BLOOKERS
CACAO.
Tegels
DAALDERS
S.M. PEREL, chir. PÉsnre
ONTBIJT CHOCOLADE
STADSNIEUWS.
37
ADVERTENTIÈN.
Waterleiding Maatschappij-
Waterleiding-Maatschappij
u
ORANJE-NASSAU-
BYPOTHEEKBANE
lOOO stukken Flanel,
Werkmeid, P. G-,
Het Boek der Etiquette.
Thermos-
L. STAS
Uitzetten - Luiermanden
bu Gebrek aan eetlust
Dr. Bommel's flaematogen
GROOTES
15 CENT.
□AM X*? ROK
EflKEL VRUCHT 12 5UIRER
Waarschuwing!
Stoomhoutzagery.
Sigarenkisten en Kistjes
Tprhnitlini II m on ail ?00g0r* ^chni8che »chool voor Machine-
I UUlllIl AII111 11 111 011 d II houw en Electrotochniok. Afdeelingen voor
A. N. DE LINT.
Te Apeldoorn overleed op 76-jarigen
leeftijd de Ridder der Militaire Willemsorde,
de heer J. Idsinga, die, na ambteloos burger
Ic zijn geworden, vóór 3 jaren aldaar zijn
rust wenschte te nemen, doch er slechts lij
den vond.
De overledene bekleedde achtereenvolgens
de volgende function: officier van gezond
heid bij dc marine, stadsgeneesheer te Patti
(Java), inspecteur burgerlijk-geneeskundigen
dienst op Java en Madura, ter standplaats
Batavia, waarna hij eervol ontslag met pen
sioen verkreeg.
In Nederland teruggekeerd, aanvaardde nij
de betrekking van inspecteur bij den genees
kundigen dienst der Stoomvaart-maatschap
pij /Nederland" en van de Rottcrdamsche
Lloyd, welke functie hij nog 18 jaren be
kleedde.
N ij kerk. Op de in 1911 alhier gehouden
weekmarkten werden aangevoerd de navol
gende goederen als:
bijna 4000 kilg. boter, ruim J millioen
eieren, 184 schrammen, 5330 biggen, 7199
runderen, 375 schapen, 1852 nucht. kalve
ren, ongeveer 11700 kippen, 1200 lianen,
2000 kuikens, 15500 jonge lianen, 1900 een
den, 3500 lamme duiven, 3300 tamme ko
nijnen, 500 wilde konijnen, 500 hazen, 300
patrijzen, 800 fazanten en 3700 stuks witte
kool.
De Min. van Justitie brengt in herinne
ring, dat zij die tol den Nederlandschen adel
bchooren, gehouden zijn aan het Dep. van
Justitie kennis te geven van de in hunne ge
slachten plaats gehad hebbende geboorten,
huwelijken en sterfgevallen, door inzending
van gelegaliseerde volledige afschriften van
de in dc registers van den burgerlijken
stand ingeschreven akten.
(St.-Ct.)
Herinnerd zij dat schuldvorderingen
ten laste van het 'Rijk over het jaar 1911 bij
de betrokken departementen moeten worden
ingediend vóór 1 Juni. Na genoemden da
tum worden ze ale verjaard en nietig be
schouwd. Van de indiening kan men, op ver
zoek. een schriftelijk hewije krijgen.
Evenredige vertegenwoordiging.
Gisterenavond werd in de sociëteit ,Ver-
eemging" een openbare vergadering gehou
den, uitgeschreven door de kiesvereeniging
„Gemeentebelang" waarin als spreker op
trad de heer F. J. W. Drion, uit Den Haag,
met liet onderwerp: „Evenredige vertegen
woordiging".
Nadat de heer Rijkens de vergadering, die
druk Inrcocht was, geopend had, ontwikkel
de de heer tDrion allereerst de bezwaren te
gen het huidige kiesstelsel. Het districten
stelsel geef', aanleiding lot allerlei misbrui
ken o. m. de verk'ezings-iv.eet.kunde, d. i.
het verknippen dor districten.
