ST. 77. Tweed© blad.
7"e Jaargang.
KOLONIËN.
BINNENLAND.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Amersfoort f 1.00.
Idem franco per post- 1.50.
Afzonderlijke nummer; - 0.05.
Deze Couran verschijn dagelijks behalv op Zon- en Feest
dagen.
Advertentiënmededeelingen snz.gelieve men vóór 11 uur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 15 regels* f 0.50.
Elke regel meer - 0.10.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bij vooruitbetaling
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonnement. Eene
oireulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
O OST-INDIE.
Sumatra's Westkust.
Van het z.g. „vergiffenis-feest" in de
eenige maanden geleden zoo oproerige laras
Kaniang (Padaingsehe Bovenlanden), het
welk door den heer Ch. Boissvain werd bij
gewoond, vindt men een beschrijving in hét
Van Dag tot Dag van het ALg. Hbl. Wij
nemen er het volgende uit
Zulke adat-feesteui worden alleen voor
mannen aangericht, en zoodra de gevraagde
vergiffenis van het gouvernement bekend
zou zijn gemaakt, zou voor hen het feest
maal begin nehi.
Maar er is blijkbaar ook een vrouwenbe
weging onder de Maleiers! Een vijfhonderd
jonge vrouwen en meisjes in haar schoonste
kieetdij en met sieraden behangen, zoodat
zo flonkerden in de zon, zaten in dubbele
rijen op den grond en aten koeken en taar
ton, welke door jouge meisjes, die tusschen
de rijen doorgingen, links en rechts werden
aangeboden.
En al die vrouwen en meisjes liepen later
rustig en vroolijk tusschen otns door, een
beeld gevend van den toestand van rust en
zekerheid die hier nu heersclit.
Knappe schermdansere gaven nu voor
stellingener werden liedjes gezongen
of liever geklaagd, want ziimgen op de
Maleisclie manier is begrafenisachtiger
werd geju'belid en toegejuichtde bevol
king van Kamang vierde feest
Toen kwam het ernstig oogenblik.
De panghoeloes naderden, bogen zich
neder en vroegen het gouvernement ver
giffenis voor wat misdreven was.
Nu na.m de controleur van Oud-Agani,
de heer Westenonk, het woord en hield in
de taal van het volk een ernstige toespraak,
die door de tweeduizend manuien in .dem-
looze stilte werd aangehoord.
Wat hij zeide komt ongeveer hierop neer
„Gij zegt nederig vergiffenis te vragen
gij toont- u hati poetih (wit hart) door ais
offer dit feestmaal te geven, waarvoor elke
nagari dezer la-ris (district) één karbouw
en 100 maten rijst heeft geleverd.
„Het gouvernement aanvaardt wat gij
aanbiedt, en hoopt dat blijken zal dat uw
a.mpoen vragen uit het binnenste van uw
hart komt. Gij vraagt als kind tot -ten
vader terug te mogen keereu de vader
mag dat niet weigeren, hij is altijd vol ofd'>
geweest- en wil daarom ook niet weigeren.
Weet echter wel, dat die vader zéér boos zal
zijn, indien iblijkt dat gij niet oprecht zij:-.
Weet ook dat zij, die tijdens de woelingen
geen slechte plannen gehad hebben, doch
slechts zijn meegesleurd door kwaardaandige
opstokers, vergiftteuis kunnen krijgen, doch
dat de raddraaiers en opstokers, die u on
gelukkig hebben gemaakt en velen hebben
doen dooden, streng gestraft zullen «w
edn.
„Ik aanvaard dus wat gij aanbiedt, 'k
vertrouw u weder als vroeger".
Hierop volgde luid gejuich en nu begon
het offer.maal, geheel volgens de adat.
in een dulbbele rij zaten de honderden en
houderden mannen neder op den grond
Tusschen elk zestal stond een overdekte
schaal. Aan weerszijden werden ze bediend
door jonge kinapen. Ze aten karbouwen
vlee6ch en rijst, en intusschem bleven de
vrouwen en meisjes omgaan.
Het was een zeldzaam goed gelukt feest...
eeu groote voldoening voor den f linken cm
troleur... een belofte dat in de bovenlanden
van Padang rust en orde gehandhaafd zul
len blij vein.
