AMEDSFOOSftSCH DAGBIAD van "kwarten ucm F. H. LOMANS Zaterdag 28 November 1931 «DE EEMJANDER" 30e Jaargang No. 131 ELECTRO- EN RADIO-TECHNISCH BUREAU F. H. LOMANS Utr.str. 15 Tel. 843 Wij vertegenwoordigen de bekende DUCRETET en PHILIPS toestellen Betaling in overleg met den kooper GRAMOFOON KOFFERS- en PLATEN van 29 November tot 6 December. Zondag* Huizon. Jc moet eoms geduld hebben, want met de inspiralio van het oogenblik valt niet te marchandccren. Lach maar niet ongcloo- vig; 't ia heusch waar, dat ook wij, over zichtschrijvers, dikwijls als smcekclingcn "tot de goden gaan om slechts ééne druppel uit de Hcngetebron to erlangen, dio zo an dere toch niet gebruiken. Voor do krant ia zoo'n goddelijk plasjo afval een heerlijk heid. Ik weet wel, we dichten niet, maar het komt je toch ook niet ongelegen Dit keer evenwel had ik aan rn'n inspi ratie niet veel Want het thema „popu laire" muziek zat mo in 't hoofd en daar heb ik ai zóó vaak en zóó volledig over uitgepakt, dat ik do fiolen mijner toom thans niet leegstort. Tc meer, daar do K.R.O. een mooi en toch „populair" avond programma heeft opgesteld. Oordeel zélf nu ocne, al is u een liefhebber van een glaasje bier en „de bloemen van Hawaii". Johan Gerritsen opent met do Figaro-ouverture, dan volgt het 4o pianoconcert van Beet hoven. Hierop Wagner, dio méér van Beet hoven heeft geleord, dan het groote publiek on onze kunstbroeders willen weten, ver volgens Bizet, Offenbach, Puccini, do Fella en (een doekjo voor het bloeden) bet mu ziekje bij het zangspel „das Dreimaderl- hau6". Uitstekend en toch populair in den goeden zin des woords. Populaire muziek stop, ik vècht met m'n inspiratie van deze week. Hil versu m. De muziek-leiding van den A.V.R.O. toont bijzonderen speurzin voor do Franschc één- aeter-operette. Men kan zich hieraan blijk baar voldoende wijden on het werk wordt met succes bekroond. Het Spook van den molen van Adam zal, daar kan men verze kerd van zijn, wel weer een aantrekkelijk zangspel blijken. Adam vormt met Boicl- dieu en Aubcr een driegesternte. Onder het schijnsel van dit beeld aan het- muzickfir- mament ontwikkcldo zich dc Franschc operette voorspoedig. Ik ken het „Spook van den Molen" niet, maar welk een over eenkomst met Planquette's klokken van Corncville! Wat libretto aangaat, natuur lijk. Niemand zal hot mal vinden, als go van den onuitputtclijken melodiccnrijkdom van Adam méér houdt dan van dc tamelijk oppervlakkige mélopce van Planqucttc. Duitse h o zenders. Voor wo bij de Duitséhcrs beïanden, wij zen wc even op Brussel. Niet om Hofr- mann's Vertellingen, dio had u ^o-wie-so wel o^ediept. Maar om do mode, welke cr in den aether hccnscht. Een tijdje lang is een bepaalde groep stukken bij de orkesten in do mode. Een daarvan is dc ouverturo „II matrimonio segreto" (het huwelijk-in-'{- geheim) van don ouden Cinmrosa. Vroeger, een jaar of drie geleden, wist men in do Radio, noch in dc concertzaal veel af van het meesterlijke stukje. Vandaag vindt je liet op twee plaatsen Brussel en Kalund- horg en wellicht elders nog een half do zijn koeren meer. 