TAXIDIENST
Speciale
groote wagens
L E Y T A X
HAN HOLLANDER
4000
DË EEMLANDEU
SANEERING VAN FINANCIEN
TEL. 1788
G. BROUWER
GARAGE MOLENAAR
TELEFOON 1210
Woensdag 29 Mei 1935
Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
33e Jaargang No. 279
VOLMACHTEN VOOR
Fransclie regeering
PROF. DR. J. H. OORT
HONGARIJE GAAT
BEWAPENEN
NIEUWE
WAGENS
PASSAGIERS TOT
f5000.-VERZEKERD
in binnen- en buitenland
W. LEYENHORST - LEUSDERWEG 242
PROF. DR. E .HERTZSPRUNG
Zet ied're twijfel heusch terzijde
Uw kweekerij blijft „HORSE WEIDE"
AAAJLAAAAAAAAAAA
HEDENAVOND
AMICITIA 8'U uur
KAARTVERKOOP AAN DE
KASSA van „AMICITIA"
25 - 40 - 50 - 60 cent
YYYYVVTVVW VVV V
Dit nummer bestaat uit 3 bladen
EXEMPLAREN
TEL. 1830 TEL. 1093
op andere pagina's
Laatste berichten
Eerste Wad pag. 3
WEERVERWACHTING
9 uur 33 min.
In- en verkoop van automobielen
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS P" 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0-15.
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bcwijsnummef
elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertentién voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regeb
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra f 0.0J
Indiening van een wetsontwerp.
Onmiddellijke maatregelen zijn
vereischt door de crisis
PARIJS, 28 Mei. (V.D.) Dc Kamer is
hedenmiddag bijeengekomen voor het aan-
Iiooren van dc verklaring waarin de rcgcc-
ring speciale volmachten vraagt voor het
bestrijden van dc financieele en economi
sche crisis. In de Kamer waren alle mi
nisters, met uitzondering van den premier
Flandin, aanwezig. De tribunes waren dicht
bezet.
Onmiddellijk na de opening van dc zit
ting betrad de minister van financiën, Ger
main Martin het spreekgestoelte ter indie
ning van zijn wetsontwerp cn ter motivee
ring daarvan. Zijn uiteenzettingen werden
herhaaldelijk door de Jinksche afgevaardig
den onderbroken; vooral luid protesteerden
de socialisten en communisten, toen de mi
nister verklaarde, dat het afvloeien van
goud vooral krachtig begonnen was na dc
gemeenteraadsverkiezingen die een over
winning hadden gebracht van uiterst links.
Dc rede van den minister van financiën,
die overigens meer binnen technische gren
zen bleef, werd door dc Kamer bijzonder
koel ontvangen. Als eenig spreker ant
woordde dc leider der socialisten, Leon
Blum. Hij verdedigde het standpunt dat
een algemeen onderzoek moest worden in
gesteld naar dc oorzaak van de speculatie te
gen den frank. Overigens verklaarde hij dat,
wanneer devaluatie noodzakelijk mocht
worden, de Kamer daarover een besluit
moest kunnen ncnien en de regeering niet
onder den druk van de internationale
„haute finance" uit eigen beweging een be
slissing mocht vellen. Daarop werd het re-
geeringsyoorstel verwezen naar de finan
cieele commissie var. dc Kamer, die Woens
dag daarover zal beraadslagen. De voortzet
ting der debatten is bepaald op Donderdag
middag 15 uur.
Het wetsontwerp
Het wetsontwerp dot de minister van fi
nanciën, Germain Martin, hedenmiddag
heeft ingediend, luidt als volgt:
„Senaat cn Kamer van afgevaardigden
geven de regccring dc bevoegdheid tot 01
December 1935 alle maatregelen met kracht
van wet te nemen, die in staat zijn de sa
neering van de openbare financiën, de her
leving van de economische bedrijvigheid,
dc verdediging van het openbare crcdiet en
de instandhouding der valuta te verwerke
lijken.
Deze door den ministerraad uit te vaardi
gen verordeningen zullen aan de Kamer
voor 31 Juli 193G ter ratificatie worden voor
gelegd."