Staten-Generaal.
W ij z i gin g der Motor- en
Rywielwet 19 0 5.
In de Menioiie van Antwoord verklaart de
Minister van Waterstaat tegenover de verzeke- j
rintg dat nieuwe bepalingen ter bestrijding van
liet gevaar, door motorrijtuigen veroorzaakt,
ihoog noodig zijn, evenals zijn ambtsvoorgangerj
dat het voorstel zoo broeden opzet niet heeft, j
Het beoogt slechts enkele, deels spoodeischende
wijzigingen ter wille van de gemeentelijke auto-
nomie.
Den rechter de keus tusschen hechtenis en
geldboete bij overtreding van veiligheidsvoor
schriften geheel te ontnemen, zou niet aangaan.
De mogelijkheid van verbeurdverklaring van
motorrijtuigen is uitdrukkelijk verworpen bij de
voorbereiding der bestaande wet. De Minister
wenscht hiertegen niet in te gaan. Bij de tel
kens opnieuw opduikende begeerte naar herstel
van het indertijd afgeschafte bekwaajivheideon-
derzoek wacht de Minister nog altijd vergeefs
eenig bewijs, dat aanrijdingen of botsingen te
wijten zijn aan onbedrevenheid de6 bestuurders.
Van eenige urtnoodiging voor een congres ter
internationale regeling is bij de Regeering niets
bekend. Wellicht heeft men gedacht aan het
tegen October te Parijs bijeengeroepen „Congres
de la Route"', alwaar de techniek van wegen
aanleg in behandeling komt. Daar zal Neder
land vertegenwoordigd zijn door den hoofdin
specteur generaal en een ingenieur van den
Rijkswaterstaat. Op dit Congres komt ook de
stof plaag aan de orde.
Van Regeeringswege is de technische en finan
cieel© uitvoerbaarheid van de. tot dusverre be
kend geworden middelen reeds bij herhaling on
derzocht, zoodat voor nieuw onderzoek harer
zijds thans geenerrlei reden is.
De Minister legt de nadruk er op, dat de ge
meentebesturen niet door dit voorstal voor het
eerst bevoegd zullen worden tot het bepalen
van een maximum voor de bebouwde kom. Het
is nu enkel te doen om opheffing van de uitzon
dering voor de Rijks- en prov-inciaJle wegen en
de overige wegen voor het doorgaand verkeer,
waarbij dan als tegenwicht eeu benedengrens
voor het maximum wordt bepaald.
In de andere Kamer is <Le benedengrens van
15 tot 10 K.M. verlaagd, in weeril van bestrij
ding door den Minister. Toch meent ook hij.
dat men. deze wijziging gispende, zich moet hoe
den voor overdrijving.
Aan de 15 K.M. van het Regeeringsvoorstel is
het vermogen, oin het automobilisme of de in
dustrie te Knakken, niiei toegeschreven. Zou nu
de slechts5 K.M. ruimere speling, die de Tweede
Kamer aan de gemeenten wil gunnen, voldoende
zijn om eene zoo fnuikende werking der wet in
het leven te roepen?
De bewering dat het voor oudere wagens en
onder sommige omstandigheden ondoenlijk zal
zijn, een maximum van 10 K.M. niet te over
schrijden, heeft in geval van overmacht geener
lei beteekenis; terwijl overigens van 1898 tot
1901, alzoo juist voor (le oudere wagens, voor
alle Rijkswegen in bebouwde kommen een maxi
mum van slechts 8 K.M. heeft gegolden. Wel
komt het den Minister aannemelijk voor, dat het
in verschillende opzichten lastig en hinderlijk
kan zijn, gedurende aanmerkelijken tijd de vaart
beperkt te houden tot een zoo matig cijfer als
10 K.M.
Uit het feit dat een vaart van 10 K.M. nog
roekeloos kan zijn, is in tusschen ten onrechte
de meening geput, dat het voorstel een enkele
verbetering zou kunnen brengen. Met nadruk
herhaalt de Minister dat naast en boven een
maximum in cijfers overal en altijd geldt het
vei'bod van art. 15 der wet, dat niet anders of
sneller mag worden gereden dan de veiligheid
naar omstandigheden gedoogt.
