W*. 97ft. Tweede Blad. KOLONIËN. BINNENLAND. 8"e Jaargang^. RSFOORTSCH DAGBLAD. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden voor Amersfoortf l.OO. Idem franco per post 1.50. Afzonderlijke nummert 0.05. L' j Couran verschijn dagelijks behalv op Zon- en Feest dagen. Advertentiënmededeelingen enz.gelieve men vóór 11 urn 's morgens bij de Uitgevers in te zenden. Uitgevers: VALKHOFF C°. Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 15 regels f O.ttO, Elke regel meer - 0.10, Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bij vooruitbetaling Groote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen tot bet herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonnement. Eens circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. O OST-INDIE. Ramp in het Wlingische. Sinds menschen-heugenis, berichtte men aan Jahns Adv.-blad uit Kediri, heeft het nog nimmer zoo gewaaid en geregend als Woensdag 9 Februari op de zuidwestelijke berghelling van den Kawi. Een wolkbreuk vond in den namiddag op dien datum plaats. Niet minder dan 310 millimeter water viel er in 4 uur tijds. Op de koifieonderneming Pidji-Ombo is de communicatie met andere plaatsen zoo goed als verbroken. Eveneens is de gemeenschap met andere perceelen >p deiri*Kawi gestoord door het verward i..jceu- en breken der telefoon- en telegraaflijnen. Er moeten, naar schatting, aldaar in het Pidji-Ombo'sche pl.m. 50,000 koffieboomen vernield zijn, als gevolg eener uitgestrekte aardschuiving. Het bandjir-water in de kali Lekso steeg tot een verbazende hoogte, 'e- voren nooit gezien, gehuchten en wouden larigs genoemde kali zijn vrijwel door den vloed geraseerd. De particuliere brug Ma- ritjan der onderneming van dien Jnaam werd voor de helft vernield. Dit kunstwerk, een stevig ding, een twaalftal jaren geleden door den bekenden opzichter Porth gebouwd, is een ijzeren brug van ongeveer 110 meters lengte en op pijlers met ijzeren liggers ge steld. Deze pijlers schijnen gezakt te zijn, zoodat het bruggedek middendoor brak °n met de liggers voor de helft in de diepte verdween. Door den hoogen waterstand kan men nog niet den toestand van den onder bouw dier brug nagaan. Vee en eenige menschenlevens gingen bij die ramp verloren. Het plotseling gevalle:: regenwater deed de kali Lekso zoo onver wachts wassen, dat een vluchten voor den opgekomen bandjir te Laat was. Hiervan ondervond het gezin van den opiumverkoo- per op het plaatsje Semen, ter hoogte van pl.m. 1600 voet gelegen, de noodlottige ge volgen. Man en vrouw en kinderen ijn spoorloos verdwenen. Thans heeft men reeds een der kinderen van ongeveer 4 jaar oud gevonden. WEST-IND1E. Beleediging van den gouverneur. Naar De West verneemt, is door het Hof van Justitie in Suriname rechtsingang ver leend aan een aanklacht tegen den redac teur van de Suriname wegens beleediging van den gouverneur. Wij maakten indertijd van deze zaak uit voerig melding. De redacteur zal terechtstaan wegens be leediging van den gouverneur als vertegen woordiger van Hare Majesteit de Koningin. De vervolging geschiedt naar aanleiding van een artikel in de Suriname an 24 Dec. j.i. Daarin werd o. m. gezegd, dat de gou verneur last gaf een aanklacht van den m- inies Charlouis tegen de redactie van de Suriname te vervolgen, daar die ijpdactie ,,geen persona grata" is, doch dat de gou verneur aan Bauer, die een gerechtelijk on derzoek verzocht ter zake-van een „pest© leo" fiets, te kennen gaf, dat Z.Exe. ich niet in justitie-zaken kon mengen. De redacteur heeft later een verklaring geteekend op het parket van den procu reur-generaal, waarin