Stadsnieuws.
Tweede Kamer.
Allerlei,
de bewering dat de volheid des tijds,
waarvan de vrome lloei gesproken heeft,
niet ver meer verwijderd kan zijn.
Thans komt ook van Engelsehc zijde
een waarschuwing voor een omwenteling
in Zui,cl-Afrika, als eerste toeken dat
wijst op een weder urgent worden van
het Zuid-Afrikaansche vraagstuk, liet
is de lieer Outhwaite, die in de Daily
Nc\v> voor het gevaar waarschuwt, waarop
de Engelsche regeering, met haar plan
nen voor een schijn-zelfbestuur aanstuurt.
„De buitenlandsche gelduienschcn", zegt
de briefschrijver, „streven er naar om
met luin organisatie de Engelschcn tegen
de Boeren op te zetten, hen als ontrouwen
voor te stellen en daardoor de invoering
van een verantwoordelijk bestuur te ver
ijdelen. Als do Engelsche regeering zich
met het streven van die nienschcn inlaat
gelijk ze met de Chineczenkwestie heeft
gedaan, is er weinig twijfel of de toestand
zal zeer- ernstig worden. Laten de „impe
rialisten" niet denken, dat zij 't alleen
met de Boeren te stellen zullen hebben,
en dat voor hen het Engelsche leger
voldoende is. Het zal er niet zoo een
voudig voor staan. Ue Engelsche re
geering heeft duizenden kolonialen van
overzee, die nog in Transvaal zijn, be
drogen. Die mannen weten nu, dat zij
daar gebracht zijn om bloed te spillen,
opdat de Duitsch-Joodsche magnaten
verlost zouden worden van de regeering,
die hun in den weg stond om goed
kooper arbeidskrachten en lagere be
drijfskosten te krijgen. Komt liet tot
ernstige troebelen, dan zullen weinig
Australiërs in hetzelfde kamp als de
buitenlandsche geldmenschen staan. Het
is al zoo erg geworden, dat sommigen
zich reeds nu op zekere gebeurtenissen
voorbereiden. Indien het in naam der
vrijheid tot een opstand komt en er
vallen Australiërs voor de geweren van
Engelsche soldaten op bevel van dit be
wind, dat onder de plak der Joden zit,
dan zal er een passend eind zijn aan
het praten over „onze koloniën" dooi
de mannen die hen bedrogen hebben.
Dat dat zal gebeuren, als Balfour's
regeering in Transvaal haar wil doorzet
in overeenstemming met den eisch der
Landlords, is maar al te mogelijk. Iemand,
wiens gevoelen in heel Zuid-Afrika hoo-
gelijk geacht wordt, schrijft: „Als de
financiers slagen en de liberale leiders
beloven niet, dat zij die grondwet zullen
verscheuren zoodra zij aan de regeering
komen, dan zit er voor Transvaal niets
op dan een langzame dood of een om
wenteling. God weet hoe ernstig de
toestand is Wat is waarschijnlijker dan
dat het ongelukkige kind, dat door Ja
meson's inval en den oorlog is gegaan,
gedwongen zal worden om door nnddel
van omwenteling do vraag van vrijheid
of slavernij te beslissen?"
den Haag 3 Maart 1905.
De Kamer is nu twee weken in open
bare zitting bijeen en met dat al zijn
de zittingen nog niet buitengewoon be-
langi ijk geweest. Toch is een belangrijk
wetsvoorstel afgehandeld, 11.1., dat op
het llooger Onderwijs. Doch wat geeft
het, verslag uit te brengen van debatten,
die natuurlijk voor een goed deel her
haling waren van wat vroeger bij de
eerste behandeling gezegd was en die
duidelijk 't stempel droegen vangehouden
te worden door mannen, die toch wisten,
hoe de zaak niet alleen hier maar nu
ook 111 de Eerste Kamer zou beslist
worden.
Een paar wijzigingen zijn aangebracht.
Aangenomen werd een amendeinent-
Yau Kol, waardoor 't mogelijk is nieuwe
leervakken in de Technische Hooge-
school te onderwijzen. 3Ict name werd
hier ;t oog gevestigd op de zoogenaamde
sociale wetenschappen.
De waarborgen voor dc deugdelijk
heid van lt onderwijs op de gymnasia
werden verscherpt naar aanleiding van
voorstellen, ingediend, door de hecren
Bos en Borgesius.