Het geldt' hier overigens geenszins een ver
plichting ,doch enkel eene bevoegdheid der ge
meentebesturen. Men late de bepaling althans
eene proef en wachte af, of van de gewijzigde
bevoegdheid al dan niet een verstandig gebruik
zal worden gemaakt.
Wat eindelijk aangaat het bezwaar omtrent
het begrip bebouwde kom", dit begrip staat
inderdaad niet vast, doch kan ook van te voren
niet vaststaan, daar de plaatselijke omstandig
heden in ieder bijzonder geval beslissend zijn.
Voor willekeur der gemeentebesturen Ijestaat in-
tusschen geen gevaar, omdat hier niiet de ge
meente, maar de wet de grens der bevoegdheid
trekt. Laat de gemeente haar verordening rui
mer gebied beslaan dan hetgeen naar waarheid
bebouwde kom is, dan komt zij in strijd met de
wet en is hare verordening vatbaar voor ver
nietiging. Hierop wordt toegezien door Gedepu
teerde Staten en de Regeering. En mochten
deze onverhoopt te kort schieten, dan nog is de
rechter verplioht, iedere verordening buiten toe
passing te laten die in dit opzicht-buiten de wet
gaat. Alzoo waarborgen te over, om begane on
wettigheden te brengen onder het oog van hoo-
ger of ander gezag.
Heffing van person eele belas
ting wegens rnotorr ij tuigen.
ingediend is een wetsontwerp tot heffing van
personeele belasting wegens motorrijtuigen.
Volgens dit wetsontwerp zal aan de grond
slagen voor de personeele belasting een zevende,
wegens het houden van motorrijtuigen, worden
toegevoegd. De belasting volgens dezen grond
slag wordt geheven van ieder die een motor
rijtuig bezit of voor langer dan 20 dagen de
beschikking er over heeft, onverschillig of dit,
in het laatste geval al dan niet steeds het zelf
de is.
Geen belasting wordt geheven van motorrij
tuigen, door publiekrechtelijke lichamen gehou
den, gebruikt voor vervoer van goederen of
werktuigen alleen of deel uitmakende van een
'handelsvoorraad, terwijl de belasting voor wie
de auto's uitsluitend in zijn bedrijf gebruikt,
wordt gehalveerd en voor wie ze uitsluitend of
hoofdzakelijk verhuurd, tot een vierde vermin
derd.
De belasting bedraagt voor mo tor ry wielen
voor 1 persoon f 6, voor méér dan een persoon
(met aanhang- of voorspanwagen dus) f 8 en
voor automobielen van f 30 tot f 250, afhankelijk
van het aantal paaidekrachten, terwijl het voor
alle automobielen, voorzien van een electro
motor, f 180 bedraagt.
De vaststelling van het aantal paaidekrach
ten van een motorrijtuig geschiedt, indien daar
omtrent tusschen de administratie en den belas
tingschuldige verschil van gevoelen bestaat door
bij algemeenen maatregel van bestuur aan te wij
zen ambtenaren op dezelfde wijze aan te geven
wijze.
In de memorie van toelichting op het wets
ontwerp wordt onder meer opgemerkt, dat de
bepaling van het aantal paardekrachten van
een explosomotot eertijds zeer moeielyk was,
doch dat thans een formule bestaat, die de
capaciteit van een zoodamgen motor vrij juist
aangeeft. Deze formule kan bindend gestekt
worden en stelt den belastingschuldige in staat
het aantal paardekrachten van zijn machine zelf
te berekenen.
Nog wordt in de M. v. T. meegedeeld, dat
de opbrengst tengevolge van den nieuwen aanslag
op f 80,000 is te sohatten, de vermindering van
den grondslag voor mobilair wegens het daaruit
wegvallen der automobielen of f 30,000, dus de
netto-opbrengst dezer nieuwe belasting op
f 50,000.
