s°. 101.
Dinsdag 6 October 1908.
BUITENLAND.
7"" «laargang.
OORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Amersfoortf l.OO.
Idem franco per post- 1.50.
Afzonderlijke nummers- 0.05.
Ifeze Courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feest
dagen.
Advertontiftnmededeelingen enz.gelieve men vóór 11 urn
's morgens bij de tJitgevers in, te zenden.
Uitgevers! VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 15 regels f 0.50.
Elke regel meer - 0.10.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bg vooruitbetaling.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad, bg abonnement. Eene
circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Politiek Overzicht
Dc onafliankelijkverklaring van
Bulgarije.
Steeds nieuiwo wolken komen op aan den
ooételij-kern 'horizont De Keizer van Oosten-
rijk-Ilonganje heeft aangekondigd, dat hij
voorn ome us is de verhouding, waarin Bosuio-
Heraegcwina staat tot zijne monarchie,
nieuw te regelen, en tegelijk heeft Bulgarije
een nieuwen coup d'audaco gepleegd. De
Oostenrijksdhe aankondiging houdt in, dat
de noodzakelijkheid is gebleken in Bosnië en
rieraegowina ,,in fonneol opzicht definitieve
toestanden in 't loven te roepen, die geens
zins eene verandering in de sedert dertig
jaren bestaande feitelijke omstandigheden
zouden teweegbrengen." Wat daaronder is te
verstaan, moet nader nog blijken. Daaren
tegen heeft hetgeen Bulgarije wiil, geen na
dere toelichting noodighet heeft ons kort
en goed geplaatst voor het feit der verkla
ring van zijne onafhankelijkheid.
Alle kabinetten van Europa waren reeds
in de weer, naar aanleiding van het geschil,
dat Bulgarije heeft opgeworpen, door het op
Bulgaarsch gebied liggende gedeelte van den
Orientepoorweg in bezit te nemen. Nu is daar
nog een tweede feit bijgekomen van heel wat
ernstiger aard. Over het eerste feit heeft
Bulgarije aflles&ehalv© lof ingeoogst. De
Temps gewaagt van oone „eenstemmige over
eenstemming van Europa", die Bulgarije
tegen zich heeft, verkregen. Hoe meer man
de nota's, die sedert eene week worden ge
wisseld, leest en herleest, des te meer is men
verplicht de handelwijze van Bulgarije streng
te veroordeeienJ uist de ©enig© met bode, die
ontoelaatbaar is, en die er in bestaat zich
zelf recht te versohaffenis door Bulgarije
gevolgd. Het is in werkelijkheid den spot
drijven met de wereld, wanneer wordt volge
houden, dat het voorbijgaande incident der
staking ©ene blijvende verandering van stdl-
sel rechtvaardigt en dat er, omdat de staking
opnieuw kan beginnen, reden is om te han
ddien alsof zij nog altijd duurt.
Zeer scherp veroordeelt de Temps het slot
van dc nota, die de Bulgaarsche regöaring
heeft doen uitgaan tot rechtvaardiging van
hare handelwijze, waarin wordt gezegd
„Met deze gevaren voor oogen, keurt hef
Bulgaarsche volk niet alleon 'goed, dat de
exploitatie is ter hand genomen, maar zal
zij de regeering tot liet einde toe met alle
middelen steunen. Het bewijs daarvan leve
ren de in gélicel Bulgarije gehouden verga
deringen. De teruggave is volstrekt onmoge
lijk geworden. De bevolking zou haar niet
toelaten, en geen enkele regeering zal ge
weld aanwenden tegen de bevolking." De
Temps noemt dit niets anders dan chantage.
,,Er zijn geene schendingen van grondge
bied, die men zoo niel zou kunnen rechtvaar
digen. Wanneer de Bulgaarsche bevolking
lust kreeg zich in Konstiantiuopél te vesti-
gon, zou men dan moeten buigen voor de
vergaderingen, die zij zou houden? Bulgarije
voert de taal van Lodewijk XIV of van Na
poleon I. Hoe goed zijn leger moge zijn, er
ontbreekt toch iets aan Bulgarije om op dien
toon te kunnen spréken.
