BP. 188.
Woensdag 11 November 1908.
BUITENLAND.
7a' Jnargang.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS:
P«r 3 maanden voor Amersfoortf 1.00.
Idem franco' per post- 1.50.
Afzonderlijke nummers- 0.05.
Deze Courant verschijnt dagelijks, behalve ep Zon- en Feest
dagen.
Advertentiënmededeolingen enz.gelieve men vóór 11 uur
'a morgens d|J de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF ft C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 regels f O.ÖO.
Elke regel meer 0.10.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 85 cents b\j vooruitbetaling.
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad, by* abonnement Bene
circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Kennisgevingen.
H EltlJ K.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort.
Gelet op het besluit van Gedeputeerde Staten
van Utrecht, d.d. 3 November 1908, 1ste afdee-
ling, no. 4116/2719;
Brengen ter algemeene kennis:
dat de 'herijk van maten en gewichten in 1909
voor deze gemeente zal plaats hebben op 18, 19,
20, 21, 22, 25, 27 en 28 Januari en 1, 2, 3 on 4
Februari a. s.
De verdere regeling zal ter zijner tijd nader
worden bekend gemaakt.
Amersfoort. 10 November 1908.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort,
De Secretaris, De Burgemeester.
J. G. STENFERT KROESE. WUIJTIERS.
Wethouders van Amersfoort,
Gelet op artt. 6 en 7 der Hinderwet,
Brengen ter kennis van liet publiek, dat een
door de Naamlooze Vennootschap Amersfoort-
,sche Rijwiel-, Automobielen- en Machinefabriek,
voorheen D. H. Eijsink, ingediend verzoek, met
bijlagen, om vergunning tot het oprichten van
eene
1. zuiggasmotor van 42 P.K.. dienende tot het
in beweging brengen van 12 draai- en fraisban-
ken, 5 boormachines, 2 zaagmachines, 1 slijp
steen, 5 slijpmachines, 1 wan, 1 ventilator, 4
smidsvuren en 2 proefbanken
2. drie dynamo's tot het leveren, van elec-
triscli licht, in beweging te brengen door de op
te richten motor, in .het perceel alhier gelegen
aan den Arrihemsohen weg No. 33. bij bet kadas
ter bekend onder Sectie B, No. 2176, up de
Secretarie der gemeente ter visie ligt, en dat op
Dinsdag, den 24. November aanstaande, des
voormiddags te half elf uren gelegenheid ten
Raadhuize wordt gegeven om, ten overstaan
van het Gemeentebestuur of van een of meer
zijner leden, bezwaren tegen het oprichten van
de inrichting in te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid dor
Hinderwet, zijn volgens de bestaande jurispru
dentie, alleen zij gerechtigd, die overeenkomstig
artikel 7 der Hinderwet voor het Gemeentebe
stuur of één of meer zijner leden zijn versohe
nen, teneinde 'hunne bezwaren mondeling toe te
lichten
Amersfoort, den 10. November 1908.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
J. G. STENFERT KROESE. WUIJTIERS.
Politiek Overzicht
Hoeveel kost Bnlgartye's
onat hankelijklieid
Ministers, diplomaten en andere kunste
naars op het politieke koord moeten over
drachtelijke uitdrukkingen maar gauw ver
geten, bij niets zweren, over niets toornig
zijn, want alles is mogelijk en vele dingen
die heden buiten den gezichtskring liggen,
kunnen morgen reeds zeer dichtbij zijn.
Daaraan hebben de Bulgaarsche ministers
niet gedacht, toen ze in den aanvang hunne
bloeddorstige verklaringen de wereld inzon
den. Liever bloed dan geld I riep de minis
ter-president Malinow, en een andere hoog
waardigheidsbekleder wilde zelfs liever
bloed geven dan den spoorweg aan Turkije
betalen. Dat is nog niet zoo heel lang gele
den en men mag zich afvragen of de minis
ter zoo weinig van het toen reeds bestaande
voornemen van den nieuwen Koning, om
he- door betalen met Turkije eens te wor
den, op de hoogte was, of dat hij door be
dreigingen den staat van zaken hoopte te
verbeteren. Misschien wilde hij ook, naar
goede Balkan-zeden, den aangeganen handel
meer kans op een goed resultaat voor Bul
garije bezorgen, door te beginnen met
niets, geheel niets voor het voorwerp te bie
den dat hij toch moest koopen. Hoe dit
dan ook zij, men zal de Bulgaren om hun
besluit, liever geld als bloed te offeren, niet
berispen. Alle afgevaardigden der thans bij
een zijnde Sobranja zullen misschien deze
meening niet zijn toegedaanin dit geval
kan men hun de groote woorden overlaten.