Bakkerswet.
liet door den minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel aan meerdere Kamers
van Arbeid om advies toegezonden „Over
zicht van de voornaamste bepalingen eener
ontworpen wettelijke regeling betreffende den
Zondagsarbeid en den nachtarbeid in het
broodba k kersbed rij fverbiedt deo Zondags
en des nacht® bak'kersarbeid te verrichten,
wordende onder bakkers arbeid verstaan alle
werkzaamheden, in of ten behoeve van een
onderneming verricht tot het bereiden van
broodonder nachtde tijdruimte tusschen
9 uren des namiddags en 5 uren des voor-
middags."
Het ligt niet in de bedoeling van den mi
nister voorschriften betreffende de beper
king van den arbeidsduur der bakkersgezel
len in de regeling op te nemen. Later, wan
neer het broodbakkersbedrijf zich aan de
eischen der regeling zal hebben aangepast,
zal worden overwogen of en zoo ja
in hoeverre en langs welken weg maatregelen
met betrekking tot den arbeidsduur behao
ren te worden overwogen.
Het verbod van Zondags- en nachtarbeid
zal niet alleen gelden voor de eigenlijke
broodbakkerijen, maar voor alle onderne
mingen, waarin brood wordt bereid, dus ook
bijv. voor hotels, die een bakkerij mochten
oprichten Het verbod zal niet gelden voor
de bezorging en den verkoop van brood.
Des Maandags en des- Zaterdags zal bak-
kersarbeid mogen worden verricht tusschen
3 en 5 uren des voormiddags, welke bepaling
noodig schijnt in verband met den Zondag
en om 's Maandags spoedige aanvulling van
den broodvoorraad mogelijk te maken.
Aan Israëlitische bakkerijen wordt toege
staan op Zondag bak'kersarbeid te verrich
ten, mits dan op den rustdag der Israëlieten
niet .gebakken wordt. Mede zal in den ge-
heelen nacht (dus tusschen 9 uren naim. en
5 uren v.m.), welke aan dézen rustdaag voor
afgaat, arbeid in dc bakkerij verricht mogen
worden. Het verlof tot bakken aan Israël ie-
tislche bakkerijengedurende den geheelen
nacht, voorafgaande aai den Israëlietischen
rustdag, is daarom zoo ruim gesteld, omdat
het aanvangsuur van den sabbaitlh sterk wis
selt. Met het oog echter op deze zeer ruime
uitzondering, wordt geen afwijking van het
verbod van nachtarbeid toegestaan voor den
nacht, welke op den sabbath volgt.
Een, door het hoofd eener Israëlietische
bakkerij af te leggen verklaring zal moeten
voorkomen, dat van verschillenden bevoegd
heden misbruik wordt gemaakt.
Bovendien zal in elke onderneming in ten
hoogste 8 etmalen in een kalenderjaar, met
afwijking van het verixxl van nachtarbeid,
bak'kersarbeid mogen worden verricht tus
schen 3 en 5 uren v.m., eohter nooit in een
zelfde ondërneming in twee achtereenvol
gende nachten.
Met deze vergunning wordt bedoeld den
arbeid op feestdagen, welke niet met den
wekelijkschen rustdag samenvallen, te voor
komen of, bij verwachten grooten toevloed
van vreemdelingen in eene plaats, den brood-
voorraad naar verwachte behoefte te regelen.
In elke provincie, of in elk deel eener
provincie, wordt ingesteld een arbeidsraad
voor het broodbakkersbedrijf, waarin werk
gevers en werklieden, in het bedrijf werk
zaam, zullen zitting hebben. De samenstel
ling dezer raden, hun werkkring, enz. zullen
bij nadere wet worden geregeld.
De leden dezer raden worden onderschei
denlijk door en uit de werkgevers en de
werklieden, elk tot een gelijk aantal, be
noemd. De voorzitter, cie niet in het bedrijf
werkzaam zal mogen rijn, zal door de leden
van den raad met algemeene stemmen, of
wanneer de léden het over de benoeming
niet allen eens zijn, door de Koningin Wot-
den benoemd. Telkens voor ten hoogste één
jaar zajl de aafoeddsraacl kunnen toestaan
aan een hoofd of bestuurder van oen bedrijf,
waarin deze in den regel alleen arbeidt, op
andere tijden te werken.