Omtrent de invoering van Staats
examens werd van rechts een voorstel
ingediend, dat alle kracht ontnomen
werd door dit examen los te maken
van 't onderw ijs aan de hoogescholen,
met gevolg dat dc Kamer het zonder
hoofdelijke stemming aannam. Een
twijfelachtige overwinning voor de voor
stellers.
De heer Schokking was naar Friesland
geweest en de Friesch-Christelijk-Histori-
schen hadden hem beduid, dat een
coalitie, die niet 0111 hun wenschen gaf
hun niet aanstond. Fluks werd nu ecu
amendement door de hervormde predi
kanten Schokkingen De Visser in elkaar
gezet, toegelicht door een motie, die
echter weer gauw verdween. In dit
amendement werd 11a eenige vei vormin
gen, alleen de wcnschelijkheid uitgespro
ken om biuiien drie jaar de theologische
faculteit te herzien, 't Was niet veel.
De heer Borgesius wilde zelfs dit blanco
artikel zonder stemming doen passeeren,
maai dc heer Ter Laan protesteerde
en niet heui stemden zijn aanwezige
partijgenooten, waarvan, er in de laatste
dagen slechts weinig in de Kamer zijn,
de vrijzinnig-democraten cn drie Unie
liberalen tegen.
Over 't subsidie van f 100.000 aan de
Vrije Universiteit, door deir heer Van
Karncbeck een douceur genoemd, werd
heel wat gepraat. De hoeren Lobman
en Heemskerk zouden 't wel hebben
willen laten vallen, als zij. van de linker
zijde er wat anders voor in de plaats
gekregen hadden. Nu waren zij er voor;
de heer Lobman, vooral omdat anderen
het rechtvaardig vonden, wat hem een
welverdienden uitbrander van den heer
Druckcr bezorgde, die meende, dat de
afgev aardigden naar eigen eer cn ge
weten moesten stemmen cn niet in de
eerste plaats moesten vragen, hoe ande
ren 't graag hebben
De eindstemming over deze w et wordt
later gehouden.
Dinsdagochtend wras de motie-Van
Kol aan de'orde in zake den achturigcn
arbeidsdag in de mijnen. De Kamer
begon met zelf een korten arbeidsdag
te nemen; van de leden, die tegen elf
uur opgeroepen waren, stonden cr te
kwart voor 12 nog geen vijftig op de
presentielijst. De vergadering werd dus
tot een uur verdaagd. Toen kwam de
heer Van Kol aan 't woord, die in. een
flink gedocumenteerde rede nog eens
de toestanden in dc mijnen uiteenzette
en duidelijk aantoonde, dat ingrijpen
van den wetgever onmisbaar is.
De heer Nolens w as't roerend eensmet
den heer Van Kol, maar stelde een andere
motie, in nog meer technische bijzonder
heden uitgewerkt dan die van den eersten
spreker. En 't mag waarlijk geen ver
wondering wekken, dat dc heer Schaper
deze indiening aanzag als ccn soort
„broodnijd" der katholieken, die niet
konden verdragen, dat de arbeiders in
lt katholieke Limburg voordeel zouden
trekken van een motie, voorgesteld dooi
de zoo gehate „socialen."
Daar de Minister gezegd had, dat
alles in orde zou komen, wilde de heer
Van Byland een eenvoudige motie van
vertrouwen in de toezeggingen der Rc-
geermg aannemen.
Het weid den Voorzitter 1111 te machtig
en hij verdaagde de vergadering tot
Woensdag. Toen kwam de heer Talma
t eerst in 't vuur. De anti-revolutionaire
dub had blijkbaar, als gewoonlijk, Dins
dagavond vergaderd. De heeren waren
bang zich aan koud water te branden
en hadden besloten tegen elke mötie
te stemmen. Dit nu moest de heer Talma
mcedeelen; hij verzocht dus aan alle
voorstellers, hun motie in te trekken,
maar niemand deed het natuurlijk.
En nu werden achtereenvolgens de
motie-Van Kol, de motie-Nolens en de
motie-Van Byland verworpen, telkens
mot een grootore meerderheid, zoodat
dc motie van vertrouwen in de toezeg
gingen van den Minister dus nog 't
minste stemmen kreeg en zulks tenge
volge van de houding van den „tacticus"
Talma. 't Was dwaas, immers dc ge-
hcclo linkerzijde en een goed deel der
rechterzijde wilden op dit punt geen
vertrouwen in den Minister uitspreken.