Turkije heeft met den Bulgaarschen afge
vaardigde Dimitrow slechts over twee pun
ten van gedachten gewisseldde betaling
voor den bezetten spoorweg, 309^ K.M.
lang, en de voldoening van de Oost-Roe-
melische schatting. Het eerste punt werd
door Dimitrow reeds gequalificeerd als in
principe aangenomenvan het tweede werd
kennis genomen, teneinde dit aan de regee
ring te rapporteeren. Daarmede eindigden de
eerste onderhandelingen tusschen Bulgaren
en Turken. Thans is vastgesteld, dat
de Bulgaarsche regeering zich in beginsel
bereid verklaard heeft voor het vervallen
van de Oost-Roemelische schatting een scha
deloosstelling te geven. Deze schatting res
sorteert bij de directie der Nationale Schuld
te Constantinopelin haar boeken komt de
schatting jaarlijks voor tot een bedrag van
114.000 Turksche ponden, d. i. in ronde
cijfers 1,254,000 gulden.
De staatsschulden zijn in Turkije het ele
ment geworden, dat het meest den Staat drij
vende houdt. Hierbij zijn de buitenland-
scho financieele syndicaten betrokken, wel
ke der politiek hunnen invloed opdringen.
Ware bij alle afscheidingen van het
Turksche rijk niet de vraag in het
spel hoe het staatsschuldbeheer voor
schade kon behoed blijven, de afschei
dingen zouden allicht makkelijker gaan
en talrijker zijn. Ook thans is de
financieele kwestie met de politieke verbon
den. Het politieke Turkije heeft in het ver
lies der provincie, welke eigenlijk reeds 30
jaren geleden verloren ging, kunnen berus
ten het beheer over de staatsschulden koes
ter- het loffelijke streven, in den een of an
deren vorm de 1,254,000 gulden weer in de
k..s te brengen. Bovendien treedt het daar
bij nog op als nauwgezet behartiger van de
belangen der schuldeischers. Het betoogt in
eene memorie aan de Porte, dat Bulgarije
drieeerle^ financieele verplichting jegens
T".rkije heeft, afgezien van de vierdede
betaling van den Oost-Roemelischen spoor
weg. Die verplichtingen zijn: 1. Roemeli-
sche schatting, achterstallige schulden,
voortzetting der jaarlijksche betalingen of
kapitaliseering van de schatting. 2. Bul
gaarsche schatting; het verdrag van Berlijn
zegt duidelijk in 9, dat het vorstendom
om liet andere jaar eene schatting aan de
Porte heeft te voldoen, welker grootte door
eene Europeesche commissie is te bepalen.
De commissie is echter nooit bijeen geko
men en het bedrag der schatting is onbe
paald gebleven. Sedert 1882 betaalt de
Turksche s'aatskas aan de directie .der Na
tionale Schuld, welke zich ook van deze
bron van inkomsten heeft meester gemaakt,
jaarlijks 100,000 Turksche ponden of rond
1,110,000 gulden als vergoeding voor de
niet betaalde Bulgaarsche schatting. Dat
maakt in 26 jaren 2,6 millioen Turksche
ponden of circa 28 millioen gulden. Dat
geldi nu het verledenwat zal in de toe
komst gebeuren'? Een kapitaliseering zou
mirstens 2 millioen Turksche ponden of
22 millioen gulden vertegenwoordigen. 3.