Een tweede nadeel is, dal alles afhangt
van de toevallige verdeeling der partijen
over het district. Deze twee nadoelen heb
ben tot de meest verschillende uitkomsten
geleid. Een sprekend voorbeeld levert België,
waar in 1881 werden uitgebracht 36000 Room-
sche, tegen 22.000 liberale stemmen. Dank
zij de verlcnipping der districten, kregen de
Roomschen 67 van de 69 zetels.
Nog een ander bezwaar is de invloed van
het toeval bij het in berstemm'ng komen.
Komt een liberaal in herstemming met een
R.-katholiek, dan wordt de eerste gekozen,
maar komt hij in herstemming met een anti-
rev. of christ.-hist., dan valt hij. Dan bestaat
nog het bezwaar, dat alle partijen van el
kaar afhankelijk zijn, althans bij herstem
ming, en daardoor een partij verdrongen
kan worden. ,gpnder eenige kans van verko
zen te worden. In 1909 is d'it geschied met de'
vrye liberalen, die niet gesteund werden door
de soc.-deraocraten. Het merkwaardigste
vyas Itoen, dat de partij, die het minst de ver
antwoordelijkheid wil dtragen voor den poli
tieleen gang van zaken, feitelijk den meesten
invloed had. Het meest schandelijke van ons
kiesstelsel is echter wel, dal het drijft tot
de meeat monsterachtige coalities van men-
scben, die in wereldbeschouwing en gods
dienst mijlen ver van elkaar staan.
Al deze bezwaren zijn gegrond en daarom
heeft men in alle landen gezocht naar een
weg, om een betere verkiezing te krijgen.
Spreker gaat in Ihet kort na het stelsel der
minderheidsvertegenwoordiging, het beperkt
stem uitbrengen en het stelsel van stemop-
hooping.
Al die stelsels hebben echter ernstige be
zwaren en hebben dan ook maar heel weinig
toepassing gevonden.
Aan het stelsel der evenredige vertegen
woordiging is de groote stoot gegeven door
Hare, wiens stelsel door Spreker nader
wordt uiteengezet. Een ernstig .bezwaar was,
dat alles afhing van het toeval en d'aarom
heeft men getracht het denkbeeld te behou
den, maar de uitvoering te verbeteren om
het bruikbaar te maken. De grootste verbe
tering is aangebracht door invoering van
het ilijstensysteem, met stemming op perso
nen of op een geiheele lijst. Een groot be
zwaar van het stemmen op een lijst acht
Spr., dat dan het bestuur der partij in han
den krijgt, wie al of niet in de Kamer zal
komen. Dan blijft er van dc onafhankelijk
heid der afgevaardigden niets overl
Spreker geeft daarna een overzicht van
het Belgische stelsel, dat ingevoerd is door
de roomschen op een merkwaardige knoeie
rige manier. Het platteland is verdeeld in
kleine districten, zoodat liberalen en soc.-
c'em. daar geen invloed hebben, en de steden
in groote districten van wel 18 afgevaardig
den, zoodat de roomschen daarvan óók nog
een paar zetels kunnen krijgen. Het stelsel
voor de gemeenteraadsverkiezing is nóg
slechter, ondenkbaar van schandelijkheid.
Heeft een partij de meerderheid, dan krijgt
ze alle zetels, maar als geen der partijen de
meerderheid heeft, dan worden de zetels
verdeeld. Spreker zet dit nog nader uiteen,
waarna een kwartier wordt gepauseerd.
Na de pauze wijst de heer Drion er op,
dat niemand over evenredige vertegenwoor
diging heeft geschreven, of hij heeft ook zelf
een nieuw stelsel uitgewerkt Me' alle be
zwaren, die er aankleven, zijn er toch ook
groote voordeelen aan E. V. verbonden. Het
begunstigt een betere partijvorming, terwijl
de partijstrijd er door veredeld wordt. Bij
evenredige vertegenwoordiging strijdt ine»
niet meer tegen bepaalde candidaten, maar
voor zijn eigen candidaten. Verder zijn
geen coalities meer noodig, want geen en
kele stem gaal verloren. Eerst na den slem-
busuitslag krijgt men de samenwerking der
prrtijen.
