JL". 91. Tweede Blad.
Zaterdag 1 October 1904.
KOLONIËN.
BINNENLAND.
S"' Jaargang.
ABONNEMENTSPRIJS
rer 3 maanden voor Amersfoortf 1.35.
Idem franco per post- 1.75.
Afzonderlijke nummers- 0.05.
jpeze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van
V Zon- en Feestdagen.
Advertentiën, mededeelingen enz., gelieve men vóór 10 uur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF C<>.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN:
Van 1—5 regelsf 0.75.
Elke regel meer 0.15.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad bij abonnement Eene
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
OOST-IN Dl
Die correspondent van de N. R. Ct. te
Batavia seint:
Bij een excursie van de landingsdivisie der
Ceram met een militair detachement in de
binnenlanden van Cera.in kregen wij 16 ge
wonden, waaronder de luitenant ter zee
Bumbar, die een schot in de longtop ontving.
EB; is te Ambon achtergebleven.
l>e toestand van Pamoeka in Boven-Sing-
ke] is zorgelijk. Volgens gerucht zullen uit
Padang twee compagnieën gezonden worden.
Bij een klewangaanval van een patrouille
in Lho-Seumaweh werd luitenant Van Rijn
zwaar gewond.
Het Diaa teekent hierbij aan:
Het eiland Ceram in do Banda-zee behoort
tot residentie Ambon. Naar de binnenlanden
vai' dit eiland had, volgens het telegram,
een excursie plaats door de landingsdivisie
van het1 flottiilevaartuig Ceram van de Indi
sche Militaire Marine, versterkt door een de
tachement infanterie van het garnizoensba
taljon van Ambon en Ternate. De aanleiding
tot1 dit gewapend optreden is ons onbekend
Vaak is krachtig optreden noodig geweest
tegen de heidenschc bewoners van het bin
nenland. De gewonde zee-officier is de lui te
nant ter zee 2e klasse G. Dumbar, die ter
verpleging in het hospitaal te Ambon ach
terbleef.
Reeds dadelijk werd vermoed, dat de aan
vallen op Singkel, vroeger gemeld, een ern
stige" grondslag hadden. Thans gaat volgens
geruchten een expeditie van twee compag
nieën infanterie van Padang naar Pamooka
in het boven-Singkelsche. Pa moe ka werd
reeds 3 Juli jl. door de gewapende sloep Al
batros bezocht op ernstige geruchten. De
controleur van Singkel werd de vorige maand
in bet bivak te Gosong Telaga beschoten.
IÜio Seumawé, waarvan weer een klewang-
aanval gemeld werd, is con der lastigste on-
deihoorigheden van Atjeh, aan de noordkust.
De zwaar gewonde 1© luitenant Van Rijn is
dezelfde, die de vorige maand het invloedrijk
hoofd Teogkoe di Langkra van Leubeue Roe-
eeb onschadelijk maakte.
Onder d'agteekening van 28 en 29 Aug.
seinde de waarnemende civiele en militaire
gouverneur van At joh en Onderhoorigheden
als volgt:
I. Luitenant Charnen 27 Aug. in Tirora-
bo (Pidië) door Atjehcr van achteren met
reoitjong doodelijk verwond en overleden
aa-irancier sneuvelde.
II. Een marechaussee-patrouille onder ser
geant van Dorste, overviel Areë (Pidië) de
bende van T. Tot Tjitjcm, die in onze han
den liet 14 dooden. 5 achterlaad-, 6 voorlaad-
ge-.'-cren, 1 revolver en blanke wapens; ge
sneuveld een Amboineesoh sergeant, een Am
bo in ecscli marechaussee, gewond twee mare
chaussees.
Van het gewestelijk bestuur van Suma
tra s Westkust is onder dagteekening van
26 Augustus het volgende telegram ontvan
gen:
Controleur Singkel seint het volgende
Heb commandant Albatros bij opname Sim-
pang-kiri vergezeld. In den nacht van 22 op
23 dezer te Koeala Batoe kampeerende, wer
den op bivak drie of vier schoten gelost door
kwaadwilligen, vermoedelijk van Batoe Ba
tor onzerzijds geen gewonden.
