"BINNENLAND.
Tot verklaring daarvan zeide de lieer Sato
Het is noodig, niet alleen voor de bevelheb
bers in het veld, maar ook van de schepen,
dat zij van den wapenstilstand in kennis
gesteld worden, en dat vordert tijd. Japan
wenscht niet, dat de wapenstilstand in wer
king zal treden, voordat alle bevelhebbers
te land en ter zee er kennis van gekregen
hebben, en do inachtneming van de overeen
komst verzekerd is.
Do heer Witte lieeft zijne ontevredenlieidi
over de houding van do Japanners gelueht.
Hij zeideHet 's eone dwaze regeling, die
do zonderlinge opvattingen van do Japan
ners aantoont, waartegen ik steeds te strij
den heb gehad. Op den keper beschouwd ben
ik er ecliter zeker van, dat de overeenkomst
dezelf h waarde zal hebben al9 een onvoor
waardelijke wapenstilstand, die terstond van
kracht wordt. Do handelwijze van de Japan
ners levert alle stof tot kritiek, maar is te
verklaren uit liet wantrouwen van Tokio
met het oog op de teleurstelling, die door
Petersburg aan den dag gelegd is over het
©luiten var. den vrede.
Van de goedkeuring der voorloopdgo vre
desvoorwaarden ia nu door dien Czaar aan
liet leger kennis gegeven in cone boodschap
aan generaal Linewtsoh. Het stuk getuigt
van een merkwaardig talent om de onaan
gename werkclijklieid door een handige woor
denkeus te verbloemen. Kostelijk is b.v. de
mededeel ing, dat de helft van Sachalin is
afgestaan op verzoek van Japan-
Over do kosten van den oorlog van Rus
land met Japan worden de volgende opga-
wq gedaanDe door den oorlog veroor
zaakte uitgaven werden niet in de algemeene
begrooting opgenomen, maar krachtens eene
keizer1 ijke beschikking door een hijzonder
besluit van de hoogste leden van den rijks
raad en de betrokken ministers toegestaan
Het geheele bedrag van zulke in het jaar
1904 toegestane eredieten bedroeg 621 mil-
lioen roebel. In het laatste jaarverehg van
den Russischen minister van financiën werd
wel is waar vermeld, dat een deel van deze
eredieten nog niet was verbruikt. Het be
drag daarvoor was echter niet vermeld, en
men mag aannemen, dat dit- met al te groot
was cu dat de werkelijk© uitgaven voor den
oorlog minstens op dat bedrag neerkomen.
Dat zou dooreen genomen omstreeks 2 mil-
lioen roebels voor iederen dag zijn. Van het
begin der oorlogsoperatien tot in den zomer
van 1904 was echter het getal der Russische
troepen in Mandsjocrije gering en de vloot
was werkeloos, zoodat do dagelijkshe uitga
ven destijds minder dan 2 millioen bedroe
gen. Daarna kwamen het tweede ©n het der
de eskader, en het Mandsjoerijsclio leger be
reikte eene 9terkte van 400.000 man. Dat
vorderde eene dagelijksche uitgave van meer
dan 3 millioen roebels. De aanhoudende troe
pentransporten en de verliezen van schepen
in Port-Arthur en in de straat van Korea (in
't geheel voor meer dan 300 millioen roebels)
hebben hu dit jaar de dagelijksche uitgaven
nog verhoogd, zoodat zelfs bij de besohed-
densto raming de uitgaven in dit jaar nog
minstens 1200 millioen bedragen. Hierbij
voegende de uitgaven van het vorige jaar adi.
621 millioen en de voor de terugzending van
de troepen benoodigde uitgaven (ruim 200
millioen) komt tot een totaal bedrag van on
geveer 2000 millioen roebel als uitgaven voor
den oorlog. Daar deze som vorkregen moest
worden door leeningen, waarvan de rentevoet
gemiddeld niet boneden 5 pet. is, moet het
Russische volk, wanneer men rekening houdt
met het koersverlies en aanneemt dat de
aflossing gcschiodt in twintig jaren, in dat
2O-jarige tijdperk ongeveer 220 millioen roe
bels por jaar voor den oorlog betalen, het
geen voor iederen mannelijken ingezetene
neerkomt op omstreeks roebel per jaar
of 70 roebels in 20 jaren.