't Gaat ook zoo met dc Noórschc dansen van Grieg, do Noten krakersuite van Tschaikowsky, Jeux d'en- fants van Bizet en vele andere werken, dio vroeger volkomen onbekend waren cn tegenwoordig ongemeen geliefd zijn. Dit is ongetwijfeld iets voor de creditzijde der veelgesmade» radio. De Duitschc zenders geven om 10.50 de cantate van Bach met het beroemde koraal- motief „Nun kommt der Heiden Heiland" (in het programma staat: Kommt, dit moot zijn komra' het is een wensch, een bede). Bach heeft op vrijwel denzelfden tekst tweo composities geschreven: de eerste staat in a, dc tweede in b kleine terts. De cantate No. 61 (dc eerste) schreef Bach in 1714 cn liij voerde haar uit tijdens zijn eerste be zoek aan Leipzig in hetzelfde jaar. Do tekst cn waarschijnlijk ook de geheele melodie of brokstukken daarvan berust om dc oude ambrosiaansche hymne „Vcni redemptor gentium", wclko hymne wellicht door het volk werd gezongen tijdens dc belegering van de Milaneescho kathedraal door de aanhangers van Arius (4c eeuw). Beide cantates zijn bestemd voor het Advcnts- feest (heden). De instrumentatie van deze a-moll cantate is uiterst sober: strijkorkest, met strijk- cn blaasbas (fagot). In het slot- koraal heeft Bach een deel van het kerk lied: „Wie 6chön leuchtct der Morgenstern" verwerkt; merkwaardig getuigenis van Bach's fijnen zin voor tekstverwerking en -verbinding. F.r is dezen Zondag weer zoo ontzaglijk veel uitmuntende muziek te hooren, dat kiezen haa6t verwarrend lijkt. Moeten wo i«ils meededen over het sublieme B B.C.- concert (London Regional) dan zal het be perkt blijven tot Mozarts meest beroemde van allo pianoconcerten: in d kleine terts (K.V. 466). Er steekt oen brok romantiek in dit werk, wat vooral duidelijk uitkomt in het tweede deel: Romanzc. Geen wonder, dat Beethoven cadensen voor dit concert schreef! Mozart wa6 zich zelf al een goed stuk vooruit. Hij was geen vertegenwoordi ger van het „stervend rococco", doch een man met wijden blik. Zonder do roman tische elementen iu de werken v«*n Haydn en Mozart is de figuur Beethoven ondenk baar! London regional is vandaag favoriet voor de Bilthovcnschc radio-vrienden, die tevens hun dorpsgenoot Julius Röntgen kennen. Want dc oud-Hollandsche dansen van den grijzen Julius staan op het programma. Meneer Williams arrangeerde do stukken voor hef Radio-Militaire orkest. Jc bent, als componist toch maar aan den duivel overgeleverd, als je stukken gedrukt zijn. Voor de smulgrage arrangccrwoede is geen enkele compositie meer veilig. Je kunt het ook anders bekijken: 't is reclame en dan heb je cr vrede mee. Budapest cn Weenen kondigen wederom een concert van Toscanini uit New York aan. Al6 het nèt zoo op tijd is, als ver leden weck, nu, dan moet je geduld hebben; meer geduld, dan cr tegenwoordig op de heelc wereld bij elkaar te vegen is. Maandag. Huizen. Vijf dagen to vroeg, maar toch aardig van mijnheer Schuurman om dc variaties over een Sint-Nicolaasliedje van Jan van Gilse te spelen. Links en rechts worden er hier naar dc Nederlandschc componisten knipoogjes geworpen: Van Anrooy staat c.p het pro gramma met z'n Piet Hein-rapsodie, Von Brucken Fock met diens Koninginncmarsch, Wagenaar met dc Cyrano-ouvcrture. Maar bij gebrek aan een „pakkend" Nederlandsch slotnummer paradoeren Godard met de „schilderachtige tafereelen" cn Webcr met „aufforderung zum Tanz". Alles na alles een programma, dat toch niet bijster geluk kig is te noemen, hoewel het verdienstelijk is om dc N. C. R. V.-ers eens met degelijko Nederlandschc muziek in contact te bren gen. Kalundborg. Ik weet, dat u een poging zult wagen om Denemarken eens in uw huiskamer te halen. Dat wil zeggen, ge gaat luisteren naar Handel „£l travers du tempérament d'un Danois". Dat kan óók geen kwaad: ieder mensch heeft het recht 't zijne te zeg gen volgens zijn (wei-overwogen) opvattin gen. De Denen hebben een voortreffelijk programma samengesteld. Dat concert in F is een 6tuk uit twee deelen bestaande (Cor nells dirigeerde het nog wel ecn6), dat gc- heel opgenomen werd in de latere „Watcr- music"; liet hobo-concert is interessant, maar behoort niet tot dc sterkste werken van Handel. Wat ons in dc provincie Utrecht het meest bezighoudt is natuurlijk het Utrechtschc Te Dcuni. Handel componeerde het Tc Dourn voor dc plechtige herdenking van den vrede te Utrecht, maar aan deze idealistische onder neming zat toch een hoogst onaangename geschiedenis vast. Handel was toenmaals in dienst van den keurvorst van Hannover, een zekeren Georg. Deze vorst ging in 't geheel niet accoord met de besluiten, welke er te Utrecht in 1713 genomen werden cn het was dus logisch, dat hij van zijn ondergeschik ten een gepa6t stilzwijgen vorderde. Maar Handel was in Engeland (met verlof van zijn broodheer) cn dacht er toen niet aan om terug te keeren en een geducht standje te incassecren. Hij bleef dus in dc Engelscho society verkeeren en genoot dc waardee ring van Koningin Anna. Groot was zijn ontsteltenis, toen na den plotsclingcn dood van Anna in 1715, dc keurvorst van Ilann over den Engelschen troon moest bestijgen! Georg kwam met z'n heelc holhouding (ne gers en maitresscs inbegrepen vertelt Flo wer) in Londen aan cn deed alsof hij nooit van een zekere meneer Handel, die in de dagen van z'n kcurvorsteüjkc wacht, kape meester bij hem was, had geboord. Later hebben hovelingen den band t isschen ko ning cn Componist weer herstel 1. Hiermede is dan weer een andere compositie samen- ge weven: de „Water-müsic". Wat het Utrechtschc Te Deum aangaat moeten we erkennen, dat het nog niet op de hoogte van zijn latere werken staat. Maai er komen geniale brokken muziek in voor. Bijvoorbeeld: „Thou art the King of Glory" cn het feestelijke volkskoor: „Day by day"; niet te vergeten is ook het slotkoor, als men dit éénmaal gehoord heeft: ..O Lord in thee have I trusted". Het wordt wel lang, maar we willen Telc- mann (1681—1767), den grooten tijdgenoot van Bach niet vergeten. Hamburg denkt om zijn geboortedatum 300 j;- ren geleden. Dat is een tijd, ook in UTRECHTSCHE STRAAT 15 TELEFOON 483 GROOTE SORTEERING O.A.ODEON, HIS MASTERS VOICE, PARLOFOON, HOMOCORD, TRI-ERGON dc muziek. Bij deze gelegenheid kan men kennis maken met een alleszins talentvol werk, de cantate: „Die Tages- zciten". Telernann begint in dc mode te komen, dat i6 al meer gezegd. Doch men moet oppassen niet te overdrijven. De vocale werken zijn echter zelden op de jn-ogram- ma's verschenen, zoodat deze cantate den liefhebbers van oratoria wel zal boeien. Dinsdag. Hilversum. Pierre Palla, de voortreffelijke organist opent zijn ochtendconcert met de fuga in b kl. tert6 van Bach. Dat zal den Bach- vrienden een genoegen doen, want zoo dik wijls hoort men dit mooie werk niet. Eigen lijk luistert men veel te weinig naar orgel spel, dat toch zoo aangrijpend kan zijn. Het j/ubliek is gewend het orgel doorgaans als stichtend intermezzo bij den godsdienst oefening aan te hoor; maar luisteren?... Neen, dat gebeurt hoogst zelden, althans veel te weinig. Julia Noach vraagt aandacht voor degelijke pianowerken en voor dc rest is dc dag opgevuld met „klein goed'' Frankfort Dat is geen kleinigheid: deze hulde aan de Franschc kunst! En goed-opgezet! Want dc uiteenzettingen over het surrealisme worden gecompleteerd met zeer toepasse lijke muziekstukken van Satie. Jacob, Ibert Ook Ravel is niet vergeten. Daarna komt een der zelden uitgevoerde pianovariaties van Mozart in den aether Unser dummcr Pöbel raeint; een prachtig 6tuk! Overigens heeft de pianist Kalin met dit programma getoond ccn goed inzicht te hebben in de te weinig bekende pianower ken van den Salzburgcr