Van den resident van Palembang is on
der dagteekening van 23 Augustus het vol
gende telegram ontvangen:
Op de passer te Moe ra Tebo werden wan
ordelijkheden gepleegd door eenige beschon
ken Europeesche fuseliers die ten slotte het
oontrodeurserf binnendrongen. Drie hunner
liepen onder bedreiging met moord naar den
controleur toe, die wijl zij aan herhaald som-
meeren om terug te gaan geen gevolg gaven,
nadat zij op een manslengte waren genaderd
en een hunner weder onderbedreiging met
moord blijkbaar een zakmes wilde trekken
uit zelfbehoud eenmaal zijn revolver afschoot,
waardoor Europeesch fuselier Ulrich, sedert
overleden., levensgevaarlijk werd gewond.
Pangeran Lomong, zwager van wijlen pan-
gnran, Dipo en diens zoon Paden Mamoet,
kwamen met hun gezinnen en volgelingen in
onderwerp'ng. Een patrouille waarbij Dc-
tnang, vervolgt Pangeran Depati en Pange
ran Singo, die naar de boven Maj zijn uitge
keken.
- Onder dagteekening van 24 Augustus ia
van den resident der Zuider- en Oosterafdee-
litig van Borneo het volgend telegram ont
vangen
In verband met gisterenmiddag ontvangen
bericht als zoude Batoer met zijn bende
Boentok bedreigen, is in overleg met den
militairen commandant een officier en 25
man per stoomschip „Barito" derwaarts ge
zonden om vijandelijke pogingen op het on
beschermd etablissement te verijdelen of te
bestraffen.
Onder dagteekening van 23 Augustus
is van den resident van Timor en onderhoo-
xigheden het volgend telegram ontvangen
Ilingasche bevolking aanvankelijk opgono-
ïuen en gesteund door eenige kiwangonascho
kampongs werd door dezen verwijderd op be
dreiging dat Kiwang-ona weder als vijandig
zoude behandeld werden. Zonder dak, voe
ding en water, steeds vervolgd door patrouil
les. politie en volgelingen Radja Adonare,
die haar vele verliezen toebrachten, gaf be
volking Ilinga zich in massa over en leverde
ingevolge gestelden eisch haar vijf voornaam
ste hoofden en raddraaiers uit., dia gevanke
lijk naar Koepang opgezonden werden. Aan
Hinga op te leggen boete, zal nader vastge
steld worden. Kiwang-ona heeft restant., boe
te betaald. Tot controleering werkelijke ge
zindheid bevolking zal landingsdivisie met
politiemacht tocht maken van Sagoe, Noord-
kvst. naar Passar Samara, zuidkust Adonare
door gebied Hinga en Kiwang Ona H. M
„Mataram" zal vermoedelijk einde Augustus
naar °oerabaja vertrekken.
Het Soer. Hbl. schrijft:
Zooals men zich herinnert, wordt een ex
peditie uitgerust, die een tocht zal onderne
men naai- het op Nieuw-Guinea gelegen
Sneeuwgebergte, dat noig nimmer door een
Europeaan bezocht en zoodoende geheel on
bekend is. De naam van het gebergte duidt
aan, dat er op de toppen sneeuw wordt waar
genomen naar aanleiding van dit verschijn
sel wordt de hoogte geschat op 5000 meter,
dat i* een kleine 17,000 voet.
Reeds eenige maanden geleden is de ex
peditie voorbereid door het zoeken van de
in de buurt van Hoek Steenboom (op 136^
gTaad Oosterlengte) gelegen rivier, welke
men zoo ver mogelijk deukt op te varen.
Hiertoe is een patrouille uitgerust, die ech
ter geen succes heeft gehad, drie weken
heeft zij voor de kust gekruist, doch wegens
het zeer ongunstige weder kon geen sloep
gestreken worden. Onverrichterzake i9 zij
dan ook naar Merauke teruggekeerd.