Nog een voordeel is, dat de deelname aan
de verkiezing grooter wordt, daar dan elke
stem* waarde heeft. En het laatste voordeel
is. dat er geen herstemming noodig is. Do
uitslag wordt in eens voor liet geheele land
vastgesteld. Ook geen tussohentijdsche ver
kiezingen zullen jjoodig zijn, daar de plaats
vervangers tevens zijn aangewezen. Tegen
over de voordeelen staan ook nadeden. Dc
ervaring heeft geleerd, dat evenredige ver
tegenwoordiging de ondergang is der kleine
partijen. Een ander nadeel is, dat, wil je een
stelsel invoeren, dat pract'sch bruikbaar is,
aan dc partijbesturen een groote invloed
moet worden toegekend. Maar ten slotte over
treffen de voor- de nadeeien, vooral voor ons
land.
Spreker gaal na hoe het in de praktijk
gaat in een land waar evenredige vertegen
woordiging is ingevoerd, en wijst daarbij op
de vele moeilijkheden, om een stelsel te heb
ben, dal binnen het bereik der kiezers ligt.
Ten slotte komt het Srj\ voor, dal het niet
aangaat evenredige vertegenwoordiging in
te voeren, zonder daarnaast in te voeren
stemplicht. In België heeft men dat ook ge
daan en daar stemmen gemiddeld 97 98
pet. der kiezers. Ook daarom is het noodza
kelijk stemplicht in te voeren, omdat even
redige vertegenwoordiging toch al moordend
is voor de kleine partijen. "Wanneer men zo
niet die hulp geeft, zal het gevolg zijn, dat
ze ganschelijk haar invloed verliezen.
In ons land is evenredige vertegenwoordi
ging noodzakelijker dian ergens anders, om
dat de rechtschc coalitie zulke droeve ver
houdingen heeft doen ontstaan. Toch be
staat er nog weinig belangstelling voor, die
toch zoo noodig is, wil men invoering krij
gen van een goed stelsel. En al zou het niet
anders brengen, dan wat meer onafhankelijk
heid der partijen, alleen reeds daarom zou
Spr. het met warmte willen aanbevelen. (Ap
plaus).
Van de gelegenheid tot debat wordt ge
bruik gemaakt door den heer L. M. Hermans,
soc.-dcm. gemeenteraadslid te Arnhem. Deze
vraagt eerst, hoe het komt dat dit onderwerp
is gekozen in een tijd, dial we slaan in het
leeken van het algemeen kiesrecht. Hij
vreest dat hel wekken van belangstelling
naar evenredige vertegenwoordiging het al
gemeen kiesrecht zal tegenwerken.
Gaarne had de heer Hermans gehoord hoe
de partij Yan Spreker over het onderwerp
denkt, of er werkelijk van de vrije liberalen
eenige drang zou uilgaan om de eerste voor
waarde van evenredige vertegenwoordiging,
d. i. algemeen kiesrecht, te vervullen.
Verder komt de heer Hermans er tegen
op, dat de S. D. A. P. zou geadviseerd heb
ben niet op vrije liberalen te stemmen. Er
is slechts aan de candidaten gevraagd: zijt
gij voor of tegen algemeen kiesrecht. Ook is
het niet waar, dat het de S. D. A. P. niet
kan schelen, welke partij aan het roer is.
Altijd heeft ze de vooruitstrevende elementen
der burgerlijke partijen gesteund. Het is niet
waar, dat de soc.-dem. zeggen: Leve de be
ginselen en laat de wereld maar vergaan.
Men krijgt monsterachtige coalities, dat is
waar. Maar we hebben ook nog een vrijzin
nige concentratie, en al was het alleen hier
om dat die de wereld ontmoeten, dat men
voor evenredige vertegenwoordiging zou
zijn.
Verder bestrijdt de heer Hermans de vrees
voor den grooten invloed der partijbesturen.
