KOLONIËN.
BINNENLAND.
aan tV doel van liet vroeger door hen geno
ten gemiddeld jaarlijlksdh inkomen (bere
kend over de laatste drie jaar) voor elk
hunner dienstjaren. Oud-ambtenaren met
minstens 10 dienstjaren kunnen ponaioen
(krijgen tot oen bedrag van 1/80 van voor
noemd gemiddeld jaarlijksah inkomen voor
elk dienstjaar.
Allerlei.
vVolgens de Nouvelle Cdrr. Mon
daine ziet Koning Eduard er 9odert «enigen
tijd ziek uit. Zijn gelaat is geel geworden
en zijn mond dikwijls pijnlijk vertrokken.
Hij kan moeilijk loopen en ziet er veel ouder
uit dan hij is. Men denkt dat do operatie,
die "hij eenige jaren geleden onderging, hem
nu en dan nog kwellingen bezorgdt.
v- Mej. Rutkowska, eerste danseres aan
de keizerlijke opera te Warschau, hoeft haar
diploma gekregen van doctor in de redhten.
vDe heer August Brassarfc is te St.
Louis overleden in don ouderdom van 89
jaar Hij was medewerker van Daguerre, de
uitvkder van de fotografischo plaat, en on
der meer belast met het vervaardigen der ge
voelige platen.
vIn Kopenhagen zal Maandag e.k. een
station voor bolqgraphisohe phot, graphie,
naar het systeem van professor Korn, ge
opend warden.
vStaking van uetahng te El-
berfeld. De oude, aanzienlijke zijdefirma
Meckel 6t Co. te Elberfeld, die een zeer be
langrijke zijdeweverij bezit, heeft, naar i:
Duitsahe bladen gemeld wordt, haar betalin
gen gestaakt. Het tekort zou Ran. 1,300,*000
bedragen.
Omtrent de staking wordt nog gemeld, dat
de firma tot de aanzienlijkste zijdefirma's
van Duitachland behoorde en reods circa 100
jaar bestond. De ooi-zaak der staking van be
taling is een gevolg van de ongunstige con
juetuur. De firma, biedt een buitengerechte
lijk aocoord aan, waarvan de totstandko
ming echter nog twijfelachtig is.
Bericht wordt verder, dat. tengevolge van
do prijsdaling der zijde weliswaar verliezen
zijn geleden, maar geen tekort i ontstaan.
Over de voortzetting der zaken worden on
derhandelingen gevoerd met de daarbij ge-
interesseerde banken.
Het vermogen van den vroegeren firmant,
Kom nierzien rat 'Meckel, wordt geschat op 10
tot 15 millioem mark. De weverij bevind
zich te Viersen, het kantoor en de magazij
nen te Elberfeld.
vBij Neustadt, in Silezië, is een© boot
met maïs aangehouden, wellke van Hamburg
'kwam. Men had aan peet gestorven ratten
aan boord gevonden. Een lid van de beman
ning moet aan dezelfde ziekte lijdende zijn.
vDe stad Michel, die eerst, aan den
'bosebbrand ontsnapt was, is nu ook door
het vuur aangetast. Een hevige wind wak
kert den brand weer aan. De vrouwen en
kinderen moesten weggebracht worden. Al
de mijnen dor streek zijn geeloten on de
manren lossen elkander af om den brand te
bestrijden. Men kapt groote stukken bosch
weg en overgiet de daken der huizen met
stroomen water. Gelukkig is er water in
o-vervlood. Te Hosmer zijn tot nu toe slechts
12 huizen afgebrand, maar in den omtrek
staat alles in vlammen en iedereen neemt
de vlucht. Te Fernie zijn veel menschen in
de nieuwe ovens gevlucht, daar gebouwd
door den Canadian Pacific. Zij zijn daar in
veiligheid, zelfs wanneer de stad afbrandt.
Men maakt, zich ernstig ongerust over de
stad Coal Creek, waar 1500 menschen zijn,
waaronder veel vrouwen en kinderen. Het
vuur is nog slechts drie mijlen verwijderd,
alles op zijnen weg vernielend.
Het getal dooden wordt nu op een hon
derdtal geschat
Men vreetft nu echter ziekten onder de
vluchtelingen, want 2000 vrouwen en kin-
doreu veikeeren in gebrekkige omstandighe
den. Reeds twee gevallen van pokken zijn
voorgekomen. De hitte verergert den toe
stand nog. Men heeft 18 lijken uit de pui-
nen gehaald.