..Europa is met veel goeden wil aan 't
werk gegaan. Rusland heeft tot de mo
gendheden een memorandum gericht, dat
voorstelt de kwestie te onderwerpen aan het
arbitrale onderzoek van de mogendheden,
die het verdrag van Berlijn hebben onder-
teckcnd. Men heeft van sommige zijden dit
initiatief met ©enigen spot begroet. Dat is
niet gerechtvaardigd. Wel is waar regelt men
niets en heeft nooit iets geregeld niet me
morandums. Maar de diplomatic heeft, hare
wetten, die men moet volgen. En het is
reeds veel, in eene Oosterse lie zaak do
grondslagen voor een accoord te verschaf
fen en mogelijke geschillen te voorkomen.
Het is daarbij uitmuntend, nu het geheel©
Oosten in beweging is, de rechten en de
plichten van de onderteekenaars van het
Berlijnsche verdrag in herinnering te bren
gen aan hen, die geneigd zouden zijn ze t©
vergeten. Dat is ©ene nuttige waarschu
wing. Turkije maakt thans een© reorgani
satie-crisis door, die de lusten van sommi
gen zou kunnen gaande maken. Maar Eu
ropa, dat het heeft beschermd iu een tijd
toon het do toevlucht van de willekeur was,
js het dubbele bescherming verschuldigd
sedert Turkije zich op den weg der vrij
heid heeft begeven. Uit dien hoofde is het
dringend noodig, dat Europa aan de Bul
garen verklaart, dat zijn wil, en niet do
l.unue, dit spoorweggeschil zal regelen."'
Dat klinkt flink en forseh. Minder kloek
is echter wat de Temps er dp laat volgen
„Dit voor zooveel dc theorie betreft. Wat
zal er in de praktijk gebeuren? Op die
vraag zal ons antwoord minder stellig lui
den. De Bulgaren hebben tot dusver Euro
pa altijd zijns ondanks laten handelen.
Hun toestand beschermt hen aan den
anderen kant tegen de dwangmaatregelen,
die vroeger op Griekenland werden toege
past. Eene blokkade van Bulgarije zou vol
strekt geen resultaat opleveren Wat de
overreding betreft, men kan zich afvragen
in welke mate die zal slagen. Vorst Ferdi
nand is intusschen te scherpzinnig om het
toekomst belang te miskennen, dat hem aan
raadt zich de sympathie van de mogendhe
den te bewaren. Bulgarije beeft heel wat
anders op te eischen dan de exploitatie van
de Orientspoorwegen. Het zal vroeg of laat
er behoefte aan hebben, diplomatiek ge
steund te worden, liet zal voor zich heb
ben uit te maken of het handig is de me
dewerking, waarop het recht had te reke
nen, van zich te vervreemden."
Wanneer hetgeen hier wordt gezegd, als
maatstaf mag gelden voor cle bevordteeling,
die dé nieuwe stap dien Bulgarije heeft on
dernomen, zal vinden, dan kan Bulgarije,
voor zooveel de Euroncesche mogendheden
betreft, tamelijk gerust zijn. Het zou dan
kunnen rekenen op strenge veroordeeling in
theorie, die zich echter niet in daden zal
o mzet ten
Wat zal Turkije er tegen doen Hier staan
wij voor een groot vraagteeken. Alleen bij
wijze van mededeel ing vermeiden wij wat
een correspondent van de Neue Freic Presso
uit den mond van een Turksfchen diplomaat
te Parijs klaarblijkelijk de gezant van
den sultan in eigen persoon beeft opge-
teekend. Deze diplomaat noemde do on af
hankelijk verklaring eene onvoorzichtigheid
zoo groot,* dat hij die van vorst Ferdinand
van Bulgarije niet kan verwachtenhij wei
gerde daarom voorloopig de eventualiteit
van oen oorlog in overweging te nemen.
Hij voegde er echter bij: „Indien wij tegen
onzen wil tot den oorlog genoodzaakt moch
ten worden, dan hopen wij, dat ons dapper
leger hem eervol ei, zegevierend zal voeren.
