RADIO CENTRALE
IN GROOTER FORMAAT
4000
Geen uitdaging
van Italië
GRAMOFOONMUZIEK
ONS uurtjs UW uurtje
FIRMA DUIM BURGER
Plot seiin
„ADLER"
DE EEMLANDER
Zaterdag 19 October 1935
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
34e Jaargang No. 53
uit mooi
Amersfoort
„NIEUW" BEWIND
TE WEENEN
verhoogt Uw kennis en biedt
U gepaste ontspanning
RIJDT VEILIG EN GOEDKOOP
Stadsritten minimum 15 CENT
maximum 25 CENT
Buitenritten 5 cent per x.m.
NIC. BOVEE Standplaats naast
Kantoor KAMP 41 Stationplein
TEL.1093 en 1830 HOTEL M0N0P0LE
Medische Hulp
LEYTAX
TEL. 1788
W.LEYENHORST-LEUSDERWEG 242
Belangrijkste
Nieuws
Laatste berichten
Eerste blad. pag. 3
GARAGE VALEWINI
Licht op
5 uur 25 min.
Agent: J. J, MOLENAAR
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amerstoort 1.95; per maand 0.65; per
week fmet gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15.
Binnenland iranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIK RFR AnVFRTFNTIFN van l"-4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummet
elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
TJEDEN is hef Amersfoortsch
Dagblad van afmeting veran
derd. Het heeft afstand gedaan
van het kleine model pagina en
deze vervangen door pagina's van
grooter formaat, xvelke in plaats
van vijf, zes kolommen zullen
bevatten.
Door deze verandering heeft ons
dagbladdat onzen stadgenooten
het groote wereldnieuws, zoowel
als het binnenlandsch nieuws ge*
lijk met de groote bladen brengt,
zich geheel geschaard in den kring
van de groote dagbladen. Deze
oogenschijnlijk kleine verande*
ring eischte een algeheele omzet
ting op de technische afdeeling.
Ondanks den druk der tijden
hebben wij gemeend toch tot de
zen maatregel te moeten oven
gaan, wetende daarmede aan den
wensch van velen tegemoet te
komen. Het is dit jaar reeds de
tweede belangrijke maatregel web
ke wij in het belang van onzen
uitgebreiden lezerskring nemen,
daar wij in April ertoe zijn oven
gegaan om den abonnementsprijs
van ons dagblad te verlagen.
Door de vergrooting van de aft
meting van ons blad:, welke, snel
op de verlaging van den abonnee
ment s "rijs is gevolgd, kunnen wij
thans, meer dan welk blad ook,
zeggen: méér nieuws voor minder
geld! Wanneer men dergelijke bes
stuiten neemt, kan men ervan
overtuigd zijn daarmede geheel
overeenkomstig den wensch van
velen te handelen. Immers, onze
adverteerders hebben bewezen de
publiciteitswaarde van ons blad
op de juiste waarde te schatten
en zijn ons hun vertrouwen, dat
wij nog nimmer hebben bes
schaamd, ook in deze, voor ieder
zoo benarde tijden, blijven schens
ken.
Een waarborg voor deze publis
cifeitswaarde is gelegen in het
feit, dat ons dagblad is aanges
sloten bij het Bureau voor Publis
cifeitswaarde, Tournooiveld 4,
'ssGravenhage, welk bureau ges
regeld een accountantsonderzoek
instelt naar het aantal betalens
de ahonné's en de oplaag van
ons blad, van welk onderzoek
een rapport wordt opgemaakt,
dat voor onze adverteerders
steeds op ons Bureau ter inzage
ligtevenals het kaartsysteem van
onze abonné's. Dit vertrouwen
berust bovendien op de bijna 35*
jarige ervaring, welke onze ad
verfeerders met ons, in deze stad
zoo hijzonder goed verspreide,
dagblad hebben opgedaan.
Wij hebben tegenover dit vers
trouwen het devies gesteld:
Zorgt dat ge het waard blijft!",
welk devies wij óók hebben ges
steld tegenover het vertrouwen,
dat onze abonné's in ons Amers
foortsch Dagblad hebben. Wans
neer de tijden veranderden, ons
derging ook ons blad veranderin
gen. De modert^e typografie, die
voor een dagbladbedrijf meer
en meer is uitgegroeid tot de
journalistieke typografie, begon
steeds zwaarder eischen te stel
Jen. De bestaande inventaris, het
lettermateriaal, de indeeling der
pagina's, zij zijn thans gansch an*
ders dan enkele jaren geleden.