hij erkent, dat de ge geven voorstelling onjuist is, en de ver plichting aanvaardt die verklaring in zijn blad te publiceeren. In ruil dnarvoor ont ving hij een schriftelijke verklaring, dat geen rechtsvervolging zou worden ingesteia. "De publicatie heeft inderdaad plaats ge- Itad in de Suriname van 21 Januari j.i., doch met zoodanige commentaren, dat 'iet parket daardoor de rectificatie te niet ht gedaan en zich ontheven acht van de be lofte om geen vervolging in te stellen, meldt De West. Geboorte en sterfte. Aan een statistiek der geboorten en der sterfte naar den leeftijd en de oorzaken van den dood in Nederland over het jaar 1909, op genomen in een bijvoegsel der Staatscou rant van 22 Maart 1910 is het volgende ontleend Aantal inwoners op 1 Juli 1909 5.857.398, levend geborenen 170.761 of 29.15 op de 1000 inwoners per jaaroverleden zonder levenloos aangegeven 80 279; aantal overle denen zonder levenloos aangegevenen op 1000 inwoners per jaar 13.71. Overleden op den leeftijd van minder dan een jaar 16.970. 14 jaren 7376, 513 jaren 2819, 1419 jaren 1942. 2029 jaren 3941, 3039 jaren 3895, 4049 jaren 4584, 5064 jaren 10.930, onbekend 52. Overleden ten gevolge van febris typhoi- dca, typhu6 abdomiuahs 324 typhus exan- thematicus febris intermittens, malaria- cachexie 20, pokken 1mazelen 972rood vonk 178 kinkhoest 1003 diplitheritis 341 croup 116dysenteria 6dysenteria epide- mica inflenza 560; Aziatische cholera 18 cholera nostras 30andere epidemische ziekten 224longtuberculose 7220herseu- tuberpulose 1174andere vormen van tu berculose 1096kanker en -andere maligne tumoren 6032meningitis 1104apoplexie, hersenverweeking 4162organische hartge- breken 4530acute bronchitis 1477chro nische bronchitis 1356 pneumonia 4865 ziekten van de maag 516gastro-enteritis (bij kinderen beneden 2 jaar) 4592; hernia, darmocclusie 426levercidrhose 371 nephritis en Brightsche ziekte 2639ziek ten van de geslachtsorganen der vrouw 81 kraamvrouwenkoorts 116andere ziekten van zwangerschap en kraambed 261aange boren zwakte en gebreken 3188; ouderdoms zwakte 6388 gewelddadige dood 1838 zelfmoor 431andere ziekten 10.947an dere ziekten der ademhalingswerktuigen j 6100onbekend 5815. Het Ned. Roode Kruis. Io de Maandag onder leiding van Z. K. H. den Prins der Nederlanden gehouden algemeene vergadering van het Nederlandsche Roode Kruis werden in de plaats ran de heeren jhr. De Sa- vorrnn Lobman, jhr. Van Kar nebeek. Kamerle den. en Tempelman van de rHoeven, die bedankt I hadden en aan wie door den \oorzitter hulde I werd gebracht, gekozen mr. dT. J. A. A. H. de Beaufort, commies aan het departement van Bui- lenlandsohe Zaiken. dr. G. W, S. Lingbeek. arts. oud-leider van de Ned. Roode Kruis-ambulance in Zuid-Afrika in 1899, en jhr. mr. dr. H. A. van Karnebeeb, referendaris van het departe ment van Kolioniën. Mevrouw Th. Halbertsina Van Yollenhoven, voorwiMeresse van het vrouwen- eomiité te Rotterdam, op wie een gelijk aantal stemmen als op Van Karnebeelk was uitgebracht, 'had' ziieh teruggetrokken. Te 1 uur werd de Prins dooi een commissie binnengeleid. Verschillende diames en heeren werden aan Z. K. H. voorgesteld. De voorzitter opende de vergadering met een 'hartelijk welkom aan de ©ereleden, vertegen woordigers van afdedlingen en corresponden ten, en deettd'e mede, dat het hoofdoomuté zich onledig heeft gelbouden met de herziening der statuten. E rontbreekt thans nog de regeling ■van 'het personeel van het Roode Kruis te velde, de regeling der rangen en graden, enz., welke regelingen nog bij de regeering aanhan gig rijn. Dloer den secretaris, den