Wij gelooven ook, dat wij in zulk oen geval
bondgenooten aan R'.menie, Servië en Grie
kenland zoolden vinden. Maar wij ziju vast
overtuigd dat de noodzakelijkheid van den
oorlog zich niet zal voordoen, dat er geen
oorlog zal zijn."
Duitschland.
Dresden. 5 Oct. Koning Alfonso is
uit Wocnen hier aangekomen. Aan het
station werd hij door den Koning en de
hoofden van de civielen en militaire over
heid ontvangen. De begroeting tusschen de
koningen was ze'er liartelijk. De bevolking
begroette Koning Alfonso zeer sympathiek.
Duitschland en Engaland.
De Britsche kabinets-minister Lewis Har-
co-urt heeft te Crawshawbootb (Lancaster)
over het Duitsche vloot programma gespro
ker Hij zeide, dat de uitvoering van dit
program over verscheidene jaren verdeeld
was, en dat het, volkomen verstandig, dui
delijk en eerlijk was. Slechts ziekelijke in-
bee'ding, kon in zulk een program een open
lijke bedreiging van den wereldvrede zien.
Naast Engeland moeten ook der andere lan
dt op bun verdediging bedacht zijn, en
zij zijn in hun volle recht, om alle hiertoe
noodig© stappen te doen. Zulke maatrege
len raken Engeland eerst dan, wanneer zij
zijne opperheerschappij tor zee in gevaar
dreigen te brengen. Eerst wanneer dit het
gev 1 is, moet Engeland zijne maatregelen
nemen en een minimum-aantal schepen bou
wen, die tot handhaving van het tegenwoor
dig© overwicht ter zee noodig zijn, een meer
derheid die Engeland ook in de toekomst
denkt te behouden.
Maar laat' mij u zeggen, zoo vervolgde
minister Harcourt, dat er geen schijn van
een reden is voor het half laffe, half chau
vinistische lawaai, dat laatst in de gele pers
:s losgebroken. In de laatste tien of vijftien
jaren is er geen tijd geweest en ik spreek
met kennis van zaken en met het volle be
sef van mijne verantwoordelijkheid waar
in onze betrekkingen tot Duitechland in
commercieel, koloniaal, staatkundig en dy
nastiek opzicht op hechteren en vriendschap-
pel ijker voet geweest zijn dan nu. Van per
soonlijke vijandschap tusschen de vorsten,
de regeeringen en volken is geen sprake, ep
indien in de twee landen een klein hoopje
publicisten aanwezig is, die tengevolge van
zelfzuchtige, onvaderlandslievende bedoelin-
gf den wensch koesteren, om de twee na
tiën tegen elkaar in het harnas te jagen,
dan zijn dat straatroovers van de politiek
en de vijanden van het raenschdom. Houdt
uw hoofd kool, uwe vloot gereed en uw tong
m bedwang en gij behoeft het gekef van die
pariahonden niet te vreezen, die het hok
bevuilen, dat zij bewonen.
Ten slotte wierp de minister het denk
beeld, om ten behoeve van schepen en ka
nonnen een leening te sluiten, verre van
zich.
Frankrijk.
Parijs, i Oct. Minister Pichon ontving
hedenmorgen Iswolsky, daarna Naoem Pa
cha, ambassadeur van Turkije, zal heden
middag de ambassadeurs van fingeland en
de Vereenigde Staten en morgen den verte
genwoordiger van Bulgarije ontvangen.
Bulgarije.
Sofia, 5 Öct. Bulgarije is te Tirnovo
lot een onafhankelijk koninkrijk verklaard.
Sofia, 5 Oct. (via Berlijn). De Agen-
ce Bulgare bericht de uitroeping van Bul
garije tot ccn onafhankelijk koninkrijk iu
Tirnova.
Sofia, 5 Oct. Dc onafhankelijkvcr-
ktaring geschiedde t© Tirnovo onder het ge
roep van: „Leve de Czaar van Bulgarije!"
Het bevel tot mobilisatie is nog niet uit
gevaardigd; men meent, dat als dit ge-
si biedt, Bulgarije eene verdedigende hou
ding zal aannemen.
