UT 44, Tweede Blad.
4ie Jaargang.
Zaterdag 12 Augustus 1905.
KOLONIËN.
BINNENLAND.
AMERSFOORTSCH DAGRLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden roor Amersfoort f 1.25.
Idem franco per post. 1./5.
Afzonderlijke nummers0.05.
Deze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen.
Advertentiën, mededeelingen enz., gelieve men vóór 10 nur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 1—5 regels 0.75.
Elke regel meer «.is.
Grooto letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan voordeeliffe bepalingen tot
het herhaald ajlverteeren in dit Blad bij abo&nement. Eene
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
oost-indiëT
Het Bat. Nbld. van 6 Juli bericht: Van
den gouverneur van Sumatra's Westkust is
gisteren door de regeering het navolgende tele,
gram ontvangen:
Hoofden federaties zes en vijftig kota's heb
ben controleur Sidjoendjoeng unaniem hun
wensch te kennen gegeven om onder ons direct
bestuur gesteld te worden. Zij staan in voor
veiligheid ambtenaar die hun gebied zou ko
men bereizen, hebben alle mogelijke hulp toe
gezegd voor militairen die naar hun gebied
gedetaeeerd worden. Geef in overweging oon-
troleur Obrien op te dragen ook daarheen te
gaan tot vreedzame annexatie en afnemen
korte verklaring. Wenschelijik hoofden mede-
deelen dat kwestie indeeling bij welk gewest
later beslist zal worden.
Reorganisatie van bestuur.
De Deli Ct. meldt:
De commissie, bestaande uit den resident
L. G. Welsink en den kapitein van den ge-
neralen staf H. Colijn, belast met het ont
werpen van voorstellen aan de regeering tot
reorganisatie van het bestuur en de troepen-
indeeling, alsmede voor gezagsuitbreiding in
de residentie Tapanoeli, heeft haar taak be
ëindigd. Der regeering werd in hoofdzaak
voorgesteld
Afscheiding der residentie van het gouver
nement Sumatra's Westkust; inlijving van
alle, nog onafhankelijke Batak-landschappen,
zoodat de grenzen van Tapanoeli zullen aan
sluiten aan die van Atjeh en Sumatra's Oost
kust.
Voor liet nieuw verworven gebied zal geen
uitbreiding van burgerlijk bestuurspersoneel
plaats hebbenlo. door officieren aan te
wijzen als civiele gezaghebbers2. door op
heffing der contrale-afdeelingen Klein-Man-
deling en Sipirok;
Opheffing der garnizoenen te Padang 9i
Deanpoean, Lagoe Boti, Baros en Goenoeng
sitoli (Nias), waardoor een bezuiniging zal
verkregen worden van f 125,000;
Invoering in de geheele, aldus geconstitu
eerde residentie Tapanoeli van een hoofde
lijke belasting, tegen opheffing van de ver
plichte koffielevering aan het gouvernement.
De opbrengst der belasting wordt geschat
f 925,000 te zullen bedragen, of ruim f 6 per
werkbaren man. Hier tegenover staat de,
door de vrijlating der koffiecultuur gedor-
ven winst ad f 125,000 a f 150,000.
Met de bezuiniging zal dus meer in kas
komen dan thans plm. f 600,000, waardoor
het nadeelig saldo van plm. 3 ton, dat het
gewest nu wordt geacht op te leveren, ver
andert in een even groot batig saldo.
Voorloopig wordt Nias van het heffen van
hoofdgeld uitgesloten zoo spoedig mogelijk
zal echter ook op dat eiland de invoering
plaats hebben, waarvan 3 ton bate verwacht
wordt, het batig saldo opvoerend tot ruim
een half millioen gulden.
Ingevolge den wensch van den resident zal
Sibago wederom de residentieplaats worden.
Kapitein Colijn is met een gelijksoortige
opdracht over Rokan en Goenoeng Sahilan
naar Sumatra's Oostkust vertrokken.