OOST-IND1E.
Atjeh.
De correspondent van de Tei. te Kota-
radja seint van gisteren
In L'ho Soumaweechc een luitenant van
de niaréchausséo zwaar gewond.
Generaal Van Daalen.
Het Socr. Ilandclsbt verzocht den ge
neraal Van Daalen een onderhoud, bij de
vraag om zijne meening te uiten in zake het
verschil van inzichten tusschen hem en den
Gouverneur-Generaal.
Do generaal schreef hierop het volgende
aan den hoofdredacteur van genoemd
blad
„In antwoord op uw schrijven van den
19en j.l. zij medegedeeld, dat het mij thans
nutteloos voorkomt, uitvoerig aan te too-
nen aan wie» het is te wijten, dat het Ne-
derlandsche volk niet tevreden gesteld is
kunnen worden met den loop van zaken in
Atjeh.
Dat Z.E. de gouverneur-generaal blijkens
het te publioeeren rapport op mij de
schuld werpt, is zijn zaak de geschiedenis
zal toeren, wie van ons tweeën het bij het
rechte eind had Z.E. of ik.
Mijn verleden en mijn naam zullen het
volk wel voldoende borgen zijn, dat ik
steeds met. inzetting van mijn goheele per
soonlijkheid heb gedaan eu zal blijven
doen wat ik mij tot plicht heb ge
steld.
Ambtelijke en militaire verhouding >u
verzetten zich er tegen, dat een ac
tief dienend staatsdienaar openlijk tegen
de Regeering optreedtzoodat het u k
al in verband met 't vorengaande, wel
duidelijk zal zijn. hot mij noch noodig,
noch passend voorkomtu een onderhoud
over bedoelde aangelegen beid toe te
staan."
De Java-Bodo kan mededeelen, dat
generaal Van Daalen in den loop der maand
September a.s. gebruik zal maken van zijn
aanspraken op een buitenlandsch verlof.
Noch van zijn wapen, zegt het blad, noch
van den genoralen staf wensohte hij thans
chef te worden, om de promotie niet tegen
te houden. Hetgeen volstrekt niet zeggen
wil, dat de generaal stil zit; integendeel
zouden hem door den leger-oommandant et
telijke opdrachten zijn gegeven. Hiermede
brengt men ook in verband, dat. de chef der
4e militaire afdeeling kolonel K. van der
Maaten, den generaal, zoodra deze te Soe-
kaboemi was aangekomen, een bezoek
bracht.
In 1909 denkt generaal Van Daalen in
Indië terug te zijn, met het oog op de dan
te verwachten vacature in het legercom-
mando
De toestand ter Westkust van Sumatra.
Aan de Jarvabode werd den 4en Juli door
een correspondent ter Westkust- geschreven
De toestand hier ter kuste wordt weer gun
stig ingezien. Uit de Bovenlanden, van waar
dc geheele beweging uitgaat, niet dan goede
berichten.
In Oud-Agam, het brandpunt van verzet,
komt de belasting binnen. Schier overal een vra
gen om ampon en onderwerping aan de, door
ons gestelde eischen. Wel kwamen op 't laatst
nog verontrustende .berichten uit Paiuan, waar
op onmiddellijk een 50-tal bajonetten daarheen
werden gezonden, doch, zooals ik van zeer be
voegde zijde vernam, de rust der bevolking daar
zal wel geen aanleiding geven tot feitelijkheden
maar bepaald blijven tot enkele uitingen van
ontevredenheid»
Niettemin heeft men, uit voorzorg, de mijn-
werktuigen en het dynamiet in veiligheid ge
bracht en de aanwezigheid van militairen noo-
dig geacht.
Naar men zegt, is het grootendeels te wijten
aan de rijkelijk opgesmukte verhalen over groote
nederlagen onzerzijds, die de bevolking daar
aanmoedigen tot weerspannigheid.
Lr gaan onder de Maleiers de zotste praatjes,
die een niet gering aandeel hebben in de dwaze
manier van hun optreden. Zoo hoorde ik dat
men te Loeboek Aloeng van meening was, dat
de kogels onzer geweien in water zouden over
gaan, dus niet zouden wonden. Het onkwets
baar maken tegen ijzer en lood speelt een groote
rol.
Dat het verzet zoo spoedig gesmoord is, heb
ben we te danken aan het flinke optreden van
den gouverneur Heckler, die toont hier ,,the
right man in the right place" te zijn. Eu ook
vooral aan liet uiterst actief optreden der mili
tairen, dat de bevolking heeft verbluft.