Sofia, 5 Oct. Het bericht van de pro
clamatie werd in de hoofdstad en in de
provinciën met groote geestdlrift ontvan
gen. Overal heerscht buitengewone opge
wektheid alle besturen nemen maatrege
len om het gebeurde feestelijk te vieren
de .vlaggen werden in de s.tad uitgestoken,
de militaire muziek gaf uitvoeringen op de
openbare pleinen, de batterijen losten sal
vo's; morgen zullen iu het gelieele land
plechtige missen worden opgedragen en mi
litaire parades zullen plaats hebben in de
hoofdstad en in do provincie.
Er komen voortdurend een groot aantal
telegrammen van gelukwensching te Tirno
vo aande scholen zijn voor drie dagen
gesloten
Sofia, 5 Oct. Vorst Ferdinand en de
ministers waren te Tirnovo tijden9 de pro
clamatie zij waren in den nacht van
Hoeetsjoek daarheen gereisd. Vorstin Ele-
onore en de kinderen van den vorst zijn
gisterenavond per extratrein naar Tirnovo
vertrokken. De plechtigheid der proclama
tie had te 11 uur des voormiddags in do
oude kerk plaats.
Het manifest van den Koning aan het
volk, waarin do onafhankelijkverklaring
wordt medegedeeld, zal heden verschijnen.
Sofia, 5 Oct. Het heden avond ver
schenen manifest zegt, dat de uitroeping
van het in 1896 met Qost-Rumelië veree
nigde vorstendom tot een onafhankelijk ko
ninkrijk in overeenstemming is met het
verlangen en den wil van het volk. Do
hoop wordt uitgedrukt, dat de groote mo
gendheden deze daad zullen goedkeuren.
De vorst en zijne ministers vertrokken
lieden uit Tirnovo en begaven zich naar
Philippopel.
Er zijn reeds bevelen uitgevaardigd tot
mobilisatie van een leger van 100.000 man.
De vertegenwoordiger van dc Orient
spoorwegen verklaarde heden aan de Bul-
gaarsche regecring, dat als binnen drie da
gen do spoorlijn niet is teruggegeven de
maatschappij 15,000 frs. schadevergoeding
p-i dag zou vragen.
Londen, 6 Oct. De Times bericht uit
Sofia van den 5.In zijne proclamatie van
de onafhankelijkheid zegt vorst Ferdinand
Ik en mijn volk wenschen ons te verheugen
iu de politieke ontwikkeling van Turkije.
Turkije en Bulgarije, vrij en onafhankelijk
van elkaar, mogen bestaan onder omstandig
heden, die hen toelaten hunne vriendschap
pelijke betrekkingon te Versterken en zich te
wijden aan eeaie vreedzame binnenlandsche
ontwikkeling. Gezamenlijk met de natie ge
loof ik vast, dat de onafhankelijkverklaring
de goedkeuring van de groote mogendheden
zal vinden.
P a, r ij s, 5 October. De Temps
zegt, dat do opgewondenheid in Turkije,
vooral bij het leger, buitengewoon groot is.
Sommigen verwachten, dat een oorlog, zelfs
bij ©en gunstigen afloop, slechte zou uitloo-
pen op eene conferentie, die niets anders zou
doen dan de jongste veranderingen registree-
ren. Niette/min is de oorlogzuchtige stem
ming op het oogen blik de sterkste. Rusland
wenscht met Frankrijk en Engeland accoord
te gaande beide laatstgenoemde mogend-
lioden zijn met elkaar iu verbinding getre
den om hare houding vast te stellen.
Konstan tinopel, 5 October.
Hier heerscht ton gevolge van oorlogsge
ruchten een gevoel van ongerustheid. Aan
d© beurs heeft eeu sterke daling der waar
den plaats gevonden. De Duitsche gezant
heeft zijne vacantie verdaagd.
Het bericht, door een Weencr blad in
de wereld gestuurd, als zouden 19 batterijen
geschut nxt 24 wagens munitie naar AJria
nopel en Saloniki zijn gezonden, is onjuist.
Tot dusver zijn alleen naar Adrianopol ver
trokken 22 wagens, vervoerende twee bat
terijen snelvuurgescliut. Te beginnen met
morgen zullen dagelijks zendingen plaats
vinden van geschut en munitie, om de be
wapening van twee legerkorpsen met snel
vuurgescliut te voltooien. Het is reeds een
half jaar geleden, dat hiertoe het plan was
opgevat.
