KOLONIËN.
BINNENLAND.
(S
burgsch© reis verklaart het nat'dualistische
partijorgaan Srpska Zastava, dat de aan een#
ondersteuning door de Russische diplomatie
vastgeknoopte verwachtingen van he: Ser
vische volk in het verleden herhaaldelijk zijn
gebleken bedriegelijk te zijn. Het is niet an
ders dan natuurlijk dat, als de Russische
politiek hare richting behoudt. Servië van
Rusland ook in de toekomst geen hulp .1 eft
te verwachten.
Montenegro
Uit Cettinje wordt bericht, dat alle tij
dingen ever eene buitenlandsche reis van
vorst Ni Ml aas onjuist zijn en eveneens de
berichten over eene uitroeping van het vor
stendom Montenegro tot koninkrijk.
Rusland.
Petersburg, 21 Maart. Heden
avond had in de Rijksdoema de verkiezing
vau een nieuwen voorzitter plaats.
De sociaal-democraten, do arbeidersgroep
en de kadetten onthielden zich van stemming,
omdat het presidium toelaat, dat de tribune
dienstbaar gemaakt wordt aan het verwek
ken van tconeelen, die ten doel hebben de
volksvertegenwoordiging van Rusland i-n dis
krediet te brengen.
Met 221 stemmen tegen 68 werd Goet6ch-
kow, de leider der Octobristen, tot voorzit
ter gekozen.
Turkij*.
Konstautinopel, 21 Maart. De
Koning en de Koningin van Bulgarije zijn
hier aangekomen.
Volgens een berioht uit Konstautinopel
heeft het ministerie van buitenlandsche za
ken de geheele pers een wenk gegeven om
zoowol aanvallen tegen do Bulgaarsche poli
tiek als ook geestdriftvolle artikelen naar
aanleiding van het bezoek van den Koning
van Bulgarije achterwege te laten.
Vereenigde Staten.
Washington, 21 Maart. De com
missie van den Senaat voor de pensioenen
heeft een voorstel verworpen om Roosevelt
te plaatsen op de lijst van de gepensioneer
den als chef van het leger en de vloot met
een jaarlijksch pensioen van 10,000 dollars.
Zuid-Amerika.
Santiago de Chili, 21 Maart.
De regeering van Peru heeft kennis gege
ven, dat Het Feruaausche gezantschap uit
Santiago wordt terug geroepen wegens de
verdrijving onlangs van Peruaansche pries
ters uit de provinciën Tacna en Arica.
Tweede telegram. De oorzaak
van de terugroeping van het Peruaansche
gezantschap uit Santiago is, dat Chili eene
nota hoeft gezonden, waarin voorstellen
worden gedaan tot regeling van die kwestie
van het bezit van Tacna en Arioa.
Alterlei.
In het volgende jaar zullen de Nobel
prijzen voor do tiendie maal worden uitge
reikt. Men wil te Stockholm dat jubilee
plechtig vieren en gaai er met het plan om,
alle Nobolprijswiuners uit- te noodigen heit
te komen hij wonen.
Chicago, 2 1 Maart. De commis
saris van den arbeid Neil en die voorzatter
Carter van de broederschap van machinis
ten en stokers verklaren als uitkomst van
eene heden gehoudten conferentie, dat er
alle reden bom tie gelooven, dat de staking
op dc vveeteroche spoorwiegem aal worden
voorkomen.
Chicago, 21 Maart. De National
Packing Company en de overige leden van
do zoogenaamde „Beeftruet" zijn voor den
rechter gedaagd onder beschuldiging van
overtreding van de aarti-trustwet.
Het 0. M heeft oen eisch aanhangig ge
maakt tot ontbinding van dezen trust.
Violet Charlesworth, de Engelse he
millioenenjuffrouw, en haar moeder, beiden
wegens oplichterij veroordeeld tot vijf jaar
tuchthuisstraf, welke straf later verminderd
tot drie jaar, zijn in hooger beroep gegaan,
maar het vonnis is bevestigd.
M a r s h a 1 11 o W n (J owa)2 1 Maart.
Hier is bericht ontvangen, dat 25 personen
gedood en ongeveer 20 gewond zijn bij de
ontsporing van een paesagierstrein van den
Rock-Island-spoorweg dicht bij Green
Mountain De trein viel in een greppel.
Officieel wordt bericht, dat 14 personen
gedood en 25 gewond zijn.