Deelname van Bulgarije aan de Turksche
staatsschuld. Paragraaf 9 van liet verdrag
van Berlijn is -niet duidelijk. Zij zegt niet
uitdrukkelijk, dat buiten de schatting Bul
garije nog deel te nemen heeft aan de Turk
sche staatsschuld, maar de opvatting dezer
paragraaf is dusdanig, dat een scheidsrech
ter er nog de verplichting tot deelname uit
afleiden kan. Volgens een eenigszins een
zijdige berekening zou dat ongeveer 9.30
(de verhouding van de Bulgaarsche staats
inkomsten tot die van Turkije in 1880) be-
loopen, waardoor men een bedrag van 10.8
millioen Turksche ponden of 109 millioen
gulden" zou verkrijgen. Men begrijpt dat
den Bulgaarschen volksvertegenwoordigers
de liaren ten berge rijzen en men verwon
dert zich niet over den noodkreet, die de
zer dagen Bulgarije bij nota aan de mo
gendheden over Turkije's hooge pecuniaire
eischen aanhief. Nu zal wel in de Turksche
kringen, welke eene overeenkomst met Bul
garije wenschen, de opvatting de overhand
veikrijgen dat men niet het onmogelijke van
Bulgarije mag vergen. Een zeer verstan
dige opvatting, die echter niet zoo makke
lijk door de meergenoemde Turksche finan
ciers zal worden aanvaard. De eerstgenoem
de opvatting zal wel den doorslag geven,
maar zulks neemt niet weg, dat de Bulga-
re.diep, dieper dan zij in lange jaren ge
daan hebben, in den buidel zullen moeten
tasten. De Bulgaarsche volksvertegenwoor
digers daartoe te bewegen, is de moeielijke
taak waarvoor het kabinet-Malinow in
de thans begonnen zitting der Sobranje zal
komen te staan.
Dultsdiland.
Friedrichs halen, 10 Nov. Het
luchtschip van Zeppelin steeg heden middag
op tegen 2 uur met den Keizer. Zeppelin
voer allereerst in de richting van Iinmen-
staad en stuurde vervolgens naar Friedrichs-
hafen. Het publiek begroette den Keizer met
geestdrift. Boven het meer maakte het lucht
schip uitstekend geslaagde manoeuvres met
het hoogtestuur. Om drie uur landde het
luchtschip weer.
Friedrichshafen, lONov. Het
bericht, dat de Keizer met het luchtschip
van Zeppelin was opgestegen, is later on
juist gebleken. Het was ontstaan, doordat
men prins Füistenberg, die ook een jacht
kostuum droeg, voor den Keizer had aange
zien.
Manzei 1, 10 Nov. Vóór de opstij
ging van Zeppelin bezichtigde de Keizer on
der geleide van den graaf de loods. Van de
stoomboot uit vervolgde hij de opstijging
van het luchtschip. Hij noodigde graaf Zep
pelin en prof. Hergesell uit om hedenavond
te Donaueschingen zijn gasten te zijn.
Donaueschingen, lONov. In
de rede, die de Keizer hield bij de over
reiking van de orde van den Zwarten Ade
laar aan graaf Zeppelin wees hij er op, dat
het vaderland trotsch kan zijn op het be
zit van zulk een zoon, den grootsten Duit-
scher van de 20e eeuw, die door zijne uit
vinding ons bracht aan een nieuw ontwikke
lingspunt van het menschelijk geslacht.
„Moge het ons allen", zoo eindigde hij,
„eens gegeven zijn evenals gij in onzen
levensavond met trots te kunnen zeggen, dat
het ons gelukt is met evenveel succes ons
dierbaar vaderland te hebben gediend".
De interpellaties in den Rijksdag*
B e r 1 ija, 10 Nov. In den Rijksdag
had heden de behandeling plaats der inge
diende interpellaties, inzake de mededeolin
gen in de Daily Telegraph. De kanselier
Von Bülow verklaarde zich tot beantwoor
ding hiervan bereid.
Basserman motiveerde de interpel
latie van de nationaal-liberalen over het
Keizer-interview De openbaarmaking van
het gesprek met den Keizer bracht een gren-
zenlooze verbazing en een diepe droef
heid teweeg. Bekend werd dat deze uitingen
authentiek waren. De kritiek op deze uitin
gen is zoowel in buiten- als binnenland on
gunstig ja vernietigend geweest. Engeland
wees de liefdesbetuiging af en vermoedde
een poging om wantrouwen tusschen Enge
land, Frankrijk en Rusland te zaaien.
