BINNENLAND."
rende 33 jaren de autocratie te hebben ve--
dedigd, kan hij nu niet voor hervormingen
opkomen. Om echter ook in de toekomst dm
strijd tegen de vijanden van de orde en vju
de monarchie voort te zetten, ra! h j in bet
volgende jaar twee malen per week zijn dag
boek uitgvwn.
PcUrgburg, 5 Dec. (Daily Telegraph.) Ge
neraal Sacharow, de geweien minister van
oorlog, is lieden middag dood geschoten door
een vrouw. Zij belde aan dc woning van
den gouverneur van Saratow aan en vroeg
den generaal te spreken, op wien zij drie
•choten loste.
Wnronarhvia Eydtkuhnen, 2 Dcc. (Pe-
tersburgsrh telegraafagentschap). De brand
in de voorstad Pridatscha is gebluscht. De
kazerne der straf bataljons met de officiers
woningen en eenige andere gebouwen zijn
verwoestKen gedeelte der soldaten trekt in
wanorde door de straten. De burgergevange-
nen gaven zich over, 2 soldaten en 2 strafge-
vangenen werden gedood, verscheidene straf-
gevangenen en 2 oppassers werden gewond.
Het bureau der gevangenis met do gevange
nispapieren is verbrand.
Op de benoeming van den nieuweu gou-
verneur-gi neraal van Finland is spoedig de
samenstelling van een nieuwen senaat ge
volgd. Zes vin dc elf leden zijn voormalige
senatoren of hooge ambtenaren, die wegens
hun verzet tegen het stelsel van russifioec-
rïng ontslagen waren. De vice-president Leo
Mechelin, de voornaamste verdediger van 'ia
rechten van Finland, sedert 1882 senator,
moest in 1901 wegens zijn verzet tegen do
onwettige post ordonnantie aftreden. Het
hoofd der justitie A. Nyborgh moest wegens
zijn strijd tegen het taalmanif<.st den senaat
verlaten. liet hoofd van het departement
openbare werken L. Gricpenberg. naast
Mechelin de beste steun van dc constitutio-
neelen, werd onder Bobrikow uit den senaat
verwijderd en uit het land gezet. Het hoofd
van het departement van financiën K F.
Ignatius, het hoofd van het departement
handel en nijverheid K. J. Stalielberg en do
senator zonder portefeuille F. Stjernwall wer
den ontslagen wegens hun opkomen voor do
wetten van Finland
Alleen tegen de benoeming van Sroinhuf-
wud. den verdediger van Ilohenthal, een
der politieke moordenaars uit. den laatstee
tijd, werd bezwaar gemaakt. In zijne plaats
benoemde de Czaar-groot vorst den advocaat
Lilius tot iioofd van het departement vau
binnenlandschc zaken.
De Finscho arbeiderspartij is met de sa
menstelling van den nieuwen senaat niet te
vreden. Het is haar niet voldoende, dat aan
de Finscho nationale en staatsrechtelijk)
eischen voldaan is door de benoeming van
dezen senaat. Zij wil zelf in het land regee-
ren en treedt inot dit doel in de voetstappen
van de Russische geestverwanten door 't or-
ganiseenen van ecne nieuwe spoorwegstaking
naar aanleiding dor benoemiug van den se
naat.
Bulgarije.
KonHantinopel, G Dec. In haar antwoord
op do nota van do mogendheden aan de e-
geeringen van do Balkanstaten, waarin wordt
aa- bevolen elk© revolutionaire beweging, dio
den status quo zou kunnen compromitteeren,
te Ix-letton. zegt dc Bulgaarscne regeering.
dat. deze aansporing eerder moet worden ge
richt aan Turkije en aam Griekenland-, die zdeh
veraatiigd hebben togen de Bulgaren in Ma
cedonië. Wanneer deze laatste», tot wanhoop
gebracht, hot geduld verliezen, dhu zou nie
mand de Bulgaren van het vorstendom kun
non beletten hunne ongelukkige broeders door
alle middelen to helpen.
TttrkQ»
Konstantinopel, G Dcc. Een deel van het
internationale eskader is te Pera aangeko
men.
De minister van buitenlandschc zaken
heeft in den afgeloopen nacht den deken
van het corps diplomatique medegedeeld, dat
d3 Portc geneigd was de financieele agen en
in Macedonië to erkennen, als zij voorzi?n
zijn van volmachten voor 2 jaar en op den
zelfden voet als de civiele agenten van te
genwoordig.