Ook daarin zijn wij steeds actus
eel geweest, zoodat ons blad, óók
wat de typografische verzorging
betreft, geheel met zijn tijd is
meegegaan.
En dit doet het thans wéér!
Hef bewijs voor hef laatste
wordt U heden geleverd, nu de
bijna vijf en dertigjarige trouwe
gast in Uw huis in een nieuw
formaat verschijnt.
Deze verandering heeft nas
tuurlijk ook weer haar voordeel,
namelijk, dat Gij voor denzèlfden
abonnementsprijs meer nieuws in
Uw bus krijgt.
Overtuigd als wij ervan zijn,
dat deze verandering niet alleen
een belangrijke verbetering is,
maar óók in den smaak zal val
len van onzen uitgebreiden les
zerskring, gaan wij met vol ver
trouwen de toekomst tegemoet.
Men bedenke wél: het uit e r*
l ij k van een blad verandert
naar gelang de behoeften aan die
verandering groeien, maar de i n*
ne rl ij k e waarde van een blad,
van Uw trouwen huisvriend, is
daarmede niet veranderd. Het
Amersfoortsch Dagblad zal zijn
cachet van betrouwbaarheid, van
objectiviteit en van gedegenheid
blijven behouden, ook nu het
volgens den eisch des tijds in
grooter formaat gestoken is!
Nadrukkelijke verklaring van
Britsche zijde
LONDEN, 19 Oct. (Reuter) In offi-
cieele kringen wordt medegedeeld, dat
„de recente campagne in de Italiaan
sche pers" en in de Fransche pers'een
rechtzetten van het volgende noodig
maakt:
Er is hooit sprake geweest van het
forceeren van Aen blokkade tegen Ita
lië, het sluiten van het Suez-kanaal of
de Roode Zee. Dit is aan Laval en
Mussolini medegedeeld en de rede van
Laval te Clermont Ferrand toont aan,
dat in de Britsch-Fransche besprekin
gen nooit sprake is geweest van mili-
tarie sancties, provoceerende maatrege
len of een actie, welke zou kunnen
worden uitgelegd als een provocatie
van Italië.
Men vestigt er nogmaals de aan
dacht op, dat elke veiligheidsmaat
regel collectief en niet individueel
moet zijn.
De berichten, dat Eden een per
soonlijke actie tegen Italië zou lei
den, worden „onjuist en tenden
tieus" genoemd en nog sterker
wordt gedementeerd, dat de hou
ding van Londen ten doel heeft de
regeering van Ialië te doen kiezen
tusschen „vernedering of oorlog".
Hieromtrent mag in de Fransche
pers geen twijfel bestaan.
Men verwondert zich erover, dat het
vertrouwen van Frankijk in den Vol
kenbond. dat het vijftien jaar lang
heeft gekoesterd, in dit eene geval is
geschokt. Teneinde dit op te helderen,
heeft Clerk aan Laval gevraagd de
houding van Frankrijk ten aanzien
van artikel 16 duidelijk uiteen te zet
ten. Men heeft geen ander dan een be
vestigend antwoord kunnen verwach
ten, want men verheelt zich niet, dat
een uitstel of weigering een algeheele
wijziging zou meebrengen van de di
plomatieke instrumenten, welke onder
toezicht van den Volkenbond zijn ge-
teekend.
TOEPASSING DER
SANCTIES
Volgens een mededeeling van het
Volkenbondsecretariaat hebben tot
dusverre 15 staten toegezegd sanc-
tievoorstel no. 1 het wapenuit
voerverbod naar Italië en opheffing
van een eventueel bestaand wapen-
uitvoerverbod naar Abessynië te
zullen uitvoeren. Dit zijn: Enge
land, Cuba, Griekenland, Polen,
Letland, Frankrijk, Finland. Colum-
bië, sovjet-Rusland, Zweden. Uru
guay, Indië, Ierlan d, Litauen en
Nederland
Sanctievoorstel no. 2 betreffen
de credietboycot- van Italië is tot
dusverre nog slechts aangenomen
door de sovjet-unie en Neder
land.