De oorlogskosten van Japan geduronjde
do eerste es maanden bedroegen volgens of-
ficieele opgaaf 20 millioen. De oorlog heeft,
op een week na. negentien maaiideu ge
duurd. Hadden de uitgaven de 40 millioen
pond 'sjaars niet oversell reden, dan zou Ja
pan thans 63.333.333 uitgegeven hebben.
Maar de uitgaven zijn sterk opgedreven, zoo
dat ze te» slotte 200.000 beliepen, d- w. z.
1.400.000 por week of 73 nüllioeii)
's jaars, bijna het dubbele van de raming in
de eerste zes maanden van den oorlog. Graaf
Okoema deelde October 1904 aan de ban
kiers to Tokio mede, dat naar zijn moaning
coii oorlog van twee jaren Japan tusschon do
120 en 130 millioen zou kosten, en met
inbegrip van de uitgaven na do c:genlijke
krijgsverrichtingen nog noodig, zou het be
drag wel 200 millioen zijn. Mot deze enor
me uitgaaf heeft het land stoffelijke voorde©-
len behaald schepen die op een waarde van
verscheiden milliocnon ponden geschat wor
den, krijgsvoorraad en materieel, het (halvei
eiland Sachalin. benevens andere voordeelen,
d:e niet gemakkelijk in gold te schatten zijn,
maar in mindering komen van do uitgaven.
Deze blijven intusschen nog zeer hoog.
Allerlei
vHoewel het natuurlijk nog niet moge
lijk is van do zonsverduistering van 30 Au
gustus, de wetenschappelijke resultaten die
verkregen zijn, te beoordeelen, kunnen de
omstandigheden waaronder de waarnemin
gen der eclips plaats hadden, naar de plaat
sen van waarneming aldus ^egroepeerd wor
den
Zeer bevredigend: Guelma (Algerië). Sfax
(Tunis). Tripoli, Assuan, (Egypte), New
foundland.
Twijfelachtig Palma (Majorca). Burgos.
Castellon (Spanje).
Ongunstig: Sarragosaa, For rol (Spanje).
De twijfelachtige schijnen eerder tot de
ongunstige to naderen. De telegrammen van
Lockyer. Oallendar en Evorshed gewen al
thans niet veel hoop.
Daarentegen ia hot waarschijnlijk, dat de
waarnemingen op Labrador gelukt zijn.
Stoelhnlm, 2 Sept. Prof. Nathorst heeft
een britf uit Reykjavik van 24 Augustus
ontvangen van den Zweedschen luitenant
Berge I'd ahl, die deelneemt aan do expeditie
naar Groenland van den hertog van Orleans.
Den 27en Juli werd bij hot passeeren van
kaap Bismarck een nieuw onbekend land
ontdekt. Ook bleek, dat kaap Bismarck op
een groot eiland ligt en niet op het vaste
land, zooals tot dusver werd aangenomen.
Het laud is zoo goed mogolijk" in kaart ge
bracht het kreeg den naam Terre de Fran
ce. Men ging daarop verder noordwaarts tot-
78 graden 16 minuten N B.verder kon men
niet doordringen. Het schip stuurde daarna
weer zuidwaarts. Do expeditie wordt den
lOen September te Ostende verwacht.
vAnthony Friala, leider der pas terug
gekeerde Noordpool-expeditie van Ziegler,
heeft verklaard, dat naai' zijne meen ing de
Noordpool nooit bereikt zal worden dan door
oen groot© expeditie van minstens tien sche
pen, welke elkander helpen.
De expeditie zou moeten bestaan uit erva
ren reizigers en zij zou berekend moeten rijn
op een duur van 5, 7 of 10 jaren.
Dc Noordpoolreizigers worden meestal door
het gevoel van verlatenheid en de angst voor
gebrek aan levensmiddelen ontmoedigd en lot
terugkeeren gedreven.
Daarom zou oen talrijke expeditie, in staat
om jarenlang alle moeielijkheden en gevaren
t© bestrijden, naar Friala's meening meer
kan* op slagen hebben.
vVier inspecteurs van politie zijn uit
Parijs naar Bahia vertrokken, om den oplich
ter Galley, van het „Comptoir d'Escompte"
te halen en naar Frankrijk te brengen. Men.
verwacht dat zij den 7on October met Gall ly
en rijii beide gezellinnen terug zullen zijn.