De deken riep heden zijn ambtgenooten
bijeen en deelde hun dit antwoord medo
Do gezanten zullen eischen, dat hun dit ant
woord bij schriftelijke nota zal worden toe
gezonden.
Marokko.
De 8paansch© minister van Buitenland
schc zak.-n Almodovar heeft te kennen gegc
ven. dat do vroegere onderhandelingen over
Marokko, die onder Delcassé's ministerschap
met Frankrijk gevoerd zijn, door de nieuwe
overeen komsten vervallen zijn.
Brit3ch-Indift.
I*ahorc, 5 Dcc. De winkeliers te Kangr
hebben een© openbare vergadering gehouden
en daarin eene verbintenis ondertoekend om
niet voort te gaan met don verkoop van Euro
peescho suiker. Dergelijke vergaderingen ko
men in Pendjab zoer in zwang. Strooibiljet
ten, waarin wordt beweerd, dat do ingevoer
de suiker wordt geraffineerd met beenzwart
en ossebloed, worden onder de bevolking ver
spreid. Men vreest ernsSigo stoornis van den
grooten suikerhandel van Indië. Een groot
vergadering van brahminen te Muitan heeft
het bevel aan de Hindoos uitgevaardigd, om
van het gebruik van ingevoerde suiker af
to sien.
Allerlei
vDo- tweede prijs van een milliocn
francs Fransche perelotorij is gevallen op het
lot van twee artx iders te Lillo, die samen
een lot genomen hadden. Do een is schilder
en was juist acht dagen zonder werkhij is
getrouwd cn heeft vijf kinderen eu kan dus
liet halve milliocn boel goed gebruiken. De
tweede gelukkige winner is een koperslager
en in zijn vrijen tijd dramatisch auteur.
Hij schrijft tooncelstukjeo voor de poppen
kast. waarvoor hij zelf do marionetten ver
vaardigt. Zijn stukken worden op plaatsen
waar zich veel volk bevindt dikwijls en met
succes gegeven. Beide winners hebben hun
geluk kalmpjes opgenomen, doch hébben da
delijk aan hunne bloedverwanten aanzienlijke
sommen geschonken.
vTe Dampierrc (Fr.) hoeft een moord
plaats gehad, die do aandacht trekt om do
zeer ongewone drijfveer, die den moordenaar
tot zijn daad heeft gebracht. Het is een
moord uit medelijden. De burgemeester van
Dainpierre een zekere heer Candon
heeft zijn vrouw van hot leven beroofd om
dat zij gruwelijke pijnen leed. De vrouw had
kanker en had haar man al dikwijls ver
zocht aan haar lijden een einde te maken
door haar te dooden. Candon is zeer gezien
"n de streek. Hij is naar de gevangenis ge
bracht. Hij toont niet de minste spijt over
zijn daad.
vIn een der volkrijkste wijken van
Brussel zijn Dinsdagavond bij een betrek
kelijk onbeduidend binnenbrandje een vrouw
en drie kinderen door rook gestikt. Een
bewoner van de tweede verdieping van een
dier bekende huurkazernes, die men in elke
groot© stad vindt, liet een petroleumlamp
bij het vullen ontploffen Brand" roepen
de, snelde hij weg. Dc bovenbewoners heb
ben getracht eveneens een goed heenkomen
t3 zoeken, doch door de verstikkende rook
werd dit al dadelijk verhinderd. Toen de
brandweer na een goed kwartier het vuur
gebluscht had en een onderzoek instelde,
vond zij zeven personen op den grond uitge
strekt, een moeder met drie kinderen en een
moeder niet twee dochters. Deze laatste drie
waren bij aankomst in het ziekenhuis dood.
Van de eerste familie kwamen de moeder
en twee der kinderen, na toepassing van de
kunstmatige ademhaling, weder tot bewust
zijn, het derde kind, een meisje, kon echter
evenmin als de drie andere slachtoffers tot
helleven teruggebracht worden.
Kameroverzicht
Eerste Kamer.
In do gisteren (Woensdag) gehouden
vergadering van de Eerste Kamer zijn de
geloofsbrieven van den heer C. M. E. van
Loben Seis goedgekeurd en werd tot zijn
toelating besloten.
Daarna legden de beide nieuw benoemde
leden, mr. J. D. O. van Heeckeren van Keil
en Van Löben Seis, de bij de wet g-ëischte
eeden af en namen zitting.
