Binnenland. Tweede Kamer, Allerlei, Stadsnieuws. IJmvelijkttkaiiMcii «Ier vrouwen. B< t tijdschrift „Studies in volk.skrafht" hevat een artikel van mr. F. Falkcübu.Ég over „de huwclijkskansen der vrouwen in Nederland." De schrijver komt tot dc volgende conclusies: lo. De huwelijkskansen dei vrouwen zijn in het geheele rijk sedert 1830 ge stegen. Het jaar 1870 is liet aanvangs punt eeoer geringe daling, die evenwel geen onrust behoeft te baren, aangezien op de daling in het tijdperk van 1830 -4'» een tijdvak van groötere stijging is gevolgd. 2o. De stijging is te meer van be- tcekenis, nu de leeftijdsgroep, die het meest belangrijk is voor de luiwelijks- kansen, in verhouding tot de jongere en oudere groepen kleiner is geworden en deze proportioneele vermindering een daling der algemeens huwclijkskansen lot natuurlijk gevolg had kunnen hebben. 'O. Alle leeftijdsgroepen dei vrouwen hebben deel gehad aan die stijging, doch inzonderheid die van dc 2530-jarigen, hetgeen duidt op vervroeging van den huwelijksleeftijd. 4o. De vermindering van het vrouwen overschot, tengevolge van dc toenadering «Ier geboorte- en sterftecijfers van beide sexen, kan op de stijging der huwelijks- kansen van invloed geweest zijn. 5o. Er bestaat" voeling tusschcn de huwclijkskansen eu het in mindere of meerdere mate voorkomen van de katho lieke gezindte. 6o. Niet alle soorten van gemecnteïi bieden gelijke huwclijkskansen. Die kan sen zijn het hoogst in de gemeenten van 500020.000 zielen. De groote steden begunstigden alleen het huwelijk Jvan 2025-jarige vrouwen, doch staan ove rigens bij de andere ten achter, waar schijnlijk wegens de uitbreiding van die betrekkingen, die alleen of bij voorkeur voor ongehuwde vrouwen opstaan. 7o. Onze handelssteden zijn niet be vorderlijk Yooi het huwelijk geweest, evenmin als .onze fabriekssteden van Twente. De gemeenten van Noord-Hol land, waar zuivelbereiding en veeteelt ile hoofdbronnen van bestaan uitmaken, bieden groote huwclijkskansen, welke niet verminderd maar integendeel go- stegen zijn sedert 1870. 'Ook de akker- bouwgemeenten van Zeeland nemen ten opzichte van de huwclijkskansen een voorname plaats in. 8o. De huwelijkskamon houden wel voeling met den toestand der in een streek overwegend uitgeoefende bedrijven, doch zij behoeven daarvan geen trouwe afspiegeling te zijn. Dc bewering derhalve van de ver mindering van dc huwelijkskansen der vrouw in Nederland vindt geen bevesti ging in dc feiten en mag daarom naar het rijk der legenden worden Verwezen. Het huwelijk wortelt integendeel sterker dan voorheen in de neiging der natie en de verhoogde materieele welvaart biedt d«' gelegenheid aan die neiging gehoor te geven. „Is daarmede gezegd, dat de vrouw hu pok haar inspanning kan en mag Verminderen om zich ongehuwd een zelfstandig bestaan te veroveren? Zeer zeker niet. Twee derden*van-het aantal twintig- tot vijftigjarige vrouwen van Nederland zijn gehuwd; daarnaast staat het eene derde, dat hetzij nog tot het huwelijk bestemd is, hetzij haar verdere leven ongehuwd zal blijven, liet aller grootste deel dezer laatste vrouwen is door dc omstandigheden gedwongen haar levensonderhoud te verdienen, hetzij tijdelijk, hetzij gedurende haar gansche leven, zoolang haar de arbeid gegund is. liet is de plicht der mannen haar in het vervullen van die taak niet te belemmeren. De mannén bchooreu in dachtig te zijn, dat de maatschappij niet voor lien is geschapen, maar voor de gansche menschhèid". DEN HAAG, 1U Maart 1905. De eerste poging om het bijzonder onderwijs de „Staatsbedecling" woord van Minister Kuvper te doen deel achtig worden, is thans definitief gelukt. Voor de tweede maal is de Hooger- Ondcrwijswet aangenomen, ditmaal met, 5338 