WEDEROM OUDE MISDADEN AAN
HET LICHT GEKOMEN TE OSS
De politie te Eindhoven heeft op ver
zoek van de gemeentepolitie te Oss al
daar gearresteerd en op transport naar
Oss gesteld de oud-Ossenaar A. van
Schayk. Bij een verhoor, {dat hem op
het politiebureau te Oss werd afgeno
men, bekende hij o.m. betrokken te «ijn
geweest bij den overval met geweldple
ging op den 60-jarigen varkenskoopman
G. van Hinthum in den nacht van 1 op
2 November 1924, waarbij drie schoten
werden gelost, waarvan één van Hin
thum in den rug trof. Voor dit feit heeft
reeds P. van G. uit Oss zes jaar gevan
genisstraf ondergaan. Ook toentertijd
werd Van Schayk gearresteerd, doch
wegens gebrek aan bewijs op vrije voe
ten gesteld.
Verder verklaarde Van Schayk mede
plichtig te zijn geweest aan den in'1927
gcpleegden roofoverval op I-Iuysmans in
de heide te Oss, die werd mishandeld en
van een bedrag aan geld en een jacht
geweer werd beroofd.
Van Schayk zal op transport naar
Den Bosch worden gesteld.
VOGELTREK
De jaarlijksche vogeltrek heeft al
tijd op de menschelijke fantasie ge
werkt. Allerlei sagen en fabels wer
den om dit geheimzinnige verschijn
sel. gesponnen. Uit de komst der vo
gels leidde de boer voorspellingen af
omtrent de opbrengst van zijn akkers,
omtrent weer en wind. Uit de trek-
formaties en de geluiden, die de trek
kende vogels maken, putte hij waar
schuwingen voor goede en slechte lij
den, voor vrede en oorlog.
De moderne wetenschap heeft ech
ter aan al deze verbeeldingen den ge
nadeslag gegeven. Door de vogels te
ringen heeft meri veel duistere vraag
stukken kunnen oplossen. Men weet
thans van waar de vogels komen en
waarheen zij gaan. De meeste zangvo
gels, die door- en wegtrekken, gaan
in Augustus en September naar
Afrika. Zij trekken 's nachts, want in
dien zij den geheelen dag doortrok
ken zouden ze geen gelegenheid heb
ben bij licht voedsel te .zoeken, zoo
dat zij anders van honger zouden om
komen. Nooit wordt de tocht in eens
naar het verre winterkwartier afge
legd. Dit zou ook moeilijk gaan. De
meeste vogels ontwikkelen geen groo-
tere snelheid dan plm. 50 K. M, per
uur, terwijl zij gemiddeld 6—7 uur
per dag vliegen, hetgeen beteekent,
dat zij om een afstand af te leggen
van 8000 K.M, plm. 22 dagen noodig
hebben.
Merkwaardig is dat onze gewone
Spreeuw verreweg de snelste der trek
vogels is. Hij vliegt plm. 74 K.M. per
uur. Onbegrijpelijk is. dat de Sperwer,
de koene en snelle roover, tot de
langzaamste vliegende vogels blijkt te
behooren, daar zijn vliegtempo slechts
plm. 41 K.M. per uur bedraagt.
Niet alle vogels gaan groote afstan
den. B.v. de kraaien, spreeuwen, vin
ken, keepen, die in October bij dui
zenden over ons land uit Noord- en
Noord-Oost-Europa komen, trekken
slechts naar Engeland en Frankrijk.
Zij zijn ook wel beter bestand tegen
den winter dan de echte kleine zan
gers als b.v. Fi''s en Spotvogel, die
zich vooral voeden met insecten en
larven, welke op bladeren leven. Zij
zouden zich hier niet kunnen handha
ven waardoor .zij de eeuwig-groene
Ironische wouden opzoeken.
De zaad- en alleseters vinden de
tafel gedekt in het vorstvrije Ierland,
Zuid-Engeland en West-Frankrijk, als
de vorst maar niet te streng en te
langdurig is. Zelfs Nederland is voor
vele Noord-Europeesche vogels als
Bonte kraai, Koperwiek, Spreeuw en
vink reeds zacht genoeg om als win
terkwartier te dienen.
De vogeltrek vindt zijn verklaring
in het feit, dat de vogels aan koude
en voedselgebrek ontkomen. In het
najaar voltrekt zich een proces in het
lichaam en de ziel van de vogels, dat
hen als het ware dwingt om heen te
gaan.