De vergadering is uiteengegaan tot a.s.
Vrijdag te half twee.
Tweede Kamer.
Vergadering vau Woensdag 6 December.
Geopend 10$ ure.
Staatsbeg'rooting 1906.
Algemeen© beschouwingen.
Do heer Roessingh juicht het optre
den vau dit kabinet toe en keurt de oplos
sing van de crisis goed. De heer Tydemaa
heeft naar Spr.'s oordeel een zeer eenzijdige
opvatting over de oplossing, en de heeren
Heemskerk en Van Vlijroem toonden een
averechtsche voorstelling te hebben van den
verkiezingsstrijd. Het ging niet tegen dr
Kuyper, maar een beginsel was bij den strijd
betrokken. Genoeg is gewaarschuwd tegen de
verdeeling' van cna volk in geloovigen en on-
geloovigen-, maar het heeft- niet mogen ba
ten. Het vuur is aangeblazen.
Met citaten uit couranten der rechterzijde
tracht Spr. dit aan te teonen en ook op
vergaderingen werd de verdeeling van ons
volk in godsdienstigen en godsdienstloozen
luide verkondigd en daarmede voortdurend
brandstof aangedragen.
Ten stelligste betwist Spr., dat de
uitslag der verkiezingen tot een negatieve
uitkomst heeft geleid. Een strijd voor gods
dienstvrijheid is geen strijd voor een nega
tie. De uitkomst van den v - rkiezingsstrijd
is een zeer positieve geweest. Ook de strijd
v< r belasting naar draagkracht in den ver
kiezingsstrijd op den voorgrond gebracht, is
een strijd geweest, om een positief beginsel,
Spr. verheugt er zich over. dat deze Regee
ring is opgetreden om in vrijzinnige richting
werkzaam te zijn.
In den breede zet Spr. uiteen, dat in de
tegenwoordige tijdsomstandigheden met een
cxtra-parlenientair kabinet niets zou zijn
aan te vangeneljc oogenblik zou de ma
chine vastloopcn. Spr. verheugt er zich in,
dat de heer Borgesius geen zitting heeft ge
nomen in liet kabinet. Spr. begroet dit
ministerie met den wensch van welzijn.
De heer R e ij n e, in den aanvang zeer
moeielijk hoorbaar, ontwikkelt eenige be
schouwingen omtrent den financieelen toe
stand in de belasting-politiek.
Spr. betoogt dat het. tekort voor een groot
deel is veroorzaakt door openbare werken.
Do raming der middelen acht hij niet opge
schroefd on de heer Heemskerk, die een
accres becijferde, hechte te veel aan afwis
selende omstandigheden. Van oen accres,
zooals do heer Heemskerk uitrekende, kan
naar Spr.'s oordeel geen sprake zijn. Gaat
men de statistieken na. dan ziet men, dat
do welstandsfactoren afnemen en waar het
financieel evenwicht hersteld moet worden,
daar moet niet alleen rekening gehouden
worden met het aantal der bevolking, maar
ook met do draagkracht en moeten dc uit
gaven teruggedrongen worden binnen de
grens van het jaarlijksch accres. Dat de Reg.
haar belasting-politiek nog niet in détails
liecft medegedeeld, kap Spr. billijken
Sprekende over dc verzoenende politiek,
door deze regeering toegezegd, zeide de heer
Heemskerk dat daarvan alleen sprake kan
zijn wanneer de regeering prijsgeeft haar
onderwijspolitiek en dc liberale handelspoli
tiek. Welnu de heer Heemskerk weet zeer
goed, dat de liberale partij dien eiscli niet
kan prijsgeven Door den heer Troelstra
werd aan dc linkerzijde verweten, dat zij
het tarief hoeft gemaakt tot een politiek ge
schilpunt, maar dat heeft niet de linker
zijde, doch de rechterzijde gedaan. De lin
kerzijde heeft zich tegen het tarief verzet,
omdat zij daarin zag een fiscale en een poli
tieke tendenz, en zij behoeft daar geen spijt
van te hebben. Gaarne erkent spr., dat ons be
lastingsysteem gebreken aanklewen, die hij
gaarne wil helpen wegnemen, maar hij ont
kent dat ons systeem zoo slecht is als de
heer Troelstra het deed voorkomen. Het is
nog vrij wat beter dan het belastingsysteem
in ecu land waar de soc -democraten heel wat
meer in de melk te brokkelen hebben.