Chicago, 21 M aart. Eene officieele
mededoeling van die Rock Island-spoorweg-
maatschappij houdt in, dat 45 lijken gebor
gen en 31 gewonden jm veiliglieid gebracht
zijn
Yokohama, 21 Maart. Door oen
grooten brand zijn 500 huizen verwoest en
3000 menschen dakloos geworden.
O OST-INDIE.
Blijkens een uit Nederlandsch-Indië
ontvangen telegram hebben zich in het Meu-
labohsche (Atjeh en. oivderhoorigheden) ge
mold vijf voorname bendehoofden, vele pan-
glima's en honderdvijftien volgelingen.
Watergebrek in Semarang.
Ter toelichting van het door het Kamer
lid Bogaardt'uit Semarang ontvangen teler
gram schrijft hij aan De Tijd, dat het tele
gram 211 woorden telt en aan sernkosten,
berekend naar het geldend tarief, een bedrag
vertegenwoordigend© van f 527.50.
Dit feit 'gaat de heer Bogaardt voort
op zichzelf bewijst voldoende, dat niet cfcafli
bij hooge noodzakelijkheid men te Semarang
tot het verzenden van het telegram heeft be
sloten. Bovendien staat dg persoon van den
afzender, die vermoedelijk namens de bur
gerij van Semarang handelde, mij borg, dat
ton deze niet met overijling is gehandeld.
Afzender is chef van een groot importhuis
te Semarang en voor zoover ik hem ken
en ik meen hem goed te kennen volstrekt
niet iemand van een zenuwachtig gestel.
Het telegram beschouw ik dan ook als een
noodkreet uit 8emarang
De inwoners van Semarang betrekken het
water uit artesische putten, bij welke sedert
jaren het verschijnsel van opdroging zich
voortloet. Pogingen om nieuwe putten aan te
boren, of de bestaande putten tot grooter
diepte 4e brengen, hebben niet aan het doel
beantwoord. Vlak bij Semarang, op 6 a 8 ki
lometer van de hoofdplaats, bevinden zich
natuurlijke bronnen van kristalhelder en
chemisch zuiver water, bronnen van vol
doende capaciteit om desnoods een stad van
een dubbel© bevolkingssterkte als Semarang
vokl::ende van drink-, wasch- on badwater te
voorzien.
Over deze watervoorziening beraadslaagt
men nu reeds 20 jaren, en het is begrijpelijk,
dat het geduld der Sem a rangers, onder de
tegenwoordige omstandigheden, eindelijk
raakt uitgeput.
De Staatscourant van Dinsdag 22
Maart bevat o. ni. de volgende Kon. be
sluiten
op verzoek eervol ontslagen met dankbe
tuiging mr. E. Star Busmann als raadsheer
in het gerechtshof te Amsterdam
op verzoek eervol ontslagen H. A. G. E.
Kempers als notaris te Amsterdam
benoemd tot burgemeester van Rijnsburg
R. Ham, secretaris van Rijnsburg; tot
burgemeester van Kloosterburen P. Leima,
en tot burgemeester van Bergen (Limburg)
G. J. H. Poter;
benoemd bij de directie der Postspaar
bank tot 2e klerk mej. A. .M. C. van Dijk
en tot 2de adsistent J. Hagen, thans tij
delijke ambtenaren
benoemd tot rekenaar bij het meteoro
logisch instituut te De Bilt E. L. 01-
land Jr., thans in tijdelijken dienst als
zoodanig.
op den voet van vreemd onderdaan erkend en
toegelaten al^ consul van België te Batavia voor
Ned.-Ind'ië, de heer N. Leysbeth
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als lid
van liet college van regenten over <1© strafgevan
genis te Sneek. aan E. ten Cat© Fennema. onder
dankbetuLgmg voor de daarin bewezen langdurige
goede diensten, en benoemd tot lid' van gemeld
college, m»\ Th. K. Dorama, kantonrechter te
Sneek; y
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als lid
van het college van regenton over de gevangenis
te inschoten, aan mrC. Hofstede, onder dank
betuiging voor de daarin bewezen daensten, en
benoemd tot lid van gemeld colleges mr. J. L.
Frima, kantonrechter te Winschoten
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
kantonrechter-plaatsvervanger in het kanton Lem
mer, aan J. Klaasesz, onder dankbetuiging voor
d© als zoodanig bewezen diensten
mach tg wig verleend aan den Commissaris der
Koningin in de provincie Groningen tot het bij
eenroepen van de Staten dier provincie in bui
tergewone zitting, op Dinsdag 5 April 1910, ten
einde alsdan aan do orde te stellen de verkiezing
van een lid van de Eerste Kamer dor Staten-
Generaal, ter voorziening in de vacature, ont
staan door het bedanken van den heer J. E.