De resident van Palembang seinde on
der dagteekening van 5 Juli het volgende:
Vergezeld door eenige gewapende politie
dienaren bezocht oont-rotleur Boven-Batang-
Hari landschappen Batoe-Kankong en Sena-
mar (indamar?). Deze werden voorloopig on
der bestuur Debo gebracht, nadat inlandsch
bestuur geregeld en doesoenpassen uitgereikt,
waren. Bevolking leverde hare vuurwapens
ten getale van 95 in. Bij Demang te Tand
jong meldde zich gezantschap van Si Goen-
toer onder Datoe Gedang, dat namens Ba-
ginda Ratoo onderwerping aanbood. Hoof
den van Soengei Lengkok, Sipangkoer, Ti-
oembang en Kota Bringin (Padang Lawas)
verzochten schriftelijk onder direct bestuur
te worden gebracht. Zij deelden mede, dat
uitgeweken Djambiërs verblijf hielden nabij
negri Padang Lawas en dat Radja Padang
Lawas medeplichtig aan moord spion Sipat
naar Kwantan is gevlucht. Radens Mat Ta-
hir, Achmad, Hamzah en Pangeran Hadji
Oom ar staken medio Juni bij Senamar Djoed-
joehan-rivier over. Op aanwijzing hoofden
Soengei Limau werd hun schulplaats, tel
lende 24 pondoks, op weg naar Tebo-streek,
waar zij thans zijn gesignaleerd, opgeruimd.
Paugerans Ratoe, Drachman c. s. zijn nog bij
negri Padang Lawas, Pangeran Depati ver
moedelijk overleden. Een bende onder Ra
den Dris komende uit Reteh verbrandde
doesoen Moeara Kemoemoe in Boven-Lang-
sisip. JavarCfc.
De Nieuwe Courant schrijft nog:
„Dat de rijksbestierder van Boni zich on
derworpen heeft, is vrij belangrijk nieuws.
Want in de rijkjes van Zuid-Celebes is deze
w aardigheids bek leoder, die den titel to-ma-
rila.lang (de man, die „binnen" is, te weten
binnen den kring van 's vorsten vertrouwen)
draagt, de eerste staatsdienaar, de persoon,
die het geheele bestuur in beweging brengt
en die daarop een groot en invloed ten goede
of ten kwade kan oefenenhet gewicht van
zijn betrekking kan blijken uit de omstan
digheid dat hij, in Boni tenminste, door den
gouverneur van Celebes moet worden be
noemd en ontslagen, in overleg natuurlijk
met de vorsten en landsgrooten. In sommige
rijksjes is de macht van den rijksbestierder
zelfs veel grooter dan die van den vorst, die
zich zelf slechts weinig met staatszaken mag
inlaten. In Boni echter, waar een bijzonder
krachtig en eigenzinnig vorst aan het bewind
staat, waren de rijksbestierder en de hadat
(raad van rijksgrooten) waarvan hij het hoofd
was, naar het schijnt door den vorst vrijwel
aan den kant gecet. De onderwerping van den
rijksbestierder is, onder dezo omstandighe
den, misschien niet zulk oen gewichtig feit
als het anders zou zijn geweest; maar het
moet toch alweer niet onderschat worden,
want als hoofd van den hadat en van de par
lili's of leenvorsten is hij een man van in
vloed, waarvan men mag onderstellen, dat
hij een meer of min talrijke partij achter zich
zal hebben.
De hadat, waarvan vijf leden zich volgens
het regoeri ngstelegr am onderwierpen, be
staat uit zeven leden (Aroempitoeng of zeven
vorsten); do rijksbestierder is er, gelijk wij
zeiden, het hoofd van. De hadat-leden zijn
met den to-marilalang verplicht, de belangen
van den vorst, het land en het volk te behar
tigen, zoodat alle zaken (met enkel© uitzon
deringen) aan hun bestuur onderworpen zijn.
Lazen wij uit een onlangs door ons bespro
ken telegram, dat de hoofden van Zuid-Boni
zich hadden onderworpen, terwijl die van
Noord-Boni zouden volgen, thans zien wij,
dat dit inderdaad althans gedeeltelijk
gebeurd is. Want de Tjenranarstreek, in ons
telegram van heden genoemd, ligt in het
noorden van Boni, en de rivier van dien
naam vormt gedeeltelijk de grens met het
noorderlijker gelegen Wadjo.
Blijkbaar heeft ons optreden onder de be
volking grooten indruk gemaakt. Zoolang de
rijkssieraden niet in ons bezat zijn, mag
echter niet worden gezegd, dat het pleit ge
wonnen is."