Frankrijk gevoelt naast Rusland deze ern
stige onbescheidenheid. Door deze vertrou
welijke mededeeling zal Duitschland's Ma-
rokko-politiek worden bemoeielijktChina,
Japan en Amerika zullen op hebben gehoord
toen ze daar vernamen, dat de Duitsche
vloot voor den Stillen Oceaan is bestemd.
De Boeren en de Nederlanders zijn ver
toornd. De indruk in het binnenland is
overal ongunstig, ook bij de bondsstaten. Er
gaat een eenstemmig protest op tegen het
ingrijpen des Keizers in de buitenlandsche
politiek. De gebeurtenissen met den Ameri-
kaanschen gezant Hill heeft men levendig
betreurd. De Duitsche buitenlandsche poli
tiek moet, zooals de rijkskanselier zelf heeft
uiteengezet, eenheid, vastheid, zakelijkheid,
bestendigheid toonen, geruischloos zijn. Wij
zegt Bassern-aD wijzigen onze monar
chale opvattingen niet, maar republikeinen
zien in zulke gebeurtenissen een welkom
agitatiemiddel tegen de monarchie.
Vijandschap tegen Engeland gaat Bas
serman voort bestaat niet eens. Wij
willen geen wereldpolitiek in den Stillen
Oceaan voeren. Dergelijke uitingen verge
makkelijken de nationale vlootpolitiek niet.
Hoe hooger een mensch staat, des te terug
houdender moet hij zijn. Bij uitingen van
vérstrekkende beteekenis is een authentieke
uiteenzetting noodzakelijk. Het gelijktijdige
verlof aan den Rijkskanselier en aan den
staatssecretaris van buitenlandsche zaken
had vermeden moeten worden. Wij wenschen
niet dat vorst Bülow zijn ambt neerlegt,-g©*
zien de zware eischen der binnen- en buiten
landsche politie. Wij wenschen waarborgen
tegen het persoonlijke regeersysteem
Wij gaat Basserman voort zijn
mannen met stevigen ruggegraat, die aan
hunne meening vrij uiting geven. De rijks
dag moet grooteren invloed op de buiten-
lrndsche politiek verkrijgen. Van een ge
meenschappelijk adres der burgerlijke par
tijen stellen wij ons geen uitwerking voor
Wij wenschen, dat de Keizer deugdelijke
inlichtingen verkrijge over de heden plaats
hebbende beraadslagingen. Wij willen niet
dat tusschen de natie en den Keizer een
klove ontsta. Wij wenschen dat de leiding
van den Staat in handen van verantwoor
delijke ambtenaren is. De redenaar lees*
eene door het centraal bureau der natio-
naal-liberale partij opgestelde verklaring
voor, waarin wordt gezegd dat het persoon
lijke ingrijpen des Keizers in de buitenland
sche politiek noch bevorderlijk is aan de wel
vaart het rijk, noch in overeenstemming met
de grondwet. De verklaring geeft, onder r-
kenning van de edele beweegredenen des
Keizers uiting aan den wensch, dat de Kei
zer zich de terughoudenheid, welke een heer
scher moet aannemen, tot taak zal stellen.
Basserman besluit met den wensch
„Moge het de laatste maal zijn dat wij ons
met zulke vertoogen tot den Keizer wen
den". (Bijval)
Wiemer (Freisinnige Verein) zegt, dat ver
bittering en toorn het Duitsche volk ver
vullen, omdat Duitschland's aanzien een
zwaren slag heeft gekregen. Het verzoek
om ontslag van den Rijkskanselier was cor
rect, maar niet voldoende. De rijkskanselier
moet zorgen dat zijn politiek tot uiting
komt. Het voortdurend op den voorgrond
treden van het persoonlijke regeerstelsel
moet vermeden worden. Wij hebben nooit
er aan gedacht onze vloot tegen China en
Japan te gebruiken.
