Zaterdag 1 October 1904.
No. 79.
ie Jaargang
verdut: i Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Wees U Zelf
t
Onze O
Buitenland.
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Van Houten teruggekeerd.
FEUILLETON.
Voor Vrouwen.
DE
MLANDER.
Woensdags en Zaterdags. J
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaar
Franco per post
Per 3 maanden
Franco per post
f 3.00
- 3.50
- 0.75
- 0.90
[Prijs der adrertentiëu
Van 1 tot 5 regels J0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Toen de Staten van Friesland op den
langzamerhand berucht geworden 3den
Augustus ur. S. van Houten tot lid van
de Eerste Kamer hadden benoemd, beeft
een deel der -liberale pers dit niet zonder
ingenomenheid vermeld, omdat men in
hem eenigzins een tegenwicht zag voor
de macht van dr. Kuyper. Ja, de hoop
volle droom: liberale hereeniging onder
Van Houten's vlag, conservatieve her
eeniging dus zonder eenig programma,
zonder kracht tot vooruitgang, met niets
dan tegenhouden, getalm, geschipper
zulk schoon droombeeld moet sommigen
conservatief-liberalen bladen werkelijk
reeds voor oogen zijn gekomen. Hun
beminnelijke „mine' jegens den jong-
herborene getuigde hiervan. Zij schenen
van oordeel te zijn, dat die man zonder
programma en zonder volgelingen, maar
die toch nog zich zelf „volksvertegen
woordiger par droit de naissance' durft
noemen, het vervallen liberalisme zou
kunnen opbeuren en meer kracht in
blazen tegenover den nog steeds was-
senden invloed van dr. Kuyper en zij
het ook minder openlijk gezegd tegen
over dien van mr. Troelstra.
Vroeger had men deze rol aan prof.
Van der Vlugt toegedacht, doch diens
optreden verwekt geen duurzaam succes.
Eenmaal heeft hij tegenover de sociaal-
democratie niet onkrachtig stelling ge
nomen, daarna was de bekoring van
zijn optreden naar die zijde weg en ook
tegenover dr. Kuyper was zijn positie
van korten duur. Het was derhalve niet
te verwonderen, dat de verkiezing van
mr. Van Houten sommigen een reddings
plank toescheen.
Nu is mr. S. van Houten, al kan hij
dan allerminst een krachtige figuur zijn,
toch iemand die aan zijn clericale tegen
standers heel wat last kan veroorzaken.
Tegenover het onverdraagzaam theolo
gisch drijven van Dr. Kuyper kan hij
een niet onbelangrijk kampioen zijn.
Onverkwikkelijk toeken van politiek
leven, als een man, die niets anders wil
zijn dan anti-clcricaal, weer parlementair
nut gaat krijgen. Wel heeft Kuyper ons
land in godsdiensttwisten diep doen
zinken, dat zulk een middel van verweer
niet te erg moet keetcn.
De Van Houten n.l., zooals de laatste
Als uw leed groot is, ziet ge dc gansche
wereld op een verren afstand, als aan het
einde van een reusarhtiy worstelperk. Zelfs
dc stemmen schenen uit dc verte te komen.
naar het Duitsch, van
WILHELMINE HEIMBURG.
jaren hem ons hebben doen kennen, de
cynisch-conservatieve arbeidersbestrijder.
Iloe zijn de tijden veranderd en Van
Houten met hen! Terwijl hij jaren ge
leden als radicaal eene voortdrijvende
kracht in het parlement was, waarmede
rekening gehouden moest worden en op
wicn veler hoop gevestigd was, wanneer
voor de democratie betere tijden zouden
aanbreken, is hij nu niets dan een lood
zwaar blok aan 't been voor wie sociale
wetten wil. In 1888 schreef hij nog in
de Voorrede voor de tweede uitgaaf"
van de „Staatsleer van mr. J. R. Tlior-
bccke": „Gelukkiger schijnt mij het
tijdstip dezer tweede uitgave, die sauien-
valt met het verdwijnen van den census
uit de Grondwet en met de eerste groote
overwinning der democratische richting.