De gouverneur van Celebes seinde 13
Juli
Maandag zijn wegens welbewezen heulen
met een roovers bende uit Lam oer oe en een
trawant van den radja van Boni de regen
ten van Lebakkang en Boengoera, beide uit
de onderafdèeling Pangkadljéne, in hun be
trekking geschorst en opgenomen in de ge
vangenis te Wakassar. Gisterenochtend heb
ik twee in Lebakkang wonende Goareesche
prinsen, waarvan een eon kleinzoon van den
hoofdvorst van Wadjo, in hun woning doen
oplichten. Tegen den middag deed een met
geweren gewapende bende een aanval op
Pangkadjéne. Bij de verdrijving der bende
is gesneuveld de sergeant Bruining, licht ge
wond de sergeant Auschotz. De Goareezen
zijn in de gevangenis te Makassar opgeno
men.
De gouverneur verzocht, ter voorkoming
van rustverstoring ter hoofdplaats door Goa
reezen machtiging tot opzending der prin
sen naar Soerabaja, met het heden vertrek
kende gouvernementsstoomschip Kwartel.
De jongste broeder van den radja van Goa
zond uitnoodigingen tot den heiligen oorlog
aan onze regenten te Bonthain en Biuamoe.
De regenten leverde die uitnoodigingen in.
De regeering heeft telegrafisch den gou
verneur de gevraagde machtiging verleend.
Bat. Nwsbl.
De Hertog Hendrik. Aan het
Soer. Hdsbl. wordt gemeld, dat men er op
de volgende manier in geslaagd is het bij
Balangnipa vastgeloopen pantserschip Her
tog Hendrik vlot te krijgen. Uit het kanon
van 24 centimeter vooruit werden eemge
schoten gelost, die, zooals men weet, een re-
cul veroorzakentegelijkertijd stelden de De
Ruijter, de Koningin Regentes en de Zee
land pogingen in het werk om de Hertog
Hendrik van het rif af te trekken. Toen
eenige schoten uit het genoemde kanon wa
ren gelost, werden deze pogingen met goed
gevolg bekroond en de Hertog Hendrik af
gebracht.
Ambon. De resident van Ambon sein-
de via Makassar dd. 7 dezer het navolgende
telegram
Algemecne politieke toestand op West-
Ceram bleef dezelfde. De Alfoeren van Hoeni-
tetoe en Hoekoenia worden echter onrustig.
Volgens bericht posthouder Wetter is wegeus
het dooden van een swanggie tusschen de
negorijen Arwala en Toetoenohon een gevecht
uitgebroken, waarbij 7 lieden werden gedood
en 2 gewond. De bevolking van Perai (Wet
ter) trad vijandelijk op tegen Tomliapat, waar
bij 6 mannen het leven verlorenoorzaak
van het conflict is onbekend. Met den gewes
telijken militairen commandant worden voor
zieningen genomen.
Op Sjera (Tenimber-eilanden) zijn de nego
rijen Öeraten en Tamil in oorlog met Roe-
mahsalah Oe loc toe en Kamatoeloeng. Het go-
schil is in onderzoek, Overigens is de politie
ke toestand onveranderd. Gezondheidstoe
stand In de onderafdeel in gen Groot en
Klein Klei is de pokziekte uitgebroken Toeal
is besmet verklaard. Van 323 aangetasten
stierven reeds 116, twee hulp-vaccinateure aan
gesteld ter adsistentie, de bevolking is gedeel
telijk naar de bossohen gevlucht en is de
vaccineering niet gunstig gestemd. Op Zuid-
Ceram en in de onderafdceling Babber komt
de pokziekte ook voorverscheidene nerso-
nen stierven aan die ziekte. In de onderaf-
deeling Lctti heerschte veel koorts, enkele
gevallen met doodelijken afloop. (Bat Nbl.)