De gemeenteraad zal het venten met brood
alsmede het vervoer van brood, ten lie hoeve
van ondernemingen, waarin bakkersarbeid
wordt verricht, gedurende dën Zondag, kun
nen verbieden met dit verbod voorkomende,
dat de Israëlietische bakkerijen op Zondag
brood aifleveren ten nadeele van andere bak
kerijen.
Het hoofd van eenig bedrijf vordt straf
rechtelijk aansprakelijk gesteld voor overtre
ding der verschil lende repalingen. liet ligt
in de bedoeling van den minister de wet niet
eerder in werking te doen treden, dan een
jaar na haar afkondiging.
Concurrentie der gemeen
te. De geneesheeren Huet en Peereboom.
bezitters van een Röntgen-apparaat en com
missarissen van het medio-mechanisohe Zan
der-instituut te Haarlem, hadden bij den
raad aldaar een Macht ingediend dver con
currentie, bun aangedaan door de gasthuis-
directie, die een, door de gemeente betaald,
Röntgen-apparaat in haar bezit heeft.
In een raadszitting in Mei j.l. werd die
zaak uitvoerig besproken en diende dr. v. d.
Berg een 'voorstel in om te bepalen dat liet
gasthuis-apparaat zou mogen worden ge
bruikt voor doorlichting van a'lle minver
mogenden, ook door de betalende patiënten
der gasthuisdoctoren en door patiënten der
Rijksverzekeringsbank, doch da-t bet niet
beschikbaar zou zijn voor alle andere wel
bctalenden. Dat voorstel, in handen gesteld
der gastlmisregentenis thans met hun
advies bij den raad terug.
Het voorstel van dr. v. d. Berg wor*dt,
a!s zeer onbillijk tegenover de gegoeden, die
hebben meebetaald aan het gasthuisapparaat
en die bovendien elk jaar meedragen in de
lasten van het gasthuis, gequalifioeerd. De
gestichtsgeueesheeren willen van de hun
ti^egedaehte bevoorrechting niets weten.
Wordt het voorstel nu door den raad ver
worpen. dan adviseeren B. en W. om aan
de adressan ten-reclamanten te berichten,
dat de raad geen termen heeft gevonden om
wijziging te brengen in de wijze van exploi-
teeren van het Röntgen-apparaat in het
gasthuis.
W et houders benoeming te
Schoonhoven. De Aniirev. Kiesver-
eeniging „Nederland en Oranje" te Schoon
hoven, heeft op 9 Sept. vergaderd, en daar
de laatste wethoudersbenoeming, waar de
heer J. W. Valk vervangen werd door den
heer Hermann A Sdhreuder, besproken.
Na de gehoorde besprekingen verklaarde
de vergadering zich met meerderheid van
stemmen niet bevoegd tot het uitspreken
van een oordeel in deze zaak. St.
Philatelisten-congres.
In het American Hotel te Amsterdam
is gisteren de derde Nederlandsche l'hila-
telistendag geopend.
De vergadering en de postzegeltentoon
stelling werden voorbereid door een comité,
bestaande uit de heeren C. Wafelbakker,
jhr. J. A. A. von Schmid, M. Henriquez
do Castro, H. P. Costerus Pzn., J. D.
Leunis, Joh. H. Limper, P. J. Lucardie,
G. J. Stork, A. E. Sitsen, mr. E. Bonn en
H. van Eeden.
Waar de eerste Fhilatelistendag b; -n
verwachting slaagde en 'de tweede, te 's Gra
ve nih'age gehouden, den eersten nog in suo-
ces overtrof, kan reeds 'verklaard worden,
dat dit Philatelistencongres evenmin d»*
verwachtingen zal teleurstellen
De postzegelverzamelaars en verzamelaar-
sters kwamen te ha.lf elf bijeen in een der
bovenzalen van het American Hotel, waar
kapitein C. Wafelbakker, voorzitter van'het
uitvoerend comité, allen in de philatelie
belangstellenden een hartelijk welkom toe
riep.
"De heer Wafel bakker wees er op, dat het
te Amsterdam wel moeite gekost heeft men-
schen te vinden, die lust en ijver hebben
zich aan de philatelie te -wijden en die
bovendien te vinden zijn om een tentoon
stelling te helpen organiseeren.