Het voorname bolwerk van de heer
schappij van het geld eene heer
schappij, die zich ten onrechte tooide
met de valsche vlag van heerschappij
der rede of der ontwikkelden is ge
vallen".
Wie dacht er toen aan, dat deze schrij
ver het werkelijk democratische kies
recht van Tak van Poortvliet zoo heftig
zou bestrijden en 11a den val van Tak
müt eene kiesrechtregeling zou komen,
waarbij zoo goed als geheel tot den
ceusus is teruggekeerd? En wie her
kende uit zijn latere „Staatkundige brie
ven," geschreven in de spijtige tijden,
toen voor hem iu de Tweede Kamer
geen zetel meer beschikbaar was, den
auteur van de „Bijdragen tot den strijd
over God, eigendom enj familie?" Vooral
uit die „Staatkundige brieven* blijkt
ook zijn afkeer van sociale wetgeving,
wier doel is het verleenen van hulp
aan de economisch zwakke groepen in
den staat. Aan eene dergelijke „bedee-
ling" doet hij niet mee. Het is dan ook
zeker, dat hij zich evenzeer tegen soci
ale wetten zal kanten als tegen de zoo
genaamde christelijke staatkunde.
Intusschen heeft mr. Van Houten dan
terstond na de opening van de zitting
der Sta ten-Generaal zich tegenover dr.
Kuyper gesteld. Zooals bekend is, heb
ben de Staten van Ovcrijsel voor de
nieuwe Eerste Kamer geen bijdrage ge
leverd. Op hun vergadering van 3 Augus
tus eerst .de unfaire houding der rech
terzijde, vervolgens dc uittocht der lin
kerzijde en sluiting der onvoltalbg ge
worden vergadering; spoedig daarop de
hardnekkige weigering van dr. Kuyper,
(Slot.)
„Iloe is het toch gebeurd, Rudolf?"
l)aar vloog de deur open, en een
ontsteld meisje kwam binnen en viel
voor Grethe op dc knieën.
„Mevrouw vergeving om Gods
wil vergeef het mij!
Mijn vrouw wendde het hoofd af en
wenkte, dat zij weg moest gaan.
„Ach mijnheer," jammerde Mina, en
kroop op haar knieën naar mij toe, „ik
ben slecht geweest! Ik ben naar mijn
vrijer geloopen; ik had een paar pan
toffels voor hem gemaakt, die ik hem
brengen wilde; Elzc sliepj zoo rustig,
en toen heb ik vergrten, om het stukje
waskaars uit te blazen het nachtlicht
brandde zoo duister, en ik kon geen
kandelaar vinden en heb toen een stukje
kaars aangestoken en in mijn naaimand
gezet, en dat is toen afgebrand en heeft
dc wol aangestoken. Ik dacht er niet
aan, maar zat alleen in angst over Manne
die in de kamer geslopen was, en Mep
zoo snel als ik kon, weer hier na toe,
en nu toch te laat mijnheer!"
„Ga de kamer uit!" beval ik, want
juist trad de dokter binnen. Wankelend
verliet het meisje de kamer.
„Het kind leeft, dokter!" riep men
hem toe.
„Dat is een mooie geschiedenis!
zeide hij en schudde het hoofd, terwijl
hij zich over de kleine patiënte boog.
Mijn zwager had hem reeds alles ver
teld. „Een paar oogenblikkcn later, Lui
tenant, dan welk gelukkig toeval,
deed u nog juist bijtijds in dc kamer
gaan?"
„Ja, met recht een gelukkig toeval,
dokter!" en mijn oogen zagen ernstig in
die van Grethe, die zij langzaam neer
sloeg.