Inmiddels wordt het personeel, dat de ex
peditie zal medemakeu, geleidelijk naar Me
rauke vervoerd. Met het stoomschip Reael,
dat thans op de reede van Soerabaja ligt,
worden 70 Europeesche en inlandsche mili
tairen onder den le luit. Van den Berg naar
Merauke overgebracht, deels om de leiders
der expeditie te vergezellen, deels om het
tijdelijk bivouak te bewaken, dat gesticht
zal worden nabij het verst bevaarbare punt
van de Mimike, die rivier die bij Hoek Steen
boom in zee valt. In het bivouak zullen de
vivres worden opgetast, die naar boven zul
len worden gedragen. Als men bedenkt dat
het militaire gedeelte uit circa 45 leden zal
bestaan en verder 50 Timoreezen met 2 man
doers te Koepang aangeworven en daar
op de boot wachtende als houtkappers
zullen medegaan, dan wordt het duidelijk,
dat de expeditie, wier duur op drie maan
den wordt geschat heel wat dragers noodig
heeft. Waarschijnlijk zal zij het niet met
minder dan 400 a 500 man af kunnen.
Aan den tocht naar het onbekende ge
bergte zullen voorzoover bekend, deelnemen
de arts en botanicus dr. Koch, de kapitein
De Roahemont en de controleur van het
Binnenlandsche Bestuur te Merauke, J.
Seyne Kok, alsmede een mijningenieur, wiens
naam wij niet weten. Do gewezen marine
officier Posthumus Meyes, die reeds de hoe
ken van het Prins-Hendrik-eiland heeft
vastgelegd, zal zich opnieuw naar Merauke
en verder naar de kust bij Hoek Steenboom
begeven om hier opnemingen te venichten.
Naar men mededeelt, ligt het niet in de
bedoeling de kam van het hooggebergte te
bereiken, ondersteld dat hieraan geen on
overkomelijke bezwaren in den weg gelegd
worden. Het doel der expeditie is een hoog
punt te bereiken, teneinde zich een denk
beeld te kunnen vormen van den verticalen
vorm van het land en den loop der rivieren
naar de kust-. Het is zeker niet overbodig,
dat gewapenden worden medegenomen, de
radjah van Mimiko bij Hoek S'teenboom
toch, een man die eenigon tijd op Ceram ge
woond heeft en Maleisch spreekt, beweert dat
in het gebergte meuschen wonen, met wie
dc lieden aan de kust alle aanraking ver
mijden. Deze lieden waren dan ook niet te
bewegen de expeditie als gidsen te vergezel
len.
Mijnbouw in Nieu w-G u i n e a.
Het voorstel is gedaan om Nieuw-Guinea
open to stellen voor den mijnbouw.
Bat. Nbld.
WEST-INDIË
Curasao, 9 September.
Bij gouvernement^-beschikking is aan
den hoer J. J. van den Brge, lid van het hof
van justitie, op zijn verzoek eervol ontslag
verle. nd als rechter-commissaris belast met
de instructie van strafzaken bij voormeld hof,
en is mr. J. B. Gorsira, lid van dat hof, voor
den tijd van 2 jaren benoemd lot rechter
commissaris.
Sedert de vorige opgave werden tot 15
Augustus jl. de navolgende aanvragen om
spoorwegconcessiën, subsidie of vergunning
bij het ministerie van Waterstaat ingediend.
D. Bos. te Rotterdam, en Oh. Bülles, te
Aken, electrisclie traanweg van Maastricht
naar Vaals met zijtakkon naar Valkenberg
on naar de Belgische grens in de richting
van AubolP. H. G. E. J. Brouwers, te Am
sterdam, en P. F. M. H. Brouwers, te Meers-
seu, stoomtramweg van Maastricht naar
Vaals; C. J. van der Veen, te Bolsward,
locaal spoorweg van Franeker over Bolsward
en Dragten naar Groningen; traim-comité
,,Brouwershaiven-Burgh", stoomtramweg van
Brouwershaven naar BurghComité tot be-
vox-dering van de tot standkoming van een
stoomt ram wegv erbinding Gorredi jkNoord-
wolde", stoomtramweg van Gorredijk naar
Noordwolde; B. Schelling Az., te Delft,
stoomtramwegena. RotterdamZoeter -
meerLeidenb. DelftZevenhuizenAl
phen, met zijtak WaddinxveenGouda; het
Over-Betuwsch tramweg-comité (G. W. A.