Eonsi anlinopel, 5 Oct. De Jong-
Turken zijn zeer opgewonden ten gevolge
van de onafhankelijkverklaring van Bulga-
1 rijc. De Port© spreekt 'het gerucht tegen,
•dat de Bulgaren de grens zouden hebben
-overschtedon.
6 Oct. 1.50 voormiddags. Do minister
raad is nog bijeen en blijft misschien nog
i ©enige uren zitting houden. Het is zeker,
dat de Porte aan Bulgarije en aan do rao-
gend lieden een protest zal richten tegen do
i schending van het Berlijnsche verdrag.
Vorst Ferdinand heeft een telegram ge-
zonnen aan den sultan, waarin hij verklaart,
dat hij genoodzaakt is op do volksstem acht
te slaan. Hij drukt do hoop uit, dat de
vriendschappelijke stemming, tusschen de
heide landen gehandhaafd zal blijven,
i De ministerraad beraadslaagt over den
vorm, die gegeven zall worden aan het pro
test en aan do weigering om de onafhanke
lijkheid van Bulgarije te erkennen.
P a r ij s, 5 October. De Temps bericht
uit Weenen, dat het Bulgaarsche leger op
rukt naar de grens. Het- Turksche leger
trekt het tegemoet. Oostenrijk mobiliseert
twee legercorpsen. To Weenen gelooft men
aan don oorlog.
Uit Berlijn wordt aan de Temps bericht,
dat Turkije twee legercorpsen van de
Grieksche grens terugroept om ze naar de
Bulgaarsche grens te zenden.
De militaire kringen te Weenen verkla
ren zich tegen de ontruiming van het Sand-
jak. Oostenrijk zal de ontruiming bekend
maiken tegelijk met de inlijving van Bosnië
en Herzegcwina.
De Wiener Allgem. Ze it. zegt, dat Ru-
meniè met Oostenrijk is overeengekomen,
de stiptste onzijdigheid in acht te nemen.
Men is van meening, dat de gebeurtenissen
zullen leiden tot een samenkomst van de
mogendheden, die het traktaat van Berlijn
hebben onderteekoud. tot herziening van dit
traktaat, waarvoor Rusland, naar men ge
looft, gunstig gestormd is.
Verder wordt nog uit Berlijn aan de
Temps geseind, dat de onafhankelijkverkla
ring van Bulgarije in de Berlijnsche toon
gevende kringen een zeer on gunstigen indruk
heeft gemaakt.
Parijs, 5 October. De minister-pre
sident ontving in den namiddag minister-Pi-
chon en had daarna een onderhoud met Is-
wolski. Uit deze besprekingen bleek, dat er
hctreffer.de het Oostcrsche vraagstuk volle
dige overeenstemming van inzichten bestaat
tusschen Frankrijk en Rusland.
In den namiddag ontving Pichon den Ita-
liaanschen gezant.
P a r ij s, 5 0 c t o b e r. De gedachtenwis-
eelingen tusschen minister Pichon en de ge
zanten van verscheiden mogendheden zijn
heden zeer druk geweest. Over den loop
der besprekingen zijn geen gegevens ver
schaft, behalve de verzekering, dat de Fran-
sche, Engolsche en Dussisohe regeeringen
een overeenstemmende zienswijze hebben
aangenomen. Hot staat- vast. dat Frankrijk,
Rusland, Engeland en Italië geneigd zijn
al hun krachten in te 9pannen om te komen
tot het behoud van don vrede in het Oos
ten. Maar het schijnt moeilijk op dit oogen-
blik een middel te ontdekken, dat hiertoe
zou kunnen worden aangewend.
Alles hangt af van wat er^te Konstan-
bi nopel zal gebeuren. En als 'dc gebeurte
nissen snel op elkaar volgen, dlan zou dat
de mogendheden kunnen stellen voor een
voldongen feit, waardoor de stand van za
ken geheel kan veranderen.