„Is ons kind buiten gevaar?" vroeg
zij haastig, en haar bleek gelaat werd
eensklaps donkerrood.
„Ik geloof bet wel, mevrouw. Leg het
kind te bed in een andere, frisck ge
luchte kamer. Morgen vroeg kom ik
eens kijken, en zorg dat gij ook
weer bedaard wordt!"
Spoedig heerschte er stilte in onze wo»
ning. Allen namen afscheid van ons niet
den Staten een nieuwe machtiging tot
vergaderen te bezorgen. Ziedaar het ver
grijp waarover mr Van Houten daags
na de opening dr. Kuyper kapittelde.
Tengevolge van de „Overijselschekwes
tie" is de Eerste Kamer incompleet en
zijn wij (in eene staatsrechtelijke moei
lijkheid gekomen. Aan wien de schuld
cn hoe uit die moeilijkheid te geraken?
Scherp stelde mr. Yan Houten het geval
en moeilijk kan ontkend worden, dat
hij dien dag dr. Kuyper in eene lastige
positie bracht. En toch was het iets
anders dan een aan beide zijden met
lust cu smaak geleverd steekspel?
Twee dagen later voortzetting van het
toumooi. De heer Yan Houten besprak
toen dc ontbinding der Eerste Kamer
na de verwerping der Iloogerondcrwijs
wet op 14 Juli Tot nog toe had zulk
een ontbinding nooit plaats gehad. De
verleiding tot ontbinding thans was ge
legen in het feit, dat de Eerste Kamer,
nog liberaal in hare meerderheid, niet
meer in politieke richting overeenstemde
met de Provinciale Staten. De regee-
ringsgeziude pers vooral De Stan
daard had reeds terstond na de ver
kiezing der Provinciale Staten op ont
binding aangedrongen, opdat de eerste
Kamer ook clericaal >oudc worden. Ku
kan men van een democratisch stand
punt niet alleen niets inbrengen tegen
eene daad, welke beoogt de volksver
tegenwoordiging meer in overeenstem
ming mot de vertegenwoordigden te
brengen, maar moet men haar veeleer
toejuichen. Dr. Kuyper heeft een prece
dent geschapeu, dat juist den democra
ten te pas komen zal, wanneer later de
Eerste Kamer als conservatief bolwerk
nietmeer overeenstemt met meer democra
tische Provinciale Staten en ontbinding
het middel zal zijn om een sta-in-den
weg op te ruimen.
Maar dc niets minder dan democra
tische Mr. Yan Houten was natuurlijk
vau zulke opruimerij weinig gediend
Ilem is het denkbeeld sta-in-den-weg
vrij wat sympathieker. Was het geen
eigenaardige loop van zaken, dat reeds
op den tweeden dag zijner parlemen
taire herleving zijn voor dc democra
ten zoo weinig aantrekkelijke zijde om
den hoek moest gluren!
Weldra is van Yan Houten het nieuwtje
al weer af; dan zal men hem duidelijk
zieu in zijn relatieve waarde, di
hij n.l. slechts ontleend aan het onvrucht-
een hartelijken handdruk.
In het salon naast de Kersttafel stond
nu het bedje met het slapende kind.
Zacht snikkend knielde de moeder er
naast, met het hoofd op de kussens.
Toen stond zij op. „Kom mede Ru-
dolf!"
„Waarheen?"
„Kom mede!" Zij voerde mij aan di
hand de kamer uit, het portaal over,
de trap af.
„De hond, |Rudolf, de goede hond!"
fluisterde zij op den drempel van den
paardenstal. „Roep gij hem, want naar
mij zou hij niet luisteren."
„Manne!" riep ik in den benauwd
warmen, donkeren stal; daar ruischte
iets in het stroo en kwam hij op mij
toeloopen, kwispelstaartend en blaffend
van vreugde.