Woensdagmiddag begon de behande
ling der pensioenwetten voor de onder
wijzers on hun weduwen en weezen.
Hierbij bleek de gemeenschappelijke
wortel des geloofs weer zoo verschillende
loten te hebben doen ontspruiten, dat
het moeilijk was ze als familie van el
kander te herkennen. De heer Van
Idsinga contra den lieer Lobman, de heer
Schokking weer anders; de heer De Vries
veel voelende voor den eersten spreker,
maar die toch zou afwachten, wat de
Minister zou zeggen en dan mot diens
mooning zou meegaan, openhartige be
kentenis van 't geloof in die kringen
aan 't „woord des meesters." Van ka
tholieke zijde houdt men zich nog stil.
Gok links was verschil. Principieel
werd de opneming der bijzondere on
derwijzers bestreden door dc hecren
Treub cn Tydeman. De heer Boodhuyzen
hield een onschuldige maidenspeech,
waarin hij zich verklaarde tegen opne
ming der onderwijzers aan niet gesubsi
dieerde scholen.
Dc heeren Ketelaar en Ter Laan, zich
losmakende van dc toelichting der Re
geering, verklaarden zich voor 't ont
werp. In één woord, terwijl de Regeering
blijkbaar gedacht had, dat deze wetten
wel in een vloek en een zucht de Kamer
zouden passeeren, blijkt uit alles, dat de
debatten langdurig zullen zijn onder den
invloed als zij staan van dc Onderwijs-
novellc, die deze week reeds in tweede
editie verscheen.
Als eenmaal de artikelen zelf aan de
orde zijn, zal bovendien blijken, hoe
vreemd dit wetsontwerp weer 111 elkaar
zit. Ongetwijfeld zullen tal van amende
mcilten ingediend worden tot verbetering
van een en ander.
Wij vreezen, dat deze loop van zaken
niet met 's Ministers wenschen strookt,
maar waarom dan ook geen beter wetten
gemaakt
wtThTpersT
Alles even „Christelijk"
Lentemaand is begonnen en dc boomeh
en planten vertoonen reeds knoppen,
die zich straks tot bloesems en vrucht
zullen omzetten.
Zóó gaat 't in do natuur niet alleen,
maar ook in dc politiek.
Wat in den winter goed bezorgd en
voorbereid is, schiet 111 'tvoorjaar welig op.
De campagne, die in de laatste maan
den zoo krachtig is gevoerd met 't doel
om de scheiding van ons volk in „Christe
nen" en „paganisten", heidenen, moder
nen (altegader hetzelfde!) te propa-
geeren, zc begint al vruchten te
dragen.
In den Haag wordt een „Christelijke"
coöperatieve brood- en beschuitbakkerij
geopend.
Men is bezig met 't oprichten cener
Cl 1 ristelijke begrafen is-vereeni gi ng.
Dat alles is pas 't begin.
Het Christelijk brood, de Christelijke
beschuit en de Christelijke begrafenis
onderneming zijn slechts de voorloopers.
Straks komen de „Christelijke" vleesch-
houwerij, spekslagerij, schoenwinkel,
kleermakerij, meubel magazijnen, sigaren
winkel, kappers-salon, hocden-inagazijn,
fruitwinkel, kruideniers-affaire en kock-
bakkerij het scheidingsproces volmaken.
Tegenover al die „Christelijke" zaken
waaronder men blijkbaar specifiek prote-
tantsche beeft te verstaan, (liefst anti
katholiek) zal men speciaal Roomsche
en Joodsche en andere inrichtingen van
dezelfde soort krijgen. Dat ligt voor de
hand.
En zoo zal iedei zijn eigen maatschap
pijtje opbouwen. Heerlijk vooruitzicht!
L. en V,
„Christelijke** propngaiida.
Men schrijft uit den Gelderschen
Achterhoek aan de Arnh. CV/.:
Mijn buurlui krijgen geregeld het
anti-revolutionaire verkiezingsblad De
drie Districten toegezonden. Mij wordt
die gunst onthouden, omdat men mij
aanziet voor iemand, die nooit anders
dan op een paganist zal stemmen. Nu
dient men toch ook de vcrkiezingslitc-
ratuur van zijn tegenpartij te lezen.
