeenkomst nu
waren, om af te wachten of de verhooging
met Mei algemeen zou worden toegepast.
Dan zou do gemeente weer kunnen volgen.
Ook dit amendement van den heer Oude
geest werd verworpen en wel met 27 tegen
2 stemmen.
De regeling van B. en W, werd goedge
keurd.
Hierna hadden eenige benoemingen plaats.
O. m. werd benoemd tot leerares in do vrou
welijke handwerken aan do H. B. S. voor
meisjes, mej. J. H. C. Middendorp te Gro
ningen, op een jaarwedde van f 1000
Ten slotte hield de heer Do Louter
een interpellatie. Hij vestigde de aandacht
van B. en W. op de circulaire van den mi
nister van binnenlandsche zaken in zake de
b moeiingen der gemeentebesturen tot steun
van de Volksweerbaarheid en vroeg wat B.
on W. te dien aanzien zullen doen.
De Voorzitter zeide overweging van
die vragen toe, dooh stelde al dadelijk op
den voorgrond, dat zaken, 's lands defensie
betreffende, door do rijksregeoring moeten
worden bekostigd.
Phllologen>congre8 ti Utrecht.
aIn de algem. vergadering van gisteren
hield prof. K. Kuiper eene rede, getiteld:
„De Dageraad van den hellenistische renais
sance te Rome".
Spreker Degon met er op te wijzen dat
de benaming „renaissance" die ons den glans
der humanistische herleving van kunst en
letteren in de 15e eeuw voor den geest
brengt, te veelbelovend is ter kenschetsing
der periode van nieuwen bloei in het belle-
nisnid, wier aanvang in de dagen van Augus
tus hij: gaat bespreken. Afgezien echter van
dien te weidsch klinkenden doch nu eenmaal
gebruikelijke» titel, is die herleving ook
uit algemeen literairhistorisch oogpurt hoogst
belangrijk.
Zij geeft ons het zeldzame schouwspel te
zien van een cultuur-herlevend op een rnde-
ren dan den vaderlandsclien bodem. Intus-
scheu was zij zooals spreker door een
vluchtig overzicht van de ontwikkeling der
letterkundige en religieuso beschaving van
het o-ude Rome in het licht stelt, langzaam
maar zeker voorbereid. Op den drempel der
Romeinsche literatuur ontmoeten wij het hel
lenisme, een hellenisme echter dat de natio
nale elementen niet verstikt-, doch verheft.
De Grieken-bestrijder Cato is in zijn arbeid
een hellenistLucilius doordrongen van hel
lenistische wetenschap is met dat al een echt
Romein.
Ook in eene latere periode, in Cicero's
tijd, als bij de Romeinen de op kennis berus
tende belangstelling voor Hellas veel sterker
is geworden, blijft die zelfstandigheid. Het
hellenisme der eerste eeuw heeft in poëten
als Lucretius, Catullus, of Varno niet slaaf-
sche navolgers der Grieken gekweekt, doch
woordvoerders eener grae«x>-romeinsche litera
tuur, a.e het beste van hetgeen beide volken
bezaten tot nieuw leven bracht. Van die lite
ratuur, die in haar geheel protesteert tegen
de gedachteloos herhaalde bewering, dat de
Romeinsche letterkunde slechts eene imita
tie van de Grieksche zou zijn, is Cicero de
meest karakteristieke woordvoerder, eens
deels omdat voor hem meer dan voor -en
zijner tijdgenooten de keunis van Hellas'
oudheid propaodeuse is geweest, andexzijls
omdat hij in twee opzichten zelf in den ont
wikkelingsgang van het hqllenisme zelfstan
dig medewerkend is opgetreden. In de philo
sophie door zijne glasheldere interpretatie
m de elonquentie, toen hij, met woord en
daad positie kiezende tusschen de Asiaansche
en de Allische richting, zijne Romeinsch«»
taal maakte tot een nooit weer ge6ëvenaard
instrument van welsprekendheid.
Cicero's arbeid scheen te voorspellen, dat
weldra Rome gereed zou zijn, bet ontwakend
hellenisme te ontvangen, en het was als of
de belofte door hem gegeven in vervulling
ging door Augustus' principaat.