„Kom, Manne!" zeide Grethe en nam
hem op den arm, „kom!" En toen wij
beiden de plaats weer over gingen, zag
ik bij het stergeflonkcr vau| den hei
ligen nacht de zwarte huid van het dier
tegen het blank gelaat der blonde vrouw,
en zag de groote tranen, die uit haar
oogen druppelden, en haar hand, die
den hond streelde. Zoo klom zij snel en
stilzwijgend de trap weer op.
„Zet hem neer, Grethe, hij zal wel
meekomen," smeekte ik. Maar zij
schudde slechts het hoofd, en boven
verdween zij snel met den hond iu de
eetkamer.
baar-theologisch bederf, dat Kuyper over
ons land poogt te brengen. Yerdwijnt
die plaag en gaat men terugkeeren tot
het werken aan gezonde wetgeving van
onzen tijd dan verdwijnt tevens het
laatste restant van Van Houtens's po
litieke waarde; dan is hij ook als tegen
gif overbodig geworden.
't Is nu bepaald een genot langs de
modewinkels te wandelen en liet nieuwe
te bekijken, dat zij zoo smakelijk kun
nen uitstallen. Men zou gaarne meteen
welgevulde beurs naar binnen willen gaan
en een keuze doen in kostuums, hoe
den en bont, maar er dient eerst eens
rekening te worden gebonden met liet
overschot, van onze garde-robe van liet
vorige jaar. Hebben we dan alles nage
gaan, dan komt de berekening heel wat
zuiniger uit en kan men verder door
nieuwen aankoop zijn voorraad uitbrei
den. Er is ontegenzeggelijk een zeer
mooie keuze in stoffen van matte tin
ten; dei herfstkleuren komen hierin prach
tig tot hun recht; bijv. liet rood dei-
wilde wingerd in allerlei nuances, en
groen, zoo bleek en flots of weer ge
nuanceerd met grijs en bruinmen heeft
maar voor 't kiezen en kan voor be
trekkelijk weinig geld er zeer gedistin-
gucerd uitzien. Van veel belang is het
te weten welke kleuren ons passen, zoo
wel bij onze teint als ons hoofdhaar. Blauw
is voornamelijk voor blondines aange
wezen en heeft daarbij nog de eigen
schap dat hij evenals zwart de draagster
grooter doet schijnen, terwijl wit juist
kleiner maakt. Wie een bleekgeel teint
beeft, kan groen heel goed dragen; paar»
moet men dan echter vermijden; geel
is ook een uitstekende kleur voor iemand
met rooden teint is zwart of blauw het
voordeeligst; heeft men een grauwach-
tigen teint, dan kieze men blauwachtig
groen en vermijde vooral rose, geel en
oranje. DeZe kleine aanwijzing kan mis
scliien te pas komen, ofschoon de meeste
vrouwen al zoo langzamerhand door on
dervinding weten, welke kleur haur liet
meest flatteert. Er zal dezen winterzeer
veel bont worden gedragen, tot hoeden
van bout toe; ook bonten pélerines,met
een ander soort bont gegarneerd, zijn
mode. Als nu de strenge winter maar
komt, dien men voorspelt! Een bezwaar
Ik volgde haar niet; ik stond in het
salon voor het venster en doorleefde
in gedachten de laatste uren. Hoe
vreeselijk waren zij geweest!
Slechts in de eetkamer hoorde ik
zacht heen en weer loopeu, het ge
rinkel vau borden en Grethe's lieve
stem: „Kam Hanne! Kom."
Een poosje later kwam zij naast mij
staan en greep mijn hand. „Vergeef
mij, Rudolf!"
„Wat, Grethe?"
„Dc hond Manne, onze Manne
Ik weet liet! Het heeft u jaren lang
leed gedaan, dat ik
Ik streelde haar over haar zachte
lokken. „Laat maar rusten, Grethe,
het is alles vergeten in dit uur!"