De motiveering
In de lïiotiveëring van het wetsontwerp,
waarop, de minister van financiën zich ge
baseerd heeft bij zijn uiteenzettingen van
lieden in dc Kamer wordt dc toestand zoo
ernstig genoemd, dat onmiddellijke maatie-
gclen vereischt zijn. Sedert twee weken
heeft con reeks van gebeurtenissen, die zich
in de laatste dagen bijzonder hebben toege
spitst, de goudvoorraden van de Bank van
Frankrijk verminderd. Ofschoon dc goud
voorraad door zijn groolcn omvang uiterst
weerstandskrachfig kan blijken, zou, wan
neer dc hevige beweging zou toenemen, de
franc toch kunnen worden bedreigd in ge
val dc verantwoordelijke regeering niet vast
besloten zou zijn hun, die twijfelen aan
haar moed, daarvan bewijzen te geven. Door
den wil der regeering, de waarde van den
franc te behouden, komt de regeering thans
tot het parlement met den eisch haar de
dienovereenkomstige middelen in handen te
geven. Het afvloeien van goud van 1 tot 17
Mei bedroeg 1 milliard; van 17 tot 24 Mei
steeg dit afvloeien tot meer dan 3 milliard.
De werkloosheid gaat achteruit. Wat de
toestand van de valuta betreft, is iedere on
rust te onpas geweest, aangezien dc franc
gedekt blijft met S0 goud. Wel moot een
schaduw worden opgemerkt. Het deficit op
de begrooting is ondanks een streven van
vier jaren niet uit den weg geruimd. Een
over zoo menigvuldige hulpbronnen be
schikkend land als Frankrijk, zal een de
ficit op de begrooting van cenige milliar-
den francs zonder meer kunnen dragen. In
de begrootlngjaren 1930/34 zijn ongedekte
uitgaven van de schatkist ten bedrage van
27.617 milliard francs ontstaan. Een zooda
nige schuld heelt noodzakelijkerwijze jaar
lijks nieuwe eischen van crediet met zich
mede gebracht door leeningen, waardoor dc
toestand verergerd is. Thans bedraagt de
jaarlijkschc rentelast voor deze leeningen
meer dan drie milliard francs.
Noodzakelijk is dc kalmecring van do
openbare meening, d.w.z. een speciaal in
het oog houden van den psychologischcn
kant van de zaak. De regeering moet be
wijzen, dat zij tot snel handelen, vooral wat
het deficit op de bcgrooting betreft, vastbe
sloten is. Ofschoon van zekere zijde een
devaluatie van dc valuta voorgesteld is,
blijft dc regeering er toch van overtuigd,
dat een zoodanige maatregel geen oplos
sing van het probleem beteekent.
IERLANDS BAND MET ENGELAND
DUBLIN, 29 Mei (Reuter). Ministerpre
sident De Valera heeft gisteren in den Icr-
schen Dail verklaard, dat de regeering \an
den Ierschen Vrijstaat voornemens is. het
ambt van gouvernewiEgeneraal volledig af
te schaffen. De leider van de oppositie ver
klaarde, dat dc plichten van den tegen
woordige» gouverneur-generaal door eiken
jongstcn bediende vervuld kunnen worden.
Indien dit voornemen verwezenlijkt
wordt, zullen verschillende dcelen van de
grondwet gewijzigd moeten worden. De Icr-
schq gouverneur-generaal vormt den ccni-
gen formeelcn band tusschen Ierland cn
Engeland.
Thans benoemd tot buitens
gewoon hoogleeraar
te Leiden
Bij K.B. is benoemd in de L^ulteit der
wis- en natuurkunde aan de Rijks-Universi
teit te Leiden om onderwijs te geven in de
sterrekunde tot buitengewoon hooglceraar,
dr. J. H. Oort, thans lector.
De nieuw benoemde buitengewoon hoog
leeraar prof. dr. J. H. Oort is 35 jaar oud.
Hij bezocht de II.B.S. te Leiden en studeerde
te Groningen astronomie, vooral onder lei
ding van prof. J. C. Kapteijn. Van 19211922
was hij assistent in het Sterrenkundig La
boratorium te Groningen. In 1922 werd hij
werkzaam gesteld aan Yale Observatory te
New Haven (Amerika), waar hij zich ver
der onder leiding van prof. Schlesinger be
kwaamde in de practische astronomie. In
1924 werd Oort benoemd tot conservator aan
de Sterrenwacht te Leiden; in 1926 werd hij
privaat-docent, in 1930 lector. In 1926 pro
moveerde hij cum laudc aan de Groningsche
Universiteit op een proefschrift: „The stars
of high velocity". Verschillende publicaties
verschenen van zijn hand in Publicaties Kap
teyn van het Astron. Laboratorium te Gro
ningen, in de Annalen van de Sterrewacht
te Leiden en het Bulletin of the astronomi
cal institute of the Netherlands. Dr. Oort
werkte nauw samen met den onlangs over-
Dr. J. H. Oort
leden diic^cur der Leidsche Sterrewacht
prof. de Sitter.