De heer J a ii n i n k hoeft met genoegen
in de troonrede gelezen dat het verkeerswezen
door middel van sufasidiën zal worden bevor
derd, maar het was een teleurste'üng voor
hem op de begrooting posten te missen voor
verbetering van verkeerswegen, die hij er zoo
gaarne op had gezien. Hij dringt aan op e
verbetering van drie wegen in de provincie
Overijssel en op verbetering der haven van
Blokzijl, welker herstelling urgent ia
Dc heer Rood hu ij zen vindt in het Re-
jeeringsantwoord omtrent de verkiezingen
ets leuks. Men kan er m lezen den stof in
den verkiezingstijd cpgejaagd, niet over te
brengen naar het Binnenhof, lntusschen do
handschoen is toegeworpen, en Spr. raapt
haar op
Al de beschuldigingen omtrent schandaal
tjes in den verkiezingsstrijd za! Spr. hier
niet releveeren. Slechts een paar feiten. In.
de eerste plaats het bolletjesbombardement
in Steen wijk, waar niet anders is gebeurd
dan dat de vrouw heeft gezegd tot dein bak
ker ..man, ik heb je bolletjes niet meer noo-
dig". Van ruiten ingooien bij den predikant
Haja is geen sprake geweest, volgens mede-
deelingen van den secretaris der gemeente
Steen wijk. Wel is "bedreigd met pakken slaag,
maai' dat is gekomen van geestverwanten
van de.n heer Heemskerk. (Gelach).
Het figuurlijk begraven van den lieer
Pompe van Moerdervoort, is toch waarlijk
ook zoo erg nietin Londen worden jaar
lijks figuurlijk verschillende groote Staats
lieden verbrand. Die strijdmiddelen zijn zoo
erg niet en hoe durft men van die zijde
met kleinigheden te komen, waar heel wat
leclijker strijdnrddelen worden gebruikt. De
rechterzijde heeft de dwangwetten gebruikt
als strijdmiddel tegen de linkerzijde en een
nieuwe werkstaking van veel erger aard voor
speld, als die weer aan het roer zou komen.
Dat waren schandelijke Teugens. Bij de verkie
zing in Gelderland voor een lid van de Eerste
Kamer, heeft men duidelijk aangetoond, dat
de katholieken dr. Kuyper niet wilden. Was
er iets fnuikender voor de anti-rev. partij
iets dat meer bewees, dat de katholieken
niet meer vasthouden aan de antithese.
De heer Kolkman recipriceert het eere-
saluut, dat de heer Borgesius in 1901 aan
den kabinetsformateur bracht. Voor een
kabinet, dat plaats wil nemen, zijn altijd
wel menschen te vinden of zij kunnen re-
geeren is iets anders. Ook Spr. betoogt, dit
de strijd bij de verkiezingen gericht was
tegen dr. Kuyper. Wat er gebeuren zou als
die Staatsman aftrad, het deed er niet toe.
Dr. Kuyper moest weger gebeurde wat er
gebeurde.
De wijze, waarop hier gesproken werd over
de volgzaamheid der rechterzijde van den
grooten man de rechterzijde ziet in dr.
Kuyper inderdaad een groot man getuigt
van de zelfvoldaanheid der linkerzijde. De
strijd tegen de anttiliese is uit, zeide de lieer
Tydeman, maar voelt de heer Tydemau dan
niet, dat de antithese niet afhangt van den
persoon, maar van de zaak. De antithese is
niet gekomen met dr. Kuyper en niet met
hem heengegaan. De rechterzijde, dit zij nog
eens herhaald, heeft de antithese niet in het
strijdperk gebracht, maar de linkerzijde met
haar pers. Zij heeft Rome en nog eens Rome
aansprakelijk gesteld. Hoe het zij, het vonnis
was geveld, de rechterzijde trad af en aan
den heer Borgesius werd opgedragen een
nieuw kabinet te vormen. Gaarpe erkent
Spr., dat de heer Borgesius de man was om
als formateur op te treden, maar of de for
matie beantwoordt aan de uitspraak der ver
kiezingen, betwist Spr. De socialisten, van
wier steun men toch wel gebruik heeft ge
maakt bij de verkiezingen, negeerde men.