Aan boord van de „Catarina" werden, bi;
een hernieuwd onderzoek, nog waarden teu.
bedrage van 581000 francs, ettelijke stellen
kleeren benevens vele manden champagne
gevonden.
De Staatscourant van Zondag 3 en
Maandag 4 September 1905 bevat de volgen
de Kon. besluiten»:
benoemd tot post- en telegraaf-directeur te
Amersfoort J. Gunthermohr, thans adjunct
inspecteur der posterijen en telegrafie te Arn
hem tot directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Franeker G. Preust-ing, tlians ixn
gelijke betrekking te Naarden;
tot lid van den raad van toezicht op de
Rijkspostspaarbank J. Teilegen, directeur van
het gemeentelijke bouw- en woningtoezicht te
Amsterdam.
I e verjaardag van H. M. de
Koningin in het buitenland.
Men schrijft uit Bad Haraburg: „Het is
ook hier, in het sclioone Hamburg, ieder jaar
de gewoonte om den verjaardag van Ko
ningin Wilhelmina feestelijk te herdenken.
Reeds vroeg in den morgen woei van het
Kurliai'S de Hollandsohe vlag, ten teeken,
dat de feestdag aangebroken was. Des
avonds vereenigde de geheele Hollandsche
kolom., alsmede tal van badgasten zich in
de zalen van het Kuxhaus om liet concert
der Kur-kapel bij te wonen. Op het pro
gramma prijkten Hollandsche nummers en
o.a. speelde Willy Henckerot een paar violon
cel-sol L, terwijl verder oude-Nederlandsche
liederen werden uitgevoerd. Het concert werd
met het Hollandsche volkslied geopend.
H. M. de Koningin-Moeder vertrok
Zaterdagavond kwart over 8 per rijtuig naar
Amersfoort, om d'aar haar zuster, do her
togin van Albany te begroeten op haar door
reis van Duitschland naar Engeland. H. M.
reisde met Haar tot Utrecht mede en keer
de van daar por locaaltrein te 10 uur op
Soestdijk terug.
H. M. de Koningin-Moeder woonde
Zoudagvoormiddag de godsdienstoefening bij
iu de kerk te Baarn onder gehoor van ds.
H H. Meulenbolt, aldaar.
De Vorst van Waldeck, broeder van
H M. de Koningin-Moeder, wordt met zijn
familie a.s. Woensdag op Soestdijk verwacht.
De Minister van Justitie, de heer Van
Raait©, vrtrok Zaterdag naar Het Loo voor
de wekelijiksche audientei ib ijH. M.
Bij hun vertrek van 't Gravemhag©,
Zaterdagmiddag per Staatssp. naar het Loo
reisden de Spaansche Zeeofficieren, gekleed
in de groote tenue, in een salonrijtuig der
S. S. Maatschappij.
De Minister van Marine, de leden der
Spaansche legatie en de Adjudant-Generaal,
Chef van het Militaire Huis van H. M. de
Koningin, reisden mede. De Minister van
Buitenlandsche Zaken was eenige uren. vroe
ger vertrokken.
- Aan' 't diner dat -Zaterdag ter eer© va,ni
den Spaauachen schout-bij-nacht Santaio, die
II. M. de Koningin namens Z. M. den Ko
ning van Spanje te Vlieringen is komen be
groeten, ten paleize Het Loo plaats had,
waren uitgenood igd die leden der Spaansche
legatie, de minister van Buitenlandsche Za
ken, de minister van Marine, de kapitein ter
zee le kl. De Manterola, luitenant ter zee
le kl Duenas, de adjudant van den schout
bij-nacht Boado en de aan. den schout-bij
nacht toegevoegde luitenant ter zee 2e kl.
R. R. van Meerlant.
Voor het diner ten Hov© heden middag
zijn, uiitgenoodigd do minister van, Oor
log en do hoofdofficieren met de kapiteins-
adjudant in d© legerplaats te Millingen aan
wezig.
Dt Spaansche gezant bij ons Hof, de
heer die Baguer, vereenigde Vrijdag aan een
luncheon in het Palaoe Hotel te Sohevenin-
gen do Spaansche zeeofficieren en den mi
nister van marine, kapt. ter zee Cohen Stuart
met diens adjudant luit. ter zee le kl. S.
do Ranitz.