Scholten
in gelijke betrekking overgeplaatst naar Sche-
veningen, de opzichter bij 's Rijks kustverlichtmg
te Goedoreede I. van Eyik
Z. K. H. de Prins zal met de Ko
ningin de uitvoering bijwonen van de Wil-
helmina cantate op <len fe -tavond van de
Veréeiiiging tegen schoolverzuim op 29
Maart in hot Gebouw voor K. en AV. te
's Gravenhage.
X o n«i 11 k 1 ij k bezoek n a 11
Haarlem. Naar wij vernemen heeft de
Koningin het voornemen, het bezoek aan
Haarlem met Prins Hendrik te brengen tus-
schen 26 Mei en 5 Juni, zoo mogelijk op
Donderdag 26 Mei. Hbld.
De.bakkers wet. De Baagsehe
correspondent van de Tel schrijft:
Van bevoegde zijde werd ons op een des
betreffende vraag medegedeeld, dat de te
genstand in de afdeelingen der Tweede Ka
mer tegen de bakkerswet-Talma wel vrij
groot, maar toch lang niet algemeen was,
zooals de verspreide berichten zouden doen
vermoeden. De bezwaren waren minder van
priiieipieelen, dan wel van practischen aard.
Men vreesde bovenal de onuitvoerbaarheid
van een aantal voorgestelde bepalingen en
achtte b.v. de taak, in het ontwerp aan Ge
deputeerde Staten opgelegd, niet zonder be
denking. De tegenstand kwam zoowel uit de
rechter- als uit de linkerzijde.
Het Kamer-incident In
Planciu6 te Amsterdam is gisterenavond een
drukbezochte vergadering gehouden, belegd
door de Federatie Amsterdam der S. D. A.
P.. waarin de sociaal-democratische Tweede-
Kamerleden Duys en Schaper het woord
voerden naar aanleiding van het Kamerde
bat over sociale verzekeringen en de wijze
waarop de Kamermeerderheid aan het debat
een ednde maakte.
De heer Duys gaf een exposé van het
verzekeringsdebat. Het persoonlijk optreden
van minister Talma schetste Spr. in hét alge
meen als een mislukking, terwijl hij van de
rechterzijde getuigde, dat dezelfde partijen
die bij verkiezingen de christelijke arbeidtere
paaien, in het parlement blijken impotent te
zijn om iets op sociaal-wetgevend gebied tot
stand to brengen.
De heer Schaper behandelde meer in het
bijzonder de ,,geweldsuitoefening" der Ka
mermeerderheid, die den tijd vergeten is dat
zij minderheid was. Spr. verdedigde de door
hem gevoerde obstructie.op drieërlei grond.
In de eerste plaats was zij logisch, omdat dé
heeren der rechterzijde zoo graag stemmen.
Ze debatteeren niet, ze stemmen maar. In
de tweede plaats noemde Spr. haar prac-
tisch. omdat het geheele ensemble in actie
was. Voert men obstructie door het uitspre
ken ©ener lange redte, dan wordt de spreker
vermoeid, nu moesten allen aan het vervelend
werkje deelnemen. En in de derde plaats was
de obstructie reglementair. Het reglement
geeft ons het recht om hoofdelijke stemming
te vragen over een artikel, en wat in de Ka
mer nog wat anders wil zeggende Grond
wet.
Gedep. Staten van Limburg hebben het
•besluit van den gemeenteraad van Roer
mond tot het aangaan eener geldleening van
f 375,000 niet goedgekeurd, omdat besloten
werd eerst in 1930 met die aflossing aan to
vangen. Nieuwe K.
Bij beschikking van het Departement
van Oorlog van 16 dezer, lie afd. no. 272,
is bepaald, dat de le compagnie wielrijders
met ingang van 23 Maart a s. zal worden
opgericht en voorloopig te Nieuwersluis in
garnizoen zal komen. De sterkte van deze
compagnie zal voorloopig 40 man bedragen.
