Uit den omtrek.
►cling houden "met den predikant, "maar-
?ze is aangesteld door cent- verccniging van
nd-officieren, waarmede dc vice-admiraal
iets te maken had. Ook dc minister van
t&rine heeft geen macsht over deze vereeni
ng. Dat is eene verkeerde verhouding,
•aarbij nog komt dat, gcjijk gezegd, dc ver
eniging bijna geheel uit land-officieren be-
ond.
Er moet verandering in de regeling ko
len. De predikant moet aangesteld worden
oor den minister, of deze kan een bijdrage
even aan den aangesteldcn predikant, maar
ij den minister moet dc verantwoordelijkheid
lijven voor den aan le stellen predikant,
leze kan dan adviezen uitbrengen omtrent
tri marine-personeel aan den minister.
Dc heer Hugenboltz wijst op de
036000 welke aangevraagd werden voor
ansohaffing van drie pantserschepen en
oemt dit incidentcel vooruitloopen op de
tefensierögeling, terwijl de mogelijkheid bc-
taat, dat het wetsontwerp voor de kustver-
lediging niet wordt aangenomen. Ook heeft
•pr. bezwaar tegen de aanschaffing van c
orpodojagers. Het is nog niet uitgemaakt ot
leze geschikt zullen zijn voor een verblijf in
le tropen. Ook tegen den aanbouw van een
e en 5e onderzeeboot heeft Spr. bezwaar op
lc vroeger door hem aangevoerde gronden,
«treffende de veiligheid der bemanning en
iet resultaat tegenover den vijand.
Thans komt Spr. tot het eindcijfer der bc-
jrooling, dat maar steeds wordt opgedreven
.n nu reeds is gestegen tot 20 millioen 2 ton.
icdurende het optreden van dezen bewinds
man klom het eindcijfer met 2 millioen. Ver
ier wijst Spr. op de hooge reparatiekosten
x>or in dienst zijnde schepen, bij twijfelach-
jgo waarde voor de defensie zoodat het
dimmen van hel eindcijfer tot wrevel stemt.
Van een Minister, die een bepaald aantal j
schepen van een zeker type onmisbaar acht,
kan men geen zuinigheid verwachten. Spr.
komt er tegen op, dat dc Minister In t doet
voorkomen alsof omtrent het aan te bouwen
type een gevestigde opinio bestaat en hij wijst
op het aiwijkeud oordeel van de deskundi-
gen. 't Lijkt wel of 't er alleen om te doen
is de Rijkswerf aan den gang te houden.
Behalve de milHoen 2 ton heeft de Mi
nister nog een achterstand in te halen,
zegt hij van f 13.290.000, omdat sfnds 191)1
verscheidene jaren minder is aangevraagd
dan dc benoodlgde 4 millioen 2 ton, maar hij
maakt feitelijk van de gedegenheid gebruik om
54 millioen in de wacht te slepen. Is dat nu
een poging tot bezuiniging?
Spr. komt nu tot onze kleine schepen, welke
de Minister wil stellen tegenover de Dread
noughts der groote mogendheden. Wat zullen
die schepen van het type Kortcnaer moeten
beginnen legen die zeekasteeion? De taak, die
eij te. vervullen hebben, kan gerust worden
overgenomen door torpedo's en ander klein
materieel, dat veel goedkoopcr en voor onze
defensie veel bruikbaarder is. Mal is toch
onze taak Eenvoudig den vijand van onze
kust te houden.
Herinnerende aan het debat over de Korte-
«aer-bewapening constateert spreker, dal dc
Minister van inzicht is veranderd. Dc Minis
ter zegt: wanneer wij in lndiö een torpedo-
vloot krijgen, komen 4 pautserschepen uit ln-
diè vrij voor de laudsdefensic. Maar nu is hel
wel eigenaardig, dat dc pantserschepen, die
eerst zoo geschikt geoordeeld werden, nu
weer onbruikbaar worden geacht. Ja, er
wordt zelfs aan getwijfeld of hel pas nieuw
gebouwde schip „dc Zeven Provinciën", dat
nog niet eens in ir.dic is, wel aan dc ver
wachting zal beantwoorden. Is dat nu geen
misdadige geldverspilling?