Zaterdagmiddag bood de minister van
marine in het Hotel des Indes te 'sGraven-
hage den Spaanschen schout-bij-nacht San
taio en do overige a'daax vertoevende Spaan
sche marine-officieren een diner aan.
Aan den disch waren tevens genoodigd
<1© hee.* De Baguer, gezant van Spanje bij
ons Hof. de heer De Galazza, secretaris der
Spaansche lagatio; jhr. Testa, Hr. Ms. gc-
zant te Madrid, schout-bij-nacbt J. G. Sne-
thlage kapitein ter zoo J. J. Hissing, kapi
tein te* zee R. O. J. Verschoor, de adjudant
van don m: nister van marine, luit. ter zee
lo kl. t>. de Ranitz, luit. ter zee 2e kl. R.
H. van Meerlant, toegevoegd m» den vreem
den schout-bij-nacht en de adjudant aan
boord van de Princosa de Astasias, do heer
C. Boada.
Men verzekert aan do Residentiebode,
dat tijdens de jongste Ministerraden, do heer
nir. Veegens het departementsgebouw van
justitie niet is binnengegaan. Het blad con
cludeert daaruit, dat zijn opmerking tot deze
veranderde houding heeft geleid.
De heer mr. J. D. Veegens heeft zich
doeu afvoeren van do lijst der procureurs
bij den Hoogju Raad.
Door de vereenigjing „Onderlinge
V rouwen bescherm ing" is een. adres gericht
tot den minister van justitie, verzoekend©
om, me* het oog op liet gtnoote belang dat
do samenstelling van de voogdijraden uiet
alleen voor de uitvoering der kinderwetten,
doch ook. voor de behartiging der belangen
van het buiten echt geboren kind. zal kun
nen hebben, de leden van die voogdijraden te
benoemen voor de helft uit vrouwen, opvoed
sters en moeders.
Met ing'-ng van 14 Sept. worden ge
plaatst aan boord van de „Friesland' de kït-
pitein-Iuitenajit ter zee J. Termijtelen, de
lutiten&nts ter zee le klasse N. wan den
Worm; J. van Wickevoort Crommelin en C.
Noord-hoek Hegt; de idem 2d»e klasse A. va»
Braam Houckgecst, J. Wiehtrs Holth, O.
Bender; de 1ste luitenant der mariniers P.
Michielseusde officier van gezondheid le
klasse F. Broers; de officier van administra
tie lo klasse A. Schiltde officieren-machi
nist 2de klasse L. Vries en E. Buijck.
Verder worden geplaatst de luitenants ter
zee 2<Jo klasse P. Calle, M. van Daim en W.
Vink, respectievelijk aan boord van het in
structieschip „Gier", het logementsohip
„Neptunus" en het instructieechip „Nauti
lus". Aan boord van de „Piet Hein" de ad
junct-administrateur T. Appels en de officier
van administratie 2do klasse O. Grullemaus.
Op non-activiteit worden gesteld de offi
cier van gezondheid le klasse F. Bennik, ge
plaatst in de» marine-directie te Hellevoet-
sluis. In deze directie wordt geplaatst de of
ficier van gezondheid 2de klasse T. Sikkom a.
De off icier-machinist 1ste klasse J. Walcson,
aan boord van de „Piet Hein" wordt op non
activiteit gestold, en vervangen door den of
ficier-machinist 2de klasse A. dén Hamer
De benoemde officier-machinist 2de klasse A.
Elshove wordt geplaatst bij den torped odieus*
in de marine-directie te Hellevoetsluis.
Ingevolge een verzoek van de Euro-
peesche Don a u-commisrie is naar de „In
genieur" verneemt, de hoofdingenieur van
den Rijkswaterstaat P. A .Jolles c. i. te
Rotterdam, door de Nederlandsch© regee
ring aangewezen om genoemde commissie te
dienen van advies in zake de haven te Sulina.
De heer Jolles zal daartoe op 5 September
e.k. naai* Rumenië vertrekken.
„De Ingenieur" meldt, dat volgens een
hier te lande ontvangen particulier telegram
de hoofdingenieur 2e kl. bij den waterstaat
en 's lands burgerlijke openbare werken in
Nederl. Indië J. C. Heyning o. i. benoemd
is tot hoofdingenieur le kl.