Al r. M. W. F. Tv e u b. Donderdag
na Pascheu, den 31en Maart, zal liet 25
jaar geleden zijn, dat het bekende Kamerlid
mr. M. W. F. Treub aan de Utrechtsche
universiteit promoveerde op hét met goud
bekroonde proefschrift: Ontwikkeling -ai
verband van de rijks-, provinciale en ge
meentebelastingen in Nederland". Mr. Treub
was 11a zijn promotie achtereenvolgens ad
vocaat, raadslid,, wethouder van Publ. Wer
ken en hoogleeraar in dc staathuishoudkun
de en statistiek, alles te Amsterdam.
Men verneemt dat de raadsheer in
den Hoogen Raad jhr. mr. S. Lamnn Trip.
bestemd is om mr. Teldevs op te volgen als
vice-president van het opperste rechtscol
lege
Op 15 Maart overleed te Menton de
heer V. Marsang, tot 1 Januari van dit jaar
vice-consul der Nederlanden daar ter plaat
se, welk© betrekking hij 35 jaren lang met
grooten ijver en toewijding heeft waarge
nomen. De heer Marsang was ridder in de
orde van Oranje-Nassau.
Het onteiag van dr. Do Gel
der. Een aantal werklieden vam de gem.
eleclr ic i te its wer k e >n heeft (bijna het geheele
personeel) een adres aan den Raad gezonden
in zake het aan dr. De Gelder gegeven eer
vol ontslag. Adressanten verzoeken het ont-
siag te willen doen intrekken. Hbl.
Gisteren is te 's Gravenhage verga
derd door en met hare taak gereed gekomen
de Commissie uit de Liberale Unie, belast
met de herziening van het program van be
ginselen dezer vereeniging.
Afschaffing bakkers-
nachtarbeid. De Bakkerspatroons-
Veieeniging te Weesp heeft in een motie
zonder uitzondering haar volle ine temming
betuigd met het- wetsvoorstel van minister
Talma, regelendle den Zondiags- en nachtar
beid in broodbakkerijen, behoudens de mo
gelijke verbeteringen, nog door de Tweede
Kam© daarin aan te brengen.
Scheepvaart op de Russi
sche havens. De laatste boot van die
Kon. Nederlandsche Stoomboot Mij. te Am
sterdam, welke een Russische haven (Odessa)
aandeed, is hermeten.
De directie heeft zich in verband hier
mede gewend tot onzen gezant in Peters
burg. Antwoord is nog niet ontvangen.
Scheepvaart op de Russi
sche havens. De Nederlandsche lega
tie te Petersburg heeft telegrafisch antwoord
gezonden op de door het ministerie van bui
tenlandsche zaken gevraagde inlichtingen in
zake de verhoogde havengelden, voor Ne
derlandsche schepen, in Russische havens.
Het telegram was voor den minister niet
duidelijk.
Een zakelijke mededeeling kan nu niet
eerder worden verstrekt, voordat de door de
legatie te Petersburg toegevoegde schrifte
lijke uiteenzetting der zaak is ontvangen.
Het Amsterdamse li e con
flict in de bouwvakken. Ook
gisterenavond was het een heelle dlrukte in
de buurt van de Borgeerstraat te Amsterdam
waar ©enige werkwilligen won/en.
De werklieden zouden pen- tram huis
waarts worden gebracht, hetgeen dé buurt
bewoners, waardoor zich eenige stakers
bevonden, wilden belatten., dlit ging zieilfs
zoover, dat zij bij een volgend1© halite dte
tram tachtten te bestormen, wfet niet ge
lukte.
HarhaaiLdelijk moest dte politie met
behulp dei- beredten agenten van de sa-
be^ gebruik maken, teneinde de menigte
uit elkander te jagen, waarbij eenige per
sonen onder den voet geraakten.
Timmerliedenstaking. Te
Heerenveen hebben Zaterdagavond de on
geveer zeventig bij den Bond aangesloten
1 immergezellen den arbeid neergelegd. Dp
secretaris van liet Bondsbe-tuur, de heer
Van der Wal, te Amsterdam, heeft de lei
ding van de staking in handen en blijft te
Heerenveen.
Dagelijks wordt tweemaal appèl gehou
den. Aan de spoor- en tramstations wordt
gepast, evenals bij in aanbouw zijnde hui
zen
De stakers vragen 18 cent uurloonde
patroons zijn bereid 17 cent te geven. Tot
nog toe werd 16 cents uitbetaald.
Iedere staker krijgt per week f 5 steun
uit de Bondskas.
Eenige werkwilligen uit Oudeschoot zijn
door stakers gemolesteerd De politie sur
veilleert.