Het denkbeeld van een nieuw internati
onaal congres wordt met ©enige volharding
opgeworpen. In elk geval zou men te dezer
zake de meening moeten kennen van Tur
kije. Wanneer men daar voor het denkbeeld
gunstig gestemd is, dan zouden gelooft
men de mogendheden het gomakkélijik
over een conferentie eens worden. Frank
rijk, Rusland en Engeland zouden het ini
tiatief kunnen nemen. Maar dat zijn alles
onderstellingen, die men op 't oogenblik
slechts met groote behoedzaamheid onder de
oogen kan zien.
Londen, 5 Oct. Reuter verneemt, dat
de Oostenrijksdh-Bongaarsohe gezant te Lon
den ziah naar het kasteel Balmoral heeft be
geven om aam Koning Bduard een eigenhan
dig schrijven van Keizer Frans Jozef te over
handigen, dat betrekking heeft- op hét- Bos
nische vraagstuk Minister Grey is in Londen
aangekomende zaken houden hom zoor in
beslag.
De tijding van de actie van Bulgarije en
Oostenrijk is te Lenden in rogeerings- en
diplomatieke kringen met duidelijke afkeu
ring ontvangen Het verluidt d'ait de Rus
sische rogeering bereid is mee te doen aam
alle den vrede bevorderend© stappen, die do
mogendheden zouden kunnen doen mdt bet
doel 'het uitbreken van een oorlog in het
Oosten van Erropa te beletten.
London, 5 October. Reuter ver
neemt, dat de Britsche regeering hoéft ver
klaard. dat zij aan geen enkelen staat 't recht
toefeent om e©*'» internationaal tractaat te
wijzigen, zonder dc toestemming van de
andere partijen, en dat zij daarom zal weige
ren hare goedkeuring te hechten aan ©enige
inbreuk op het Berlijnsche tractaat en zal
weigeren het gebeurde te erkennen, voordat
dc meening van de andere staten bekend is,
inzonderheid die van Turkije, dat meer dan
eenige andere staat direct bij deze zaak is
betrokken.
Parijs, 5 Oct. De Temps is van oor
deel. dat de onafhankelijkheid verklaring
vai Bulgarije eene diplomatieke nederlaag
is voor Turkije, want terwijl Oostenrijk nog
eene compensatie aanbiedt voor de inlijving
vftn B snië, biedt Bulgarije niets aan en
neemt allee. Het is ook eene nederlaag voor
het Europeesch concert.
De Tcmps betoogt, dat de belanghebben
de mogendheden verplicht zijn de traditio
neel© vormen der historische veranderingen
te bewaren in het belang van do algomee-
ne orde in Europa. Het blad geeft de ka
binetten van Parijs en Londen, waarmee
Petersburg accoord gaat, den raad aan
Europa in herinnering te brengen, dat het
verdrag van Berlijn wel verbeterd, maar
niet afgewezen kan worden. Een congres is
dringend noodig.
De Débats vraagt zich af, of hetgeen in
het Oosten plaats vindt de ontknooping is
of het voorspel. Het blad hoopt, dat de
zaken zonder bloedvergieten tot een goed
einde zullen worden gebracht, maar als er
vijandelijkheden mochten uitbreken, dan
zal men niet aarzelen bij de vraag, wie
daarvoor verantwoordelijk is, want de
vredelievende betuigingen van den keizer
van Oostenrijk zouden krachtiger uitwer
king hebben, als zij meer onbaatzuchtig wa
ren. De Débats is van oordeel, dat Frank
rijk samen met Engeland, Rusland en Ita
lië moet trachten te verhoeden, dat het
Europeesche evenwicht wordt verbroken
door aan Turkije zonder oorlog de meest
uitgebreide voldoening te geven tol beper
king van het geschil
Weenen, 5 Oct. Naar aanleaddng van
de onafhankelijkverklaring van Bulgarije
schrijft de Zoit-: Turkije is een sterke mili
taire mogendheid, maar is op het oogenblik
nog niet gereed, en dit is eon waarborg voor
den vrede. Een andere waarborg is, dat
Oo6tenxijik-Hongarije Bosnië zal annexeeren
en de Sultan zal zioh wel 'bedenken, allvo-
rens over te gaan tot vijandelijkheden tegen
Bulgarije en Oostenrijk-Hongarije. Te Kon-
stantinopel za! men met waardigheid weten
te berusten. De Neue Freie Preeee schrijft:
Mot angstige spanning zal men de maatrege
len tegemoet zien, die Turkije zal nemen.