LAAG3LIJVENDE EENJARIGE ZOMER
BLOEMEN
De laatste jaren wordt voor beplanting
van onzen siertuin zeer veel gebruik ge
maakt van rots- en alpenplanten. Daar
onder zijn veel voorjaarsbloeiers en het
gevolg hiervan is dat de tuin in het voor
jaar een groole bloemcnschat te aanschou
wen geeft. Voor den zomer en 't najaar laat
de bloei wel wat te wenschen over en om
hierin te voorzien gebruiken we eenjarige
zomerbloemen cn potplanten voor aanvul
ling. We hebben daarbij echter te zorgen dat
de rots- cn alpenplanten, die immers groo-
tendeels op hun plaats blijven staan, niet
verstikken onder het gewas van dit tijdelijk
aangebracht materiaal. Daarom is de keuze
beperkt. We noemen hier eenigc soorten en
de plaats waar deze gebruikt kunnen wor
den. Ionopcidium acaule is een zeer klein
plantje van 1 a 2 c.M. hoogte dat op zon
nige plaatsen rijk bloeit met zacht lila
bloempjes. Het wordt ter plaatse gezaaid en
is b.v. zeer goed te gebruiken in „flagsto
ne" paden tusschen de stecnen. Het zaait
zichzelf voort en komt dus jaarlijks terug.
Ook om open plekjes in een rotspartij te
vullen is het geschikt. Iets forscher van
groei, maar niet liooger dan 5 tot 7 c.M.
is Alyssum Benthamii procumbens. Het
bloeit den geheelen zomer rijk met witte
bloempjes, is even gemakkelijk te kweeken»
en op dezelfde plaatsen te gebruiken. Een
mooi plantje voor rotspartijtjes en stapel-
muurtjes is Linaria alpina. Het bloeit met
blauwe en paars-rose bloempjes en heeft
een kruipende groeiwijze. Het wordt in
Maart of April onder glas gezaaid en nu
buiten uitgeplant. Op dezelfde wijze behan
delen en gebruiken we Mesembrianthemum
tricolor. Dit plantje bloeit den geheelen zo
mer met straalvormige ro.se bloempjes. Voor
dezelfde doeleinden is ook geschikt Campa
nula speculum procumbens dat op zonnige
plaatsen rijk bloeit met blauwe, witte of
rose bloempjes. Laatstgenoemde kan ook di
rect ter plaatse worden gezaaid. Op zeer
zonnige plaatsen kunnen we Leptosiphon
hybridus zaaien. Dit plantje wordt niet
hooger dan 10 tot 15 c.M. en bloeit zeer
rijk in allerhande kleuren. Iets forscher
groeiende soorten zijn: dwergleeuwenbek
ken of Antirrhinum ma jus Tom Thumb,
Neesia compacta dwerg Chrysanthemum as
ters, en Phlox Drummondi nana compacta.
Ze bereiken een hoogte van 15 tot 25 c.?L
en bloeien in tal van klc iren. Deze soorten
kunnen we nu direct ter plaatse zaaien
maar beter is het Ze in Maart of begin
April onder glas tc zaaien en nu met een
kluitje buiten uit te planten. Vooral leeu
wenbekken bloeien lang door.
UITBREIDING VAN HET STADION
AMSTERDAM, 29 Mei. Naar wij ver
nemen zal in een dezer dagen tc houden
vergadering van het bestuur van liet Ncdcr-
landsch Sportpark een voorstel in behande
ling komen om het stadion zoodanig uit te
breiden, dat het 60.000 toeschouwers zal
kunnen bevatten.
Invoering van den dienstplicht
en bewapcningsmogelijkheid
door Goeinboes geëischt
BOEDAPEST. 28 Mei. (V.D.) Betreffen-
dc de begrooting van bet Ilonvedminislcrie
hebben alle sprekers uitdrukking gegeven
aan de eensgezinde opvatting, dat Honga
rije op militair gebied volledige rechtsge
lijkheid moet krijgen.
Minister president Goemboes verklaarde,
dat bii in overeenstemming met den minis
ter van buitenlandsche zaken alles zou
doen om deze rechtsgelijkheid te verkrijgen,
zonder welke geen duurzame vrede moge
lijk is. Een onontbeerlijke voorwaarde voor
de deelneming van Hongarije aan ceniger-
lei Europeescho conferentie is de aan Hon
garije binnen zoo kort mogcliiken tijd door
de groofe mogendheden te vcrlecncn rechts
gelijkheid.