Loonqu&eetie Eilermark,
Zaterdag hebben weer enkelen het werk her
vat, zoodat hun aantal thans 210 bedraagt.
Eenige demonstraties zijn door de nog niet
werkende arbeiders gehouden. Men trok tot
de Duitsche grens en keerde dan terug. Aan
de overzijde bewaarden 4 gendarmen, op
Hollandsch gebied de maréchaussee, ver
sterkt met rijkspolitie, de orde.
In den ouderdom van 63 jaar is te
Arnhem overleden notaris J. G. Troost,
oudste der notarissen te Arnhem.
Een gestolen bankbiljet
dat v a 1 s c h nas. Zekere M., colpor
teur van beroep, had dezer dagen in Haar
lem een vrouw ontmoet, die hij meermalen
in logementen had aangetroffen. Zij gingen
samen naar Den Haag en namen daar in
trek in een logement aan het Lage Zand.
M. was goed voorzien van geld en had ook
een reclame-biljet, dat veel geleek op een
bankbiljet van 40. De vrouw had dat
biljet gezien en toen hij zich 's avonds on
der den invloed van sterken drank ter ruste
had begeven, nam zij het biljet uit zijn
portemonnaie. die liij onder zijn hoofdkus
sen had geborgen.
De vrouw ging met het biljet naar een
winkelierster in boter en kaas, deed daar
inkoopen en gaf het biljet in betaling. De
winkelierster gaf geld terug en bemerkte
eeret .na liet vertrek der koopster, dat ze
bedrogen was. Ze deed aangifte bij de po
litie, die de vrouw aanhield te Rotterdam,
waar ze liet geld inmiddels, naar haar be-
weren, had verteerd.
De aangehoudene werd naar 's Graven
hage overgebracht, ter beschikking van de
justitie gesteld en in het Huis van Bewa
ring opgesloten.
In b r a a k m et gewei dpi e-
g ii 11 g. Men meldt uit Heeren veen
Bij afwezigheid van den man en de doch
ter e.: terwijl de zoon en de tor verpleging
aan genomen jongen zich ter ruste hadden
begeven, is ingebroken bij Egbert B elens
te DrachtstercompagnieTeen de man en
dc dochter thuis kwamen, lag de vrouw be
wusteloos bed mei een prop in d.-u mond
en gebonden aan de handen. De kast was
opengebroken, er bleek 60 ontvreemd. Vol
gens zeggen van de vrouw zou er een man
met een zwart gemaakt gezicht zijn binnen
gedrongen en de daad hebben gepleegd. De
dader is tot lieden nog niet gevonden.
(Tijd).
Brutaleinbraak. De vleesch-
houwer A. van Holst, wonende Oppert 110.
47 II te Rotterdam, en diens echtgenoote be
merkten Maandagochtend half zeven bij hun
ontwaken, dat inbrekers in hun huis en zelfs
in de slaapkamer waren geweest. De panta-
Ion van den vleeschhcuwer hadden zij van
een stoel genomen en daaruit den sleutel
gehaald van de brandkast, die in een aau-
grenzend vertrek stond. Uit de brandkast-
was een ijzeren geld bakje met ongeveer 400
verdwenen.
Uit hei onderzoek der politie bleek, dat
de dieven aan de achterzijde in de L.od-
I gietersgang «ver een muurtje waren geklom
men, vermoedelijk met behulp van een
j wagen cf ladder. Daarop zijn zij aan de ach-
j terzijde van het woonhuis binnengedrongen
met het bekende resultaat. Het geldkistje
werd op het plaatsje, grenzende nan de Lood-
I giete-sgutig, teruggevonden.
Diefstal tijdens een
1 brandje. Uit een winkel aan de Kei
zersgracht 402, bij de Runstraat te Amster
dam, is Zaterdagavond, terwijl er een bin
nenbrandje was, uit een ongesloten toon
banklade een blikken trommeltje, inhouden
de pl.m. 300 aan bankpapier en specie,
ontvreemd.
I11 de strookartonfabrick van de firma
Pree en Co., te Oude Pelkela, zijn gisteren
nacht voor ongeveer 5000 riemen en doe
ken in de pnpierbanen stukgesneden. De fa
briek meest worden stop gezet. Verdacht
wordt een vroeger ontslagen werkman.
Door den trein overre
den. Op den spoorweg nabij Raves tel r. is
Zondagavond: het lijk gevonden van den
wegwerker van den II. J)e ongelukkige is
vermoedelijk door een der treinen overreden
en gedood.