WEST-INDIÊ
j Wie gouverneur! De „Surinaaoi-
aohe Bode" bespreekt de candidaten die ge
noemd zijn als eventueele opvolgers van gou-
j verneur Lely. De regeering dient, meent z;j,
zeer omzichtig te werk te gaan. Wat .nr.
j Wesenhagen aangaat, het blad acht zijn hoo-
gen leeftijd een bezwaar. Mr. Van Emdèn
en mr. Barnet Lyon wenscht het blad buiten
bespreking te laten, omdat het niet geloo-
ven kan, dat de regeering personen zou be
noemen, die hier aan de spits van partijen
hebben gestaan. Mr. Schooh noemt het blad
j streng calvinistisch, autocratisch en bijster
trotsch; zijn benoeming zou juist geschikt
zijn om hier een „groote beweging" uit te
lokken. De kolonie moet, zoo verklaart het
blad, een liberaal en volbloed Hollander heb
ben. Bij de benoeming van een Surinamer
zou de boel in 't honderd loopen.
Van de genoemde candidaten meent de
„N. Surin. Ct." dat mr. Gastman en mr. We
senhagen het meest de eischen die gesteld
moeten worden, nabij komen. Personen dis
nog kort geleden ambtenaar waren in de
kolonie, acht het blad minder geschikt im
tot gouverneur te worden benoemd. Zuikp
personen kunnen zich moeielijk, zooals het
den vertegenwoordiger dier Koningjin be
taamt, boven de partijen stellen.
De Gouverneur van Surin a-
m e. The Nickerie Pionier van 9 Juli 1.1.
schrijft nu ook onder de candidaten voor het
gouverneurschap van Suriname mr. A. C.
Wesenhagen genoemd wordt, dat liet groot
ste en het beste deel van de bevolking der
kolonie het een groot geluk zouden achten,
zoo het hem in zijn geboorteland nog eens
mocht welkom heeten als gouverneur.
Het blad herinnert aan een feit uit de
advocateu-praJctijk van mr. Wesenhagen in
Suriname, hoe hij, in 1869 zoowel voor het
Hof van Justitie als in lager instantie met
schitterend succes de dusgenaamde werksta
king van arbeiders verdedigde. Ook hierom
was hij in de kolonie zeer populair.
Prijsvraag Carnegie-stichting.
Het programma der prijsvraag, uitgeschre
ven door het bestuur der Carnegiestichting
voor het ontwerpen van het Vredespaleis, be
stemd voor het Permanente Hof van Arbi
trage met bibliotheek (bouwsom f 1.600.000)
luidt
Artikel 1. De mededinging wordt openge
steld voor bouwkundigen van alle landen.
Het bestuur der Carnegie-Stichting zal even
wel eenigeu hunner speciaal tot deelnenr ng
uitnoodigen.
Art. 2. De mededingers moeten zorgen,
dat binnen zeven maanden na uitgifte van
dit programma, blijkens daarop vermelde
dagteekening, bij het bestuur der Carnegie
stichting te 's Gravenhage zijn ingekomen.
a. Het situatie-plan van het gebouw met
omgeving, op schaal van 1:500;
b. De plattegronden van verschillende ver
diepingen, op schaal van 1:200;
c. Teekeningen van de vier gevels, op
schaal van 1100
d. Twee verticale doorsneden, waarin
zichtbaar zijn het Trappenhuis, de groote
Rechtzaal, de kleine rechtzaal en het maga
zijn der bibliotheek, óp schaal van 1:100;
e. D© midden-travee van den hoofdgevel
met doorsneden op schaal 150
f. Een travee van het inwendige der groo
to rechtzaal, op schaal van 1 :50;
g. Teekeniug van de hoofdtrap, op schaal
van 1:50;
h. Een përspectief-teekening van het ga-
bouw met zijn omgeving.
De perspectief moet worden genomen van
uit het oogpunt, dat op de bij de stukken
gevoegde terrein-teekenina is aangeduid.
Deze perspectief moet worden geteekend co
e<?n blad ~»ier, lang 0.80 meter, hoog 0.60
meter.
Uit deze teekeningen moet cL distributie
van het gebouw in alle onderdeelen duidelijk
zijn na te gaan
De bestemming der vertrekken moet cd
de plattegronden in de Fransche taal dui
delijk worden ingeschreven verwijzing naar
een renvooi is niet veroorloofd.
De teekening van den voorgevel en de
perspectief-teokening moeten in kleuren zijn
uitgevoerdde overige teekeningen moeten
alle in zwarte inktlijnen zijn geteekend.
Pleisterwerk mag bij de gevels niet wor
den toegepast.