Vindt Spr. dus het optreden van mr. Borge
sius als formateur constitutioneel, diens niet
zitting nemen in het kabinet vindt hij in-
constitutionnecl. Spr. trekt mede de con
clusie, dat er geen meerderheid is en de
heer Borgesius had H. M. de Koningin dit
moeten zeggen en voor het mandaat als for
mateur moeten bedanken. Dan ware er plaats
geweest voor een extra parlementair kabi
net of een kabinet d'affaires.
Zonder partij achter zich kaïn er nu geen
sprake ziin van een krachtige regeering, al
zal zij misschien een lang en rustig leven
hebben Van deze zaak stapt Spr. af, want of
wij er nu lang of kort over praten, wij zitten
nu eenmaal met die menschen, (Gelach). Na
tuurlijk kan Spr. deze Regeering geen harte
lijk welkom toeroepen, maar zonder aaiymo-
sitcit zal hij haar voorstellen ontvangen, mits
van haar geen reactie uitga op aangenomen
wetten, wanioeer zij de kans daarvoor schoon
ziet.
Nu nog een enkel woord over het blanco
artikel.
Dat blanco-artikel doet epr. denken 'aan dar
mes, die als zij in het publiek moeten ver
schijnen, van poederkwast en penseel gebruik
maken om van oude ruïnen een kasteel te
maken. Zal de minister Van Raalte zijn oud
ste dochter in een hoek trappen, om met dlc
galanterie hem eigen, het geblankette pop
petje den arm te bieden Nogmaals vraagt
Spr. de Regeering openlijk haar plannen te
ontvouwen, ook on belastinggebied. Met hulp
van de rechterzijde iï er nog wel geld te
krijgen. De hoer Piersoo heeft bewezen dat
van liberale zijd® een tariefsherziening moge
lijk is.
Wanneer het waar is, dat deze Regeering
oen blijvende verbetering der financiën kan
invoeren, dan is er geen bezwaar tegen om
tijdelijk het te-kort te verhoogen met een
millioen. Met de heffing van opcenten kan
Spr. zich niet vereenigen, omdat hij vreest
dat zij van blijvenden aard zijn. Niets duurt
in den regel langer dan het z.g. tijdelijke,
vooral in belastingzaken.
De heer D r u c k e r wenscht de Kamer
eenige oogenblikken bezig te houden met
kleine practische zaken
1. De tijdregeling, welke Spr. der Rog.
verzoekt zoo gauw mogelijk ter hand te ne
men. 't Is een „reuzenwerk" van een blaad
je. België heeft de wet met 15 woorden
klaar gespeeld.
2. De regeling der salarissen van de amb
tenaren aan dc departementen. Spr. wijst
cr op, dat waar men vroeger het bracht tot
referendaris, thans allen raadadviseur wor
den en als het zoo door gaat, zal nog de
titel van adviseur-gneraal moeten worden
ingevoerd.
Nu komt Spr. tot meer algemeene punten
eu spreekt dan ook namens zijn vriendon.
Hij komt dan het eeTst tot de gemeente-
financiën. Dc zaak is nu wat verder geko
men door de instelling eener Staatscommis
sie, ma/»r Spr dringt aan op spoedig han
delen, daar dc nood nijpend is en inmiddels
eenige verlichting aan de gemeenten te ver
schaffen. Over dc Rijks-financiën acht ook
Spr. een debat meer op zijn plaats bij de
belasting-plannen. Van opcenten op de
Bedrijfsbelasting is Spreker geen voor
stander eu het geheele opeen ten-voorstel is
eigenlijk maar een halve maatregel. Spre
ker verzoekt der regeering dan ook nog eeni-
gen tijd te wachten met haar opcenfcen-voor-
stel. In elk geval hebben wij nog een maand
den tijd. Alsnu komt Spr. tot den politie-
ken strijd, door den heer Van Vlijmen ge
ïntroduceerd eu door den heer Heemskerk
uitgewerkt, Gezondigd is en wordt er bij
elke verkiezing door alle partijen. Tegen
over hetgeen, in Steenwijk is gebeurd, stelt
Spr. de beschuldiging van Christelijke voor
mannen. dat vrijzinnigen stembiljetten
valsch hadden voorgelezen. Waarlijk het
past de rechterzijde niet op zoo hoogen toon
te spreken over verkiezings-strijdwijzen der
linkerzijde.