Sumatra's Westkust is groot en toch slaagden
de drie bataljons, welke er gelegerd zijn, er in
paal en perk te stellen aan de oproerige uitin
gen van liet volk. In een minimum van tijd
waren troepen daar. waar het verzet zulks noo-
dig maakte. Het 20e bataljon en de cavalerie
waren intusschen zeer welkom, want die maak
ten de handen vrijer en daardoor werd het mo
gelijk, dat de colonne Teensma den Sen Juli
naar het zoo uiterst schaarsch bezette l'adang
terugkeerde. Voorloopig is nu de le luit. Hoeds
naar het Kamangsche gezonden.
In Priaman bleef het, tegen de verwachting,
rustig. Het schijnt, dat de bevolking daar een
afwachtende houding aannamhadden de ver
zetslieden meer succes gehad, ongetwijfeld ware
het daar duchtig aan 't spoken geraakt. De
gevangenen, die men in het Priamansche maakt,
zijn meest uitgeweken verzet-elementen.
Het geestelijk verzet is gebroken, de Maleiers
hebben de kracht van onze wapenen gevoeld
iets waarvan zij tot nu toe niet doordrongen
waren.
De invoering der belasting moge te weinig
voorbereid hebben plaats gevonden, dat met de
Maleiers niet zon zijn gei ede nee rd, is een abso
lute onwaarheid, en dat de Maleier het belas
ting betalen niet '>egrypt, komt mij wel apocrief
voor; hij is in geldzaken in den regel zoo dom
niet.
Het tida mengorti is het gewone middel van
hem om iets, waar hij niet graag aan wil, op de
lange baan te schuiven.
Zelf heb ik het bijgewoond, dat door bestuurs
ambtenaren twee, drie dagen aaneen met volks
hoofden over de belasting werd gepraat, hun
alles haar-fijn werd uitgelegd, en dat steeds het
resultaat van iedere oratie was ,,ti<la mengerti
i of takoet" totdat eindelijk, ten langen leste,
werd gewezen op de aanwezige troepen, op wier
krachtig ingrijpen bij verzet kon worden gere
kend en toentoen begrepen ze!
Denkend, dat de godsdienst hun meer kans
van slagen zou geven dan de prang batoe, speel
de de geestelijkheid in hun laatste verzet een
groote rol Met gewijde krissen en klewangs,
omhangen met djimats, wierpen de menschen
zich in wild fanatisme op de troepenzonder
echter één voordeel te hebben behaald.
En dat is hun geducht tegengevallenzeer te
verwonderen zal het(zijn, als deze gevoelige les,
hun gegeven, niet voldoende is geweest, hen van
elke poging tot hernieuwd verzot te doen afzien.
Zeer zeker, dit jaar en wellicht ook het vol
gend jaar zullen vol dTukke bestuurszorg zijn
maar dan hopen we, zijn we de moeilijkheden
te Ijoven en zal de belasting inning een geregeld
verloop hebben.
De beteekenie van de onlusten ter
Westkust van Sumatra.
In de Java-Bodo van 2 Juli schrijft de
oud-controleur W. J. Kroon over dit on
derwerp
Onder aanhaling van verschillende autoritei
ten De Waal, Verkerk Pistor hls, Snouck Hur-
'gronje en onder aanvoering van eigen, plaatse
lijke ondervinding gaat hij na, welke vijandige
invloeden in de Padangsche landen tegen het
Ned.-Indisch gezag werkzaam zijn en van ouds
her waren. Hij zoekt die bij de leeraars, de z.g.
chalipah's of goeroe's dor soeran's of Godsdienst
scholen. Hun leerlingen of Moerid's zijn in hun
handen ,,als het lijk in de handen des wasschers",
zij bezitten de middelen om dezn tot den hoog-
sten graad van „godsdienstdronkenschap" te
brengen. Drommen volks kuimen zy, op die
wijze, gelijk thans is gebeurd, zich schier onge
wapend op de troepen doen worpen, een wissen
dood doen tegemoet gaan.
In de meeste moeilijkhedenvan ernstige»
aard, welke het bestuur ondervindt, heeft zulk
een ..priester" de hand.