W. baron van der Feltz c. s.), stoomtramweg
van Arnhem naar Nijmegen met zijtakken
van Bemmel naar Eist en van Huissen over
Angeren en Doornenburg naar Bemmel
Nederlandsch Westfaalsche Stoomtram-
maatschappij te Oldenzaal, verlenging van
den stoomtramweg GronauOldenzaalDe
nekamp tot het kanaal van Almelo naar
NoordhornS. C. Korte weg, te 's Graven-
hage, en G. B. H. F. Alpherts, te Wasse
naar, Electrische tramweg van Den Haag
naar Wassenaar; A. de Leur, te Hoog-Blari-
cum, stoomtramweg van Bussum naar Crai-
looC. J. van der Veen, te Bolsward, locaa-1-
spoorweg van Leeuwarden over Dragten
naar Assen Noord-Friescke Locaalspoorweg-
maatsokappij, verlenging van den locaal-
spoorweg LeeuwardenDokkumMetsla-
wier tot Anjum; jhr. mr. H. A. Elias, te
Arnhem, electrische tramweg van Arnhem
naar Oosterbeek; A. van Eysden Jr., te
Utrecht» en J. C. Volker, te Maarssen, elec
trische tramweg van Utrecht naar Maars
sen departement van Oorlog, stoomtram
weg van Huis ter Heide naar de legerplaats
to ZeistVereeniging Gemeentetram
VenloMaasbreoHelden'stoomtramweg
van Venlo over Maasbree naar Helden.
De glasfabrieken en de Ar
beidswet. Door de naamlooze vennoot
schap „do Sphinx,"' voorheen Petrus Re gout
Co. te Maastricht, directeur P. Regaut te
Maastricht., de firma A. J. Bakker, voorheen
J. II. Thöne Co., te Nieuw-Buinen, de
glasfabriek „Leerdam" voorheen Jeekel
Mijnssen Co., te Leerdam, directeuren de
heeren J. J. Mij lissen en O. H. L. Nieuwen-
huijzen, is oem adres gericht aan dc Tweede
Kamer der Staten-Generaal, waarin zij eenige
bezwaren togen het ingediende wetsontwerp
ter bescherming van den arbeid ter kennis
van genoemd staatscollege brengen.
Zij betoogen o. m.lo. dat de uitbreiding
van den beschermden leeftijd van 16 tot 17
jaar niet aLleen de vrijheid van den arbeider
zeiven belemmert-, doch tevens het aan leer en
wan het vak. (Art. 8).
2o. Had Hoofdstuk H. dat in de onzeker
heid verkeerende, of artikel 20 eventueel
van toepassing zal worden verklaard op de
verschillende werkzaamheden, tot het bedrijf
van glasfabrieken als de onderwerpclijke be-
hoorende, zijn reeds nu als hunne meening
te kennen geven, dat zulks voor hun bedrijn-
ven belemmerend zal werken en schade moet
veroorzaken.
Voorts hebben adressanten bedenkingen
tegen art. 71, art. 72, art. 93, art. 279 on
de artt. 361 en 366.
Wait deze laatste art t. betreft, zeggen adres
santen., dat de arbeid 'des Zondags in glas
blazerijen niet geheel ontbeeld kan worden,
omda.t smolt- en koelovens bij stilstand van
klle overige werkzaamheden, op temporat-
tuur moeiten worden gehouden, zoodat eene
uitzondering onder bepaalde voorwaarden bij
algemeenen maatregel van bestuur voor glas
blazerijen noodzakelijk is.
Derhalve verzoeken adressanten aan de
Tweede Kamer der Staten-Generaal. dat de
aangegeven artikelen zoodanig gewijzigd
mogen worden, dat aan de rechtmatige be
zwaren voor hunne bedrijven wordt tegemoet
gekomen.
De leden der technische zending naar
St. Louis, uitgezonden op initiatief van do
Maatschappij van Nijverheid, zijn met de
„Noordam der Holland.Amerika-lijn te
ruggekeerd, zeer voldaan over hetgeen zij op
do tentoonstelling en buitei- de tentoonstel
ling in de groote fabrieken hebben gezien.
Zij zijn eenstemmig in hun lof over de Ame-
rikaansoh© industrieelen, welke hen met
groote voorkomendheid in staat hebben ge
steld ontzaglijk veel te bestudeeren wat van
belang kan zijn voor net onderwijs aan de
Polytechnische school.