heer W. J. Vervloot, werd het verslag uitgebracht, over het tijd vak 1 Juki 1907 tot- 30 Juni 1909 Daarin, wordt nogmaals met groote waardee ring herdacht al 'hetgeen wijlen K. J. G. baron van Harderbroek van Bergambacht in verschil lende hoedanigheden voor het Roode Kruis heeft gedaan. Het verslag bevat voorts in beknopten vorm eenige mededeelingen omtrent de verrichtingen der comités en correspondentschappen. Omtrent) het personeel der ziekenverpleeg sters Het kapitaal, ingeschreven in het 2£ Grootlboek Nationale SchiuM onderging een ver mindering van f 7000 mominaal, om een schen king, groot f 5000, mogelijk te maken aan het Itahaansche Roode Kruis, dat door de ontvet tende ramp op Sicilië en Messina, in groote zor gen werd gewikkeld. Te Utrecht hebben de studenten een Roode Kruis-transport-ooloirne geformeerd. De directeur van de Koninklijke Fabriek van vehbandstoffen te Amsterdam, de heer C. F. Uter- möhilen, heeft der regeering zijn fabriek en per soneel aangeboden als hospitaal voor zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog. Het aantal vrijwilligers, dat, na onderricht te zijn in het verleenen van eerste hulp bij on gelukken,. bereid is, in oorlogstijd hulp te ver leenen bij de militaire verpleging, is geklommen tot 1700, In April 1909 werd door Z. K. H. den voor zitter een beroep gedaan op alle Nederlanders tot medewerking, om aan bet Nederlandsohe Roode Kruis het volbrengen van zijn taak niet sleehits in oorlogstijd', maan ook, en niet mander in vredestijd, mogelijk te maken,, geheel in den geest van het nieuwe 'koninklijke besluti, dat thans tot grondslag dient voor den omvang rijken, toekomstigen arbeid der vereeniging Bij die oproeping bleef het echter niet. Drang naar het scheppen van eenheid en har monie naar samenwerking en doeltreffend, za kelijk overleg van zoo velerlei publieke lichamen, wélke dienen onder den banier der humaniteit, deed' de koninklijke voorzitter van het Nedeiiand- sche Roode Kruis rusteloos streven naar het scheppen van een Nederlandsohen bond', waarin hek nobele streven, dé weldoende arbeid van zoo- véle vereeniglngen en corporatien tot een eenheid zou worden saamgevat. Zoo werd ,.Het Oranjekinds" géboren, waar van Z. K. H. inedédeehng deed in eene vorige algemeene vergadering. Het verslag eindig|t met de bij die gelegenheid door Z. K. H. gesproken woorden Het verslag werd voor kennisgeving aangeno men en de rekening en verantwoording van den penningmeester goedgekeurd, onder dawkbetui- ging aan den penningmeester, jhr. O J. A- Repe teer van Driel, voor diens zorgvuldig en accuraat beheer. De heer Geytenbeek, correspondent te Kampen, herinnerde aan een vroeger door hem en anderen geopperd denkbeeld, om een enquête in te stellen naar het personeel en materieel op het gebied van ziekenverpleging, in Nederland aanwezig. Door den secretaris, den heer Vervloei, was er indertijd op gewezen, dat dit sou leiden tot het maken van een soort uitdragerij, met eeo enorme correspondentie maar nogmaals zette spreker zeer uitvoerig uiteen, hoe nood tg liet is. propa ganda te maken, en nogmaals verzocht hij aan 't hoofdbestuur, om zijn denkbeelden op dat punt in nauwgezette overweging te nemen. De ondervoorzitter, de heer La man Trip, wees er op dat het hoofdbestuur pas opnieuw is ge consumeerd. Er is thans oc«© afdeoling speciaal aangewezen voor de piopagjamla. Tot die afdoe. ling behoort o. a. ook de kolonel Quanjer. De heer G'eijtenheek kan dius gerust zijn, dat de ropaiganda niet uit het oog wordt verloren. Den secretaris, den heer Vervloei, die weldra heengaat op zijn verzoek, wegens