Daarna komt spreker tot den toestand van
het personeel, llij herhaalt zijn jaarlijksche
kladden en betoogt dat do roüen tol grieven
en kluchten niet te zooken is bij de minde
ren, maar bij den minister en het godsdien
stig sectarisch groepje onder leiding van den
hoor Duyiöacr van Twist, waarvan de minis
ter do gehoorzame dienaar is. Spr. verdedigt
hel personeel legen de klachten, waaraan het
van die zijde blootstaat. De bedoeling van
Het Anker as volstrekt niet om de Ma
rine te desorganisccren, maar om langs wet
tigen weg verbetering le brengen in de posi
tie dor schcpelingou. Dat de redacteur van
Hot Anker ontslagen is uit den dienst wegens
•nti-militaristische neigingen is onwaar.
llij is ontslagen wegens beëindiging van
diensttijd. Dat is du» een leugen in het Voorl.
Verslag.
De heer llugenholtz erkent dat de
toon van sommige artikelen in „Het Anker
scherp zijn, maar er bestaat aanleiding voor
door de wijze waarop door sommige offi
cieren togen hun minderen wordt opgetre
den. Men vergeet, dat het marine-perso
neel langzamerhand van hooger gehalte is
geworden en zich niet meer laat behandelen
zooals dat vroeger geschiedde. Verder dringt
spr. aan op betere pensdoeabepalingea en op
betere voeding. I11 de tropen geven ze do
mcnschcu winter kost, erwtensoep
De heer Roodhuyzen: li weet er niets
van. Erwtensoep is een délicatesse in Indue.
De heer llugenholtz. Maar niet als
ze van beschimmelde erwten wordt gekookt
met lorretjes er in. Verder klaagt spr. over
de slechte badgelegenheid op sommige sche
pen over open privatenover gebrek aan
slaapgelegenheidover slechte ventilatie
over dc krijgstuchtclijkc berechting; voor
strafoplegging moeten de personen gehoord
wordenover de beperking van het passa
gieren, de waarborgen logen dronken
schap en uitspattingen worden daardoor niet
weggenomen.
Spreker komt nu tot het vlootbezoek aan
Rotterdam en de bekende festiviteiten door
het mindere personeel geweigerd. Dat heele
bezoek aan Rotterdam had geen ander doel
dan reclame maken voor de vloot. En nu kan
men van jonge menschen, die in hun ver
wachtingen zijn teleurgesteld en niets meer
met de vloot op hebben, niet verwachten dat
zij mee zullen doen om reclame te mukan
voor die vloot. Spr. herinnert aan de beken
de dagorders, waarbij aan het personeel ver
zocht w erd maar naar dc comedievoorstelling
te gaan met belofte dat ze dan een uur
kuiger mochten passagieren. En dat geschiedt
onder een christelijk kabinet? bpr. juicht het
echt proletariërs verzet tegen de schijuver-
tooning van harte toe.
Alsnu komt Spr. tot den vioolpredikant.
•>igc jaren geleden werd hier door den
"Nyinacr van Twist het marineperso-
s qostckl als een beestenboel, dat eene
geestelijk bewerkt moest worden. Als men
eens nagaat wat met officieren in Den Hel
der en Hdlevoetsluis gebeurd is, dan zou men
7.00 zeggen dat de officieren in de eerste
plaats eenige geestelijke bewerking noodig
hadden.
Niet gaarne zou spr. medegaan met 't denk
beeld van den heer Lohman om dien predi-
kan rechtstreeks onder den Min. te brengen.
Het brengen van dien geestelijken bijstand
onder het personeel langs den ingeslagen weg
is zeer verkeerd, omdat daarbij een eenzij
dige weg van geestelijke verzorging is inge
slagen. Restond daaraan behoefte? Geens
zins, en zij kan alleen leiden tol godsdienst
haat. Bestond er behoefte aan het werk van
ds. Warners? 't ls nog niet gebleken. Zoowel
tiet catheehisatie als kerkbezoek is gering.
Eens was er geen enkel kerkbezoeker en ds.
Warners kon weer naar huis gaan. De matro
zen trekken zich van ds. Warners, overigens
een respectabel man, niets aan. Daarbij komt
dat men aan ds. Warners een geheel verKeer-
de plaats bij dc marine heeft gegeven, het
geen aanleiding moest geven tot botsingen,
zooals nu onlstaan zijn met den vlootvoogd
vice-admiraal Van den Bosch. Vroeger moest
het gezag van den commandant onaangetast
blijven. Waarom dan nu niet? Omdat er nu
politieke verhoudingen zijn, die het gezag
van den commandant doen verdwijnen als
sneeuw voor de zon. Het plaatsen van.
een man, die geheel buiten de ma-
marine stond, in de marine, is oorzaak ge
weest van het heengaan van den vlootvoogd.