Verlossing hiervan zien wij in het her
stel eener waarachtig constitutioneele staats
inrichting, in persoonlijke zelfbepaling op
den bodem der grondwet. Het bondspresi-
dium moge die terughoudendheid betrach
ten, welke zijn grondwettelijke positie eischt.
B e r 1 ij n 10 Nov. De heer Singer
(sociaal-democraat) zegt, dat het buitenland
de mededeelingen in de Daily Telegraph met
hoon en spot heeft begroet. Spreker ver
klaart, dat de meerderheid van den Rijks
dag mede de schuld draagt aan dergelijke
voorvallen. (Protesten bij de meerderheid).
Dat breede kringen in Duitschland vijandig
gezind zcfuden zijn tegen Engeland, beduidt
de feitelijke verhoudingen in het aangezicht
slaan. Het lijkt precies, alsof de Keizer 'n
de wolken zweeft.
De Rijksdag moet hierin verandering
brengen tegenover Keizer en Rijkskanselier,
opdat het land verlost worde van de poli
tieke redevoeringen, telegrammen en brie
ven.
Dc door Basserman geformuleerde eischen
zijn vooraf klaargemaakt werk van den
Rijkskanselier. Het Duitsche volk moet
langs wettelijken weg voor een herhaling
van dergelijke gevallen worden beschermd,
n.l. door een grondwetsherziening, welke de
beslissing over oorlog en vrede in handen
des volks legt en door een wet op de ministe-
rieele verantwoordelijkheid.
Dr. Von Heydebrand (conserv.) zegtWij
hopen dat het Duitsche volk eendrachtig
zal zijn in de ure des gevaars. Ik geloof, dat
ook de Rijkskanselier zelf het gebeurde be
treurt. Zulke dingen kunnen ééns voorko
men, maar dan ook niet meer.
Wij vertrouwen dat de Rijkskanselier ons
een bevredigend antwoord zal geven. (Bij
val van rechts).
Fürst Von Hatzfeldt (Rijkspartij) zegt
Volgens de Grondwet is het de Rijkskanse
lier, die alleen de verantwoordelijke per
soon is voor dergelijke quaesties. Derhalve
zullen wij van diens antwoord onze houding
afhankelijk maken.
Daarna neemt de Rijkskanselier, prins
Von Bülow, het woord, en zegt
Ik zal niet op alle punten ingaan, welke
door de vorige sprekers zijn aangeroerd. Ik
moet bedacht zijn op den indiuk, welke mijn
woorden in het buitenland zullen maken en
ik wil geen nieuwe nadeelen voegen bij «"'e
groote schade, welke door de openbaarma
king van het artikel in de Daily Telegraph
is aangericht. („Hoorthoort
Zijne Majesteit de Keizer heeft zich op
verschillende tijdstippen tegenover Engel -
sche particulieren in particuliere gesprek
ken geuit, welke uitlatingen aan elkaar ge
regen zijn en daarna in de Daily Telegraph
openbaar zijn gemaakt.
Ik moet aannemen dat niet alle bizonder-
heden juist zijn weergegeven („hoort,
hoort!", van rechts).
Van een punt weet ik althans, dat het **iet
juist is en dat is die geschiedenis met het
veldtochtplan.
Het betreft hier enkele zuivere academi
sche denkbeelden, door den Keizer in zijn
briefwisseling met de overleden koningin
Victoria uitgesproken.
De chef van den generalen staf, generaal
Von Moltke, en diens voorganger, graaf
Schlieffen, verklaarden dat de generale staf
nimmer eenig veldtochtplan of een derge
lijk op den Boerenoorlog betrekking hebbend
werk des Keizers onderzocht of naar Enge
land doorgezonden heeft („hoort! hoort!",
recht en centrum).
Maar ik moet ook onze politiek verdedi
gen tegen het verwijt, dat zij tegenover de
Boeren dubbelzinnig is geweest. Wij hebben
er de Transvaalsche regeering tijdig opmerk
zaam op gemaakt, dat zij, ingeval van oor
log met Engeland, alleen zou staan. Wij
hebbeu haar langs den onmiddellijken weg
en door de bevriende Nederlandsche regee
ring in Mei 1899 op bet hart gedrukt tot
een vreedzame overeenstemming met Enge
land te geraken.