Do h oo f dredaot ie van het
Volk. Door dien heer P. L. Tak is een brief
geschreven aan het parti'bestuur, waarin hij
zegt, nu met meer functies belast te zijn,
dan in één persoon in de partij moeten vor-
eenigd zijn.
Daarom vraagt hij zijn ontslag als hoofd
redacteur van „Het Volk" tegen 15 Octo
ber
Tot het eerstvolgende sociaal-democrati
sche congres wil hij die betrekking, als de
partij heb wenscht, nog wel blijven beklco-
den, mits hem dan alleen de politieke lei
ding en die behandeling der belangrijke par
ti jaangelegenheden zal zijn opgedragen. Hij
zal dan ovenwei als voorztter van het partij
bestuur rijn ontslag nemen.
Te Breda is opgericht de afdeel ing
Breda en omstreken van den Vrijzinnig-de
mocratisch en Bond. Voorts heeft zich bij
dien Bond aangesloten de Vrijzinnige Kies-
vereeniging te St. Maartensbrug (district
Den Helder).
Congres voor Handelsonderwijs.
Het Congres voor Handelsonderwijs, dat
Vrijdag en Zaterdag te Amsterdam werd ge
houden iu de Openbare Handelsschool, is
Vrijdagmorgen te ruim 9 uur door den voor
zitter, mr. C. Pijnacker Hordijk, geopend.
De voorzitter sprak ter opening een kort
woord van welkom, verheugde zioli in het
welslagen der pogingen onn dit congres tot
stand to brengen en in de reeds ondervon
den belangstelling.
De Spr. bracht vervolgens hartelijk dank
aan Amsterdam's gemeentebestuur voor do
medewerking, daarbij zich richtende tot den
burgemeester en wethouder Van Hall, die
ter weerszijden van den voorzitter hadden
plaats genomen, mr. Van Leeuwen als eere
voorzitter van het congres, mr. Van Hall
als wethouder van onderwijs. Deze woorden
werden met applaus begroet.
Aan die orde werd gesteld het eerste
vraagpunt„Welke organisatie behoeft ons
handelsonderwijs in zijn verschillende ver
takkingen hoogeir, middelbaar en lager on
derwijs?"
Dr. A. Borgman, voorzitter der „Ver. van
leeraren bij het Middelbaar Onderwijs" en
directeur van de school voor Handel en Nij
verheid te Enschedé, die dit otnderwerp in
leidde, ving met eenige algemeene opmer
kingen aan, waarvan hij aldus bet resumé
gaf:
Do organisatie van ons handelsonderwijs
zij zoodanig, dat
het lager handelsonderwijs aansluit© bij
het gewone lager onderwijp
het middelbaar onderwijs zij gebaseerd op
een 3-jarige H. B. S.
Om niemand uit te sluiten omvatte voor-
loopig het toelatingsexamen tot middelbare
handelsscholen slechts Ned., Franscli, Eng.,
Duitsch, aardrijkskunde, rekenen.
Het hoogere handelsonderwijs hobbo als
grond een 5 j. H. B. S.
Het zij mogelijk, althans voor sommigo
vakken toegang te verlcenen tot een hoo
gere handelssahool hun, die van een middel
bare komen en toegang te verleenen tot een
middelbare handelsschool, die van een lagere
komen.
Omtrent het Lager Handelsonderwijs, dat
wel in den breedsten kring belangstelling
wekken zal, zeide dr. Borgman
De aansluiting van lager handelsotnderwijs
vinde plaats aan de gewono lagere volks
school. Het lager handelsonderwijs moet aatï
veel meer kinderen ten goede komen. De
kleine neringdoende, en wie is dit op een
dorp niet, uitgezonderd enkelen, hebben juist
daaraan behoefte.
In velo opzichten gaat het leven op de dor
pen achteruit. Sommige bedrijven verdwij
nen. Andere hebben een slepend bestaan
1 omdat de personen, die aan 't hoofd
staan, dikwijls geen overzicht hebben van
hun eigen zaak en van haar onderdeelen;
2. omdat zij niet weten welke de plaats
van hun bedrijf is in hun omgeving, en
3. omdat de middelen van vervoer zooveel
beter zijn dan vroeger en nog steeds worden
verbeterd en vermeerderd, worden de dor
pen bijna van alle artikelen voor dagolijksch
gebruik, van uit de steden bediend, waar
door het arbeidstotaal op de dorpen telkens
minder wordt.