I>ie bookengeschiedenis was slechts een aan
leiding. Het optreden van den minister in
deze zaak aeht Spr. hoogst ge>zag ondermij
nend. Op zeer demonstratieve wijze heb
ben die officieren getoond dat zij aan
dc zijde van den vlootvoogd staan en
niet aan de zijde van den minister. Dat is
een bedenkelijk verschijnsel voor een minis
ter, die altijd zoo prat ging op het gezag van
den vlootvoogd en zich altijd zoo gekant heeft
tegen ontevredenheidsbetuigingen van het
personeel. Laat deze minister zich toch ein
delijk eens los maken uit de politieke boeien,
welke van hem een desorganisator maken.
De heer De Meester bestrijdt de uitga
ven voor groot materieel, waar de finai>cieele
toestand van 's lands financiën zorgelijk is.
De Minister schijnt zich daar echter niets
van aan te trekken. Hij zegt eenvoudig wan
neer ik minder vroeg, zou 's lands weer
kracht daaronder lijden. Marine heeft noo
dig wat ik vraag en daarom vraag ik het.
Tegen zulk een argumentatie valt niet te de-
batteeren. En wanneer wij nu denken, dat
wij er af zijn met hetgeen de minister vraagt,
dan helpt hij ons dadelijk uit den droom en
zegt, dat hij 58 5 59 ton 's jaars noodig zal
hebben voor schepen en fortenbouw te za-
men.
Met een geestelijke verzorging van over
heidswege heeft spreker weninig op.
Men versta hem niet verkeerd. De overheid
moet wel degelijk zorgen, dat ieder van elke
godsdienstige gezindte leering en troost kun
ne vinden, maar de overheid moet zich ont
houden van rechtstreeksche inmenging en
financieelen steun. Spr. stemt in met hetgeen
de heer Lohman zcide, dat de tegenwoordige
regeling niet deugt; dat ieder vrij moet blij
ven, maar dat aanstellen van een officieren
predikant door de Regeering zou geheel ver
keerd zijn cn tot nog groot-er desorganisatie
leiden. Beter is het aan lederen predikant of
geestelijke toegang tc geven tot ieder, die dat
begeert. Maar als men eenmaal op den ver
keerden weg is en subsidie geeft aan ver-
eenigingen, dan moet men geen onderscheid
maken, maar onpartijdig aan elke vereeni-
ging, die daarom vraagt, subsidie geven.
De minister had gebruik moeten maken van
het hem door de vereeniging „Geestelijke bij
stand" le Den Helder gedane aanbod en deze
subsidie moeten geven.
Aan het verlangen om den predikant War
ners te steunen heeft dc vlootvoogd voldaan,
maar toen een man in de provoost weigerde
Ds. Warners te ontvangen en deze zich daar
over bij den vice-admiraal beklaagde, heeft
deze geweigerd dien arrestant daartoe te
dwingen. Sedert is Ds. Warners niet meer
bij den vlootvoogd geweest en zeer natuur
lijk is het, dat deze geen genoegen er in vond
om nadere aanraking te zoeken met Ds. War
ners. Vermelding eischt nog, dat de vloot
voogd tot den predikant had gezegd: ge kunt
het zoo dikwijls als ge wilt probeeren den
provoost-arrestant te bezoeken, ge kunt hem
schrijven, maar dwingen doe ik den arres
tant niet. Welke aanleiding bestond er dan,
vraagt Spr. den minister, om op voor den
vlootvoogd zoo onaangename wijze in te grij
pen? De minister heeft er zich afgemaakt
mot een uitvlucht. En was Ds. Warners nu
tevreden, nu hij ook andere personen mocht
bezoeken, die niet van zijn gezindte waren?
Neen, want hij klaagde dat ook predikanten
werden toegelaten, die niet van zijn richting
waren. (Rumoer).
Een stem: Wat een vuiligheid!