De Daily Telegraph heeft de quaestie der
interventie te sterk gekleurdvan een
„onthulling" kan hier geen sprake zijn. O.n
te kunnen beoordeelen of hier quaestie 's
van schending van vertrouwen, moet mea
weer weten van de nadere omstandigheden.
Gelijk in het artikel van de Daily Tele
graph gezegd wordt, kunnen er dingen aan
zijn voorafgegaan, welke het aanroeren de
zer aangelegenheid in een vertrouwelijke
briefwisseling althans verklaarbaar maken.
Dat in het artikel van de Daily Telegraph
menige uitdrukking veel te sterk is, geldt
vervolgens ook van de zinsnede, volgens
welke de Keizer gezegd zou hebben, dat
de meerderheid van het Duitsche volk En
geland vijandig geziüd zou zijn. Tusschen
Duitschland en Engeland zijn misverstan
den gerezen van ernstigen aard, zeer te be
treuren misverstanden. Maar ik weet dat
het geheele Huis het met mij eens is, wan
neer ik zeg dat het Duitsche volk op grond
van wederzij dsche achting, vreedzame en
vriendelijke betrekkingen met Engeland
wenscht te onderhouden (levendig „bravo l"j
en ik stel vast, dat sprekers van alle par
tijen zich in gelijken zin hebben uitgespro
ken.
Do plaats in het artikel, betrekking heb
bende op onze belangen in den Stillen
Oceaan, is in een aan Japan vijandigen zin
uitgelegd. Ten onrechte! Wij hebben nooit
in het Verre Oosten op iets anders het oog
gehad, dan op de verwerving voor Duitsch
land van zijn aandeel in den handel op
Oost-Azië. W ij beweren dat agressieve be
doelingen, zoowel in den Stillen Oceaan als
in Europa, vreemd zijn aan Duitschland's
vlootbouw.
Voor het overige stemt de Keizer in alles
volkomen overeen met den verantwoordelij
ken leider der buitenlandsche politiek.
De kennisneming van de beweging, welke
dc openbaarmaking van de Daily Telegraph
heeft doen ontstaan, zal er den Keizer toe
leiden in de toekomst ook in particuliere
gesprekken zich zoodanige terughoudendheid
op te leggen, als, zoowel voor een samen
hangende politiek, als voor het gezag der
Kroon onvermijdelijk is.
Ware dit niet zoo, dan zou ik, noch een
mijner opvolgers, de verantwoordelijkheid
kunnen dragen. (Herhaalde bravo's).
Voor de fout bij de behandeling van het
bewuste stuk begaan neem ik de volle ver
antwoordelijkheid op mijik betreur het
dat het departement van Buitenlandsche
Zaken een leemte aanwees en ik sta ervoor
in, dat dit niet weer zal voorkomen.
Het verzoek om ontslag is mij niet zwaar
gevallen; het ernstigste en moeilijkste be
sluit van mijn ganschen politieken loopbaan
is geweest om, volgens 's Keizers wensch, in
mijn ambt te blijven.
Ik achtte het mijn politieken plicht den
Keizer en het land in dezen moeilijken tijd
verder te dienen. (Levendig „brova!")
Wij mogen in het huidig oogenblik tegen
over het buitenland geen kleinmoedigheid
toonenwij moeten de fout niet een ramp
doen schijnen; de schade is niet zoo groot
dat zij niet met eenig ver leg weer goed ge
maakt kan worden.
Von Bülow eindigt: „Laat ons oen zoo
danige bezonnenheid toonen als met den
ernst van den toestand overeenkomt.'' (Bij
val der meerderheid.)
De zalen van den Duitschen Rijksdag wa
ren zoo vol als wellicht nooit te voren het
geval was. Alle afgevaardigden schenen aan
wezig te zijn. De publieke tribune was prop
vol. Zelfs de hofloge en de diplomatenloge
waren, zoo vol, dat de deuren niet dicht
konden. In de hofloge merkte men in het
bijzonder op den opperhofmaarschalk graaf
Eulenburg, in de diplomatenloge waren ver
tegenwoordigers van verscheidene ambassa
des en gezantschappen aanwezig.