gevorderden leeftijd, werd van verschillende zijden hulde ge bracht. Hiaa-e Majesteit de Koningin zal spoedig het gevraagde ontzag op de meest eervolle wijze verleenen De vooraitter slcot daarna de vergadering. i *- Ned. Vereenigmg voor Lucht vaart. Onder voorzitterschap van Generaal Snijders had de gewone jaarlijksche algemeen© vergadering plaats van de Nederlandsche Ver te m ging voor Luchtvaart m het Zuid-Holl. Kof fiehuis te 's-Gravenhage. Door den voorzitter werden de verschillende artikelen der begrooting voor het jaar 1910 toe gelicht, waarbij hij voorstelde den dank der Ver eeniging over te brengen, aan de Amsterdauische iieeren, die een nieuwen ballon, die ..Amster- j «lam" genoemd zal worden, ten geschenke heb- Leu gegeven. I Vermits eene ballon loods vooralsnog te kost baar is, zal de nieuwe ballon vervaardigd zijn van gummi-stof, als zijnde meer bestand tegen weersinvloeden dan het geverniste katoen, waar van de .Rotterdam" is vervaardigd. Met algemeene stemmen werd de begrooting aangenomen. Alsnu werd overgegaan tot dé behandeling der voorgestelde wijzigingen in de Statuten en het Huishoudelijk Reglement, noodig geworden door de oprichting van plaatselijke afdeelingen in de Koloniën en tevens ten doel hebbend, meerdere zelfstandigheid te verleenen aan de vakafdeelin- gen der Vereenig,ing, met name aan de vakafdee- ling voor aviatiek. Na eenige discussie werd de voorgestelde sta tutenwijziging met algemeene stemmen goedge keurd. Den Voorzitter werd door do vergade ring de machtiging verleend om de Koninklijke goedkeuring voor de wijzigingen aan te vragen. Ook de voorgestelde wijzigingen in het Huis- Ivoudelijlk Reglement werden, mot een© kleine aanvuling, voor gesteld door den heer Van der Steur, met algemeen© stemmen aangenomen. l>e" Voorzitter 9prak de hoop uit, dat de thans goedgekeurde wijzigingen zullen bijdragen tot den steeds toonenienden bloei, der Vereemgiing en dat de aan, de vak- en plaatselijke afdeelingen toegekende meeixlere zelfstandigheid' niet zal lei den tot splitsing. Juist om deze laatje te voor komen, heeft liet Hoofdbestuur de meergenoemd e wijzigingen voorgesteld. Dit college vertrouwt, dat nu aan beide zijden het streven zal heerschen om samen te werken ter bereiking van het ge- uieensdhapjielijke dloel. Want ock het Hoofdbe stuur tiesdhouwt o. a. de aviatiek als eene der hoofdpunten zijner bemoeienis, evenals de aeros- tatiek en de andere takken der luchtvaart. Overgegaan werd tot de verkiezing van leden van het Hoofdbestuur, ten- vervanging van do af tredende heeren C. J. Snijders, Jhr. J. H. Ram en Th Delprat, die niet herkiesbaar waren. De heeren Snijders en jhr. Ram namélijk, hoewel lid van het Dag Bestuur en als zoodanig herkies baar. hadden den wensch te kennen gegeven hunne functie van voorzitterresp. Ie secretaris neer te leggen. Bij de plaats hebbende stemming werden geko zen de heerenKolonel Bosboom, Jhr. Van de Berch van Heemstede en Dr. Van Everdingen. Jhr. Van den Bercii van Heemstede, ter ver gadering aanwezig, is bereid de benoeming aan te nemenhij zal de functie van le secretaris aanvaarden. Hij wejd als zoodanig geïnstalleerd en wijdde eenige waardeerewde woorden aan zijn thans afgetreden voorgangerJhr. Ram. waar mede door de vergadering hartelijk wer<d inge stemd. Aan de heeren Bosboom en Van Everdingen zal hunne verkiezing worden medegedeeld, met ver7xiek of zij genegen zijn eene benoeming aan te nemen. Den Kolonel Bosboom zal tevens wor den verzocht of hij genegen is het voorzitterschap dei' Vereeni ging te bekleeden. Na eenige huishoudelijke werkzaamheden ver kreeg