Ofschoon dit tot op zekere hoogte is goed
te keuren en niet te veranderen, toch moo-
ten zij, die op dorpen wonen ©n in eenig
artikel handel drijven:
1. een keuze doen uit verschillende arti
kelen, waarvoor zij warenkennis moeten heb
ben
2. zij moeten daarover correspondeeren
3. zij moeten deze met bun leverancier en
hun cliënten verrekenen, d. i. zij moeten
boekhouden.
Hierin ligt de grond van de organisatie
voor zoover de aard en omvang der leerstoel
betreft van 't lager handelsonderwijs in
dorp en stad voor den kleinen winkelstand,
of neringdoend©.
De organisatie van dit lager handelson
derwijs wenscht d© inleider aldus:
1 Do regeering stelle verkrijgbaar een
akte voor boekhouden en handelsrekenen,
lager onderwijs.
2 De regeering stelle verkrijgbaar oen
akte voor handelsoorrespondlentie in hot Ne-
derlaudsoh, lager onderwijs.
3. D© regeering stelle verkrijgbaar een
akte in warenkennis, lager anderwijs.
4. In de gemeenten worde na of verboa-
den met het herhalingsonderwijs cursorisch
onderwijs gegeven in handelsrekenen, boek
houden. handelscorrespondentie (Neder-
landsch) en warenkennis, uitgaande van do
gemeenten, mot subsidie en onder control©
van het Rijjk.
5. De inrichting dier cursussen houde zoo
veel mogelijk rekening met plaatselijke toe
standen.
6. Waar het lager handelsonderwijs kan
worden verbonden aan uitgebreid lager on
derwijs, kan wellicht de correspondientie zich
tevens uitstrekken tot een of meer vreemd©
talen.
En ten aanzien van het Middelbaar Han
delsonderwijs merkte hij op:
Het middelbaar handelsonderwijs beginne
niet eerder, dan nadat) een algemeen© ont
wikkeling is verkregen, welke een H. B.
school met 3-j. c. af de eerste 3 klassen eener
H. B. school met 5-j. c. kunnen geven.
Het omvat de vakken:
Nederlandsch, Fransch, Du'tsch, Engelsoh,
zoo mogelijk een of meer ander© talon, wis
kunde (enkel© hoofdstukkon, b.v. assuran
tiën), natuurkunde en natuurl. historie,
scheikunde en technologie, warenkennis,
aardrijkskunde, handelsgeschiedenis, boek
houden, handelsrekenen, staathuishoudkun
de, handelsrecht voorafgegaan door een;2o
hoofdstukken uit het Burgerlijk Recht, eeni
ge facultatieve vakken, als stenografie, tee
ltenen, gymnastiek.
De cursus zij tweejarig.
Overweging verdient in sommige groote
handelssteden dezen cursus te verlengen,
hetzij met dag-, hetzij met avond-onderwijs,
waarin eenige capita selecta worden behan
deld».
Dit kan evenwel als taak gesteld worden
v'an het hooger handelsonderwijs.
Het middelbaar handelsonderwijs worde
van rijkswege gegeven, ressorteerend ander
het ministerie van Waterstaat, Handel tn
Nijverheid».
Het lager handelsonderwijs behoort geheel
naar plaatselijke toestanden ingericht te
zijn, het middelbaar handelsonderwijs zij min
der afhankelijk van plaatselijke toestanden.
In eenige plaatsen: Amsterdam, Rotter
dam, Groningen, Utrecht, Arnhem, En
schedé, waarin wereldhandel is, dienen zulke
scholen te zijn.
Hooger Vakonderwijs.
Aangaande dit onderwijs verwijst inleider
naar de Handelingen der commissie door de
„Nationale vereeniging voor Handelsonder
wijs" tot het samenstellen eener schets van
lessen, welke aan een Nederlandsohe handels-
hoogeschool kunnen gegeven worden.
a. Ook dit onderwijs worde gegeven van
Staatswege, geheel universitair.
b Voorloopig is daarvoor Amsterdam
aangewezen.
Dr Borgman besloot zijfn inleidfiog
met opmerkingen over de opleiding van leer
aren voor middelbaar vakonderwijs en die
tot leeraar of leerares aan middelbare han
delsscholen.