Art. 3. De plannen moeten vergezeld zijn
van een korte memorie van toelichting, ge
schreven met goed loosbare letters in de
Fransche taal en, ten einde met den inzen
ders te kunnen correspondeeren. zonder diens
naam te weten, van een gesloten en verzegel
den naambrief, van binnen vermeldende
naam des ontwerpers en voorzien aan de
buitenzijde van een adres en een motto, welk
motto tevens moet vermeld staan op de tee
keningen, d* memorie en de verpakking.
Art. 4. De inzendingen, die later dan
zeven maanden na de uitgifte van het pro
gramma zijn ingekomen te 's Gravenhage,
worden niet geopend en blijven ter beschik
king van den afzender.
Art. 5. Bijaldien de ven-aardiger van
eenig ontwerp een der bepalingen van het
programma niet behoorlijk nakomt, blijft
zijn ontwerp buiten aanmerking voor eenige
onderscheiding.
Arte 6. De naambrieven van alle inzen
ders, aan wier ontwerpen een onderschoiding
wordt toegekend, zullen door de jury worden
geopend.
Art. 7. De jury bestaat uitden voorzitter
van het bestuur der Oarneg^e-stichting en de
heeren Th. E Collcutt, Londen; dr. P. I-
H. Cuypers, Roermond; Goh. Ober-Hof-Bau*
rat Ihne, Berlijn; professor K. König, Wee-
nNénot, lid van het Institut de Franc©,
Parijs; professor W. R. Ware, Milton, Mas
sachusetts.
Art. 8. Door de aanvaarding van de op
dracht hebben de leden der jury zich ten
volle vereenigd met alle bepalingen van het
programma der prijsvraag en van de mede
dinging geheel afgezien.
Art. 9. Door de jury zal de voorkeur ge
geven worden aan de ontwerpen, die het best
aan de eischen van het programma beant
woorden en uit het oogpunt van kunst en
constructie het meest uitmunten. De volgen
de prijzen worden uitgeloofdeen prijs van
f 12,000, een priyj van f 9000, een prijs van
f 7000, een prijs van f 5000, twee prijzjn
van f 3000.
Art. 10. Na bekendmaking van de uit
spraak der jury worden alle ingekomen plan
nen gedurende een maand te 's Gravenhage
in het openbaar tentoongesteld, terwijl het
rapport der jury wordt openbaar gemaakt en
tijdens de tentoonstelling der plannen daar
bij ter inzage gelegd.
Art. 11. Ter voorkoming van inlichtingen
zullen de mededingers zioh kunnen wenden
tot den heer D. E. C. Knuttel, architect e
'8 Gravenhage, no. 16, Fluweelen Burgwal.
Art. 12. De bekroonde ontwerpen worden
eigendom der Carncgie-stichting.
Indien aan den bekroonde uitvoering van
zijn ontwerp wordt opgedragen, zal de ver
worven prijs in mindering komen van zijn
belooning als bouwmeester.
Art. 13. Het gebouw zal worden gesticht
zooveel mogelijk ter plaatse als op de ter-
reinteekening, bij dit programma behooren-
de, met arceering is aangeduid.
Art 14. Het Vredespaleis zal de volgende
localiteiten moeten bevatten
A. Hof van Arbitrage .Onderhuis. 1. Con
ciërgewoning, 4 kamers en keukeu enz., direct
Van het Park toegankelijk en door een dienst
trap verbonden met de verdiepingen.
2. 2 reoervevertrekken, goed verlicht en
in elkaar loopend.
3. Lokaal voor de centrale verwarming,
met bergplaats voor brandstoffen.
4. Stenografenkamer.
Verder jassenkamers, toiletten, knechtska
mers, wachtkamers en bergplaatsen, naar ge
lang de ruimte toelaat en de constructie mede
brengt.
Bel étage. De vloer mag hoogstens 2.50 M.
boven den grond rondom hot gebouw liggen-
1. Groote vestibule met hoofdtrap.
2. Trap naar het onderhuis,
3. Portierskamer.
4. Groote Rechtzaal, met of zonder anti
chambre 280 a 300 v.k. M., met los podium
en met een galerij, hetzij langs een zijwand,
hetzij aan het einde.