Naar aanleiding van het aan de linkerzij
de gemaakte verwijt, den geregelden ga»?
van de wetgeving te hebben verstoord, her
innert hij er o.a. aan dat de verzekeringswet
ten door het vorig ministerie werden inge
diend op een oogenblik dat er geen de min
ste kans meer op behandeling bestond. Geen
der andere belangrijke wetten zou vermoo
delijk iets verder zijn, ware het vroegere mi
nisterie aangebleven. Wel ware de reac-tio
tegen onze vrijheden voortgegaan. Dat liet
ministerie door de linkerzijde onbillijk is be
handeld, kan dus niet worden gezegd. Is de
bestrijding van eenigszins persoonlijken aar,l
geweest, daaraan stondhet persoon1 ijre-
geeringsregime van den heer Kuijper schuhl
Durven alle heeren aan de rechterzijde m
gemoede verklaren steeds gerust te zijn 71-
weest ten opzichte van de wijze waarop onze
buitenlandschc zaken wérden behandeld?
De heer Heemskerk, interrompeeren-
de, zegt, dat de heer Drucker dit had moe
ten zeggen hij de interpellatie-van Kol.
De heer Drucker antwoordt dat men
toen zeer onvoldoende werd ingelicht door
den minister. De hear Drucker bespreekt de
voorwaarden door den heer Heemskerk vov»'
de verzoening genoemd, waarvan er een was
opgegeven van de economische politieke .n
wetenschappelijke bezwaren die de linkerzij
de heeft tegen protectie. Dit is ganseh on
aannemelijk. Wel wil Spr. verzoening do >r
erkenning van zeker continuïteit in de wet
geving.
Jegens het tegenwoordige ministerie,
zullen de vrijzinnig-democraten klaren
wijn schenken. Hun houding zal zijn wel
willend, vriendschappelijk, afwachtend. Dat
het geen vrijzinnig-democratisch ministerie
is, daarvan is men zich bewust. De tijd is
e/ nog niet voor gekomen, doch Spr. ver
heugt zich vooral om de tegenwoordigheid
in het ministerie van de heeren Van Raalte
en Veegens, beiden kloeke strijders voor de
mocratische beginselen. Voor veel van wat
dc minister van Justitie voorstelt te doen,
zal hij mogen rekenen op den steun van
geheel de Kamer en ook de minister van
Arbeid zal zeer nuttig werk kunnen doen.
Ten opzichte van het defensiewezen ho <pt>
hij op een volksleger en met het oog daarop
is hetgeen thans bekend is van do plannen
van de regeering met bemoedigend. Hij z^ei
met belangstelling de verdere mededeel'ngeu
van oorlog tegemoet. Op spoed dringt hij aan
inzako de verzekeringswetten. Met name
hoopt hij dat aan verzekering voor den
ouden dag is gedacht.
In de samenstelling van de Staatscommissie
mist hij noode een anti-revolutionair en een
Socialist. Met die oommissie heeft inei als
politieke partij trouwens niet te maken, wel
met de regeering, en daarom wil hij ha ir nog
eens duidelijk zeggen wat zijn partij wil met
het blanco-artikel. Dit acht de partij niet crn
op zichzelf begeerlijk ietszij beschou 7t hot
slechts als den koristen weg naar'hair doel
algemeen kiesrecht," en zonder dat lo wer
king daarvan wordt verslapt door wj'.ke mid
delen ook, die bestemd zouden zijn mtt de
eene hand te ontnemen, wat met de andere
werd gegeven.
Vergadering van Woensdag 6 December.
Geopend te 8 uur.
Vooretiter Jhr. Mr. J. Röell.
Algemeene beschouwingen.
Voortgezet worden de algemeene b?sohou-
wingen over de Staatsbegrooting.
De heer Aalberse ondersteunt uen aan
drang van den heer Jannink om -.-enige kos
ten betreffende het aanleggen en -erbsosren
van wegen in Overijsel. Spr. wenscht een
enkele opmerking te maken ten opzichte v.in
het algemeen kiesrecht. Zoowel de sociaal
democraten als do vrijzinnig-democra.en Jieb-
ben zich neergelegd bij het werkplan Orzer
regeering, die eerst voor sociale wetgeving
zorgen wil en eerst daarna het algemeen kies
recht wil voorbereiden. Hoe kunnen zij dus
beweren dat sociale wetgeving onmogelijk is
zonder algemeen kiesrecht.