Daarom elke 14 dogen, als de buurkin
deren \un .de christelijke school komen,
haal ik het verkiezingsblad af. Vreemd,
dat kinderen die van verkiezing zelfs
nog geen begrip hebben, gebruikt wor
den om als boodschappers dienst te dóen,
teneinde de verkiczingsliteratuur onder
de nienschcn te verspreiden.
Het is uit financieel oogpunt niet gek;
de kinderen 'doen liet voor niets en per
post kost elk nummer een cent. Boven
dien, niemand zoekt er kwaad achter;
dc onderwijzers geven dc blaadjes mee
en de onnoozelc lieden ïneenen allicht
dat wat hun door de christelijke onder
wijzers wordt thuis gezonden, de aan
dacht waard is en waarheid bevat. Nu
echter eene vraag. Men begrijpt dat op
deze wijze de onnoozelc kinderen reeds
vroeg tot anti-revolutionaire kiezers wor
den opgekweekt. Men spreekt wel van
de concurrentie, welke de bijzondere
met de openbare school heeft te voeren.
Wat zou men schreeuwen indien eens
de openbare onderwijzers verkiczings-
circulaires cn couranten hunnei richting
den kinderen ter bezorging meegaven.
naairidc land bouw-loterij en deel tc ne
men. Dc kans echter 0111 tot de geluk
kigen te behooren bestaat en een land
bouwer ontving de mededeeling, dat op
zijn nummer een piano was. gevallen.
Er wérd tevens medegedeeld, dat de
prijs per stoomboot was verzonden uit
R. naar T. De landbouwer ging met
een voertuig met 2 paarden bespannen
naar het ruim twee uren ver gelegen
T. 0111 de piano in ontvangst tc nemen.
Dat instrument bleek echter tc zijn
eenkinderpianotje, alias glas
orgeltje, van een kwartje waarde!
In elk geval bracht hij het er nog
beter af dan de bekende man, die, het
verschil niet kennende tusschen een
k narie en -een piano, met een gelen
zangvogel thuiskwam, toen hij er op
uit w as geweest om ccn piano te koopen.
Ja, zoo kun je oms voor rare gevallen
komen te staan. Zoo zag een inspecteur
van politic een vrouw het magazijn „La
Samaritaine" in de rue du Pont Neuf
te Parijs binnengaan en daar hij in haar
een beruchte dievegge, Augustine Le-
long genaamd, meende te herkennen,
volgde hij haar op den voet. Zij droeg
een kind op den arm, dat warm was
ingebakerd en een sluier voor liet ge
zichtje had. De inspecteur bemerkte al
ras, dat hij zich niet bedrogen had, want
bij dc etalage van zijden stoffen zag
hij, dat zij telkens, zonder dat de ma
gazijnbedienden het merkten een stukje
zijde wegkaapte, dat onder den mantel
van het kind verdween. Toen zij het
magazijn verlaten wilde, rekende de
inspecteur haar in en nam haar mee
naar het bureau. Daar wilde men haar
het kind afnemen om haar vervolgens
tc fouilleercn, maar zij verzette zich
hier krachtig tegen en klemde het kind
vast in haar armen, terwijl dit erbar
melijk begon te schreien. De commissa
ris nam den sluier van het kind af en
zag toeneen poppekop. Het lichaam
van het „kind" was hol en gevuld met
allerlei voorwerpen, die in dc ma
gazijnen gestolen waren, terwijl de die
vegge een instrumentje in de hand hield,
dat op zeer bedriegclijke wijze liet kin
dergeschrei nabootste.
Onze tijd is wel diepgezonken, als de
ziugelingen tegenwoordig al niet meer
te vertrouwen zijn. En wat zal er uit
zulke „onechte" kinderen moeten groei
en als ze later op scholen komen, waar
dingen voorvallen als het volgende, dat
als histori-ch door dc N. Arnh. Crt.
wordt meegedeeld:
Papa tot Keesje die uit school komt:
Wel Keesje, wat heb je vanochtend
op school gedaan?
Keesje: Allemaal schuine ui-en ge
schreven Pa.