Niet deze besturen stellen echter de candi
daten, maar de partijen, en dat vindt hij
juist den besten invloed. Men stemt niet op
personen, maar op de richting. Persoonlijke
sympathie moet er niet wezen, een partij
moet men zoover vertrouwen, dat de beste
dienaren der richting Worden afgevaardigd.
En juist door te stemmen op de richting
voorkomt men al de viezigheden, die de beer
Drion zoo gehekeld heeft.
Ten slotte wil het den heer Hermans voor
komen, dal er eerst dan van evenredige ver
tegenwoordiging sprake kan zijn, als alle
mannen en alle vrouwen zijn toegelatten tot
dt stembus. Immers, wanneer het nu wordt
ingevoerd krijgt men geen zuiver stelsel, dat
bij algemeen kiesrecht dan ook wel eens ge
heel abuis 'kon blijken. Geheel den avond
heeft de heer Drion er over gesproken, dat
de kiezers zoo slecht van begrip zijn, ze zijn
eenvoudig te stom om heil eenvoudigste stel
sel te snappen. Dat ls niet waar, zoo zijn de
Ne eter 1. kiezers niet. Spreker's ervaring leert
hem, dat de kiezers heel goed weten wat ze
doen moeten, vooral de rooie 'kiezers. (Ap
plaus).
In zijn repliek wijst de heer Drion er op,
dat de iheer Hermans veel heeft aangehaald,
dat met het onderwerp niets te maken heeft.
Spreker zal daarop dan ook niet ingaan. Hoe
de vrije liberalen over het vraagstuk den
ken blijkt foch vrijwel uit Spr.'s rede. Hot
is echter een eigenaardigheid der vrije libe
ralen, dat ze niet mannetje voor mannetje
gebonden zijn. Ieder voor zich heeft te be
palen zijn eigen standpunt tegenover belang
rijke vraagstukken. Het is dus zeer wel mo
gelijk, dat er vrije liberalen zijn, die er te
gen zijn.
Verder houdt de heer Drion vol, dat in
1909 door de S. D. A. P. het advies is ge
geven geen vrije liberaal te stemmen, terwijl
de soc.-dem. z. i. geweigerd hebben de ver
antwoordelijkheid te dragen. Er was toch
nuanceering, waartusschen te k:ezen viel.
Uitvoerig loont de heer Drion aan, dat bij
alle straffe partijorganisaties dc werkelijke
invloed der leden te loor gaat. Men krijgt
eenvoudig de roomsche organisatie. Als per
soon geen invloed te kunnen oefenen, kan
nimmer een politiek ideaal zijn. Dat zou de
mocratie van de allerslechtste soont zijn. Met
democratie wil men hereiken de ontwikke
ling van allen afzonderlijk en daardoor van
het geheel. Maar de roomsche democratie
wi! ons verlagen tot stemvee, tot nullen. Spr.
hoeft de kiezers niet miskend, atlhans niet
de arbe'ders. Onder de allerbest ontwikkel
den komt het voor, dat de mensehen totaal
onwetend zijn op politiek gebied.
Ten slotte wijst de lieer Drion er op, dat
de Bond voor vrije liberalen voor algemeen
kiesrecht is, maar niet voor het kiesrecht
der S. D. A. P. Het is echter zijn vaste over
tuiging, dat bij de op handen zijnde grond
wetsherziening al die punten tot oplossing
zullen komen.
Nadat de heeren Hermans en Drion nog
maals het woord hadden gevoerd, werd de
vergadering om half twaalf gesloten.
Wij maken belanghebbenden attent op
de in dit nummer voorkomende advertentie
van de Utreohtsche Waterleid'ing-tMaat-
«chappij.
Burgerlijke stand.
8 Januari 1912.
Geboren: Gerarda, d. v. Philippue
Kraak en Alijda Rommere. Adrianus Tho
mas, z. v. Marinus Albert Gouw en Pctro-
nella Lucia van Niftrik. Johan, z. v. Wil
lem Willenise en Reiniera van Kleinwce.