Door de dorsc li machine
gegrepen. Zaterdagmiddag &erd vrouw
B., wonend© onder de gemeente Hummelo,
door een dorschmachine, welke bij haair huis
de rogge afdorscht, gegrepen. Met zware in-
en uitwendige kneuzingen werd zij opgeno
men. Reeds dienzelfden nacht is zij over
leden.
Vermiste kinderen. Het
lijk van hei zoolang vermiste knaapje te
Alphen a/d. Rijn is Zaterdagmiddag uit den
Rijn opgevischt.
School- en Kerknieuws.
De neutraliteitskwcstic.
De aangekondigde groote openbare verga
dering van don Bond van Xederlandsóhe Onder-
•w ijzers 'heeft Zondag in liet Paleis voor Volks
vlijt te Amsterdam plaats gehad, en is door dui
zenden bezocht. De Bond1 had de bijeenkomst uit
geschreven ter bespreking van ;,De neutraliteit
der Openbare School". In. de eerste plaats waren
de afd. van den Bond uitgenoodigd aan de mee
ting deel te nemen. Voorts waren uitnoodigingen
gericht, aan de S. D. A. P., de S. D. P., het Ned.
Vakverbond, velschillende bestuurabonden, den
Vryz.-Democratischen Bond, het Alg. Ned. Werk
liedenverbond en Volksonder wijs".
Het bestuur iiet het aantal vergaderingen van
de opkomst afhangen, en toen de groote schouw
burgzaal lang voor 1 uur stampvol liep, werden
in twee zijzalen van het Paleis voor Volksvlijt
en vervolgens nog in l'lancxus gelijke bijeenkom
sten belegd.
De Schouwburgzaal liep weldra, zooals ge
zegd, stampvol. Rondom de bestuurstafel op het
tooneel waren een vijftigtal bameren van lan
delijke en plaatselijke organisaties opgesteld. Toen
het doek opging brak uit de schouwburgzaal een
stonmaohtig applaus los.
Te ruim 1 uur sprak de heer F. L. Ossendorp,
voorzitter van het hoofdbestuur van den Bond
v. N. O. een openingswoord
Men heeft beweerd, zoo reide deze spreker o.
a.dat het optreden van den Bond ontactisch
:s, dat de Bond ex zou zijn ingevlogen en dat
men nu den tegenstanders aanleiding gegeven
had den onderwijzers den mond te snoeren. Maar
die. zoo redeneereu 'hebben het mis. Wat gebeurd
is na de J ul ia nafeesten gaf den Bond aanleiding
eens te praten over de neutraliteit in staatkundig
opzicht.
Dan memoreerde spreker wat den laatsten tijd
door verschillende gemeentebesturen is besloten,
o.m. door dat van Kaarden, waar men de gevoe
lens van sollicitanten over de r.6utraliteitsvraag
kennen wil. Maar jl. Zaterdag is in Kaarden een
sollicitatie voor een vacature gesloten, zonder dat
een onderwyzer zioh aangemeld heeft (Langdu
rig gejuich en applaus).
V ;in wat op de Leidsche vergadering gezegd
's, zeide spr., gaat niets af. (Applaus).
Spreker werlegde ten slotte het verwijt van
ontactisch optreden. De zaak staat zoo dat de
kerkdijken niet loslaten lan de openbare school,
dat de liberalen voor haar niet meer zoo warm
voelen als vroeger. Het is th^ns onze tijd van
optreden, anders wordt de openbare school tus-
schen kussens gesmoord. Daarom is de neutrali-
teitsquaestie aan de orde gesteld en dank zij den
steun <ier arbeiders ter juister tijd.
Medegedeeld werd dat vertegenwoordigd wa
ren de hoofdbesturen van 26 vakbonden, hoofd-
bestuur en partijbestuur van de S. D. A. P. en
de S. D. P.. de Kamerfractie der S. D. A. P.
28 bestuursbouden, 198 vakafdeelingen, met 376
afgevaardigden, een afdeeling van den Vrijz.-
Democratisehcn Bond (applaus), 105 afdeelingen
van den Bond van Ned. Onderwijzers met 347
afgevaardigdenzonder de hoofdbesturen waren
er 375 afdeelingen van organisaties met 865 af
gevaardigden vele konden om financieele rede
nen geen afgevaardigden zenden, maar 178 afdee
lingen schreven brieven en 25 vereen igingen zon
den telegraphische bewijzen van instemming. Zoo
wordt de beweging aldus bertht-nde h Voorzit,
ter totaal door 578 vereen igingen 111 ons landi ge
steund. (Applaus).