de heer 1'Sonore Naber het woord. Deze bedankte den Voorzitter, bij diens aftre den. voor do vele moeite, welke hij zadh voor de Vereeniging bad getroost van af hare geboorte. Daaraan is voor een goed deel te danken, dat aij zich thans in een goeden koers beweegt. Deze woorden vonden bij de vergadering algemcenen bijvak De Voorzitter zeide dunk voor deze woorden. Het deed hem leed, dat hij zijn functie moest neerleggen, maai- zijne drukke ambtsbezigheden lieten eene vervuilling van zyn voorzitterschap niet toe, op de wijze, als hij zulks gaarne wenscii- te en noodig achtte. Hij bedankte voor de vele medewerking welke hij steeds had mogen onder vinden en maakte gaavne melding van den aan- genaineu geest, die cr steeds in de vergaderingen Leeft geheersehr. Thans nam hij afscheid als voorzitter, doch niet als belangstellend lid. Waar lnj kan, zal hij de Vereeniging naar zijn vermo gen steunen. Hierna werd de vergadering gesloten. Ned. Reis vereeniging. Uit het ter jaarvergadering van de Ned. K:isvereeniging uitgebrachte verslag bleek, dat het ledental in het afgeloopen vereeni- gingsjaar vermeerderde van 383 tot 616 11 reizen werden gemaakt en enkele éciidaag- sehe tochtjes, waaraan ongeveer 200 leden deelnamen het bestuur is er steeds op b»4- dacht, naast propaganda voor het reizen .n het algemeen en hei bevorderen van goed- koope gezamenlijke tochten naar het buiten land. kleine ééndaagsche reisjes naar de schoonste plekken van Nederland te orga- niseeren. De inkomsten overschrijden de uitgaven met een klein bedrag Te Rotterdam zal de volgende algemeene vergadering worden gehouden. De aftredende bestuursleden werden her kozen en in de vacature, ontstaan door het bedanken van dr. J. J. Hallo, voorzien door de verkiezing van den heer Ooms te Rotter dam. De pogingen, om een huis voor de ver eeniging te huren tijdens de Bru-sselsche tentoonstelling, zullen worden voortgezet. Algemeen Nederlandsch Verbond. Onder presidium van dr. H. J. Kicwiet de Jonge werd Zaterdagmorgen te half twaalf de jaarvergadering van het Algemeen Nederlandsch Verbond, groep Nederland, gehouden. De voorzitter zette in zijn openingsrede het doel en streven van het Verbond uiteen. Het voornaamste denkbeeld, waarbij de president een oogetn- blik stilstond, was het Verbond kent geen partij. Spr. wees op het verblijdend verschijnsel, dat het Verbond het vertrouwen heeft ge wonnen van Vlaming en Zuid-Afrikaainder. Met een fraaie peroratie over het ge bruik van de Ned. taal, eindigde spr. zijn rede. (Applaus). De heer Kooy, eerelid van het groepsbe stuur Ned.-Indië, werd welkom geheeten in de vergadering. Aanwezig waren 26 afdeelingen. Het jaarverslag werd daarop goedgekeurd. De algemeene toestand van het Verbond is goed. Het ledental steeg van 6910 in 1908 tot 7392 in 1909. De begrooting werd goedgekeurd op een ontvangst en uitgaaf van f 20,820.08. Na dé pauze hield de heer dr. W. van Everdingen ©en krachtig pleidooi voot de boekenco mmissie. Daarop werden de voorstellen van de agenda behandeld. Amsterdam stelde voor: „Het A. N. V. sticht© eene commissie, met vertakkingen in de voornaaste plaatsen, ter behartiging dér lielangeu van landverhuizers van Neder landsche 6tam". Dit voorstel werd in beginsel aangenomen en de afd. Amsterdam uitgenoodigd een uitgewerkt plan, getoetst aan de practijk, aan het groepsbestuur over te leggen. De voorzitter las daarop een telegram voor van ckin heer Bergsina, waarin werd gemeld dat te Enschedé een afdeeliug is opgericht met 55 leden. (Applaus). De afdeeling Den Haag stelde voor: „De afdeeling verzoekt het groepsbestuur te