Hongare wil op dit terrein reeds daarom
niet het voorbeeld van Duitschland volgen,
omdat het lid van den Volkenbond is. Het
vertrouwt op de rechtvaardigheid van den
Volkenbond cn het zou het zeer pijnlijk /.ch-
ten, wanneer liet eveneens tot willekeurige
middelen ziin toevlucht zou moeten nemen.
Hongarije voelt zich vernederd, aange
zien het een deel der souvereiniteit nog
steeds mist. Aan den anderen kant is het
aan liet einde gekomen van ziin geduld,
want het kan niet inzien, waarom deze
eenvoudigheid van den toestand, die den
Europeeschen vrede in gevaar brengt, nog
steeds kunstmatig in stand gehouden wordt
Hongarije eischt derhalve de invoe
ring van den algemcenen dienst
plicht met teil hoogste 2 iaar dienst
tijd en een gc ijkc bcwapenings-
rnogeliikhcid als dc Kleine Entente.
Voorts liet toestaan van luchtafweer
cn luchtstriidniiddclen voor de
Hongaarsche Ilonvcd.
Ook na het inwilligen van die eischen
zal Hongarije nog steeds over een kleinere
weermacht beschikken dan de kleinste der
staten van dc Kleine Entente, maar dit is
piet dc belangrijkste factor in deze kwo.s-
io. Hongarije cischt nioreelc genoegdoe
ning voor het 15 jaar ten toon gespreide
geduld en de nauwkeurige nakoming der
rechtsvcrplichtingcn.
Na de met grooten bijval aangeboorde re
devoering van den minister-president keur
de het huis van afgevaardigden de bc
grooting van het Honvcdminislcrie goed.
Waarom deze stap
In zijn rede heeft Goemboes nog het
volgende verklaard:
Sinds het afsluiten van de overeenkomst
van Rome ziin groote zetten gedaan op het
politieke schaakbord, in het middelpunt
waarvan Duitschland staat. Men kan zich
de Hongaarsche politiek nauwelijks anders
voorstellen dan vol begrip cn inachtneming
van de groote Duitsche krachten.
Voordat Goemboes een aanvang maakte
met het uitspreken van ziin redevoering
had dc Christeliik-Xationale afgevaardigde
Turi gewaarschuwd voor deelneming aan
een omsingeling van Duitschland.
Goemboes begon ziin redevoering met te
zeggen dat de belangrijkste gebeurtenis der
laatste dagen de redevoering van Hitier
geweest is. waarop spreker overging tot be
handeling van de voor Hongarije in het
bijzonder van belang zijnde problemen. De
naburen van Hongarije die sedert het ein
de van den oorlog nooit vriendschap heb
ben getoond tegenover dit land. hebben
dc oplossing van de problemen der
revisie, der minderheden, der rechts
gelijkheid enz. gesaboteerd en do Hongaar-
scho regeering gedwongen een zoodanige
buitenlandsche politieke richting in te slaan
welke geschikt bleek, in het bijzonder op
economisch ecbicd deze vijandige houding
der genoemde staten tegen te gaan.
Goemboes verklaarde verder, dat men
Duitschland niet. bad begrepen cn het dc
souvereiniteit nog verder had willen ont
houden op het gebied der landsverdediging.
De Volkenbond heeft zich laten leiden door
eenzijdige machtspolitieke doeleinden, toen
lui de inwilliging van dc rechtsgelijkheid
weigerde, ofschoon hij door de inwilliging
niet alleen het gezag van den Volkenbond
maar ook de gcheele wereld een grooten
dienst zou hebben bewezen. Hongarije kan
het voorbeeld van Duitschland niet volgen.
Hongarije vertrouwt er op. dat de morecie
krachten van zijn rechtvaardige zaak dc
overwinning zullen brengen en dat het de
gelegenheid zal hebben op de eerstvolgende
conferenties ziin eischen van rechtsgelijk
heid met succes naar \oren te kunnen bren
gen.
Wanneer men Hongarije's bestaansrecht
erkent, zal het geen verstoorder van den
vrede ziin. die een regeling van het Dounau-
problceni zou verhinderen.