De heer J. J. Lamers, alg. secretaris van den
Bond trad nu als eerste spreker op, ving aan met
een herinnering aan den feilen schoolstrijd» zoo
als deze onder aanvoering van dr. Kuyper gewoed!
heeft waarb\j de laagste qualifies ties aan het
adres der opeubaie school door de christelijken
gebruikt werden. Deze zijn thans aan het roer
en de haat is nu blijkbaar in liefde veranderd.
Lees De Standaard, De Tijd en De Maasbode,
zij a Men gloeien van liefde voor de openbare
school (hoongelach).
Ook de Auxstei dam&che anti-revolntionnaire
wethouder De Vries gloeit van liefde voor de
openbare school, maar wij moeten oppassen voor
die liefde, 'liet is de liefde welke de .slager voor
zijn varken koestert (applaus). He<t is den chris-
telykeu partijeu er om te doen de openbare school
geLeel 111 haar macht te krijgen.
Hiertegen verzetten de libera leu zich niet met
kiacht, en evenmin staan zij pal voor het hoog
houden der godsdienstige neutraliteit op <le open
bare school. Minister Rink zelf heeft niets tegen
bijbelverhalen, maar als wij die verhalen moeten
geven zullen wij het doen op ons godsdienstig neu
traal standpunt, vertellende dus sprookjes aan
de kinderen uit den Bijbel. Spreker gispte de
houding van het N. O. G., dat overal vertelt,
dat de openbare school toch zoo godsdienstig is.
De Bond wil den godsdienst niet uit de school
weren, maar zijn Wen willen kandoren van 7 tot
12 jaar niet opdringen een levensbeschouwing,
1. c. een godsdienstig© levensbeschouwing.
Tegen liet verwijt als zoude spreker en de zij
nen de openlbare school vermoorden, verdedigde
hij zich met het betoog, dat wat men thans van
de openbare school maken wil geen werkelijke,
geen deugdelijke neutrale school voor het geheele
volk is (applaus).
Wij willen het kind plaatsen in de zaak zelf,
wij willen liet leeren, dat het zijn naaste moet
liefhebben, omdat liet y elf bevrediging zal heb
ben als het dit doet. Zoo willen wij de openbare
school voor jood «1 katholiek en protestant, de
scholen voor allen. En dan de neutraliteit, die
niet het onderwijs doodt inaar allen vereenigt.
(Applaus).
De heer E. J. van Det betoogde hierna dat
het gaat „om onze rechten als onderwijzers", om
onze rechten tegenover liet schoolkind, om onze
rechten als staatsburger (applaus.) Wijders zette
«'eze spieker uiteen, dat al de uitingen en be
moeiingen der bondsleden ter zake van neutraal
ouderwijs uitsluitend berusten op paedagogisch©
basis, niets te doen hebben met voorliefde voor
deze of gene politieke partij.
Een gezegenden dag noemt spreker het tijdistip,
waarop de onderwijzers tot de uitspraak kwa
men, dat beo onderwijs zioh behoorde aan te
passer, bij liet vermogen van het kind. In welk
verband hij het dogmatiek onderricht aan cri-
Uek onderwierp. Maar het dogma viert thans
hoogtij, professor Bavinck wil het zelfs op de
school de eereplaats geven. Dat komt, omdat zij
zoo'n haast hebben met het kind,, omdat ze er
zoo gauw stemvee van maken willen (applaus.)
Ei zijn verschillende dogma's, het dogma van
de verzoening, van de verlossing, van de parti
culiere en van de gemeen© gratie, van de weder
geboorte, van de drieëenigheid enz. Men wil de
kinderen elkaar in de haren laten vliegen over
tie vraag of God is een éénheid of een drieëenig
heid1
Zoo min r.u als de onderwijzers van de gods
dienstige dogma's wat moeten hebben, zijn zij
van politieke dogma's gediend. Geen enkele par
tij wenschen zij te dienen, alleen het kind.
Spreker betoogde, na voorlezing van een ge
deelte ervan, dat Ossendorp's Leidisdhe rede niet
anti-uationaal was. Wij willen wel het ..Wilhel
mus'' laten zingen. Viets hebben wij daartegen.