E>© zending welke bestond uit de heeren
J. C. Dyxhoorn, I. Franco en G. J. van
Swaay, lioogleera'ren alfa ae polytechnische
school, en den heer H. fer Mculen, eerste
assistent in de scheikunde aldaar, zal een
versla0 vai de reis opmaken, dat gepubli
ceerd zal worden in het- tijdschrift der Maat-
scl appdj van Nijverheid.
In de jongste vergadering van hot
dagelijksche bestuur van hot Nederlandsch©
Landbouwcomité is o. a. ingekomen
Missive van het Nederland9che Con vil aai
in Polon, groote waardeering betuigend? met
het door liet. comité samengesteld? „Over
zicht van Douanerechten op land- en tuin
bouwproducten en levende have, in verschil
lende landen geheven". Voorts werd besloten
dat' omtrent aanbestedingen van boter en
kaas, aan de ministers van justitie, marine
eu oorlog in overweging zal word3a gegeven,
om bij volgende aanbestedingen van boter,
onder do voorwaarden op te némen de bepa
ling dat voor zuivere boter het rijks-contvole-
merk wordt vereisclit.
De toelichting van den heer dr. Bruinsraa
betreffende het aanhangige wetsontwerp te
gen waterverontreiniging geeft geen aanlei
ding het ontwerp nog door heb comité te
doen behandelen.
Landbouwongevallenverzekering. De be
handeling van dit onderwerp zal in aanslui
ting aan hot besluit der algemeene vergade
ring van het comité plaats vinden m de af-
deeliug F, terwijl een deskundige die op de
hoogte is van de werking der Ongevallenwet
1901, zal aangezocht1 worden die vergadering
bij te wonen.
Besloten werd stappen te doen, om art. 3
der statuten van het Ned. Landbouw Comité
zoodanig te wijzigen, dat de toetreding ook
van vereenigingen beneden de 600 leden mo
gelijk worde. Hieromtrent zal echter vooraf
het welnemen van den minister van water
staat, handel en nijverheid worden gevraagd.
Harstal van drankzuchtigen.
Onder voorzitterschap van dr. W. P.
Ruijsch werd Maandagmiddag in het Zuidu
Hollandsche Koffiehuis te 's Gravenihage de
algemeene vergadering gehouden van de Ver-
eeniging tot bevordering van het herstel van
drankzuchtigen.
De voorzitter wijdde in deze vergadering
eenige woorden van waardeering aan do na
gedachtenis van liet ontslapen eerelid, prof.
dr. v. d. Lith en van den secretaris-penning
meester, den heer G. W. van Kempen.
De oprichting van een asyl voor drank
zuchtige vrouwen maakt nog steeds een punt
van overweging uit.
De Volksbond drong opnieuw op de tot-
stand-koming aan. Het bestuur is de weaische-
lijildheid daarvan toegedaan, maar de finan
cieel© n toestand stornd de vervulling van den
wenscik in den weg. Initussdhen is de zaak
commissoriaal gemaakt, zoodat de voorzitter
hoopte, het volgend jaar de resultaten van
het onderzoek der coimmdssie te kunnen me-
dedeeleu. Na een woord van dank gebracht
te hebben aan dr. Posthumus, den ijyerigen
geneesheer-directeur van Hcog-Hullen, deed
dr. Ruysch nog eenige mededeelingen over
zijn bezoek van het Congres te Erfurt van
directeuren van inrichtingen tot herstel van
drankzuchtigen. Hij wees er op, dat men
ook daar voor dc zelfde moeilijkheden staat
als hier te lande. Het groote vraagpunt was
ook daar of het gewenscht is dat naast de
open asyls ook moeten worden opgericht asyls
waarin men opneemt personen, die daartoe
verplicht worden. Op het congres was men
van oordeel, dat beide asvls naast elkander
moesten blijtven bestaan.
Ten slotte sprak dr. Ruysch de wensche-
lijkheid uit, dat de inrichting hier te lande,
met do DUiitsche inrichtingen voeling zou
houden.
Uit het jaarverslag van den waarnemend
secretaris-penningmeester, dr. Van Deventer,
bleek nog dat het ledental stationnair bleef.
In 1902 werd ontvangen f 2961.25, in 1903
f 2886.25. De Rijkssubsidie bedroeg ook dit
jaar weder f 600; dlie van den Volksbond
f 250.