Een tegenwicht vormt echter de „adat-gees
telijkheid". In vele gevallen is deze tegen de
godsdienstijveraar.s gekant, omdat zij in de con
currentie, den strijd om het bestaan door de
chalipah's wordt verdrongen, de Mohainedaan-
sehe broederschappen in de Maleisohe maat
schappij eigenlijk een geïsoleerd element blijven
vormen.
Het 'getal dorgonen. die toetreden om in dc
mystieke leer der soeran's, te weten in de tarig-
nat's te worden onderwezen, is zeer groot. Maar
die toetredingen zijn voor de meesten niet daad
werkelijk. niet met ziel en lichaam hangen zij
de door hen verkozen tarignat aan. Do mode
speelt hier ook een al een groote rol.
Het overgroote deel der Maleische bevolking
is te nuchter, redeneert te goed, dan <lat het
een waanzinnig optreden, zooals onlangs gezien
werd, niet zou afkeuren Menig keer is dit
reeds gebleken. Schrijver haalt het voorbeeld
aan van het opstootje van Maart 1885, naar
aanleiding van maatregelen genomen om een
veeziekte te bestrijden. Geestdrijvers maakten
zich toen gereed tot oen aanval op de hoofd
plaats Salak do bevolking vluchtte hier en
daar. Men meende toen, dat die bevolking aan
het verzet had deelgenomenmaar al spoedig
bleek, dat zij geheel daaraan vreemd was. En
toen het aanzien van de tarignats, door het
neerschieten der voorvechters gedaald was, be- 1
tuigde de gezamenlijke be-volking haar gehecht
heid aan liet gouvenement, gaf afkeuring te
kennen over hetgeen de geestdrijvers hadden on
dernomen en namen daadwerkelijk deel aan de
opvatting en uitlevering dier lieden aan het
bestuur.
I De bewegingen van die in meent de heer 1
Kroon, zijn analoog thans, zoo 1885; niet in om-
vang maar in wezen.
De beweging is uitsluitend het werk der mys
tieke sectende overgroote meerderheid der
bevolking heeft er part nocli deel aan.
Onrust heerscht er wel onder haaromdat
velen een overdreven voorstelling van de macht
dier broederschappen hebbeneensdeels door
de numerieke sterkte dor leden dier seoten, maar
ineer nog omdat dezen over een groote hoeveel
heid hocus poous beschikken, welke een kinder
lijk volk gemakkelijk op een dwaalspoor bren
gen.
De slagen, aan do priesterpartij toegebracht
en verder too te brengen, zullen haar aanzien
doen dalen de stralenkrans van bovennatuur
lijke macht ontrooven. De politieke atmosfeer
wordt gezuiverd veel brandstof, welke het Ne-
derlandsch gezag bedreigt, is en wordt door het
krachtig ingrijpen opgeruimd.
Sdhrijver meent, dat or inderdaad misverstand
bestaat t-usschen bestuurders en bestuurden.
„Fouten zijn er mogelijk gemaakt. Bij gewich
tige maatregelen, zooals dc invoering van be
lastingen ter kuste er een is, zijn fouten dik
wijls onafscheidelijk aan de uitvoering verbon
den."
Zoo meent de heer Kroon, dat het een font
was de slachthelasting ook uit te strekken tot
de by godsdienstige feesten te slachten beesten.
„Meer aan de omstandigheden dan aan fou
ten der besturende ambtenaren of aan wien ook.
heeft het misverstand zijn ontstaan te danken."
De correspondent te Batavia van het.
Hbld. seint:
,,Een gerucht spreekt van ernstige rust
verstoringen op Nias. Oorlogsschepen zou
den daarheen gedirigeerd zijn."
Het Hbld. teekent hierbij aan:
In afwachting van nadere bevestiging
van opgemeld gerucht, valt te dien aanzien
nu nog slechts er aan te herinneren dat
reeds eenige maanden te voren aan den ka
pitein van den genera- ïu staf to Padaug,
J. F. Baerveldt, werd opgedragen, zich in
het belang der pacificatie naar het eiland
Nias te begeven. Hier hadden zich bij een
tocht van den controleur in het binnen
land eenige ongeregeldheden voorgedaan.
Sedert werd vau controleur Schroder bericht
ontvangen, dat de daaraan schuldige lie
den uit de Sesoewa-streek zich hadden on
derworpen.
Indien het gerucht bevestigd wordt, ach
ten wo het niet onwaarschijnlijk, dat op do
houding der bevolking van Nias het gebeur
de ter Westkust van Sumatra van invloed
is geweest.