Hier zijn wij in de gelukkige om
standigheid een belangrijken trekweg
te bezitten in het Eemgebied. Dit
komt omdat de vogels zoo lang mo
gelijk de zee mijden. Bij Niikerk
zwenken ze dan ook in Zuid-Weste
lijke richting langs onze stad. Men
kan hier getuigen zijn van het boeien
de schouwspel, dat de trek van dui
zenden spreeuwen, vinken, keepen,
kraaien, kneuen, lijsters en kieviten
oplevert. Meestal verplaatsen de vo
gels zich tusschen 78 's morgens.
In èèn tfur trekken wel 50 troepen
door, tellende 2000 vogels. De
spreeuwen vlieg laag de vinken hoog
in los troepenverband,
VIRIDIS.
Bondskanselier Schuschnigg
een ornament van Star#
hemberg's regeering
In hun commentaren op de reorgani
satie der regeerinig leggen de Oosten
rijksche bladen er den nadruk op, dat
de nieuwe regeering nog energieker dan
tot dusverre den gevolgden koers in de
binnenlandsche politiek zal handhaven.
Zij wijzen erop, dat de reorganisatie
in volkomen orde is geschied.
De ol'ficieele Wiener Zeitung ver
klaart, dat de bondskanselier ook
thans snel en zeker heeft gehandeld.
De christelijk-sociale Reichspost wijdt
vooral eenige waardeerende woorden
aan den minister van landbouw Rei-
tlier, aan minister Neustadter Stürmer
en daarnevens ook aan den afgetreden
Fey.
De Wiener Neuesten Nachrichten
schrijft, dat met het oog op het bijzon
dere standpunt, dat majoor Fey sedert
jaren heeft, ingenomen in de Oostenrijk-
sche politiek, zijn aftreden wellicht als
het meest sprekende kenmerk der. re-
geeringsreorganisatie moet worden be
schouwd-.'
Volgens de Berliner Börsepzeitung
was de reorganisatie der Oostenrijksche
regeering te voorzien, daar er tusschen
bepaalde personen in het' kabinet tegen
stellingen bestonden, die voortdurend
sterker werden, terwijl er bovendien
nog een zekere invloed van buiten de
grenzen bestond. Te oordeelen naar de
opgedane ervaringen, wordt door dé re
organisatie 'het Italiaansche accent nog
versterkt.
Het Berliner Ta-geblatt schrijft, dat
men de wijziging kan beschouwen als
een consolidatie van de toestanden, die
tot. dusverre in Oostenrijk hebben be
staan.
Volgens de Deutsche Allgemeine Zei
tung is Fey uitgeschakeld, omdat hij
met zijn groep streefde naar de verwe
zenlijking van spefciale doeleinden.
De Weensche correspondent van de
Times meldt, dat de eerste indruk, dien
de reorganisatie der Oostenrijksche re
geering gemaakt heeft,'deze is geweest,
dat de Italiaansche invloed versterkt is.
Hij voegt hieraan toe, dat niets minder
populair zou kunnen zijn. De tegenzin
tegen een versterking van den Italiaan-
schen invloed bestaat niet alleen bij de
socialisten en nationaal-socialisten,
maar ook in andere kringen.
Vólgens de Daily Herald is de bonds
kanselier een ornament geworden in
een regeering, die geleid wordt door
Starhemberg, „den agent van Musso
lini".
De News Chronicle schrijft, dat de
meeste thans afgetreden minister» het
niet eens zijn geweest met de thans
door Oostenrijk gevolgde politiek. Zij
gingen daarbij, uit van het standpunt,
dat Italië niet meer in staat is Oosten
rijk militair te beschermen.
Betoogingen te Weenen
Vrijdagavond heeft te Weenen een
betooging plaats gevonden van de va-
derlandsche organisaties voor de bonds-
kanselarij en op den Heldenpl-atz. De
plechtigheid begon met een toespraak
van den bondscommissaris voor den
Heimatsdienst, overste Adam, die de
onwrikbare trouw van het vaderland-
sche front jegens de regeering tot uit
drukking bracht. Vervolgens defileer
den de 10.000 Heimwehrmannen, die
Vrijdagochtend uit Neder-Oostenrijk en
Burgenland in Weenen aangekomen
waren, met stalen helmen en het ge
weer aan den schouder langs de bonds-
kanselarij.