meester. "Woensdag. Hilversum. Vioolconcerten van dezen tijd, neen, ze zijn niet zeldzaam, maar de goede zijn zeld zaam. Wat Jcczy Fitclberg van zijn onderwerp terecht heeft gebracht kan ik van hieruit onmogelijk zeggen, omdat ik het niet ken Maar de Polen schijnen cr verrukt van te zijn. Fitelberg is leerling geweest van het conservatorium te Warschau cn is cr thans ook als leeraar aan verbonden. Hoewel de componist van geboorte een Lijflander (dus een Rus) is, heeft hij zich geheel geassi mileerd in dc jonge Poolsch-nationale mu ziek. Hij richtte met SzymanowsKwy cn Rozycki het genootschap van Poolsche com ponisten op en vecht met al de krachten van zijn vurig temperament voor deze on derneming. liet vioolconcert opus 13 ont stond in 1928 en is opgedragen aan Stephan Frenkel, die het voor de Vara-microfoon zal spelen. Hij introduceert tevens zijn eigen vioolsuite. Parlophon. „Ein Paradies am Mceresstrand" cn ..Wil 1 dir die Welt zu Füszen legen" zijn dc geliefde liederen uit Abraham's Operet te „Die Blumc von Hawaï". Parlophon liet zo voordragen door Herbert Ernst Groh cn maakte daar weer een voortreffelijke op name van. Groh is woord voor woord te verstaan: een knappe prestatie. Het num mer is B 48052 In aansluiting hiermede publiceert Par lophon een groote potpourri uit dezelfde operette, gedirigeerd door Paul Abraham en zijn orkest. Wenscht men nog meer aan beveling? Abraham is ccn scherpzinnig componist; hij verklankt den tijd in zijn muziek. Sterke tijden hebben sterke mu- zieken; zwakke, tijden schenken wankel moedige composities. Is het erg, dat ik den bouw cn het algemeene procédé van ..Qic Bluwe von Hawaï" lager stel dan een goede Fransche operette? Maar de plaat is weer honderd procent: zij is genummerd P 9566. De Slavische Rhapsodic (P 9557) van Carl Friedemann. welke voortreffelijk gespeeld wordt door Dr. Weiszmann cn zijn svm phonic-orkest besprak ik reeds eerder in deze rubriek. Ik wil echter gaarne nog maals den aandacht op dit. onderhoudendo stuk vestigen. Odeon. .Rimpiania" is eigenlijk de serenade van Tóselli maar dan in bet Italiaansch gezongen door een tenor: M. di Mazzei. Do keerzijde van deze record brengt ons in kennis met een gezongen boston „Come le rose". Der waarheid getrouw moet ik zeg gen (lat de opname rnij tegenvie? (188778). maar misschien (en hopelijk voor Mazzei en Odeon) oordeelt liet publiek anders P. T Amusementsmuziek, Lr zijn weer. ecnige fraaie liotplaten aan de markt gekomen, die de moeite waard zijn om in meer dan een discotheek een plaatsje te vjnden. Daar is in de eerste plaats Parlophonc R 1061 (New Rythm Style 102), een prachtige plaat van Arm strong: „Knockin a jug", een foxtrott, die gespeeld wordt op een manier, zooals al leen de groote Louis dat kan: met een daverend brio, cn schitterend van rythme. Aon den anderen kant staat „High Ten sion", een fox. gespeeld door een anderen Louis, n.l. Russell, die tot nog toe voor ons onbekend was, doch ook dc beschikking heeft over een uitstekend jazz-orkest, dat de geheimen van dc jazz tot den bodem doorgrondt. Voorts Parlophonc R 1063 (N. R.S. 100) niet een nieuw nummer van Joe Venuti and his blue four; „Tempo di Bar rel". Aan do keerzijde een fox: „After You've gone", gespeeld door Miff Mole and his little Molers. Odeon brengt deze plaat ook onder nummer O.R. 1063. Wij ontvingen verder een paar aardige records van Willi Forst, schlagers uit de film „Der Raub der Mona Lisa". Op Odeon O 11508 en Parlophon© B •*8066 zingt hij het bekendo lied: „Waruni laclielst du, Mona Lisa?" en „Du dummer kleiner