wil len overwegen in hoever het mogelijk zou zijn de Nederlandsche nijverheid te bevor deren. door de Nederlandsche fabrikanten, de Nederlandsche neringdoenden en het publiek hier te lande nader tot elkander te brengen." Onder algemeene instemming werd hert. voorstel in handen van het groepsbestuur gesteld. Voorts had de afdeeling 's-Gravenhage een punt op de agenda gebracht, waarbij het groepsbestuur uitgenoodigd werd een onderzoek in te stellen naar de taal, welke in het diplomatieke en consulaire verkeer gebezigd wordt tu6schen landen, waar, zooals in Nederland en Belgie, o.m. een gemeenschappelijke taal wordt gesproken en in officieele stukken gebruikt. Na eenige discussie werd besloten, onze regeering te verzoeken in officieele stuk ken met België de Nederlandsche taal te voeren. Tot leden van het hoofdbestuur in groep Nederland werden herkozen de heeren dr. H. F. R. Hubrecht te Amsterdam, en mr. W. Dick© te Dordrecht. Daarop werden in het groepsbestuur ge kozen de heeren dr. H. J Kicwiet de Jon ge, mr. A. H. Bundt, C. van Son, mr. M. P. M. van Dam en A. Wekker. Ten slotte behandelde dr. J. B. Schepers nog het onderwerp„Het nut dier jonige- I iedeu-nfdeeli/ngen". De voorzitter sloot daarop de vergadering nadut een tweetal punten wegens tijdge brek van de agenda was afgevoerd. In de schouwburgzaal te Zwolle werd een feestavond aangeboden door de afdee ling Zwolle en door liet Vreemdelingenver keer. Dr. F A. Hoef er hield een lezing over Overijsel's verleden en heden, verduide lijkt door lichtbeelden. Internationaal Congres voor Strafrecht. Naar de N. C. ver neemt werd Zaterdagmiddag in een der zalen van het Zuid-Hollandsch Koffiehuis t» 's Gravenhage een bijeenkomst gehouden van de Nederlandsche deelnemers aan het a.s. Congres Penitentiaire International, dat te Wasliington zal worden gehouden van 28 October 1910. In deze vergadering waren al6 aanstaande congressisten aanwezig de heeren mrs. Dres- 9elhuys (Den Haag), prof. Simon van der Aa (Groningen). Van der Eist (Leiden), jhr. Engelen (Zutpben), Van Hamel Junior (Am sterdam). H. B. VerLoren van Themaat. De door prof. Simon van der Aa, als vertegenwoordiger van Nederland in de Internationale Penitentiaire commissie, bijeengeroepen samenkomst, werd ook bijgewoond door jhr. mr. Rethaan Ma- caré, voorzitter van den Nederlandschen Bond tot kinderbescherming en lid van het hoofdbestuur van het Nederlandsch genoot schap tot zedelijke verbetering van gevan genen, welke beide vereenigingen zich op het congres zullen doen vertegenwoordigen N. R. Ct. Wil helmin a-H ospit&al te Smyrna. In de, onder voorzitterschap van den heer S. P. v. Eeghen, te Amster dam gehouden jaarlijksche vergadering vau het Wi lh el min a- hospitaal te Smyrna beeft het bestuur verslag over hét afgeJioopen jaar uitgebracht, waaruit o.a. blijkt, dat, alhoewel de inrichting geheel aan de eischen van moderne ziekenverpleging beantwoordt en zich als zoodanig dan ook eene uitste kende reputatie te Smyrna verworven heeft het geldelijk resultaat vooralsnog lijdt on der de gevolgen van eem te gering aantal verpleegden. Door zijn nationaal karakter draagt het hospitaal, dat bij feestelijke gelegenheden eon centrum voor de bijeenkomst«n der Nederlandsche kolonie is en zich ook in veelvuldig bezoek van belangstellende door trekkende Nederlanders verheugt, veel bij tot de versterking der nationale gevoelens Ter tegemoetkoming in het nadeedig sal do der exploitatie kon uit de middelen der vereeniging hier te lande weder eene sub sidié naar Smyrna worden overgemaakt. De positie der actri ces. In eene drukbezochte