De Weensche Heimwehr, die onder
leiding staat van majoor Fey, h^eft
niet deel genomen aan d'en opmarsch
in gesloten formatie. Eenige leden van
den Weenschen Heimatschutz hebben
zich zonder wapenen aangesloten bij
den fakkeloptocht. In aansluiting op
den opmarsch werd een fakkeloptocht
gehouden van de civiele órganisaties
van het vaderlandsche front.
HET ONTSLAG BIJ DEN
landbouwcrisisdienst
Een ernstig onderzoek wordt
door de regeering
ingesteld
Op vragen van den heer Boon in ver
band met de beëindiging hunner dienst
betrekking door een 4-tal juridische
ambtenaren van het regeeringsbureau
voor de uitvoering van de Landbouvv-
crisiswet 1933,
heeft minister Deckers het volgende
geantwoord:
Het motief, dat door de vier bedoelde
ambtenaren wordt aangevoerd, is ach
terstelling in hun werkzaamheden en
positie, die een gevolg zou zijn van een
machtsstreven van een ambtenaar van
het Landbouw-Crisis-Bureau, tegen wien
zij om andere redenen ook bezwaren
hebben.
Naar deze aangelegenheid wordt een
ernstig onderzoek ingesteld. De aanlei
ding daartoe vindt ondergeteekende
zoowel in de motieven, die door de be
trokkenen. zijn aangevoerd, als dn fiet
7-8 UUR 's AVONDS
Een aansluiting kost slechts Fl. 5.
KANTOOR BERGSTRAAT 13 TELEFOON 462
TEL. 1830 TEL. 1093
OOK 't NACHTS GEOPEND
Amersfoortsche Huisartsen-
Vereeniging
Zondag hebben dienst de volgende
bnrger-geneesheeren:
Kamerling, Utr.weg 35; Tel. 142.
Batenburg, Utr.weg 18; TeL 448.
Hendriks, Berkenweg 25; Tel. 1384.
Van de overige geneesheeren heeft
dienst Honig, Van Persijnstraat 27;
Tel. 600.
Zondag en de geheele week 's nachts
heeft dienst de apotheek van de firma
Ten Brink en Vermolen, Varkensmarkt
19a; Tel. 600 en
Java Apotheek, Leusderweg 212; Tel.
1887.
Zondag hebben dienst de vroedvrou
wen:
Mevrouw De Leeuw, Anfridusstraat 5.
Mej. v. d. Griendt, Breestraat 8.
NIEUWE
WAGENS
PASSAGIERS TOT
f 5000.- VERZEKERD
in binnen-en buitenland
daartoe strekkend verzoek van den bo-
venigenoemden ambtenaar.
Uiteraard zal aan misstanden, die
aan het licht mochten komen, een ein
de worden gemaakt.
ONTROUW AMBTENAAR
Naar de T ij d verneemt wordt door de
regeering een ernstig onderzoek inge
steld naar de handelingen, van een
hooggeplaatst, ambtenaar aan Economi
sche Zaken, die zoowel bij een particu
lier als bij een bankinstelling beweerd
zou hebben, te we.ten, dat er devaluatie
op komst is en dat hij tweemaal vier en
twintig uur vóór de afkondiging der
devaluatie in staat zou zijn, dit geheim
aan belanghebbenden te openbaren.
Natuurlijk tegen een rijke belooning.
Indien een en ander juist is en wij
hebben zoo zegt de Tijd reden om
aan de juistheid ervan niet te twijfe
len betreft het hier een hoogst ern
stig geval van ambtenaren-ontrouw, en
zal de regcering niet aarzelen, met
straffe hand in te grijpen.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJK-
SCHE GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
Voor eiken leeftijd een regenmantel
Jonge dames Mantels in zeer voordeelige prijzen
Smaakvol, doch eenvoudige kinderjurken en mantels
DAMES-MODEZAAK 26
EXEMPLAREN
Dit nummer bestaat uit 5 bladen
op andere pagina's
STADN1EUWS
Prof. Vening Meinesz over de wereld
reis der K XVIII.
(Tweede Blad, pag. 1).
Voor ontwikkeling der arbeiders.
(Tweede Blad, pag. 1).
moet zij de stad
Bel op 454. Direct sta
een van onze wagens
voor uw deur
MUURHUIZEN 40 TEL. 454
Wanneer U een
rijdt, weet U pas wal
een volmaakte auto
mobiel is
En toch het goedkoopste
ook in onderhoud, wegen
belasting etc.
Stationsplein 5 - Amersfoort
Telefoon 1210