Na de inleiding, die met applaus werd be
loond, vingen die debatten aan.
Na een zeer geanimeerde gedachten wisse
ling keurde de vergadering het voorzitters-
voorstel goed om het initiatief hietrtoe over
te laten aan de „Ver. voor Handelsonder
wijs", daar het congres een permanente cor
poratie is.
Om 1 uur 's middags vergaderden de sec
ties.
Eerste sectie.
De heer J. C'. Holtzappei. hoofd eener school
te Rotterdam, trad als inleider op van het
vijfde vraagpunt: a. Is onderwijs in de Ne-
derlandsche handelscorrespondentie op inrich
tingen voor handelsonderwijs noodzakelijk?
b. Waarin moet het dan bestaan c. Hoe kan.
het in verband gebracht worden met de han
delscorrespondentie in vreemde talen?
Hij vatte zijn oordeel samen in- deze stel
lingen
1. Onderwijs in Nederlandsohe handelscor-
i spondentie op inrichtingen w>r handelson
derwijs is noodzakelijk.
2. Het moet bestaan ina. het aanbren
gen van kennis aangaande daden van koop
handel b. het bekend maken van handels
termen c. het opgeven van methodisch ge
rangschikte oefeningen, die van den leerling
steeds meerdere zelfstandigheid eischen.
3. Het moet het onderwijs in de handels
correspondentie in d® vreemde talen steunen,
doordat bet kennis van handelszaken aan
brengt, die dienen kon als centrum, waar
omheen de oefeningen in het sohrij»ven van
koopmansbrieven zijn gegroepeerd.
De heer Daniels, uit Nijmegen, die over
het punt ook heeft gepraeadviseerd, wenscht©
de vraag aan de vergadering voor te leggen,
of hier niet dienstig was een accountant of-
leeraar in het boekhouden met liet onder
wijs in de Nederlandsche handeslcorrespou-
tie, en den leeraar met een middelbare acte
Nederlandsch meer speciaal het taalonderwijs
in 't algemeen over to laten, het gemakkelij»k
zich uitdrukken in de taal, enz.
Bij de besprekingen bleek dat de meerder
heid een scheiding voorstaat van het onder
wijs in handelscorrespondentie en de taal in.
het algemeen. De handelsschool heeft tot taak
den leerling voor te bereiden tot de practijk
en het zal wel door ieder erkend worden, dat
een jongen op het kantoor eerder bruikbaar
is om brieven te schrijven, als hij op de school
daarin geoefend is, dan een jongen, die het
op de school nooit heeft gedaan.
Vervolgens leidde de heer Tijmstra, uit
's Gravenhage, het onderwerp in: doel, om
vang en inrichting van het handelsonderwijs
in vreemde talen aan de verschillende soorten,
van handelsscholen.
Tweede sectie.
De tweede sectie werd gepresideerd door
dr. Blink. Eerste spreker was mr. dr. S. Za-
doks te Amsterdam, die het vraagpunt be
handelde „Wat moet uit het burgerlijk
recht genomen worden als grondslag voor het
onderwijs in het handelsrecht van handels
scholen
Naar sprekers meening dienen uit het Bur
gerlijk Recht slechts drie onderwerpen be
handeld te worden, waarvan het Wetboek
van Koophandel kennis veronderstelt en waar
over het, hoewel zij voor den handel onmis
baar zijn, of zwijgt of waarvan, het eene na
dere uitwerking geeft. Als zoodanig noemde
spr. de overeenkomst met de veroischten voor
hare bestaanbaarheid (speciaal de noodzake-
lijke eerlijkheid en goede trouw in den han
del), de verbintenis als gevolg daarvan; de
bewijsleer, enz.
Over het vraagpunt: „In welk opzicht ver
schilt het onderwijs in de oeconomie aan de
handelsscholen van dat aan de 5-jarige H. R
S.?" was gepraeadviseerd door de Beeren D.
Stigter te Amsterdam, mr. dr. Charles Raay-
makers en dr. H. Blink. De heer Raaymakers
was van meening dat het onderwijs aan bei
de inrichtingen van onderwijs in hoofdzaak
moet overeenstemmen, want, evenals de H.
B. S. zal ook de handelsschool altijd op de
eerste plaats moeten geven een beknopt over
zicht van de geheele staathuishoudkunde, en
het zou een groote fout zijn, indien, men zich
op de handelsschool tevreden wilde stellen
met de bespreking van slechts eenige voor den.
handel meer rechtstreeksch belangrijke on
derwerpen..