5. Kleine Rechtzaal 140 a 150 v.k. M.
6. Bij elke rechtzaal een raadkamer, ieder
groot 40 a 45 vk. M., met spreekkamer en
toilet en jassonkamer. (Wanneer de raadka
mers bij elkaar liggen, zal één spreekkamer
met toilet en jassenkamer voor beide vol
doende zijn.)
7. Twee kamers voor partijen in het ge
ding, ieder groot 40 a 45 vk. M.
8. Griffiekamer met kluis (2 bij 2 M.) 40
45 vk. M., en boekenlift naar de verdie
ping-
Verder jassenkamers, toiletten en boden
kamers.
De raadkamers moeten ieder afzonderlijk
een uitgang hebben, hetzij rechtstreeks, het
zij door het onderhuis, naar het Park.
Verdieping. 1. Zaal voor het Conseil Ad
ministratief van het Permanente Hof van
Arbitrage pl.m. 90 v.k. M. (De zaal dient tot
vergaderkamer voor 30 a 35 personen rondom
een tafel.) met antichambre en met kamer
voor president 20 a 25 vk. M.
2. Kamer voor secretaris-gen oraal 40 a 45
vk. M.. met wachtkamer en toilet 15 a 20 v.k.
M.
3. Twee kamers voor secretarissen, ieder
groot 25 a 40 v.k. M., met één wachtkamer
en toilet.
4. Twee kamers voor bureaupersoneel,
ieder groot 20 a 35 v.k. M.
5. Archiefkamor (of twee kamers) te zamen
groot pl.m. 80 vk. M.
6. Vier studeerkamers, ieder groot 20 a 25
vk. M.
Voorts jassenkamers, toiletten en boden-
kamers.
B. Bibliotheek. (Zoo te bouwen, dat zii
een afgeschtiden deel van het Vredespalm
vormt., met eigen hoofdingang van het park
en inwendigen toegang van uit de bel-etage
van het Hof van Arbitrage.)
Onderhuis. 1. Conciërgewoning. 4 kamers
met keuken enz., direct van het Park toe
gankelijk en door een diensttrap verbon
den met de verdiepingen.
2. Bergplaatsen en pakkamers.
3. Binderij.
4. Lokaal voor centrale verwarming met
bergplaats voor brandstoffen.
5. Reservekamers.
1 Bei-étage. De vloer mag hoogstens 2.50
M. boven den grond rondom het gebouw
liggen.
I 1Portierskamer.
2. Magazijn der bibliotheek, brandvrij
500 vierk. M. (met 10.000 M. boekenplank
in 5 verdiepingen) aan minstens twee tegen
overgestelde zijden verlicht door vensters.
j 3. Twee leeszalen, ieder groot pl.m. 60
vk. M.
4. Daarnevens bureau voor uitgifte var
de boeken 40 a 45 vk. M.
6. Wachtkamer pl.m. 20 vk. M.
7. Twee kamers voor ambtenaren ieder
groot pl.m. 25 vk. M.
8. Kaartenkamer pl.m. 60 vk. M.
9. Catalogiseerkamor pl.m. 60 vk. M.
Jassenkamers, toiletten en bodenkamers.
Verdieping. 1. Bestuurskamer van de Car-
negic-stiohting pl.m. 40 v.k. M.
Met spreekkamer pl.m. 30 vk. M.
2. Kantoor pl.m. 40 vk. M.
3. Reservekamers.
Jassenkamers, toiletten, bodenkamers
Bij deze stukken zijn nog gevoegd een
situatie-teekening van het terrein en twee
photo's van de t>lek, waar het paleis zal ver
schijnen.
School- en Kerknieuw*.
Notarieel Staatsexamen 711 Augustus,
te 's-Gravenhage.
Geslaagd eerste gedeelteG. F. M. Roozen,
te 's-Gravenhage W. J. J. Everts, te IJssel-
stein J. Th. A. Hermans, te Amsterdam J.
E. J. Th. Verheggen, te Maasbracht.
Tweede gedeelteMr. J. 8. Nijhoff, te Farn-
sum S. J. Ruizeveld, te Boskoop A. T. van
der Leeden, te Ouderkerk a/d. IJssel.
Examen Engelsch, M. O.