Benoemd tot gewoon hoogs
leeraar te Leiden
Bij K.B. is benoemd in dc faculteit der
wis- en natuurkunde aan dc Rijks-Universi
teit te Leiden om onderwijs te geven in dc
Dr. E. Hertzspmng
Sterrekunde tot gewoon hooglceraar, tevens
directeur der Sterrewacht, dr. E. Hertz-
sprung, thans buitengewoon hooglceraar en
adjunct-directeur van do Sterrewacht.
Prof. Ejnar Herlzsprung, Deen van ge
boorte, zag in 1873 het levenslicht en is dus
thans 61 jaar. Hij werd in 1909 buitengewoon
hoogleeraar tc Göttingen, maar volgde het
zelfde jaar Schwarzschild naar Potsdam. In
1919 werd hij benoemd tot onderdirecteur der
Sterrenwacht tc Leiden. Prof. Hcrtzsprung
heeft zich in do astrofotografio (effectieve
golflengten, fotometrie van sterrenhoopen,
onderzoek van veranderlijke sterren, uitme
ting van dubbelsterren) grooten naam ver
worven. Hij ontdekte de veranderlijkheid
van de Poolster en wees voor het eerst op
het bestaan van twee klassen van oranje
gele sterren (door Russell later reuzen cn
dwergen genoemd). Behalve het groote werk
„Photographische Hclligkeitsmessungen von
V.V. Orionis" (Potsdam 1919) publiceerde hij
een 70-tal belangrijke artikelen in verschil
lende vaktijdschriften; afzonderlijke vermel
ding verdient vooral „Zur Strahlung der
Sterne" (1907). Prof. Hcrtzsprung volgt den
onlangs overleden Prof. do Sitter als direc
teur der Leidsche Sterrenwacht op.
GEEN NOODLANDING VAN DE GRAF
ZEPPELIN
FRIEDRICIISHAFEN, 29 Mei (V.D.).
Het luchtschip Graf Zeppelin is gistermid
dag op den vastgesteldcn tijd te Friedrichs-
hafen teruggekomen van zijn vlucht naar
Zuid-Amerika. De officieren verklaarden,
dat het gerucht, als zou het luchtschip in
Noord-Afrika een noodlanding hebben moe
ten maken, volkomen op fantasie berust en
dat de reis vlot is vcrloopen als altijd.
Kruiskamp 12
Tel 1546
DIT BLAD HEEFT EEN DAGEL1JKSCHB
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
(voor binnen- en buitenland)
Standplaats: Hotel „MONOPOLE"
Kantoor: KAMP 41.
BINNENLAND
Steun aan behoeftige Kunstenaars.
(Derde Blad, pag. 1)'.
De zaak der yalscho H.V.A.-aandceien.
{Derdo Blad, pag. 1).
Reorganisatie der Rekenkamer.
(Derdo Blad, pag. 2).
OMTREK
Bij do Bilt is een vrouw doodgereden.
(Eersto Blad, pag. 3.)
Heidebrand to Hilversum.
(Eersto Blad, pag. 3.)
STADSNIEUWS
De grondverkoop in het Soesterkwartiep
in den gemeenteraad.
(Tweede Blad, pag. 2 en S)'.
Kranslcgging op het graf van L. Pesic.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Zal de Jachthaven nog tot stand komen?,
(Tweede Blad, pag. 1.)
Mevrouw do Wed. P. P. Schicdjes over-
leden. (Tweede Blad, pag. 1).
De autotocht voor Ouden van Dagen.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Medegedeeld door het Kon. Ncd.
Met. Instituut te Dc Bilt.
Verwachting: Zwakke tot matige
wind, aanvankelijk uit Oostelijke
richting, later waarschijnlijk veran
derlijk, half tot zwaar bewolkt of be
trokken, toenemende kans op regen of
onweer, koeler, vooral in bet Noor
den.
Hoogste barometerstand 768.3 tc Jan
May en.
Laagste barometerstand 749.7 tc .Vardö.
RUIIVIE STALLING MET ON-
DERHOUDS- ABONNEMENTEN.
Reparaties geschieden door vakkun
dig personeel, onder garantie.
Agent der Chrysler, Plymouth
Adler, Fiat, M.G. auto's en Fargo
vracht-chassis.
Gebruikte auto's In elke
prijsklasse voorradig.
INBREKERS VEROORDEELD
De Haagsche rechtbank heeft den stuca-
door T. M. D. en den kellner G. L., respec
tievelijk wegens diefstal (10 Inhraken) en
diefstal in vcreeniging veroordeeld. D. lot
drie jaar en B. (recidivist) tot 5 jaar gevan
genisstraf.
Deze vonnissen werden bevestigd.