Het phïlhellenisme van dezen laat zich in
ééne daad, als in eensprekend symboolde
stichting van den echt Griekschen Apollo-
tempel op den Palatijn en de'viering der
door Horatius onvergetelijk geworden „Ludi
Saeculares" op die plek. Toch zou het nog
meer dan een eeuw duren eer van werkelijk
herleven der Grieksche literatuur sprake kon
zijn.
In de renaissance-verwachtingen, geduren
de den dageraad van dien zóó langzaam na
derenden dag gekoesterd, treft ons drieërlei
richting. In de kunst zien wij ten deele ree«ls
vóór, ten deele tijdens Augustus, een gezond
en eerlijk realisme optreden, eene geestvolle
niet louter anatomische belangstelling
in het lichaam, zooals die bv. duidelijk
spreekt in den heerlijken Torso van het bel
vedere. Gelouterd door reflecteernd gevoel
toont zich bovenal die kunst in het portret.
Iiier herleeft naast de oud-Grieksche vatbaar
heid voor indrukken eene vaardigheid het
voorgeslacht waardig, zich manifesteerend in
den uitnemenden arbeid van de „Ara. Pacis".
Trager is het ontwaken in de literatuur.
Diodorus Siculus voelt zich wel aangegrepen
door de groote ideeën der Stoa-, wanneer hij
zich zet tot het schrijven van de geschiedenis
..dier eene groote familie wier kinderen alle
de menschen zijn", en welker haard Rome is,
maar hij faalt geheel in de uitvoering van zijn
plan. Hetzelfde vonnis zou Dionysius van
Halicarnassus verdienen, ware hiji alleen liis-
toreograaf. Maar hij heeft aanspraak op on
zen dank, omdat hij in eene literaire waar
deering der oud-gricksche literatuur, hoezeer
verstoivst klassicist toch oorspronkelijk, de
brondslagen der aesthetisehe kritiek heeft
gelegd, en den weg heeft gebaand voor den
zeldzaam fijnen geest wiens arbeid is neer
gelegd in den „Tractatus de Sublimi".
In de wijsbegeerte eindelijk, al dankt de
theoretische philosophic weinig of niets aan
Rome, begint nieuw leven te ontwaken door
de ernstige, gezonde moraal der Stoici van
Griekschen zoowel als van Romeinschen stam.
Hunne prediking wekt levensernst door le
ve nswaardeering. De moraalfilosofische ar
beid in de eigenlijke wijsbegeerte ingeleid
door Seneea. en Epictetus, voortgezet in de
rhetoriek door Dio van Prusa, in dei philoso-
phischo historiografie door Plutarchus, ver
dient hier bijzonder de aandacht, omdat rij
ons de merkwaardige ineengroeiing toont
der beide zusterculturen. Immers dit is de les
die reeds de dageraad dezer renaissance ons
predikt. Hellas en Rome rijn samen de draag
sters der antieke cultuur.
Noch in de wetenschappelijke studie, noch
in de klassieke opvoeding zal men ze straffe
loos kunnen scheiden.
In de sectie-vergadering der Geschiedenis
en Archaeologic sprak de heer prof. dr. G. W.
Kernkamp over de „Histoire Socialist©" van
Jean Jaurès.
Dr. H. van Gelder sprak over ,,De dispo
sitie van H. Schiller's Weltgesdhichte".
De voordracht van Dr W. A. F. Bannier
kon wegens gebrek aan tijd niet gehouden
worden, doch zal opgenomen worden, in de
Handelingen van het Congres.
Gisterenmiddag sprak in do sectie-vergader
ring der klassieke Philologie dr. K. H. E.
de Jong over „Dienstweigering bij de oude
Christenen."
Dr. J. Vürthedm hieldi eene voordracht
over Orestes te Athene."
In do sectie-vergadering der Germaansche
en Romaansche Philologie werd door den
heer H. Pol eene voordracht gehouden over
„Bildungs und Erzehungswert von Schillers
philoeophischen Gedichten."
De heer L. P. H. Eijkman sprak over „De
Röntgenstralen in dienst der phonetiek".