Hij wenscht nu in de eerste plaats
te behandelen het vraagstuk van een
z.g. gezondere partijformatie, d. w. z dc
groepeenng in democraten en 'n conserva
tieven. Spr. gelooft dat hier een misverssant*
bestaai, Men gaat uit van de gedachte dat
men niet moet vragen naar de algemeene
beginselen, maar hierna: Wie kan mei bij
een brengen voor een korte periode.
Spreker voor zich acht het blijven in
één partijverband van verschillende lichtin
gen voor de practische poltiiek een groot
voordeel, en hij meent, dat, wanneer men
eens alle democraten in één partij bijeen
had, en zij waren geen demagogen, zij in hun
sociale wetten niet. veel verder waren geko
men dan het vorig ministerie.
Het tweede punt, dat Spr. ter sprake wil
brengen, zou geconcentreerd kunnen worden
in deze vraag Op welk principieel staat
kundig standpunt staat deze regeering?
Nu staat deee regeering als een mid
den-evenredige tusschcn dóe Unie en de
vrijzinnig-democraten. Op welk standpunt
zal zij zich stellen? Spr. hoopt, dat de regee
ring zich van deze vraag niet zal afmaken
Hij herinnert vervolgens aan do teleurstel
ling van een aantal leden over het feit, dat
in de Troonrede niets te vinden was over
den middenstand. Dc sociale middensitands-
quaestie wordt in ons land, vergeleken met
andere rijken, stiefmoederlijk bedeeld.
Hij- wijst op verschillende goede maat
regelen, in net buitenland genomen
Ooi. met de bevordering der klein-industrie
moot rekening worden gehouden. Een van
de punten, waartoe dc middenstand zelf het
initiatief moet nemen, maar waarbij de
Staat moet helpen, is dc regeling van het
credietwezen. Maatregelen tegen de oneer
lijke concurrentie dienen mede genomen
te worden, terwijl het vraagstuk der ver
vroegde winkelsluiting ook moet worden ge-
:geld. Bij verschillende belast-ing-rcgeliu-
gen is niet altijd rekening gehouden met
iet belang, dat de Staat zelf heeft bij een
goed ontwikkelde middenstand, en door het
■oorstel der opcenten wordt die fout be
stendigd. Spr.'s vast© overtuiging is, dat
goede sociale wetgeving voor den midden
stand alleen dan tot stand is te brengen,
wanneer wij den weg opgaan, o. a. van
Duitschland. Publiekrechtelijke groepsver-
tegenwoordiging is ook voor den midden
stand noodig.
De heer Schaper komt terug op de ver
wijten omtrent het gebruik van kwade prak
tijken in verkiezingsdagen. Daaraan maken
alle partijen zich schuldig. Maar wanneer
men zóóveel op zijn boekje heeft als dc
kerkelijken, moet men er maar liefst over
zwijgen. Als zij het optreden van Utrecht's
burgemeester afkeuren, dan wijst Spr. op
veel willekeuriger handelingen van burge
meesters. De willekeurige daden van Lei
den's burgemeester, die de heer Heemskerk
wel kent (gelach), werden die door hem afge
keurd? Allerminst, Maar dan moet hij nu
ook niet zoo heftig optreden ten opzichto
v an het geval te Utrecht. Spreker zal thans
hiervan afstappen en komt tot de uitspraak
van den heer Heemskerk, dat we met dit
ministerie van den wal in de sloot zijn ge
raakt. In verband hiermede bespreekt en
veroordeelt hij het vroeger ingediende ouder-
doms- en invaliditeitswetsontwerp. En de
Arbeidswet, nu ingetrokken. Wie was het,
die op het totstandkomen van zulk een wet
steeds aandrong? Niet de heer Aalberse, niet
de heer Passtoors, maar de sociaal-democra
tische fractie. En nu weent, de heer Passtoors
krokodillentranen om de intrekking 1 Spr.
aanvaardt gaarne de schuld, dat hij heeft
meegeholpen het ministerie-Kuyper van dc
baan te helpen, en zijn partijgenooten even
eens. Mocht in een enkele wet iets goeds
hebben gezeten, het gansche complex deugde
niet.
En als de heer Passtoors zegt: uw man
nen hebben in Utrecht zelfs op den heer
Van Karnebeek gestemd, dan vraagt Spr.
Wat bewijst dat? Dat beteekent eenvoudig,
dat de onzen zelfs dien candidaat nog boven
de coalitie verkozen, waarlijk niet eervol
voor de toenmalige regeering. Want denkt
men soms, dat één onzer mannen sympathie
lieeft voor den heer Van Karnebeek? (Ge
lach).