Te 's Gravenhage, waar zooveel ambte
naren zijn, die over tijd kunnen bc Hik
ken en waar vele gepensionneerden wonen,
gaat het veel beter. Dank zij den heer A
E. Sitsen zal men echter over liet Amster
damsche congres niet te klagen hebben.
De voorzitter seüde voorts, dat dit waar
schijnlijk de laatste philatelistendag zal zijn
door het permanent comité georganiseerd.
Er rijn n.l. stappen gedaan om te kom - ii
tot. een Bond van postzegel verzamelaars-ver-
eenigingen, die voortaan het organiseeren
dc Philatelistendagen op zich zal nemen.
De heer Wafelbakker deelde nog mede.
dat klit jaar het hoofdbestuur der posterijen
niet officieel vertegenwoordigd was. Het
hoofdbestuur heeft echter herbaalde malen
bewezen-, den liefhebberijen der verzame
laars zeer genegen te rijn.
Ter gelegenheid van dit congres wordt
in een der aangrenzende aaien eene invi
tatie-tentoonstelling gehouden, welke zich
in veel belangstelling mag verheugen. Op
nationiaal geibied zijn er tlwee vo. rnatne
inzendingen. De heer P. J. van Harderwijk
te Schiedam, zond eene zeer volledige eollee
tie van Nederland en Nedorlandsc'h-Indic,
gerangschikt naar kleuren, typen en taal
dingen. Onder de zeldzaamheden komen
voor een in 1796 door de Oost-Indische
Compagnie verzonden pakket, afgestempeld
met een bedrag van f 10 en een in 1847 in
Ned.-Indië gebruikt etiketje, dat als voor
ganger van den postzegel mag gelden. De
heer A. J. Vak-rvink, te Leeuwarden, ver
rijkte de tentoonstelling met eene op en
kele exemplaren na, complete collectie post
stukken van Nederland en koloniën, waar
onder een poststuk, in 1795 verzonden pc;
koerierpost en stukken zonder ze?els. waar
op de waarde met potlood ten kantore is
aangegeven. Verne^in^ vc.ard v::-. vnis-
dc irvendingen van d® beuren \V P CV
terns P 7.11 te Edani (briefkaarten van IJs
land, Congo. Cevlon, Victoria en Colnm
bia). jhr. J. A. A. von Schm-id. te Am
sterdam (Europa van 1 Januari 1890 af
bijna compleet). G. J. Stork, te Amsterdam
(Peru). A. E Sitsen, te Amsterdm. (diverse
koloniale afstempelingen op zegels van
Dnitschland) enz.
Congres voor Openbare Gazonheids-
regeling.
Eerste d ag.
Dordrecht11 September
Het dertiende Nederlandsóhe Congres
voor Openbare Gezondheid sregeling wordt
heden en morgen te dezer stede gëliouden.
Te 1 uur hedenmiddag werd in „.Kunst
min" de eerste ritting geopend door dr.
G. W. Bruinsma, wegens uitlandigkeid
van prof. Wijsman, waarna dr. De Graaf
namens de commissie van ontvaaigst allen
welkom heette.
Hierna bradht de eerste secretaris verslag
uit over het jaar 19071908, hetwelk werd
goedgekeurd.
Nadat de (ijst van nieuwe leden was vast
gesteld, kwam aan de orde het verslag van
dien penningmeester over het jaar 1907, dat
eveneens ongewijzigd werd vastgesteld.
Voor het nazier. der rekening en verant
woording van den penningmeester werd eene
commissie benoemd, die een en ander in
orde bevond en voorstelde den penningmees
ter te dechargeeren.
Dienovereenkomstig werd besloten.
Aan de orde kwam nu een voorstel tot
toekeuning van eene subsidie van f 250 aan
de Rijksopspornig van delfstoffen, wat door
de vergadering weid goedgekeurd.
Overgegaan werd tot de verkiezing van
drie bestuursleden ter voorziening in de
vacatures, ontstaan door het overlijden van
dr. B Reiger, het aftreden van prof. dr.