Het ,,A\ il'helimus" is een monument uit den strijd
voor de wording van ons land, een stuk eerbied
waardige geschiedenis- Daartegenover stelt en
laakt spreker de geschiedivervalschingen in R.-
kath. en anti-rev. scholen (applaus). Feitelijk lee
raren de katholieken aan de kinderen onze nati
onaliteit te vernietigen ons terug te brengen on
der het Spaansohe bestuur (applaus). Dan leest
spreker nog iets voor uit een R.-kath. 'leerboekje
ten betooge. dat de zorg voor de vaderlands
liefde bij de katholieken in slechte handen is, dat
spr. en de zijnen daartegen te waken hebben (ap
plaus).
Eerbied en gehoorzaamheid voor de wet kwee
ken wij dagelijks aan.
Vervolgens leverde spreker een langdurig©
entiek op de circulaire van B. en W. van Rot
terdam. Mr. Levy wees er reeds op, dat dit col
lege zich op den wetgeversstoel voor het geheele
land geplaatst heeft, dat het de wetten op zijde
schuift. En spreker kwam dan ook met klem op
tegen het aantasten van de rechten der onderwij-
zeis, hetgeen in de circulaire het gevaJ is. Even
min gaat hot op, dat B. en W. van Rotterdam
de ropublike 1 nsche ouders negeeren, wamt de
openbare school moet er zijn voor allen, de neu
traliteit moet zoo wordien opgevat, dat waar zij
toegepast wordt ten opzichte van de godsdiensti
ge verschillen, zij ook ten opzichte der opgeko
men verschillende politieke overtuigingen gelijke
toepassing vindt.
Wij bevinden ons, zei spreker in zijn peroratie,
op wettelijk standpunt; wij hebben de beste tra
dities van het liberalisme overgenomenwij staan
op paedagogische basis, daarbij zullen wij de
rechten van de ambtenaren buiten het amibt ver
dedigen (langdurig applaus).
Een socialistisch lied werd aangeheven. De
Voorzitter deelt mede, dat nog 4-5 telegrammen
zijn ingekomen (daverend applaus). In „Plancius"
waren voorts nog twee zalen noodig, was ook de
A. N D. B. vertegenwoordigd (applaus).
Hierna trad de heer A. H. Gerhard als derde
en laatste spreker op. Hij verdedigde de stel
ling, dat in den onderwijzer niets in de laatste
15 jaren veranderd is, maar dat de verandering
bij de arbeiders ligt (applaus). De heerschend©
klasse wil de school als haar instrument behou
den, daartegen gaat ons verzet. De tijden, de
inzichten zijn veranderd, en hieruit vloeit de strijd.,
de botsing voort- Wij willen het kind geven wat
des kinds is. de school door niemand tot instru
ment gebruiken laten.
Spreker stak de draak met de maatregelen van
verschillende gemeentebesturen genomen om voor
taan alleen ..goede" onderwijzers te krijgen. Hou
jij van het Oranje-Huis?, zal voortaan het cri
terium voor de paedagogiek en voor het begrip
maatschappelijke deugden worden (gelach).
Een voordeel geeft het: het exaanen kan wat
gemakkelijker worden (hilariteit).
Het gaat de richting uit, gaat spr. voort, dat
men den onderwijzer mot den hongerzweep in
de hand, naar zijn innerlijke overtuiging vraagt.
(Blijken van instemming). Gelukkig, dat Pesta-
lci/.zi, de groot© paedagoog, dood rs. Leefde hij,
hij stond aan de zij van den Bond van Ned. On
derwijzers, die vooral de waarheidsliefde bij do
hinderen wil aanwakkeren. Is er sohooner Chris
telijker deugd clan verdraagzaamheid?
Was Christelijker, clan 't,,Heb uw naasten
lief, als uzelf" Dat leeren de openbare onderwij
zers en daardoor voeden zij wel degelijk op tot
alle Christelijke en maatschappelijke deugden.
Laatstgenoemde deugden zijn niet die eener be
paalde maatschappij of een stuk daarvan, doch
zooals ze worden erkend in de geheele maat
schappij. Maar de maatschappij leert de niet zorg
aangekweekte maatschappelijke deugden weer af
(applaus).
Mot verschillende staaltjes uit eigen practij'k,
zet spr. voorop, dat de neutral© volksschool
waarlijk neut raad kan zijn. Spr. is soc.-dem.
Doolt als heni vergunning werd gegeven valk de