T%" H. "Rlink besloot ziin praeadvies ten op
zichte van vraagpunt 12: „In welk opzicht
verschilt het onderwijs in de xmomie aan
de handelsscholen van dat aan. een vijfjarige
H. B. School met de volgende stellingen
1. Aan de Middelbare Handelsscholen moet
een algemeen overzicht der staathuishoudkun
de voorafgaan om economisch te leeren inzien
ana'yseeren en om de terminologie te leeren.
begrijpen.
2. Het algemeen overzicht dient tot inlei
ding in de meer toegepaste economie op de
middelbare handelsschool. Hier werden van
de schoolstukken uit de algemeene staathuis
houdkunde het munt-, crediet- en bankwezen
dieper en uitvoeriger behandeld dan op de
H. B. scholen met vijfjarigen, cursus.
3 Op de handelsscholen, moet het onder
wijs in de economische geographie ft"" be
langrijke plaats innemen, omdat de economi
sche geographie een reeks van kundigheden
omvat, welke de grondslag vormen, waarop
de handelsoperatiën berusten.
4. Om het onderwijs in de economische geo-
raphie in Nederland tot zijn recluÊ te doen
omen, is het noodig, dat de wetenschappe
lijke beofening daarvan van staatsweg worde
bevorderd, zooals dat in naburige landen het
geval is, opdat hierdoor bewerkt materiaal en
bruikbare resultaten worden geleverd die op
de middelbare en lagere handelsscholen kun
nen worden, gebruikt als leerstof.
De beide laatste stellingen werden door
den heer Blink uitvoerig toegelicht.
Er volgde nog eenig debat.
Om 3 uur werden de sectie-vergaderingen
gesloten en werd een boottocht over het IJ
gemaakt, ter bezichtiging van de handelsin
richtingen der hoofstad.
Volksbond, Veroen. tegen
Drankmisbruik.
De 32e algemeene vergadering van den
Volksbond, voreendging tegen Drankmis-
bruik, werd' Vrijdagochtend gopendi in die za
len van het hotel Duin en-Daal te Bloemen-
daal-
De voorzitter van het hoofdbestuur, prof.
dr. C. A. Pekelharing, hield de openings
rede, waarin spr. hulde bracht aan zijn voor
ganger, dr. Ruysch, die zijn ontslag nam.
Namens het hoofdbestuur werd medege
deeld, dat de heer Goeman Bargesius verhin
derd was de vergadering bij te wonen.
Uit het jaarverslag van den algemeemen
secretaris, den heer W. O. van Haeften, bleek
dat het aantal af deelingen van 88 tot 100
steeg.
De rekening over 1904 wijst oen batig sal
do aan van f55.38.
De leden van het hoofdbestuur mr. J.
Bool, L. P. Walburgh Schmidt en A. L.
Wolters, die aan de beurt van aftreding war
ren, werden herkozen.
Aan de orde kwam nu het rapport, uitge
bracht door de heeren S. Lulofs, prof. dr.
C. A. Pekelharing, dr. H. Posthumus. A. v.
d. Voort Az. on mej. W. C. v. d. Hoeven,
over het denkbeeld tot oprichting van een
herstellingsoord voor vrouwelijke drankzuch
tigen.
De commissie had zich voor haar ondier-
zoek gowend tot tal van politiecommissaris
sen, directeuren van gevangenissen, medici),
predikanten, R.-K. geestelijiken enz., om in
lichtingen. De meeningen liepen zeer uiteen.
Het hoofdbestuur verklaarde zioh bereid
de zaak nog eens te overwegen en verzocht
den afdeelingssecretarissej, vóór 1 Januari
1906 mededeeling te doen van die vrouwen
die aan dranlczucht lijden, zich bereid ver
klaren tot verpleging en waarvan een medi
cus verklaart, dat genezing mogelijk is.
Ook is het hoofdbest-uur bereid geldelijk
te steunen voor verpleging te Hilversum.
Eenige afgevaardigden zagen meer heil in
een verplegiiiy van vrouwen op klein© schaal
te Hooghullen, doch het hbofdbobtmirsliidf
Van der Voort zette uiteen, dlat door de af-