De Minister, aldus vervolgt Spr., heeft het
doen voorkomen, alsof hetgeen met den ci
pier was voorgevallen, slechts over één boek:
„Liefde in de binnenlanden" liep, maar uit
eenc verklaring van den cipier, welke Spr.
hier voor zich heeft, blijkt, dat Ds. Warners
de geheele boekenverzameling heeft willen
zien, eene verzameling, die volgens den mi
nister goed geregeld was. Dat de dominé
niet verder heeft aangedrongen om de ge
heele bibliotheek te zien, is slechts hieraan
toe tc schrijven, dat de vrouw van Ds. War
ners wijzer was dan de dominé zelf. Zij
zeide hem, dat dat boek: „Een liefde in de
bLnnenlanden'\een heel mooi bock was. Toen
was de dominé voldaan.
Dc heer Jansen (den Haag) kan zich
niet vereenigen met het stelsel van aanbouw
vin dezen minister. Deze komt met de legen
de, dat per jaar noodig is 22 ton voor Ne
derland en 20 ton voor Indië. Deze bereke
ning is volmaakt willekeurig. Verkeerd zou hij
'l achten, thans over te gaan tot den bouw van
pankerbooten, dat een bedrag zal vorderen
van f 936.000. Met het wetsontwerp kustver
dediging in het verschiet, heeft Spr. een
Qinendemcnt voorgesteld, om dien post van
de begrooting af te nemen.
De heer Tydcman wil de uitnemende
rede van den heer De Meester over de ge
schiedenis van den vlootpredikant niet ver
zwakken. Spr. blijft dc behandeling van den
vice-admiraal Van den Bosch ongehoord
noemen.
De heer Van der Voort van Z ij p
acht de stijging der marineuitgaven normaal,
te eer waar voor het personeel veel wordt
gedaan. Hij betreurt dan ook, dat men steeds
poog op nieuw lbouw te beknibbelen.
Komende tot het personecJ, verheugt Spr.
zich dat deze minister iets wil doen tot ver-
belering van het lot der offioieren.
De heer T h o 111 s o n: Een gevaarlijk werk!
De heer Van der Voort van Zijp
betoogt verder, dat mannen, dde steeds
„Het Anker" lezen, ontevreden moeten wor
den, dat stelselmatig verbittering wordt ge
kweekt, en vraagt zich af wat er van marine
personeel is tc wachten, dat zoo systematisch
tot plichtsverzuim wordt aangezet.
Ten slotte een woord aan den vloolpredi-
kaïit. Spreker stemt in met hetgeen de heer
Lohman heeft gezegd. Ook hij keurt het af,
dat aan de Nationale Christen Officibrenver-
eeniging een macht is gegeven, maar consta
teert dal de vlootpredikant vrij is uitgegaan.
De vereeniging is het niet te doen om macht
lc krijgen, want zij heeft eerst getracht dc'
geestelijke verzorging aan anderen over te
laten. Spr. adviseert den minister ds. War
ners aan te stellen tot Staalspredikant op de
vloot, als eene vergoeding voor het onaan
gename leven, dat hij in den la at sten tijd in
den Helder gehad heeft.
Dc heer Roodhuyzen klaagt over de
halfslachtige positie, waarin de machinisten
bij de marine verkeeren. Door de kundige
zeeofficieren worden zij zeer onaangenaam
bejegend. Er is een deputatie van machinis
ten bij spreker geweest, onder wie hoofd
machinisten van bijna 40 jaar, die cr over
klaagden dal hun bij de feestelijkheden te
Rotterdam een reep chocolade aangeboden
is als aan een scheepsjongen.
Verder verzoekt Spr. den minister er wel
aan te denken, dat onder dc machinisten, die
weigerden naar den schouwburg le Rotter
dam le gaan, ook anti-revolutionnairen wa
ren, die gemoedsbezwaren hadden. De minis
ter, die nog zoo pas anti-rcvolutionnair is,
heeft daar wellicht niet aan gedacht. Voorts
neemt Spr. het op voor de voeding bij de
marine, die hem verzekerd is uitstekend te
zijn. Als er over geklaagd wordt, dan is het
door hen, die thuis niets gewend zijn. In de
Harskamp heeft spreker zich overtuigd van
de voeding der landmacht, on die was ook
uitmuntend.
De hoer vanWassenaervan Cat-
wijck betoogt de noodzakelijkheid van den
bouw van de pantserbooten. Als het dit jaar
niet gedaan wordt, moet er toch het volgende
jaar toe worden overgegaan, daar die boo
ten noodig zijn voor de Goereesche galen. De
regeling van de godsdienstoefening aan boord
moet men aan den commandant overlaten.