bijeenkomst vau de Vrije Vrouwen vereeniglng te Am sterdam heeft mevrouw Carl, van Domme len gesproken over de positie van de ac trice. Van die positie gaf zij een zeer donker gekleurd beeld. Men zou, meende zij, den toestand „madjd'eoi'eeuwsch" kunnen noe men, war© het niet, dat deze qualiificatie, historisch gesproken, onjuist is, immers in de Middeneeuwen werd dé tooneedspeeil- kunst uitsluitend beoefend door mannen, eai jongelingen, gelijk nu nog als regel in Ja pan geldt. De actrices worden er met dén nek aangezien. En hier te lande is het al niet veel beter gesteld. De publieke opinie ziet in dé be oefening van de tooneelspeelkunst door vrouwen nog altijd iets oneerbaars. Andere kunstenaressen gaan vrij uit, omdlat zij ad- leen het werk harer handien vertoornen. Maar do actrices moeten nu eenmaal door dien vorm van haar kunst zich zeiven naar voren brengen,, en zoo is ontstaan een mis vers tand, dat helaas vergroot wordt door haar, die met onzuivere bedoelingen de tooneelloopbaan kiezen. In de tweede plaat6 toonen de directeu ren soms weinig respect voor dé actrice als vrouw. De spreekster stelde déze grief als een algemeene, maar bij de gedoehten- wisseling hleek, dat zij niet heit recht had tot geniertaliseoren Betreurenswaardig noeandé mevr. Van Dommelen het, dat er onder de confraters en confrateressen zoo weinig neiging tot aaneensluiting is. En toch is organisatie de eerste voorwaarde om te komen tot ver betering van die wantoestanden. Hoe lang de werktijden zijn, en hoe rechteloos de „troep' en elk lid daarvan tegenover de directies staan, demonstreerde zij aan haar eigen contract. Bij gebleken onbekwaam heid ongeschiktheid of om anjderte drin gende redenien, ter beoordéeling van de directie, kan onmiddellijk onitslog volgen. En zulk een dringende oorzaak kan zijn: verschil van meening met dé directie. ^..jd voor geestesontwikkeling en huise lijk leven schiet niet over, en zoo wordt dus het zoogenaamde „vrije" toomeelLeven eon sl aven bestaan., waarbij nog komt, dat men in het onzekere verkeert of het ge zelschap het volgend seizoen nog zal be staan. „Het Nederl. Tooneél" maakt hierop uitzondering. Mot dankbaarheid herdacht spr. dé po gingen tot evolutie, welke reedis in eigen kring beproefd zijn. Zij herinnerde eraan, dat mevrouw Kleine den stoot gaf tot de oprichting dér tooneeflisch,ooldlat mevr. Chiristime Stoetz in haar kring veel deed' om jonge actrices op moederlijke wijze te beschermen, en dat ook mevr. Holtilop bracht den stand te verheffen door het ver spreiden vari ontwikkeling. Maar de bewe ging in eigen boezem is nog weinig krach tig. Jaloezie, angst-, laksheid en gebrek aan zelfvertrouwen 1 houden de meeste ac trices (en acteurs) nog terug van krachtig samenwerken in het belang van haar stand en zichaelven. En van henzelven moet het toch komen, hoe dankbaar men ook moge zijn voor de belangstelling \v i anderen. (De spreekster gewaagde o.m. van een enquête naar de toestanden in de tooneelwereld, ingesteld door oen beken Amsterdfcmsch gemeente raadslid) Dat de actrices een enkele maal' van de zijde harer directie blootstaan aan gevaren voor de eerbaarheid, werd zijde lings door twee der aanwezige dames beves tigd. Naar aanleiding van bovenvermeld© le zing bevat de N R. Ct. een beschouwing van haar Amsterdamschen correspondent, waarin deze het besef van eigenwaarde prijst, hetwelk mevr. Van Dommelen bij haar lezing heeft bezield. Hij waarschuwt echter tegen generaliseeren, of om bij voor keur alleen de tooneelloopbaan voor der

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad | 1910 | | pagina 1