Juist drong hij zich door de smalle
deurreet en liep naar mij toe. „Har
telijk dank, beste kerel!"
llij stond kwispelstaartend voor ons
en keek ons beurtelings aan, als wilde
llij zeggen: „Wat scheelt u toch, gij
dwaze mensehen; ik deed eenvoudig
mijn hondenplicht
Zoo zaten wij lang, zwijgend fbor
het bedje van ons kind; Manne lag op
mijn schoot, als in vroegere dagen.
Een vroolijke zalige Kerstnacht daalde
neder over de aarde en sprak tot ons
an liefde en vrede. Onze handen waren
ast ineengesloten in echte Kerstfeest-
dankbaarheid. Ja, liefde en vrede over
de geheele groote wereld, liefde en vrede
van de bont-dracht is altijd, dat men er
zoo vatbaar door wordt en het altijd
baast met een verkoudheid boet, als
men in liet voorjaar er mee wil eindigen
en waar nu zelfs volwassenen over kink
hoest beginnen te klagen, mag hierop
zeker wel worden gelet. Voorkinderen,
die .zooveel gevoeliger zijn, is bent ab
soluut af te raden; iu plaats van het
broeien der keel door bont of wollen
cache-nez, doet men veel verstandiger
om door middel van koude wasscliingen
hals en borst te versterken en de kin
deren door alle weer en wind uit te
zenden; zoo is 't gevaar voor kou vat
ten veel geringer. De winterhoeden ge
ven, uitgezonderd de gewone kleuren:
rood, blauw en zwart ook de fijne ua-
jaarstintcn te zien; groen in alle tinten
evenals bruin van licht tot donker,beide
vooral gegarneerd niet schilderachtige
takken bladeren nog verhoogd door
daarbij passende zij of fluweel. Zijde
blijft zeer gezocht voor toiletten; bij ko
medievoorstellingen enz. zullen veel
lichte kleuren worden gezien en de za
len daardoor een aantrekkelijker voor
komen hebben. Korte japonnen zijn na
tuurlijk op straat meer geliefd dan die
mot een sleep; ofschoon men er even
goed mee in de hand loopt als met deze;
wat met een parapluie of mof altijd
voor ons een een vermoeiende geschie
denis is, vooral tegen St.-Nicolaas en
Kerstmis, als men allicht nog eenige
pakjes er bij te dragen krijgt. Is men
kort en gezet, dan kleedt een japon met
sleep echter zooveel beter, dat men zich
daaraan moet houden. Dc blouses zul
len ons nu werkelijk gaan verlaten en
zijn onder de aangesloten mantels ook
niet te bergen; de mode komt echter
zoo tegemoet aan kleine beurzen, dat
zij ons heel goedgunstig toestaat ook
nog ruime paletots of liavelocks te dra
gen; toch denke men er aan dat die een
jaar later zeker heel ouderwetsch zullen
staan en zou ik dus niet durven raden,
ze weer nieuw te koopen.
De Rechtbank te Brunswijk, veroor
deelde een aanzienlijke dame aldaar,
wegens bedrog (door het opgeven van
den leeftijd van een kind van 10'/,
als 9'/a jaar om op een spoortrein half
geld er voor te betalen) tot drie dagen
ook in de enge wereld vau ons huis.
Merkt gij op, boe liefelijk zij lieer-
schen? Wanneer hebben mijn Grethe
en ik elkander zoo innig aangezien?
Zoo zonder tclnduw, zonder bitterheid.
En ook gij, klein zwart dier; ook gij
hebt deel aan dezen Yrede. Gij zult
niet meer koud en hongerig op mijn
drempel zitten en mij aanzien, niet dien
roerend vragenden blik van het stomme
mishandelde schepsel nooit meer!
Zacht tikt de pendule, zacht ruisclit
de vergulde vlag op den Kerstboom;
en zacht ademt ons dierbaar kind. Blijft
bij ons, gij liefde en vrede, voor immer!
-EINDE.--