Korporal". Opnamen van Forst zul len velen welkom zijn. Zijn aangename kalme stem, die zoo fraai articuleert, leent zich uitstekend voor dc gramofoonplaat. Zeer geestig gevonden is „Einc Liebestra- gödie im drei minuten", eveneens van Forst op Odeon O 11525. Het is inderdaad een tragedie, deze tot een geheel samen- geregen fragmenten uit bekende Schlagers, die de liefde tot onderwerp hebben (En dat zijn er niet weinig!). Forst zingt dit nieuw soort potpourri buitengewoon geestig. Aan de keerzijde staat „Son6t nichts" een slow, eveneens van Forst. Nu wij het toch over potpourris hebben, moeten wij dc aandacht vragen voor een zeer geslaagde Rheinlandcrpotpourri, sa mengesteld door den bekenden orkestleider Otto Kermbach Het Parlophon-blaasorkest speelt dit nummer op B 49030, en de re freinzang is in handen van niemand min der dan den begaafden Robert Koppel, een van dc voordrachtskunstenaars, die zijn naam aan de radio heeft te danken. Hij wordt begeleid door een mannenkwartet. Odeon brengt dezelfde plaat onder nummer 161750. Hier zingt Fred Lustig de refreinen, maar het orkest is blijkbaar hetzelfde. Ver schil is er heel weinig tusschcn beide pla ten. Licfhebbere van echte Duitsche muziek kunnen hieraan hun hart ophalen. Parlophonc heeft thans ook platen van Barnabas von Gecz.v op haar repertoire. Op B 480?2 staat een schitterende interpre tatie van den bekenden tango „In Santa Lucia" uit de film „Die Operaredoute ge leverd door von Gcczy's Tango Künstler Orchestcr Aan den anderen kant nog een zeldzaam mooie tango uit dezelfde film „Ich hab dich cinmal geküsst". Een uitste kend orkest mot fraaie tempi en loonvor ming! Robert Stolz' nieuwste tango „Eine schwüle Sommcmacht und cine Frau wie du" staat op Parlophone B 49023, gespeeld door het dansorkest van deze maatschappij met zang van Max Mensing. Hetzelfde or kest brengt ook dc bekende rumba „Ich hab dich lieb braune Madonna" aan de keerzijde. Ten slotte twee uitstekende balalaika opnamen voor de Odeon-microfoons: „Val se Ancienne" en „Sur les Montagnes" door G. Waismann en zijn orkest. Het is Odeon 2-38860. Rr. Mühlacker. Dvorak (1811—1904) heeft twee concerten geschreven, waarmee hij wereldnaam maakte, al ging zijn pad niet langs rozen- Dat zijn de concerten voor viool (a. kl. terte) en voor cello (b. kl. terts). Ik weet nog goed, dat in Amsterdam, het celle- concert als een afgrijzelijk nieuwheid uit gekreten werd; dat is ongeveer twintig vijf en twintig jaar geleden. Het vioolcon cert drong langzaam door. misschien wel, omdat iedereen Max Bruch speelde en Mendelssohn. No than Milstein, een jong cn sympathiek violist, draagt Dvoraks concert voor. Het is een echt muzikanten stuk: de thematiek is kernachtig, welgc- sneden en zeer positief. De soloviool zingt Slavi6ch-getintc cantilenen, doch contra- punteert ook met dolle capriolen cn sne dige opmerkingen. Dvorak kende het mé tier: muziek. Dat is aan alles te merken P. T. (Woensdagavond vervolg). Bulten verantwoordelijkheid der Redactie, DE SCHADUWZIJDE. Geachte Redactie, Menigmaal hooren wij verzekeren, dat oorlogsspcelgoed iets is, waarover men zich heusch niet druk behoeft te maken. „Wij zijn tegen oorlog", zegt men dan. „en toch speelden wij in onze jeugd oorlogje". In de jeugd van ondergeteekende speelde men op het platteland slagertje. Dat zegt toch niets voor de instandhouding van dat spel? Wel zijn er toen vele malen kinderen half geworgd, en een enkele maal met een weg genomen broodmes bewerkt. Overigens droeg dit spel alleen bij tot verruwing van die kinderen. Want het kind