stemmen; de geheele aanwezige meerderheid minus dr. De Visser, tegen de minderheid plus dezelfde. Mr. dr. ds. Schokkirtg was nog aan 't knoopen tel len; hij was juist gekomen tot vóór en volgde deze inspiratie. De Eerste kamer zal nu met een vloek pardon een gebed en een zucht dc wet aannemen en de Vrije Universiteit is gered... tot een ander samengestelde meerderheid de begunstiging weder ongedaan maakt en haar schrapt van de lijst der Staats- bedcclden. Nu zal liet lager bijzonder-onderwijs volgen. De voorzitter stelde n.l, voor na de behandeling van het aanhangig pensioens- ontwerp te behandelen het wetsontwerp tot herziening der wet op liet lager onderwijs en vervolgens dat tot regeling van hot arbeidscontract. I)e heer Borgesius kwam hier ernstig tegen op. Waarom moet er nu zookn haast w or den gemaakt uiet het L. O.-subsidie- uutw'erp waarvan dc Memorie van Antwoord eerst op 27 Februari is inge komen? Verscheidene andere belangrijke wetten zijn al veel langer in staat van wijzen en beliooren vooraf te gaan. Zoo b.v. het nu al zeer oude ontwerp op de Landbouwraden; zoo ook het ontwerp op dc Loterijen Hier begon de rechterzijde onder lei ding van den lieer Yan der Borch van crwolde, wlens stem men anders alleen verneemt als er gestemd moet worden, onbedaarlijk te lachen. 'De heeren be grepen blijkblaar niet de bcteekenis van hun gelach, waardoor hun eigen werk veroordeeld werd. Terecht wees dc lieer B. bier dan ook op. Bij haar optreden heeft de regccring verklaard krachtig werkzaam te willen zijn op liet gebied der spc. wetgeving1. Maar op dit gebied is nog niets behan deld. Er is nog.een andere reden om niet aldoor onderw ijszaken te behandelen. N cle leden hebben van andere zaken een speciale studie gem.iakt 'en willen ook wel eens aan het woord komen. Er moet afwisseling zijn. Maar wil men on derwijszaken behandelen, waarom dan niet de wet op het middelb. onderwijs die veel eerder is ingekomen. Dij heeft nog ntet den tijd kunnen vinden liet gewijzigd lager ondcrwijsontwcrp be hoorlijk te bestudeeren. Om al die re denen kan bij zich niet vereenigen met liet voorstel van den voorzitter. Hij zal geen bezwaar hebben om eerst het ontwerp-Arbcidscontract te behan delen en daarna de ondcrvvijsnovelle. De voorzitter beriep zich evenwel op het verband tusschen de pensioenwetten en de schoolwet-novelle, een verband zoo denkbeeldig, dat er hem eerst (looi den heer Lohniah op moest worden ge wezen. i >ok de heer Ketelaar kwam op tegen het er doorjagen van de onder- wijsontvverpen; doch niets hielp. De rechterzijde had besloten nog uit de Staatskas te halen wat er te plukken viel en met rechts tegen links, 5237 stemmen, werd het voorstel van den voorzitter, om allereerst de onderw ijs- novelle af te doen, aangenomen. Waren de parlementaire gebruiken van Hongarije hier inheemsch, dan wee het mobilair! 1 Nauwelijks zijn, zeer ten genoege natuurlijk van den Calvinistischen wor tel des coalitiebooms, de Carnavalsdagen voorbij, en is de „Oeteldonkschc Preins" niet zijn trouwen veldwachter „Dries Pakaan" en zijn blazende en toeterende „hcrremenic" weer voor een jaar ver dwenen of cr heeft weer een openbare verbroedering plaats tusschen de ou we reldsche" Kuyperianen en de Carna- valvierende Katholieken. Men i-i nog wel niet zoo ver gegaan, dat men de volgelingen van Kuvper een monnikspij heeft aangetrokken, maar toch hebben ze een openlijk kenteeken aange schaft, waardoor ieder dadelijk de schapen van de bokken kan scheiden. Het Soc. Weekbl. weet n.l. mee tc deelen. dat in het Noorden dc leden der zoogenoemde Christelijke Jongcliugsver- eenigiiigen tegenwoordig op straat ver schijnen met een blinkend voorwerp ter grootte van een gulden op de pet. Op de