Cornelia Morgaretha, <1. v. Jan Kool en
Geertruida Maria van Oven. Johanna,
d. v. Bcrnardus van Noordenburg en Hen»
drika van Dijk. Gerrit Wijtze, z. v: Cor
nells van Ommen en Neeltje 'Boonstra.
Getrouwd: Corneüs Romijn en Anna
Willemina Hamel.
Overleden: Dirkje Maria de Lange,
67 jaar, eebtg. van Gerrit van Kalkbergen.
S c h e e ps t ij d i n g e n
Opgave van het Agentschap Jans Mackln
tosh Co., Amersfoort.
Het s.s. Oronjc arriveerde Zondagmiddag
Southampton.
Ilet s.s. Konipg Willem III vertrok Zon
dag van Colombo.
Het s.s. Koning Willem I arriveerde Zon
dagmorgen te Genua.
Alle van de Stoomv. Maatschappij Neder
land.
Telegrafisch Weerbericht.
Naar waarnemingen in den morgen van
9 Januari 1912.
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
Instituut te de Bilt.
Hoogste stand 762.9 te Nice, laagte 738.1
te Malin-IIead.
Verwachting lot den avond van 10 Jan.:
Matige tijdelijk wellicht krachtige Z.-W.
1ot Z.-O. wind, betrokken en nevelig, waar
schijnlijk regen- of sneeuwbuien, weinig ver
andering in temperatuur.
Heden overleed na langdurig lijden
onze innig geliefde vrouw on moeder
JOHANNA BERNARDA LAGERWEY
geb. SNEL.
A. G. LAGERWEY,
l*'e Luitenant artillerie
en kind.
Amersfoort, 9 Januari 1912.
Johan Oldenbarneveldtlaan 20.
Bezoeken kunnen niet worden afgewacht.
Utrechtsche
De Directie brengt Ier kennis van belang
hebbenden, dat met ingang van den 15 Januari
1912 do Heer J. N. VAN HOOGEVEST op zyn
verzoek is ontheven van zijne functie als agent
der Utrechtsche Waterleiding-Maatschappij in
do Gemeente Amersfoort en dat in zijne plaats
is benoemd de Heer J. E. VAN NIE, lood
gieter te Amersfoort. Utrechtsche
straat 18, tot wien men zich voor de dage-
lijksche zaken, de waterleiding betreffende,
gelieve te wenden.
Amersfoort, 9 Januari 1912.
Utrechtsche
De Utrechtsche Waterleiding-Maatschappij
herinnert den geabonneerden en verbruikers
aan de verplichting om de watermeters tegen
vorst te beveiligen en aan de wenscholijkheid
om, in geval van vorst, voor het aanbreken van
den nachtjde binnenleidingen te doen ledigloopen>
Frommi Nieuwe Gracht 46Utrecht
Geplaatst Maatschappelijk Kapitaal 11,000,000.
Verschaft op billijke voorwaarden erediet
koopt en verkoopt Effecten. Coupons en
ItulfenliMidscli Geld, sluit prolonga
tion tegen den koere van den dag en opent
rekening - courant met rentevergoeding
Neemt gelden
In depAl met 2 dagen opzegging A 2*/4 pOl
w a 8
voor drie maanden vast a 3
voor zes maanden vast a 81/2
0 voor oen iaar vast a 4
hare Spaarkas h 3
Belast zich met het iu bewaring nemen
van waarden in hare brandvrije in
richting.
Kantoor geopend eiken werkdag van s mor
zens 9 tot s namiddags 3 uur.
Betaaltijd van 101 uur.
De Directie,
J. J. VAN ASCII VAN WIJCK
G. W. J. uoopr.
Kettingstraat 16. 's Gravenbage.
Opgericht 1893.
Maatschappelijk Kapitaal. 3.000.000.
Waarvan uitgegeven 2 Seriein 1,200.000.
Reserves ruim110,000.
Verstrekt, gelden op Eerste Hypo
theek op concurreorende voorwaarden en
geeft 4 en 4'/» pCt. Paiwlbrieven uit.