C. H. H. Spronck en de niet-aan neming
eener benoeming. Het bestuur had respec
tievelijk de volgende dubbeltallen aanbevo
len: de heeren Edo J Bergsma, buitenge
woon lid van den Centralen Gezondheids
dienst en burgemeester van Enschedé,eh
J. B. J. van Rijn, burgemeester van Venlo;
dr. Oh. H. All Cohen, hoofdinspecteur
van do Volksgezondheid, lid van den Cen
tralen Gezondheidsraad, te Utrecht, en
dir. J. Poels, buitengewoon lid van den
Centralen Gezondheidsraad, te Rotter
dam jhr. mr. Ch. J. M. Ruys van Bee-
renhrouek, lid van de Tweede Kamer, te
Maastricht, en dr. J. C. J. van der Ha
gen, inspecteur van de Volksgezondheid te
's Hertogen bosch.
Het stembureau zal in de ritting van
morgen rapport uitbrengen omtrenjt deze
verkiezingen, waarvan de uitslag dus mor
gen eerst békend zal worden.
De bepaling van de plaats, waar het vol
gend congres zal worden gehouden, werd
overgelaten aan het., bestuur.
Na eenige mededeelingen der commiasiën
in zake vee- en vleeschkeuring, der codex
alimentarius en de tweede uitgave van het
.rapport in zake drinkwatervoorziening ten
platten lande, werd aan do orde gesteld
het vraagpunt
Huisvesting van den soldaat.
Als inleiders traden op de heeren A. L.
Redelé, kapitein der genie, en W. Dudok.
le luitenant der genie, wier betoog op het
volgende neerkomt.
Hij die er het eerst aan dacht om de troe
pen te kazerneeren, was zeker geen hygië
nist. Hoeveel zorg men ook moge besteden
aan het onderkomen van den soldaat, het
feit, dat vele menschen op een uit den
aard der zaak 'beperkte ruimte moeten sa
menwonen, brengt bezwaren mede, welke
men kan trachten te verminderen, maar
nooit geheel zal kunnen ondervangen.
Deze bezwaren ontstaan in hoofdzaak
door de verontreiniging der lucht door stof
en door de inademings-, en uitwasem ings-
producten der bewoners, benevens door bet
verhoogde gevaar van ziekten op te loopen,
welke door coujtact. ontstaanhieronder
zijn dan te rekenen: meerdere soorten van
huiduitslag en oogontsteking, pokken, ma
zelen, roodvonk, diphtheritis, typhus,
cholera, roos, en tot op zekere hoogte ook
tuberculose.
Een van de meest afdoende middelen om
bovengenoemde bezwaren tot een minimum
te beperken, bestaat daarin, dat men per
hoofd een ruime vloeroppervlakte en ku
bieke maat beschikbaar stelt, en dat men
afzonderlijk dag- en nachlbverblij'ven in
voert. In bijna alle landen zijn ten deze
wettelijke 'bepalingen vastgesteldOm rede
nen van rindelijikheid, comfort en huise
lijkheid zijn ook afzonderlijke eetzalen aan
te bevelen.
Uit onderzoekingen is gebleken, dat het
nadeel van gemeenschappelijke slaapzalen
gelegen is in het gevaar, dat de uitado-
mings- en uitwaeomiugsproducten van den
een worden ingeademd door den ander.
Dit gevaar is te keeren door de slaapzalen
in kleine kamertjes af te deelen, elk bo
st emd voor één bed. zooals bij groote kost
scholen veelal gebruikelijk is.
De vroeger algemeen gangbare meening,
dat slechts kleine slaapzalen aan de eischen
der gezondheidsleer kunnen voldoen, wordt
thans meer en meer verlaten. Groote slaap
zalen Ihobbcn boven kleine het voordeel van
gemakkelijker gecontroleerd en gereinigd te
kunnen worden in de praktijk blijken zij
in de meeste gevallen ook beter verlicht en
geventileerd te zijnzij hebben het nadeel
van minder huiselijk voor den bewoner te
zijn, een nadeel, dat >ij gescheiden dag- en
nachtverblijven niet. zwaar kan gelden.
Meer én meer wordt het stelsel gevolgd,
waarbij de woor.ldkalen voor den troep in
afzonderlijke gebouwen of gebouwtjes
(woongebouwen genaamd) worden onderge
bracht, die geheel gescheiden zijn van do
vele andere localiteiten, welke de dienst