Te München is een vergadering van 2000
mannen en vrouwen gehouden, die een be
tooging tegen de persoonlijke staatkunde
van den Keizer is geweest. Dr. Quidde sprak
twee uur lang en werd zeer toegejuicht. Ten
slotte nam de vergadering een voorstel aan,
verklarende dat de jongste gebeurtenissen
het aanzien van het rijk en het vertrouwen
in de Duitsche staatkunde ernstig benadeeld
hadden. De vergadering teekende verzet aan
tegen 's Keizers bewering, dat de meerder
heid van het Duitsche volk tegen Engeland
was on sprak de verwachting uit, dat de
Rijksdag den Keizer nadrukkelijk aan de
noodzakelijkheid zou herinneren, om zich aan
de eischen van een constitueioneelen staat te
onderwerpen en de eigenmachtige uitingen
van zijn persoonlijken wil te stakenzij
verwachtte van den Rijksdag, dat deze den
rijkskanselier voor het gebeurde ter verant
woording zal roepen, verlangde verschillende
grondwettelijke waarborgen en eindelijk
medezeggingschap van den Rijksdag bij de
beslissing over oorlog en vrede.
De werkelijk geheime legatieraad dr. Kleh-
met, die het veelbesproken artikel in de
Daily Telegraph op zijn authentieke juist
heid heeft onderzocht, heeft Maandag af
scheid genomen van het departement van
buitenlandsche zaken. Hij is het eerste
slachtoffer maar zal niet het laatste zijn,
aldus voorspelt de Berlijnsche correspon
dent der Frankf. Ztg., ofschoon het in de
verklaring van 31 October in de Nordd.
Allgemeine Zeitung heette „De rijkskanse
lier beschouwt zich voor het gebeurde alleen
verantwoordelijk en dekt de hem onderge
schikte afdeelingen en beambten".
Luxemburg.
Luxemburg, 10 Nov. De gewone
zitting der Kamer van afgevaardigden is he
den geopend. De minister van staat Eyschen
deelde mede, dat de verstandelijke vermo
gens van den groothertog zoodanig achter
uit gaan, dat in ee*: regentschap moet wor-
di .1 voorzien.
Het einde van het Casablanca-ineident.
Berlijn, 10 Nov. De plaatsvervan
gende staatssecretaris van buitenlandsche za
ken von Kiderlen-Wachter en de Fransche
gezant Cambon onderteekenden heden de
volgende verklaring.
De Duitsche en de Fransche regeering be
treuren de gebeurtenissen die te Casablanoa
op 25 September zijn voorgevallen en onder
geschikte personen tot het bezigen van ge
weld en ergerlijke dadelijkheden voerden.
Zij besluiten de hierdoor ontstane kwesties
in haar geheel aan een scheidsgerecht te on
derwerpen. Bij wederzij dsche overeenstem
ming verplicht zich elke der beide regeerin
gen haar leedwezen over de handelingen
dezer personen uit te spreken overeenkom
stig het oordeel dat de scheidsrechters over
de feitelijke toedracht en de rechtsvraag zul
len vellen.
P a r ij s, 1 0 N o v. De ministers en de
onder-staatssecretaris kwamen hedenmorgen
op het Elysee bijeen onder voorzitterschap
van Fallières. De minister van buitenland
sche zaken deed mededeeling van de voor
waarden, waarever de regeeringen te Ber
lijn en te Parijs zich met elkaar hadden ver
staan ten opzichte van de regeling der Casa-
blancaquaestie. De gesloten overeenkomst is
conform aan die, vermeld in het telegram uit
Berlijn.
P a r ij s, 10 Nov. Een Havasbericht
meldtDe nota, vaststellende de tusschen
Frankrijk en Duitschland gesloten overeen
komst in zake het incident van Casablanca,
is heden geteekend.
Wanneer men in Berlijn reeds vroeger op
de voor de hand liggende gedachte gekomen