De Directie
J. G. D. WATELER.
Mr. P. A. PIJN ACKER HORDIJK
die ie zwaar waren voor IndlO verkoopen wij thans aan partlcu-
I lieren A t 5.70, f 0.90. prima prima f 7.HO per stukje van 30 el.
HIJ elke 30 el geven wij 4) el prachtige Japonstol cadeau.
Zending rembours met recht wan inzage. 8talen franco.
Fa H. J. KUIPERS Co.,
T/h Fa. J. W. E, t. d. HEER
Hengelo (O.)
Met welke andere CACAO de verbruikers
een proef nemen, de ervaring leert dat zij
allen steeds terugkomen op
Nieuwe Nederlandsche
Credietbank,
Prinsengracht 40, 's-Graveiiliage.
geeft voorschotten (minimum f 500.—) onder
borgstelling niet polis van Levensverzekering of
onder zakelijke zekerheid. Verleent bouwcro
dieten. Vraagt soliedc Agenten.
Geeft uit 41/» */o Schuldbrieven in stukken
van f 100»».—, f WO.- en f 100.—.
Mevrouw VAN BEECK CALKOEN—
Grothr, Huize Rhijnestein, to Cothen, vraagt,
zoo mogelijk, met Februari, anders met Mei,,
een flink Meisje, voor
en van goede getuigen voorzien.
Gevraagd met één Mei a.s. een flinke
Dienstbode,
P. G., goed kunnende koken en werken, v. g.
g. v.. Stadhouderslaan 47.
Brieven aan Mevr. 'T HOOFT, 's-Gravendjjk-
wal 14b, Rotterdam.
voor DAMES en HEEREN
door YVONNE. Pr(Js 35 centen.
Inhoud: Uiterlijk en Kleeding, Op straat,
Bezoeken afleggen, Ontvangen en Voorstellen,
Diners en Partijen, Kleinore Feestelijkheden,
Verloving en Huwelijk, Rouw, Het Gesprek
Brieven on Briefkaarten. Na ontv. postz.
fr. VAN DE VEN, Baant.
Statlonsd warsstraat 8l(recht.
is dagelijks te oonsulteoron of to ontbioden
Behandeling van Likdoorns, Nagels on
verdere ongemakken aan den voet, geheel
pijnloos en antiseptisch.
llcssclien van af f 3.00 voor koude
en lieetc dranken.
Onmisbaar ill Bik hUlSbOUdBD.
Practises als vBldilescb voor h. b
Ofilcleren en Tourlsten, verkrijgbaar by
W. F. A. GROENHUIZEN,
Instrumentmaker, Langestr. 43.
Telefoon Interc. 83.
Langestraat 16:: Amersfoort.
Telefoon No. 213.
I Atelier voor Lingeries
naar Maat.
Snelle zekers werking! 20-Jarig succes!
Waarschuwing! Men verlange uit
drukkelijk den naam Dr. Hommel.
Een heerlijke versnape
ring voor kinderen op
boterham of beschuit.
PER ONS
Alom verkrijgbaar.
Daar de verpakking onzer KIN 4 DRUP
PELS DE VRIJ, veelvuldig wordt nagebootst
om Kinapraeparnten van andore herkomst aan
den man te brengen, w(jzen wij or op, dat
rood© doozen, zonder don naam Ih-. II. Nanning.
doch alleon voorzien van het woord „Kinadrup-
pels*\NIET uit onze fabriek afkomstig zijn.
W Men eisoho daarom steeds
I>r. Nai»ning'.s KiuadruppeU
Alom verkrijgbaar h f 0.75.
van reukeloos hout, ter verpakking van boter
cacao, pariitincriön, enz.
KRAMER SMITS, voorheen VERMAAS, Delft.
ThUlirlngneh
fabriekswerken voor praktische uoieiuing van volontairs SI
riaat Buitenlanders toegelaten. Prospectus gratis.
- UUi
*nKt>n,eurs, Technici on Werkmeesters. Groote
'leiding van volontairs. Staats-Examen-commissa-
1148
Delft.
O
Den Haag.
VLOER-
WAND-