De heer Duymaer van Twist stemt
in met 's ministers beleid, al zijn er verschil
punten. Aan den heer De Meester antwoordt
spreker, dat ds. Warners den directeur der
marine niet ëen- maar driemaal heeft be
zocht, en telkens langdurig. Reeds bij de
eerste visite bij den vice-admiraal, toen ds.
Warners gepresenteerd werd, ging dit alles
behalve vriendelijk toe. Hel moest wel storend
werken op den predikant, dat hij bij zijn be
zoeken aan het provoosthuis alleen werd toe
gelaten" tot arrestanten van gelijke godsdien
stige gezindte, en er maar een kwartier
mocht blijven. Reeds uit een en ander blijkt
dat de heuschbeid van den vice-admiraal
niet groot was. Het optreden van den minis
ter acht spreker dan ook volkomen gerecht
vaardigd. Naar sprekers overtuiging is de
heer De Meester niet juist ingelicht geweest
over de redenen, die er don vice-admiraal
toe geleid hebben, ontslag to nemen. Wat de
boeken-quaestie aangaat, betoogt spreker dat
d, predikant den inhoud der boeken wilde
kennen, om een aanknoopingspunt te heb
ben voor een gesprek.
Ds. "Warner heeft zich nimmer willen in
dringen in militaire aangelegenheid; dat alles
berust op hetgeen de heer De Stuers zou
noemen klets-of stovenzetsterspraatjes.
Spreker begrijpt zich niet, hoe een zoo
hoogstaand man als do vice-admiraal van den
Bosch op zulke nietigheden en kletspraatjes
is weggegaan.
De heer M a r c h a n t: Dat u dat niet be
grijpt is duidelijk.
De hoer Thomson licht toe, waarom hij
het amendement tot schrapping van den post
voor de pantsorbooton motie heeft ondertee
kend.
Als defensie-vaartuigen hebben die pantser-
booten weinig waarde, daar het pantser door
de'zware kanonnen, die de zware slagschepen
en kruisers voeren, gemakkelijk doorboord
wordt. Daar het geschut aan den wal veel
beter opgesteld kan worden, dan op die zoo
genaamde drijvende fortjos, hebben zij dus
zoodanig weinig waarde. Een torpedoboot
kan voor onze zeegaten veel meer uitwer
ken. Wil de minister één zoo'n schip doen
aanmaken voor proef, dan zou spreker er
zich mee kunne nvereenigen. Er drie te.gelijk
aan te bouwen is eenvoudig om de rijks
werf aan den gang te houden. Wat de geest
onder het personeel aangaat: spreker moet
helaas voor een groot deel onderschrijven,
hetgeen de heer Van der Voort van Zijp
daarover gezegd heeft, al wijt spreker dien
slechten geest niet uitsluitend aan den in
vloed van het blad Het Anker.
De ontstemming op de vloot schrijft spre
ker voor een goed deel toe aan de werving
der bemanning, die wordt getrokken uit dat
deel tier bevolking, waar nu juist niet de
grootste tevredenheid hcerscht, en daarmede
plant men de ontevredenheid over op de
vloot. Daarom raadt spreker den minister
aan de vloot zooveel mogelijk te bemannen
roet militie en in verband daarmede vraagt
hij, hoe groot het aantal matrozen is, dat
bij liet bezoek aan Australië is gedeserteerd.
Men spreeld van zestig, on als dat zoo is,
dan blijkt daaruit genoegzaam de slechte
geest bij onze marine.
De heer M a r c h a 111 komt terug op de
quaeslie van den vlootpredikant en protes
teert er tegen, dat de minister er bij zit of
deze zaak. die de geheele vloot desorgani
seert, hem niet aangaat, en de geheele zaak
overdraagt aan dc heeren Duymaer van
Twist en van der Voort van Zijp. Spreker
betoogt aan de hand van de instructie, dat
niet de marine-autoriteit baas is, maar de
Chriscn Officiercnvereeniging (hetgeen de
Minister bij interruptie ton sterkste ontkent).
Hij komt er tegon op, dat de predikant van
de Christen Officierenverceniging proselieten
trachtte te maken voor zijn gezindte, en
daarom boos was, dat ook predikanten van
andere gezindte worden toegelaten (waarte
gen de heer Duymaer weer prolesteert).
Bij het verdere debat interrumpeerde de
Minister, dat het juist de vice-admiraal
was, die een futiele geschiedenis tot een
groote geschiedenis had opgeblazen, waar
tegenover de heer M a r d h a n t opmerkte,
dat om deze futiele geschiedenis, zooals de
Minister ze aelf noemt, de carrière van een
verdienstelijk officier moest gebroken wor
den.