Te en in de nabijheid van Padang leett
een vrij groote kolonie Niassers, die zeker
nog wel betrekkingen onderhouden met
hun geboorte-eiland, waar op die wijze wel
licht" berichten omtrent de eerste dagen
van het oproer in West-Sumatra sterk ver
groot kunnen zijn doorgedrongen.
Blijkens de begrootingsstukken lag het
niet in de bedoeling belasting op Nias in
te voereu, waar de toestanden heffing van
belasting nog niet toelieten.
Promotie.
De Javaibode sch rijft: Wij bobben een
aangename rnededeeling voor de ^luite
nants vau het Indische leger, nl. dat zij
voortaan niet langer dan vier jaren in dien
rang zullen behoeven te loopen, maar allen
ua vier jaren dienst als officier tot le-luit.
zullen worden bevorderd
Zooals bekend, bestaat deze regeling reeds
lan» in het moederland en liaddon de toen
malige leger-autoriteiten alhier, onmiddel
lijk na de invoering van die bepaling, voor
gesteld om een dergelijke bepaling ook in
het léven te roepen voor Indië, dan zou het
nu riet bobben kunnen gebeuren dat een
2e-luit. roods bijna vijf jaar als zoodanig
'hier rondloopt.
Destijds was het echter niet noodig: de
toenmalige 2e-luitenants worden binnen do
drie of vier jaren 1ste erf men voorzag
blijkbaar niet, dat daarin weldra verande
ring zou komen.
In 1905 werd doze aangelegenheid onder
de oogeu gezien bij eenige reorganisatie-
voor stollen, dooh intusschen weid de t-oe-
atrud Steeds ongunstiger, zoodat op het
oogen'blik bijv. nog verscheidene 2e-'luite-
nants bij de infanterie van de promotie
September 1903 op bevordering wachten.
Het voortdurend uitzenden van zooveel
jonge officieren uit Nederland (wij tellen in
het officiersboekje promoties van 55 50,
enz.) inaaikte do zaak natuurlijk nog erger.
Daarom werd niet vorder meer gewacht
op de beslissing inzak© de zooeven genoem
de voorstéllen, doch werd door het legerbe
stuur aan de regeering gevraagd om door
een bijzondere» maatregel aan dien onge-
wenschten toestand een einde te maken,
betgeen geschied is door tijdelijk zooveel
le-hiitenants boven de formatie van het
leger te voeren, dat alle le-luitenants na
een diensttijd van vier jaar als officier, tot.
den hoogeren rang bevorderd kunnen wor
den.
De 2e-luitenants van het jaar 1903 zullen
dus nu bevordering maken en wellicht hun
bevordering reeds lieden of morgen in de
offic-'eele berichten lozen, terwijl in Juli en
September a.s de 2e luitenants van het
promotiejaar 1904 zich 'n paar sterretjes
extra zullen kunnen aanschaffen. Aan den
onbillijken toestand, dat do Indische officier
dio in een tropisch klimaat veel belang
rijker diensten presteert dan zijn Holland
sere collega later bevordering maakt dan
•in Nederland, is nu voorgoed een einde ge
maakt.
Wij vernamen nog dat het voorstel is uit
gegaan van den chef van het wapen der in
fanterie, die zich daardoor met recht do
dankbaarheid zal hebben verworven van do
jonge officieren van zijn wapen, alwaar de
nood het hoogst- gestegen was. Door don le
gercommandant werd het daarna ook uit
gestrekt ovor do andere wapens en diensten,
waardoor Juli a.s. drie 2e-luitenants van
de cavalerie en in September a.s. 7 2e-lui-
tenante der militaire administratie in deze
gunstige bepaling zullen doelen.
De Staatscourant van Zaterdag 8
Augustus 1908 bevat o. m. de volgende Kon.
besluiten
D. P. M. Graswinckel te Utrecht is met
al zijn wettelijk zoowel mannelijke als vrou
welijke afstammelingen in dcu Nederland-
schen adel verheven met do praedicaten
jonkheer en jonkvrouw
op non-alotiviteitJ gpstefld de raa|joor J.
van Toornenbergon, van het 9e ree. infan
terie, wegens tijdelijke ongesteldheid;
op verzoek wegens physieke ongeschiktheid
eervol uit 's lands dienst ontslagen met pen
sioen de O. I. ambtenaar met verlof W F.
Herman, laatstelijk gezaghebber der gouver
nementsmarine in Nod.-Indië.