Mocht er een corlpg uitbreken, dan zou er
nutteloos bloed wonden vergoten, daar geen
mogendheid er aan zou kunnen denken zioh
te weipen tusschen Bulgarije en Rumelië in
liet gezicht van Turkije.
Tirnovo, waar eergisteren de uitroeping
van Bulgarije tot een onafhankelijk ko
ninkrijk heeft plaats gehad, is gelegen aan
de rotsadhtige hellingen van het Jantra-dal
in de noordelijke voorgebergten van den
Balken, op een strategisch gewichtig punt
waar eenerzijds de wegen van de Don au-over
gangen Sistova en Roeetejoek zich vereeni
gen, terwijl anderzijds de gewichtige Bal
kanwegen over den Scliipkapas en over Elena
naar Slivna er van uitgaan. Van 11861393
is het de hoofdstad -geweest van het Bul
gaarsche rijk en de kroningeplaate van de
Bulgaarsche koningen. In 1393 werd het
door de Turken ingenomen. In Tirnovo ver
gaderde in 1879 de constit ueerende vergade
ring van notabelen, die beraadslaagde over
de grondwet van het vorstendom, en ook
de groote nationale vergadering, die vorst
Alexander van Battenberg den 29. April
1879 tot vorst koos.
De artikelen van het Borlijnsohe verdrag,
die cp Bulgarije betrekking hebben, zijn do
volgende
Art. I. Bulgarije wordt gevormd, tot eon
zelfstandig en scha.tpliohtig vorstendom, on
der de suzereiniteit van Z. M. den sultan
het zal eene christelijke regeering en eene
nationale militie hebben.
Art. 3. Dc vorst van Bulgarije zal vrij
gekozen worden door do bewolking en be
krachtigd door de verheven Porte met toe
stemming van de mogendheden.
Art. 13. Aan het zuiden van den Balkan
wordt ©on geweet gevormd, dat den naam
zal aannemen van Oost-Ru mei ië en dat ge
plaatst za! blijven onder het rechtstreek
se he politieke en militair© gezag van Z. M.
den sultan, onder omstandigheden van ad
ministratieve zelfstandigheid. Het zal een
christelijk algemeen bestuur hebben.
De eerste gouverneur-generaal was Aleko
Paclia, die iti 1884 vervangen werd door
Garrib Paoha.. In den nacht van 17 op 18
September 1885 werd Garrib Packa uit Phi-
loppopel verjaagdde Rumelioteu verkon
digden daarop hunne vcroeniging met Bul
garije ©n vorst Alexander nam den titel aan
van vorst der beide Bulgarije». Eerst don
11. Maart 1896 word vorst Ferdinand van
Bulgarije door do mogendheden erkend in
dc hoedanigheid van gouverneur-generaal
van Oost-Runielie De onafhankelijkverkla
ring van thans heeft oveneens betrekking
op Oost-Rumelië, dat als een en ondeelbaar
met Bulgarije wordt beschouwd.
Naar aanleiding van do overhandiging
van den brief van Keizer Frai
president Fallicres, die ©en mededooling in
hield over de met betrekking tot Bosnië
Herzegcwina voorgenomen verandering, be
richt het Fremdenblatt, dat de gezant als
over handig or van den brief in last- had,
dé doeleinden van de Oostenrijksch-II-»n-
gaarsche Balkan politiek loyaal uiteen te
zetten Dc Zeit vernoemt, dat een© inlij
ving van Bcsnie in den ruimsten zin van
het woord niet in de bedoeling ligt, maai
dat men besloten is de verhouding van Bos
i nie tot de Oostonrijkscli-Hongaarsche mo
narchie te regelen, en wel in den allernaas
ten tijd. In de delegatie» zal van reg©>
rings w< ne allen twijfel uitsluiten
de duidelijkheid verklaard worden, dat d
bezetting van Bosnië van de zijde van O s
i tenrijlk-Hongarije geen voorloopige maat
regel is geweest, maar definitief is.