Het was een wisseling van interrupties tus-
schen minister en kamerlid, waaraan de
voorzitter tevergeefs een eind trachtte te
maken.
De heer Marchant eindigde met te zeggen
dat de slechte geest onder de marine ook
voor een deel haar oorzaak vindt in een soort
lamlendigheid onder de officieren en Spr.
heeft geen hoop dat het onder den tegen-
woordigen minister beter zal worden.
Gewijzigde Oorlogsbegroo-
t i n g 19 11.
De minister van Oorlog, dc heer W. Cool, heeft
thans bij dc Tweede Kamei ingediend een nadere
nota van wijzigingen in de Oorlngdiegrooling over
het diecstjai'i 1911, in verband niet de aanneming
door de Tweede Kanier op 17 «lezer van de motie-
Duymaer van Twist c.s cn «Ie daarop gevolgde
schorsing van de beraadslaging over Hoofdstuk Oor
log.
Daarbij worden voorloopig teruggenomende
voorstellen lot wijziging van de offici§rstraktemen
ten verbetering van de promotie bij de artillerie;
reorganisatie v»n de bereden artillerie; wijziging
van de militaire administratie wijziging in het stel
sel van dc bezoldiging van de vrijwillig dienende
onderofficieren cn soklalcn opheffing van de fou-
riersrangen encadrcering van de landweer.
Voorts de onderstaande posten wegens nieuwe
uitgaven
lo. kosten van locale oefeningen van latidweer-
afdeelingen 2o. oprichting eener tweede militaire
school; 3o. verbetering van de geldelijke positie
der militaire apolhekei sbedienden 4o. kosten, val
lende op hel mi voorraad houden van tarwe, ter
voorziening '11 oorlogstijd 5o. kosten wegeös wijzi
gingen in het stationsemplacement Zevenbergen in
hel belang van het militaire spoorwegvervoer.
Eindelijk de geld er,, meer geraamd lo. wegens
verhooging van de soldij in verband met geschikt
heid voor hoogeren lang. en 2o. wegens positiever
betering van verschillende categorieën van militairen
en verhooging van enkele dier categorieën.
Als gevolg van hel terugnemen der gelden voor de
voorgenomen wijziging der officb-rslraclementen
wordt weder in de heg: noting ingelascht de post
van f 24,000 lol dnsvci uitgetrokken wegens ..pre
mies aan artsen die tot offic.er van gezondheid be
noemd werden en aan studenten voor den militai
ren geneeskundigen diens', die aan de universiteiten
liicr te lande opgeleid Vorden" cn wordt een der
artikelen met f 4500 'verh gil. omdat de toelagen
van de bij het Departement van Oorlog geplaatste
officieren, lot een gezamenlijk bedrag van f 6000
*s jaars, slechts voor één kwartaal in de begrooting
waren uitgetrokken-
Het eindcijfer van hel hoofdstuk Oorlog, thans
f 29,890,173, wordt nu f 29,211,397.
Berichten.
De Staatscourant van Woensdag 21 Dec.
bevat o.m. de volgende Kon. besluiten
bevorderd bij het departement van Bui-
tcnlandsehe Zaken lol commies jhr. mr. C. de
Graeff en mr. A. M. Snouck Hungronje,
beiden adjunct-commies.
II. M. de Koningin-Moeder heeft Maan
dagavond in audiëntie ontvangen de gezanten
van Zwitserland, van Rumenië, en mevrouw
Mavrocordato; van Perzië, Rusland, Turkije,
van Argentinië en mevrouw Guesalaga.
Audiënties. De gewone audiëntie
van den minister van Binnenlandsche Zaken
zal op Zaterdag 24 Dec. e.k. niet pfaals heb
ben, die van den minister van financiën niet
op Donderdag 22 Dec.
Dc crisis aan Oorlog. Naar
„De Avp." verneemt, heeft de minister met de
meeste beslistheid verklaard, er niet aan te
denken op zijn besluit terug te komen.
Ilr. Ms. gezant le Weenen, jhr. Van
Weede, reeds sedert cenigen Hjd met verlof
hier te lande, bevond zich gisteren te 's Gra
ve nhage, tot het brengen van een bezoek aan
den minister van buitenlandsche zaken.
De Times over de Nederlandsche
kustverdediging.