Tuinfeest te Soest dijk. Be
gunstigd door fraai \voder, werd Vrijdag
middag ten pal ei zo Soestdijk va.n 3 tot 5 uur
de jaarlijiksche tuin partij gehouden. Het aan
tal bezoekers was ditmaal minder groot dan
andere jaren, hetgeen wellicht oorzaak vin 't
in den laten datum waarop dit jaar het tuin
feest werd gehouden. Het is nu in den va-
cautietijd en velen bevinden zich buitens
lands om den verloftijd door te brengen. Te
ruim 3 uur verscheen de Konmgin-Moeder
te midden harer gasten, die zich vereenigtl
hadden in het lommerrijke pauk achter het
paleis. Onder de geiioodigdcn bevonden zich
tal van militaire en burgerlijke autoriteiten
met hunne dames, met wie de Koningin
Moeder zich geruimen tijd onderhield. De
s taf muziek van het 5e regiment infanteiie
luisterde het feest oip> met een fraai concert
Van de gelegenheid om eene wandeling in
het park te maken werd door velen gebruik
gemaakt. Ruim 5 uur verlieten de gasten
het paleis. Op dien SoOstdijker straatweg was
liet bijzonder druk en levendig, waartoe de
talrijke equipages en auto's het hunne toe
bij droegen.
pHet voornemen van Z. K. H. den
Prins bestaat, in het einde dezer maand
een bezoek te brengen aan het Doorgangs
huis te Hoeiidorloo.
De sultan van Assahan, bradlit giste
ren namiddag een bezoek aan Rotterdam.
De audiëntie van den minister van
justitie zal op Maandag 10 Augustus a. s.
niet plaats hebben.
Herziening der Woningwet.
Het „Tijdschrift voor Sociale Hygiëne" be-
vat het rapport der oommissie tot herzie-
i ning van de Woningwet.
Deze commissie, bestaande uit de hoeren
mr. H. L. Drueker, voorzitter, J. W. C.
Teilegen, secretaris, voorts dr. G. W.
Bruinsma, J. H. Faber, H. Pollema, jhr.
mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck, J. H. Scha-
per en J. M. A. Zoetmulder, heeft de wet
zorgvuldig nagegaan en daarbij rekening
gehouden met opmerkingen, bereids door
anderen gemaakt. Speciaal is dat geschied
met 't advies van den Centrale» Gezond
heidsraad aan den minister van binneu-
landsche zaken, en met dat van de Sociaal-
technische vereeuiging van democratische
ingenieurs en architecten.
Een opmerking van algemeenen aard gaat
aan het rapport vooraf,
j Bij het- o-mwerken van het ontworp-Woning-
I wet, na het onderzoek in de af deelingen in
de Tweede Kamer, is op aandrang van per
sonen van ervaring op het gebied van het
ontwerpen en uitvoeren van bouwverorde
ningen aan de wet een ©enigszins ruimere
strekking gegeven, door in sommige artike
len het woord won'.ng door het woord
gebouw te vervangen. De bij de uitvoering
der wet opgedane ondervinding heeft geleerd,
flat in deze richting nog iets verder moet
worden gegaan. Bij de thans geldende re
dactie va.ii art. 1. Ie Ikt, art. 2, le lid, en
art. 3, is het toch o. a. mogelijk dat bepa
lingen betreffende toetreding van licht en
lucht tot gebouwen, bestemd voor woning,
verijdeld worden door stichting van gebou
wen van anderen aard. Voorts zullen de ge-
wenschte wijzigingen onder de werking deT
wet brengen local iteiten (kantoren b.v.) welke
hoewel niet voor bewoning bestemd', toch tot
verblijf van menschen dienen. In de derde
plaats zullen de moeilijkheden ondervangen
worden, welke bij het ontwerpen der bouw
verordeningen met betrekking tot de straf
bepalingen ondervonden zijn. Eindelijk za'
de toepassing van de regeling, vervat in de
artt. 46 en 47, op ruimere schaal mogelijk
worden ook voor niet tot bewoning 'bestemde
gebouwen
Daarna wordt artikel voor artikel nage
gaan en worden de wenschelijke veranderin
gen aangegeven. Deze strekken zich uit over
bijna a.lle artikelen.