Men behoeft tegenwoordig waarlijk
geen eerste minister meer te worden
0111 nerveus cn duizelig te worden van
de groote hoogte waarop men staat, 't
Zijn sterke becnen die dc weelde kun
nen dragen, eh zelfs het beroemde re-
kenpaard Hans kon den drukkenden
last der weelde niet langer torschen cn
trapte achteruit, zoodat zijn verpleger
die te kort bij hem stond, nu met zware
kneuzingen in het ziekenhuis ligt.
Reeds geruime» tijd bemerkte de
naaste omgeving, dat Hans nerveus was
geworden. Hij deed zijn schoolwerk
niet meer met de gewone opgewekt
heid, maar had aan den anderen kant
een buitengewonen eetlust. Bij nieuwe
arithmetische opgaven, die hem zijn
meester voorlegde, toonde hij een bui
tengewone lichtgeraaktheid.
Toen Maandag jl. de oppasser Hans
voor zijne gewone lessen naar de bin
nenplaats leidde, gaf het paard hem een
slag met den hoef, die den ongelukkige
neus en lippen spleet.
Als aandenken aan dc ncrvcuzen Hans
zal dc verwonde nu levenslang een lee
lijk litteeken behouden.
Dan voel ik voor mij nog meer voor
een buitenkansje als een landbouwer
dezer dagen ten deel viel.
Het is bekend, iioe in de laatste jaren
het aantal loterijen is toegenomen en
het is vooral ten plattelande verbazend
hoeveel last men in sommige streken
heeft van aanbiedingen, om aan zooge-
Met ingang Tail 1 Maart is aan het
Instituut-van der Sluijs alhier benoemd
tot onderwijzer, de heer Braam Buben
te 't Zandt.
Maandagavond wordt in Amicitia Al
lerzielen van Heverinans opgevoerd. Waar
overal met het meest uitbundige succes
dit stuk werd gegeven, is liet te ver
wachten, dat het ook hier wel druk zal
loopen.
De lieer N. Oosterhaan, arrondissement
schoolopziener te Doesburg zal alhier
in een openbare vergadering Maandag
avond in dc Keizerskroon spreken over
„Dc practijk der vrijzinnigheid.
Donderdag 9 Maart zal er alhier een
vergadering worden gehouden met het
doel een afdeeiing op te richten van de
Vereeniging „Volksonderwijs."
In die vergadering zal de lieer G.
A. C. van Goor, gemeentelijk inspecteur
van liet lager onderwijs te Amsterdam
liet onderwerp.: Dool en streven van de
Vereeniging „Volksonderwijs" behande
len. De vergadering is niet openbaar
doch slechts toegankelijk voor gc-
noodigden
Zeker een verblijdend teeken van ver
nieuwde belangstelling voor dc zaak van
dc openbare school.
Mej. W. van Eden, alhier, is te Utrecht
geslaagd voor het examen Nuttige Hand
werken.
Wij vernemen dat [onze stadgenoot de
lieer J. Klaassen benoemd is tot waarne
mend griffier hij liet kantongerecht alhier
in de plaats van Notaris Bolk aan wien
op verzoek, als zoodanig eervol ontslag
werd verleend.
Zondag a.s. zal er des morgens te
half tien in de Ilemonstrantscho kerk
een godsdienstoefening worden gehouden
voor jongelieden. De gewone dienst voor
dc gemeente begint om 11 uur.
Mejuffrouw J. van Dam, alhier, is te
Utrecht geslaagd voor het examen Nut
tige Handwerken.
De Heer G. C. A. Valewink, thans
lecraar aan de H. B. S. te Amsterdam,
is aan de Universiteit te Utrecht bevor
derd tot doctor in de Wis- en natuur
kunde met proefschrift „Over asympto-
tische ontwikkelingen."
Donderdag werd ten Raadhuize ge
houden de openbare aanbesteding voor
de levering van 80000 waalstraatklinkers,
waar ingeschreven werd als volgt:
W. van de Kooij, te Amersfoort voor
f 1449; Th. W. Bonte, te Amersfoort
voor f 1444; firma Ileuft Co., Gorin-
cliem voor f 1440; G. Wassink, te
Amersfoort voor f143) .'20; C. Ruiten
berg tc Amersfoort voor f 1429.50; R.