De Times beval een hoofdartikel over het
wetsontwerp tot het instellen van een fonds
voor de Nedcrlandsche kustverdediging,
waarin het blad 0. a. zegt: Terwijl het de
eerste plicht is van een mogendheid welke
een ligging heeft als Holland om alle maat
regelen te nemen welke noodig zijn om zijn
neutraliteit te doen eerbiedigen, is het ook
zijn plicht ervoor te zorgen dat deze maat
regelen zijn gericht tegen een mogelijke
schending der neutraliteit zoo goed van de
eene als van de andere zijde en dat ze niet
in conflict komen met de rechtsgeldige be
langen of mot dc bij verdrag overeen geko
men rechten van andere mogendheden. Onze
militaire correspondent betoogt met nadruk
dat het ontwerp geen van deze voorwaarden
nakomt. Onze verplichting om Belgie's on
zijdigheid te verdedigen rust thans op ons
zoo goed als ooit. Het is voor ons onbetwist
baar een hoofdfactor dat wij een ongehin-
derden toegang tot Antwerpen hebben, terwijl
wij niet gcl-oovcn dat een volk hetwelk zoo
hardnekkig vasthoudt aan zijn onafhankelijk
heid als hel Hollamdsche in zulke zaken zou
toegeven aan buitenlandsche pressie.
Het is niet alleen buiten de grenzen van
Holland, dat de klacht gehoord wordt, dat
het ontwerp niets dan voor Duitsche belan
gen schijnt dienstig te zijn. Wij doen vol
vertrouwen een beroep op de wijsheid van
de IloUandsche ministers ciu van het Hol
la ndsche volk. om de mérites dezer kwestie,
benevens de strekking ervan met het oog op
de belangen en overeengekomen rechten van
andere mogendheden cn speciaal van Bel
gië zorgvuldig te overwegen, alvorens zich
definitief te begeven op een weg, waarvan
zij de vérstrekkende gevolgen nauwelijks
kunnen voorzien.
De bijeenroeping wordt verwacht van
de Eerste Kamer der Statcn-Generaal tegen
Dinsdagavond 27 December, ten einde Don
derdag en volgende dagen de Indische be
grooting en de met 1 Januari in werking tre
dende begrootingswetten af te doen.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft bepaald, dal ,mct wijziging
in zooverre van een vorige beschikking, de
inspectrice van den arbeid mevrouw E. J.
Tilanus werkzaam zal zijn in het 5de en 6de
district der arbeidsinspectie, ter standplaats
Amsterdam. Stct.
M r. T. M. G. A s s e r. Blijkens het
dezer dagen verschenen verslag der Hande
lingen van de dit jaar te Washington gehou
den jaarlijksche vergadering der Amorikaan-
sehe vereeniglng voor Intern. Recht is de
heer mr. T. M. C. Asser tot eerelid dier ver-
ecniging benoemd. Deze onderscheiding was
vroeger nog slechts aan drie andere rechts
geleerden tc beurt gevallen, namelijk aan
porf. Lammasch, le Weenen, prof. Louis Re
nault le Parijs en prof. Holland te Oxford.
De Amerikaansche vereeniging heeft tot eere-
voarzitler den .president der Vereenigd-e Sta
tten William H. Taft en lot voorzitter den
heer Elihu Root.
Een onderscheiding. Naar de
A. Ct. meldt, is den heer P. Gouda Quint, te
Arnhem, het eere-lidmaatschap van den „His-
torischen Yerein für Geldern und Umge-
gend" (zijnde het gedeelte der Rijnprovincie,
dat vroeger tot Gelderland behoord heeft),
aangeboden wegens zijne vCK..enstc voor de
Gelderscfae geschiedenis door de samenstel
ling der „Bibliographie van Gelderland", die
door de Vereeniging „Gelré" uitgegeven is.
Ook werd hij dezer dagen lot lid van het
Historisch Genootschap te Utrecht benoemd.
Geïnstalleerd. In een buitenge
wone zitting van de Amstcrdamsche recht
bank werd gisteren als rechter geïnstalleerd
mr. G. A. Servatiius, tot dusver substituut
griffier aan die rechtbank.