De oommissie wil de paragraaf omtrent
het aantal bewoners der perceelen een in
grijipende wijziging doen ondergaan, wijl dè
tegenwoordige voorschriften geen betrouw
bare gegevens opleveren en onnoodigen last
veroorzaken
Een goede woningenetatistiek acht de com
missie beslist noodig. Zij moet aangelegd ec
geregeld bijgehouden worden. Deze statistiek
dient een tweeledig karakter te dragen. In
de eerste plaats dient men gegevens te ver
zamelen over dén toestand waarin de wonin
gen verkeeren, teneinde voorstellen tot ver
betering, onbewoonbaarvericlaring of onteige
ning te kunnen doen. Dergelijke gegevens
kunnen alleen langs aimbteüjken weg verza
meld werden en zijn in tal van gemeenten,
ten deélo door de werkzaamheid der gezond
heidscommissies, reeds verzameld, dooh met-
het oog op de gemeenten, die te dezer zake
tot dusverre in gebreke bleven, dient de ver
plichting tot verzamelen in de wet- te worden
opgenomen. In do tweede plaats moeten ge
gevens verzameld worden betreffende het
aantal woningen in /erband met de grootte,
de huurprijzen en de bezetting. Uit
do met deze gegevens op te bouwen statistiek
moet kunnen blijken
a. het aantal bewoonde woningen
b. het aantal niet-bewoonde woningen
met opgaven voor beide soorten betreffende
de grootte (aantal woonruimten), het be
woond zijn in huur, eigendom, erfpacht enz.,
en den huurprijs of de huurwaarde.
c. de sterkte van bewoning met afzonder
lijke opgaven betreffende kostgangers en in
wonende ondergeschikten
De resultaten van deze statistiek zijn out
ontbeer!ijk, om te voorkomen dat, door hrauquerq
opruimen van krotten woningnood ontetaa^fL^t,
om den aanbouw van woningen in goiedë ba.
non te kunnen leiden en om voorschrift»
betreffende de toegelaten sterkte van bewaffeeufn
ning te kunnen handhaven. Voor het gerei Bei'ich
geld bijhouden van deze statistiek zujjmadpla1^
periodieke woningtellingen moeten plaa&en om
hebben, tenzij men. door instelling van et;badplaJl
woningbours, deze tellingen overbodig maaJtftwavél-b
Nog wordt er op gewezen dat de gomeentsitreek-
besturen dienen te kunnen beschikken ovej| p
een voor zijn taak berekend bouw- en wo{
ningtoezioht, dat onder toeziclbt von burg.
we tb. moet staan.
In dé kosten van statirtiek en toezicht i
de commissie dat het rijk zal voorzien vo<
de helft, evenals zaïl'ks geschiedt bij den al ap<_lKi
gemeenen maatregel van 'bestuur ter uitvoelLv^
ring van de Woningwet. n j
Tegemoetkoming aan eigenaars van onbe-u - 011
wcon'baar verklaarde woningen is gewensoljKL p
terwijl het noodig is, de bevoegdheden, injrTnl v
dezen aan de gemeentebesturen gegeven,
maken tot verplichtingen.
f 40,1
MeJaa','lil
Gemeentef n a n c n. «ïoiy
schrijft uit de orovincie Groningen aan <fi|Pn
N. R. Ct.
Minister Heemskerk verzamelt thans tal^'
van bouwstoffen, ter voorbereiding van een
wetsvoorstel betreffende den financieel©!
en b
nood der gemeenten. Gedeputeerde Staten root
den
M-
ibevo
Iudi
en 1
G
nieu
non
hui
79
teg
vei
f 1
Ed?
feehoe
der verschillende provinciën moeten over dat ?0,n,
onderwerp advies uitbrengen, doch aan en- n
kele burgemeesters der plattelandsgemeenten
wordt mede hun meening gevraagd. De bur-Kj^
gemeesters in Groningen dringen er algemeen
op aan het platteland te helpen, door aan|fOI1<l;
de gemeenten de -bevoegdheid te verleenen 753
hoofdelijke» omslag te heffen van de in
komsten, genoten uit v«ste goederen, welke
gelegen zijn binnen de gemeente en behooren
aan uitwonende eigenaara. Wat
uitzondering was, is in de laatste jaren re
gel geworden, nl. dat de grondeigenaars op!
gevorderden leeftijd zidti gaan vestigen in
de centra van het verkeer, en het beheer der
boerderij opdragen aan een of ander of zo ran<
desnoods verhuren. De .gemeente mist daar- p
door de inkomsten uit dien hoofdelijken om-j x
slag in de eerste plaats, maar middellijk nogi ver;
meer, daar tengevolge van het vertrek de
gebouwen minder goed ondenhoa den worden
en de ambachtslieden daardoor minder ver
dienen.