Overigens bewijst deze verkiezing, dat ook
met de sociaal-demokraten zal te rekenen
vallen. Zij wenschen in deze Kamer te wor
den aangezien als een gelijkberechtigde
fi actie. In verband hiermee behandelt Spr.
de samenstelling der commissie voor de
Grondwetsherziening. De Regeering zegt ge
zocht te hebben naar bekwame mannen.
Maar dat is niet eerlijk. Want dat nocli in
d anti-revolutionaire, noch in de socialisti
sche partij mannen zouden gevonden wórden
met de bokwaamheden van b.v. den heer
Willing©, valt moeielijk te gelooven. De taak
der commissie besprekende, acht hij die niet
met beslistheid aangegeven, wat hij be
treurt. Hij verwacht, dat binnen korten tijd
ook dit parlement geheel zal gevoelen, dat
algemeen kiesrecht er komen moet. Laten
de oud-liberalen, die zich zoo gaarnó vrij
noemen, door mede te werken aan dat kies
recht, eiken arbeider zijn politieke vrijheid
schenken. Willen de liberalen aan het be
wind blijven, dan moeten zij bovenal demo
cratisch zijn. Wil deze regeering haar heil
zoeken in decentralisatie, dan kan zij in
veel opzichten op den steun van Spr.'s geest
verwanten rekenen. En tot de democratisch-
voelenden ter rechterzijde zegt Spr.dr.
Kuyper wilde eenmaal als democraat ster
ven, tracht gij als democraten te leven.
Do heer Schokking brengt hulde aar.
de reoevoerijngen van de heeren Heemskerk
en Kolkman, ofschoon hij het niet in allo
opzichten met hen eens is. Hij stelt op dien
voorgrond, dat de vraag gewettigd is, of de
regeering des lands maar eenig vast begin
sel wordt geleid. De onzuivere toestand drukt
het zwaarst op hen, die hem in 't leveni rie
pen. Toch waren er ook aan de rechterzijde
verschijnselen, die tot den tegenwoordigen
toestana hebben meegewerkt. Een algemeen
christelijke politiek, dat wil spreker erken
nen, moest onder de vorige regeering soems
wijken voor werkzaamheden, die niet naar
aller crhistelijke overtuiging aan de rechter
zijde dringende tot stand koining vroegen.
De volgorde der tot behandeling voorgedra
gen wetsontwerpen toch heeft niet gunstig
gewerkt op de afdoening. Door de Hooger-
Onderwijswet kwamen algemeen christelijke
beginselen, als bv. neergelegd in de Zondags
wet, op den achtergrond. Daardoor is het
niet to verwonderen, dat, mede door de be
kende strijdwijjzen der linkerzijde, de meer
derheid is omgeslagen
Elen gelukkig verschijnsel acht Spr. het,
dat ook uit het parlement stemmen worden
vernomen tegen kwade middelen in verkie
zingsdagen. Maar de wijze, waarop de heer
Roodhuyzen het dezen middag deed, heeft
9pr. afgeschrikt en huiverig gemaakt, het
onderwerp te bespreken.
Hij is hot met den heer Heemskerk eens,
dat tegen dr. Kuyper persoonlijk is gestre
den, al had deze dan ook sterk-sprekende en
eigenaardige eigenschappen, die het nood
zakelijk maakten in hem zijn politiek to
bevechten.
Meer dan ©ens heeft Spr. aangetoond,
dat de christelijke coalitie meer van nega
tieven, dan van positieven aard was. Hij
heeft ook nooit gesproken van ons of het
christelijk ministerie, omdat het voor hem
niet de vraag bovenal was, wie en wat de
personen waren, maar of de beginselen, dio
zij verdedigden, christelijk bewezen te zijn.
Vraagt men wat de uitslag der verkiezin
gen is geweest, dan kan Spr. dien niet an
dere qualificeeren danvan negatieven
aard, voor zoover daarbij het kabinet-Küy-
per werd ooiwergiegooidDat was de alge
meene leus dor linkerzijde.
Spr. meent echter, dat het in het belang
van land cn volk was geweest, als dat kabi
net minder haastig was geweest, om haar
ontslag aan te bieden. Het ministerie heeft
meer te steunen op de Kroon dan 01» liet
parlement. Er stonden voorts verschillende