De Vereeuiging kreeg een aanzienlijk le
gaat, onder bezwaar van levenslang vrucht
gebruik, terwijl een dame in het buitenland
wonende lieeft medegedeeld de Verecniging
in haar testament aandachtig te zijn ge
weest. De verdere uitbreiding van Hoog-
Hullen eischte financseele offers. Het kort
geleden te 's Gravemkage opgerichte Patro
naat kan op succes bogen. In Utrecht be
staat het voornemen tot oprichting van een
patronaat.
Uit het verslag van den geneesheer-direc
teur van „Hoog-Hullert bleek nog, dat- het
jaar 1903 voor het gesticht voorspoedig was,
al worden de verwachtingen tan opzichte
van do oocanomische uitkomsten niet bewaar
heid.
Over het aantal gewezen patiënten kon
de gonceshee r-dlirectcux zeer dankbaar ai ju.
Ook ditmaal merkte hij; weder op, dait do
verpleegtijid voor een gedeelte' der patiënten
te kort was. Den meest geschikten termijn
acht hij een vol jaar.
Iodere week hield de geneesheer-directeur
en met goed gevolg voorlezing over de
gevolgen enz. vau den acutem en chronisohcn
alcoholismus.
Op 31 December 1902 werden te Hoog-
Hullen verpleegd 24 patiënten.
Gedurende 1903 werden opgenomen 39
patiënten, ecu getal nog nimmer bereikt.
Daarvan waren alleen 20 3e klasse patiën
ten, een gevolg hiervan dat do afdeelingcn
van den Volksbond ziah meer en meer gaan
aantrekken het lot der drankzuchtigen uit
de volksklasse.
Op 31 December 1903 werden nog ver
pleegd 20 patiënten38 patiënten verlieten
de inrichting
Twee patiënten stierven gedurende de
eerste week van hun verblijf 2 zich niet
kunnende voegen naar de huisorde, liepen
weg. Niemand behoefde verwijderd te wor
den. De lichamelijke afwijkingen van do pa
tiënten genezen in het algemeen beter en
spoediger dan de geestelijke.
Als geneeswijze werd in hoofdzaak toege
past de onthouding. Massage, hydrotherapie,
hypnose, eJectratherapiie, jharmaceutiscdio
geneeswijze oindersteunden haar echter in vele
gevallen.
Van de 38 ontslagen patiënten blijven i
buiten beschouwing om boven opgegeven re
denen; van de overblijvende 34 zijn 28 tot
heden geheel-onthouders, d. i. 82 zes-zevon-
tiende percent; 5 verbeterd, d. w. z. zij die
zeer matig wijn en bier gebruiken, d.
15 vijf-zeven tiende percent, terwijl 2 terug
gevallen zijn tot hun vroeger lijden, d. i.
5 vijf-zeventiende percent.
De exploitatie van het gesticht leverde
een verlies op van f 1400 ruim. Tot bestuurs
leden werden gekozen prof. Wïersma, uit
Groningen, en dr. Wieringa uit Zuid-Laren.
Daarna werd de vergadering gesloten
Gebrek aan drinkwater. In
Friesland is het gebrek aan drinkwater op
sommige plaatsen zóó groot, dat men voor
een emmer regenwater 8 tot 14 cent betaalt.
Regenbakken van kerken en andere openba
re gebouwen werden voor algemeen gebruik
afgestaande toeloop was zóó groot, dat ook
deze spoedig loog waren.
Om in den waternood tie
voorzien worden de wachtposten langs
de lijn GroningenDelfzijl uit de waterlei
ding te Groningen van drinkwater voorzien,
dat in waggons van 15000 L. aangevoerd
wordt.
School- en Kerknieuws.
Bij beschikking van den Minister van Bin
nenlandsche Zaken zijn in de commissie tot het
examineeren van hen «lie een diploma van geëxa
mineerd en beëedigd landmeter verlangen, voor
het jaar 1904 lienoeand'
tot lid en voorzitterH. J. Heuvelink, hoog
leeraar aan de Polytechnische School te Delft
tot leden
A. W. E. Kwisthout, ingenieur-verificateur
van het kad aster te Roermond
M. S. van Dunnó, inspecteur der registratie
en domeinen te Delft
dr. H. de Vries, leeraar aan de Polytechnische
School te Delft.