Reclame-tentoonstelling
te Haarlem. B. en W. van Haarlem
stellen voor, toestemming te verleenen voor
het houden van een internationale reclame
tentoonstelling in het Brongebouw, in
September.
De Minister van Miarine brengt ter
kennis van belangjhdbbendep,' dat in ver
band met den uitslag van het onlangs ge
houden examen voor adspirant-machinist,
de hierna genoemde jongelingen, gerang
schikt naar de bij het examen behaalde
cijfers, voor eene plaatsing bij de marine-
machinistenscliool te Hellevoet-sluis in aan
merking komen
M. de Vries, H. J. M. Siqgen-thaler, A.
J. Tijmensen, A. J. Zijlstra, H. van der
HWst, J. van der Heyden, W. F. C. Cra
mer, J. H. van de Laar, H. C. Tiinmers,
B. van Driel, B. J. Loos, M. P. C. Visser,
C. P. Gerth, B. de Krey, P. B. Behage,
L.. Waasdorp.
Aan de navolgende officieren wordt
met 1 Septemiber a.s. de achter hunne na- j
men vermelde bestemming aangewezen
kapitein-luitenant ter zee H. M. van
Straaien, 1ste officier Friesland;
luitenant ter zee 1ste klasse A. F. Goos-
zen, lsite officier Piet Hein, op non-activi- J
teit gesteld;
luiteiiant ter zeo 1ste klasse G. van Hul-
stijn, 1st© officier Piet Hein;
luitenant ter zee 1ste klasse C. L. van
Buuren, tijdelijk werkzaam bij het departe
ment van marine, op non-activiteit gesteld
luitenants ter zee 2de klasse B. J. Heil
bron, aan boord wachtschip te Amsterdam,
J. W. A. Mulder, geplaatst bij de kweek
school te Leiden, en J. J. Dikkers, aan
boord- wachtschip te Willemsoord, allen op
non-activiteit gesteld
luitenant ter zee 2de klasse F. Diephuis,
kweekschool voor zeevaart te Leiden (rol
van Galen)
luitenant ter zee 2e klasse S. H. Leeg-
stra, Piet Hein
luitenant ter zoo 2e klasse J. .1. van Ko-
ïnjnenburg, wachtschip te Amsterdam;
luitenant ter zoo 2e klasse A. J. W. van
Anrooy, Heiligerlee.
De luitenant ter zee der 2e klasse J.
Veldkamp wordt met 15 dezer ter beschik
king gesteld vanden commandant van bet
korps mariniers.
Nederland op de Belgische
tentoonstelling. De oud-minister mr.
J. C. de Maree Oyens, heeft in zijn qualiteit i
van commissaris-generaal van Nederland
voor de Belgische tentoonstelling in 1910,
Woensdag jl. ©en bezoek gebracht aan Brus
sel. Z.Exc. was vergezeld van den -heer W.
Kromhout Czn., architect te Amsterdam, en
den heer J. A. Fredericks, lid va-n de Rijks
commissie tot he<t opmaken en uitgeven van
een inventaris en een beschrijving van de
Nederlandsche monumenten va.u geschiedenis
en kunst. Heb doel van dit 'bezoek was de
terreinen waarop de Belgische tentoonstel
ling zal verrijzen, te bezichtigen en een
keuze uit de nog onbesproken terreinen voor
het Nederlandsche paviljoen te doen.
De heeren wei-den onfcvaoigen door den
hertog van Urael, den commissaris-generaal
van België en graaf Adrian van den Buroh,
directeur-generaal van de tentoonstelling,
welke heeren onze lanOgenooten verder be
geleidden en voorlichtten. Er werden ua-
1110113 de Nederlandsche oommissie twee ter
reinen besproken. Do afzoiidorlijike Neder
landsche afdeeling zal 10,000 meter beslaan.
Hieronder is dus niet begrepen de plaats
ruimte door de Nederlandsche fabrikanten
in de afdeeling machinerieën en werktuigen
in te nemen.
Naar de ,,Nbr." verneemt, wordt van
wege het ministerie van waterstaat als ver
tegenwoordiger op het te Tilburg te houden
Eerste Nederlandsah Nationaal Congres van
Handelsreizigers en Agenten (15 en 16 Aug.
a. s.) afgevaardigd do heer mr. L. M. Rollin