Jansen, te Nijmegen voor f 1404; H. de
Ilaas, te Nijmegen voor f 1360J. G.
Arends Co., Wageuingen voor f 1420
en J. van den Berg, te Amersfoort voor
f 1421.
De levering is gegund aan J. G.
Arends Co., te Wageningcn, voor
de som van f 1420.
De uitkomsten der exploitatie van de
Amersfoortsche tram over de maanden
Februari van het vorig en het loopend
jaar zijn als volgt:
1904 1905
(29 dagen) (28 dagen.)
Aantal bet. passagiers 5714 6094
Opbrengst passage f 462,52' f 44S.27'
Opbrengst diversen 19.70' 22.05
Totaal opbrengst 482.23 470.32
Opbrengstp.dag-kil. 9.22' 9.33
Men schrijft ons:
Dc zaal van Amicitia had gisterenavond,
door dc vele planten, een feestelijk aan
zien, zoodat lnen aanstonds bemerkte,
dat er iets bijzonders zou komen. En
dat was ook zoo. Het concert van
mejuffrouw Marie van Aaken (piano)
met medewerking van mejuffrouw Joh.
van Linden van den Heuvell (zang) en
mejuffrouw Gcorgine van Aaken (viool)
was voor ons iets zeer bijzonders, daar
liet in Amersfoort niet vaak voorkomt
dat men op een avond zooveel intens
kunstgenot Ie smaken krijgt.
De zeer mooie Bliithner-vleugel klonk
mooi rond, en gaf dc tonen en snelle
figuren goed weer. Daar op gaf onze
begaafde stadgenoote, die in Berlijn de
studie op hoogst ernstige wijze blijkt
opgevat te hebben, ons muziek tc hooien,
die de overtuiging schonk, dat zij een
pianiste is van nicer dan gewone capa
citeiten. De vertolking der verschillende
stukken van het zeer geluxkig saamge-
stelde programma, toonde dan ook een
zeer ontwikkelde en veelzijdige vaardig
heid en niet weinig muzikale intelligentie.
Een fijn sentiment deed mejuffrouw Van
Aaken blijken, teiwijl ook de techniek
in alle opzichten brillant mag genoemd
worden. Zonder twijfel staat haar dan
ook in de muziekwereld een schoonc
toekomst te wachten.
Mejuffrouw Joh. van Linden van den
Heuvell, na de laatste Toonknnstuitvoe-
ring, geen onbekende in Amersfoort,
gaf ook nu weer blijken van haar ernstig
kunnen. Haar w eergave van dc verschil
lende zangnummers was prachtig, geen
wonder, dat haar hoogst sympathiek
geluid luide bijvalsbetuigingen ontlokte.
En ook hel vioolspel van mejuffrouw
Georgine van Aaken was heerlijk mooi,
getuigende van een vaardigheid en een
ernstig streven naar hoogst zuiver weer
geven, dat zeer veel goeds voorspelt.
Het publiek toonde zich herhaaldelijk
zeer dankbaar en riep meermalen de
artisten terug, die alle drie een rijke
bloemenhulde in ontvangst hadden te
nemen.
Lijst van onbekende Brieven enz
verzonden van het Postkantoor te.
Amersfoort in de 2de helft Februari 1905.
Brieven.
Mej. A. Meb Amsterdam.
Muser Arnhem.
Rose Blanc Jeurakand.
Briefkaarten.
J. Meijer» Amsterdam.
Mej. E. L. M. v Dam
W. Statem-6
A Touneb
J. Zeisen
J. Buis
Mej. A. Roinmoe Bussem.
A. v. d. Pol
Sigtvoet 's Gravenhage
O. Smit Groningen
J. Meijer Hoek v. Holland.
Tli. Didder Utrecht.
In de ledenvergadering van het Nuts-
departement alhier werd op voorstel
van den voorzitter, den lieer J. G. Busch
Keiser besloten, dat liet departement
zich dit jaar op de algemeene vergade
ring zou doen vertegenwoordigen. In
de laatste jaren is dit niet gebeurd,
maar de voorzitter achtte de agenda
ditmaal zoo belangrijk hij wees daarbij
vooral op de onderwijsnovelle dat hij
ernstig den raad gaf om nu een afge
vaardigde te zenden.
Zonder discussie werd dit voorstel
aangenomen en daarop tot afgevaardigde