Het hoofdbestuur van den Bond van Ne
derlandse lie onderwijzers heeft de afdeelingen
uitgenoodigd, de stemming, of dit jaar al dan
niet eene algemeene vergadering zal gehouden
worden, zoo spoedig mogelijk te doen plaats heb
ben. Het H. B. adviseert, de vergadering wel
te houden.
Verschillende voorstellen zijn er voor deze
algemeene vergadering ingekomen. De afd. Kam
pen stelt voor, in het programma op te nemen
achter de woorden „De A>ond sohryft voor"
Het krachtig voortbestaan van de openbare neu
trale school, terwijl de afd. Rotterdam aan hot
programma wenscht toegevoegd te zienDo
Bond strijdt voor onderwijs, vrij van godsdien
stige en politieke dogma's. Ilij neme de agitatie
er voor nog dit jaar ter hand. Het'H. B. wil deze
twee voorstellen vereenigen en. stelt daarom
voor: De Bond strijdt voor onderwijs, vrij van
godsdienstige en politieke dagma's, dus voor
eene krachtige ontwikkeling van het openbare
neutrale ondcrwys.
Een zeer belangrijk voorstel doet het H. B.
in dat betreffende de stioMing van een fonds
voor de wachtgelders. Het fonds zal, naar het
voorstel, reeds 1 Januari 1905 in werking tre
den en wordt, afgescheiden van de andere finan
ciën van den Bond, door het H. B. beheerd vol
gens een nog op te maken reglement, waarin
ook bepaald zal worden, wanneer het recht op
uitkeering voor de leden van den Bond verloren
gaat. Een grondkapita&l wordt gevormd door
in Mei 1905 eene extra-bijdrage van de leden te
heffen.
Verdere voorstellen van net H. B. zijne 1. De
A. V. besluit in beginsel tot oprichting van een
centraal bureau van onderwijszaken en draagt
het H. B. op, een uitgewerkt plan van kosten,
een ontwerp-reglement, enz. in de A. V. van
1905 ter tafel te brengen, om daarna tot de stich
ting te kunnen overgaan. 2. De A. V. besluit
het volgende jaar geen gob ruik te maken van
art. 20, 21 en 22 van het verkiezingsreglement.
Amsterdam is niet tevreden over de werking
der verplichte schoolvergadering in hare gc-
yieente zij meent, dat onder de tegenwoordige
wet deze vergaderingen niet kunnen geven, wat
de Bond er van verwacht. De afd. stelt daarom
voor, het H. B. op te dragen, op nieuw ::oo
krachtig mogelijk tegeu art. ~21 van de wet op
het L. O. te agiteeron, daar duidelijk gebleken
is, dat bij dab artikel van geen zelfstandigheid
vtn de onderwijzers sprake is. De afd. wenscht
ook: a. dat de Bond v. N. O. zich zal aansluiten
bij liet „Ijaiidclijk Comité voor Algemeen Kies
recht" b. dat het H. B. de mogelijkheid zal
onderzoeken vau het oprichten van eene Bond©-
drukkerij.
Do overige voorstellen betreffen: 1. het in
stellen van een onderzoek naar de we-king van
het instituut „schoolartsen" in binnen- en bui
tenland 2. het aantal leerlingen van eene klas
se 3. het overplaatsen van de onderwijzers van
do een© naar de andere school in de gemeente
4. de regeling en den duur van de vacantie's en
schooltijden in Nederland en het buitenland, en
5. hel aannemen van giften voor de bondsinstel-
lingen van personen, wier handelen strijdig is
met ..et beking van den B. v. N. O.
Van vèr strekkende gevolgen zou de aanne
ming van het voorstel van de afd. Slochteren
zijn, die wenscht, dat in de wet eene bepaling
opgenomen wordt, waarbij de onderwijzer recht
heeft op een zeker aantal vrije dogen per jaar,
buiten de gewone vacanties. Het H. B. ontraadt
de aanneming van het voonstol liet meent, dat
do belangen van do school niet toelaten, dat do
werkkrachten nu cn dan als zij er lust in heb
ben vrijaf gaan nemen.