11 miliio.enton. Dc N. R. Ct.
meldt:
Met het Maandgavond 11 uur van Hamburg
in den Nieuwen Waterweg binnenkomen van
het Duitsche stoomschip Martha Woermann
(Woermaivn Liinde, Hamburg) zijn dit jaar dc
11 millioen ton bereikt en overschreden; een
cijfer dat nog nooit in een geheel jaar werd
bereikt
In het jaar 1907 het was toen zeer druk
met steenkoleninvoer zijn er 10,215 sche
pen den Nieuwen Waterweg o.nnengeloopen,
melende 10,530,419 ton. Dit werd als een zeer
groot cijfer geacht. Nu, op 19 December, is
dit aantal reeds verre overschreden.
Vcrvalsching van assigna-
't i n. oor de Ilaagsche rechtbank werd
gisteren tegen L. S., graanhandelaar te Kat
wijk, afd. Rijn, die gi eren terechstond,
jaar en G maanden gevangenisstraf geëischt
wegens vervalsching van assignation.
Frauduleus bankroetier. Aan
boord van het stoomschip Nieuw-Amsterdam,
van de Holland—Amerika-lijn, is door de
rivier-poli tie te Rotterdam aangehouden de
koopman W. v. W., wiens aanhouding door
den officier van justitie te Assen verzocht
was. De aangehoudene, die van frauduleus
bankroet verdacht wordt, wordt naar Assen
overgebracht. (N. R. Ct.)
Tusschcti de buffers dood-
g e d r u k t. Bij het rangeeren op het station
Maasbraoht is gisterenmiddag de rangeerder
J. A. R. tusschen de buffers bekneld ge
raakt en gedood.
D o 0 d g e r e d e n. Gisteren is op den
spoorweg nabij het station Maasbraoht het
lijk van een man gevonden, die door een der
•treinen overreden was.
School- en Kerknieuws,
Examens Fransch, M. O. akte B.
Groningen. Geëxamineerd en toegelaten
2 mannelijke candidatcnde heeren W. van der
Wijk, te Groningen, en W. Kruis, te Amsterdam.
Examens Middelbaar Onderwijs.
's-Gravenhage, 19 December.
Staathuishoudkunde, K X. Geëxamineerd vier
candidaten; geslaagd de heeren: J. Hamburger
J.Azn., Utrecht, en S. Koperberg, Laren.
Staatsinrichting, K XI. Geëxamineerd en afge
wezen 4 candidaten.
Schoonschrijven N. Geëxamineerd 5 van de 6 op-
ge.oepen candidaten. Toegelaten de heeren K. Kei
zer, Utrecht en J. M. Noack, Utrecht.
's-G rav enh a ge. Examens Midd. Onderw.
Xederlandsche taal (K VII). Geëxamineerd 2 can
didaten, die beiden werden afgewezen.
Schoonschrijven (N). Opgeroepen 6, geëxamineerd
5 candidaten; toegelaten de heer A. J. Zonneveld,
\an Rotterdam.
Wiskunde (K I). Vier candidaten; afgewezen éénj
geslaagd dc heeren: P. J. W. Hahn, Amsterdam;
H. H. Holthuis, Amsterdam, cn M. Snijders, Gorin-
c' em.
Groningen. Examens Midd. Onderwijs.
Fransch, akte B. Geëxamineerd en toegelaten één
manneL candidaat, de heer J. S. Wijier, tc Lochem.
Utrecht. Bevorderd tot doctor in de
rechtswetenschap op proefschrift: „Zorg voor
den veroordeelde in hot bijzonder na zijne
invrijheidstelling", de heer II. B. YerLoren
van Them a at, geb. te Utrecht; tot idem op
„Stellingen", de lieer J. Fro wei n, geb. tc Nij-
kerk.
Utrecht. De promotic van den heer
II. B. Verloren van Themaat tot doctor in
de rechtswetenschap geschiedde met Tof.
U t r e c h t. Op 24, 25 en 26 December a.s.
wordt te Utrecht de 17e internationale ten
toonstelling van dc welbekende vereeniging
„Ornithophilia" gehouden. De groote gebou
wen Fruithal, Handelsbeurs aan het Vree
burg, zullen 3150 inzendingen huisvesten, on
geveer 4800 exemplaren: hoenders, kalkoe
nen, ganzen, eenden, post- en sierduiven,
zang- en sieraadvogels en konijnen. Er zijn
vele Engelsche, Duitsche en Belgische fok
kers met prachtcollecties aanwezig. De nut-
hoenders zijn het sterkste vertegenwoordigd.
Baar n. Alhier heeft zich eene commissie
gevormd, bestaande uit een vijftiental nota
bele ingezetenen, met het doel een kapitaal
bijeen te brengen voor de stichting van een