imiteert onzr handelingen en daden met een verbeel dingskracht en hartstocht die dc werkelijk heid benaderen. Ziet men deze schaduwzijde niet? Dezen zomer logeerde ik bij kennissen. Het kind, een jongen van acht jaar, was boven aan het spelen, en ik zou hem gaan roepen om te eten. Ik vond den knaap in groote opwinding met vuurrood© kleur en schitterende oogen. Hij had eerst huizen, gebouwen en trei nen alles in hot rond opgesteld, en speelde nu met kanonnen, vliegmachines en solda ten om dat alles te verwoesten. Met wilde vaart sloeg het kind er op los en het duur de geruimen tijd, eer ik er in slaagde, zijn aandacht te trekken. Dit was geen spel meer. maar een imitatie van dc hel. Voelen ouders geen steek in hun hart, geen slag in hun gezicht, als zij bij deze spelen aan de werkelijkheid denken? Zien zij dc schaduw van verruwing cn verwildering niet, di«' valt in dc kinderziel, dio terugvalt op hen zelf, die vooruit valt in de toekomst? Voele zij niet hoe de ziel van hun kind langzaam maar zeker vergiftigd wordt? On derschat toch den vaak zeer grooten invloed van het kinderspel niet! Oorlogsspceldgoed is geen speel goed. Als men oorlog werkelijk verschrikkelijk vindt, zal men zich wel wachten, het kind iets van nabootsing in die richting te geven. Wilt ge aan den drang tot imiteeren tege moet komen, geeft uw kind dan b.v. rnecca- nodoozen, spoortreintjes. uniformen van con ducteurs, brandweerlieden, postboden, enz. Ouders, denkt aan de schaduwzijde van het militaristische speelgoed! E. M. VAN WIJNGAARDEN. Presidente van don Alg. Ned. Vrouwen Vrcdesbond Afd. Amersfoort. BOEREN EN TUINDERS PAS OP UW ZAAK. Dezer dagen zijn in dc Provincie Utrecht tal van circulaires verspreid, houdende een oproep tot ccn protestvergadering welke te Utrecht op a.s. Maandag in „Tivoli" wordi gehouden. Dc circulaire is ondertcekend met „Namens Comité van Actie" zonder verder' namen. Evenzoo zijn dc narnen der sprekers over dc verschillende onderwerpen niet ge noemd. Hier en daar schijnt dc mcening te worden verkondigd, dat deze vergadering uitgaat van dc Provinciale Utrechtschc Landbouworganisaties. Dit is niet juist. Het w ekt daarom groote bevreemding, dat dc Hecren, welke dc circulaire verzonden, blijkbaar niet dc moed hebben gehad om open en eerlijk voor den dag te komen cn hun naam op dc circulaire te zetten. Er zijn nu twee mogelijkheden: Of wel deze vergadering is een gelijk soortige als in Noord-Holland gehouden, uitgaande van het z.g. communistische Boc- rcncomité of wel zij gaat uit van ecnige menschcn uit de Provincie Utrecht, die be lang hebben bij het wekken van agitatie, waaraan niemand iets heeft cn waarmede niets bereikt wordt. Immers voor ieder die dc verhoudingen in ons land kent is het duidelijk, dat alleen wat kan worden bereikt als onze Boeren cn Tuinders onverdeeld achter hun organi satie staan. Alle onverdeeldheid welke thans getracht wordt te brengen onder dc Bóeren en Tuin ders, durven wij gerust misdadig te noe men, alleen een onverdcelden boeren en tuindersstand kan door do verschillende bocrenorganisaties iets bereiken. Wanneer men critick hoeft op de leiding of het werk van den A.B.T.B., het U.L.G. of do Chr. B. cn T. B. kan men van zijn mee ning in deze organisatie doen blijken. Agitatie wekken beteekend echter dat de actie van de Boeren cn Tuinders verlaagd wordt Hierom raden wij de Boeren en Tuin ders ten ernstigste aan de vergadering op a.s. Maandag niet to bezoeken. De Secretaris van den A.B.Ï.Ö» H. DE RUIJTER.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1931 | | pagina 21