's-Gravenhage11 Aug. Geëxamineerd
voor akte A 5 vrouwelijke en 2 mannelijke can
didaten. Geslaagd mejuffrouw W. van Veen,
van Rotterdam, en mevrouw A. de Zwaan, van
's-Gravenhage. Afgewezen 5.
Examen Fransch, L O.
'«XJravenhage11 Aug. Geëxamineerd
26 candidaten. Toegelaten 16, afgewezen 10 can
didaten. Toegelaten de heerenP. J. Koole,
van TerneuzenN. J. Zimmervan, Hillegers-
berg G. J. van Oyen, Varsseveld J. N. H.
Braam, TilburgP. Keegstra, SliedrechtJ.
Tiesema, Zwammerdam, en J. van Manen, ^er-
likum en de damesE. S. Eland, Den Haag
S. J. Pott, Zetten T. Das, UtrechtJ. J. W.
Vermeulen, Woerden; J. P. M. Beuninck,
Breda A. A. M. van der Kruk, Barneveld A.
C. L. de Grave, Noordwijkbinnen A. G. M.
Laats, en Th. 0. H. M. L. H. Döppler, Maas
tricht.
Ds. G. van Wyhe, sedert 20 September
1896 predikant bij de Ned. Herv. gemeente te
Voorhout, heeft tegen 1 October a. 6. eervol
emeritaat aangevraagd. Ds. Van WYjhe diende
achtereenvolgens de gemeenten te Hoofdplaat,
Willemsoord, N.-Dordrecht, Grolloo, Maasdam,
O. en N. Asselt, Oosterdijk en Arkel.
Algamsane Synode.
Nadat de agenda »a aangevuld, rappor
teert de heer prof. Gooszen over de bepaling,
dat het reglement op de vacatures ook zal toe
passelijk zjjn op nieuw gestichte standplaatsen.
Het rapport «telt voor deze weer onveranderd
rast te stellen. Het wordt ter inzage gelegd.
Daarna spreekt dezelfde over 47 adressen bij de
vergadering ingediend, die alle ten doel heb
ben, dat de Synode bepalingen zal maken, waar
in wordt uitgesproken, dat het lidmaatschap
der Staten-Generaal onvereenigbaar wordt ver
klaard met de waarneming van de betrekking
van predikant. In enkele adressen wordt daarbij
de uitdrukking gevoegd „alleen bij hooge uit
zondering." In enkele adressen wordt dit uit
gebreid tot het verzoek, om predikanten te ver
bieden als politieke agitatoren op te treden, in
andere wordt gevraagd de goedkeuring van den
kerkeraad zijner gemeente te eischen, terwijl
weder andere dit willen uitbreiden tot alle
takken van volksvertegenwoordiging. Sommigen
willen verandering van het reglement op de
kerkeraden. anderen op dat van de vacaturen.
De heeren M. J. en F. H. van I ennep vragen
m een adres aan de Synode, deze adressen niet
in behandeling te nemen, anders te verdagen.
Het rapport raadt aan alle tespiegeling te laten
Taren en zich te stellen midden in het leven.
Met blijdschap spreekt de rapporteur het uit,
hoe hooge waardeering van het ambt van predi
kant aan de ingediende adressen ten grondslag
ligt. Een predikant is niet in de Tweede Kamer
noodijj, zoo spreekt het rapport. Een lid der
oommissie is voorstander van de vrijheid, ter
wijl de overige leden eenparig voorstellen in
art 1 reglement op de vacatures een toevoeging
te plaatsende vacature ontstaat mede door
het optreden als lid van een der Kamers der
Staten-Generaal, of het zitting nemen als lid
in eenig vertegenwoordigend lichaam. Vier leden
stellen voor als 2de alinea toe te voegendis
pensatie van die bepaling kan worden verleend
met goedkeuring van den kerkeraad, de kerke
lijke besturen gehoord, door de Algemeene Sy
node. Het rapport wordt met hulde aan den
rapporteur voor de leden ter inzage gelegd.
Het rapport komt in behandeling, vroeger
ingediend naar aanleiding van de Terzoeken om
pensioenen of wachtgelden aan eervol ontslagen
godsdienstonderwijzers. Deze zaak komt niet
tot beslissing. Wegens synodus ..ontracts heden
voortzetting. (Vad)