medaille zijn twee mannen figuren afgebeeld, die elkander de hand reiken. Jammer dat de correspondent niet goed kan onderscheiden of het Talma en Kolkman, dan wel Dr. Kuyper en dc paus, of een predikant en een Car navalsvierder waren. Het randschrift luidt: Christelijke Jongelingsvereeniging op gereformeerden grondslag". Zookn beeélje reclame is tegen do komende verkiezingen wel aardig; en wellicht zullen er al heel gauw meer van dergelijke herkennings- teekenen kouien. Als we door den vorm maar niet in verwarring komen met de insignes van den A. N. AY. B. Een goede gedachte overigens van den ont werper dezer medaille is geweest er een bizonder stevigen speld aan te maken, zoodat de keerzijde niet te zien komt, en dat is in veel opzichten voor de coalitie maar goed ook! De keerzijde blijft echter, even goed als zij aan alles zit. Daar héb je nu bij voorbeeld het kussen, wie zou denken dat daaraan ook al zooveel gevaren verbon den waren? Toch is het volgens een Duitschen professor zoo, en hij zegt dan ook in een Duitsch Tijdschrift, waarin hij waarschuwt tegen den in Duitschland nog vrij algemeen gebruikelijkcn handkus: „Dc licet X heeft influenza. Hij gaat toch uit, omdat hij ten eten is ge vraagd bij de familie Y. Hij komt het eerst binnen en kust de hand van de gastvrouw. De Volgende gasten doen hetzelfde, en allen nemen van mevrouw Y's hand de bacillen van den lieer X mee, om die weer over tc planten op do handen der andere dames. Deze dames brengen aan tafel, door aanraking met haar servet, de bacillen naar den mond. Na tafel mogen dc kinderen des huizes even binnen komen; zij kussen de hand der aanwezige dames. En zoo is een influenza-epidemic ontstaan." Een Hollandsèh degelijk verliefd paar tje zou hierop antwoorden, dat die meneer X dan maar thuis had moeten blijven en dat zij overigens graag afstand doen van den handkus op een vervelend diner, maar dat zij verder liet oud gebruik willen handhaven, ondanks alle profes sorale betoogen. Ver^iiilci'iug l'o ill ill issa rissen Eeiulander, Zondagmorgen 13 Haart 11 uur. Do veréeniging „liet Groene Kruis" houdt op -Woensdag 15. Maart a.s. des avonds te 8 uur, een ledenvergadering in I)e Arend. De agenda luidt: 1. Nader voorstel tot wijziging van art. 5 der statuten; 2. BostuursauimiUing. De lieer \Y. G. A. .Meyer thans te Groningen is benoemd tot tijdelijk leeraar in de wis- en natuurkunde aan de iiijks-ITougere Burgerschool te Assen. Wij herinneren aan de uitvoering ten bil te van de Lupuslijdcrs, welke heden avond in Amicitia. gegeven wordt. De maandvergadering van Handel en Nijverheid zal worden gehouden Maandag 13 Maart a.s. des avonds 8 uur in de Zwaan. T~ Volgens liet ontwerp dienstregeling der H. IJ. !S. M. zal s'morgens om 9.35 een sneltrein naar Utrecht vertrekken en s'middags oni 4.35 een sneltrein van Utrecht aankomen in aansluiting met een sluittrein van en naar Zutfcn. Onze vroegere stadgenoot de heer J. II. Leinwebeu, Ontvanger der gemeente Wageuingöh, is benoemd tot Kerkelijk Ontvanger der Ned. Ilerv. gemeente aldaar. in de zitting der arrondissements rechtbank van Utrgoht van Donderdag :9 Maart, werden de-volgende uitspraken gedaan D. v. E., 19 jaar, kóópman té Amers foort, beklaagd van diefstal van twee dekens, ten nadeele van J. de W., ver oordeeld tot 4 maanden gevangenisstraf. A- van VS'., 26 jaar, te Amersfoort, bckl. van vernieling van glasruiten, ten nadeele van T. B. J., veroordeeld tot 1: maand gevangenisstraf. Op verzoek, van vele reizigers en met het oog op de nieuwe sneltreinverbinding via Kleef, zullen door de If. S. M. station Amersfoort, biljetten worden uit gegeven naar Godesberg, Mehlein en Kiinigswinter. Dc prijzen zijn retour le klasse f 16.70; 2c klasse f 12.75 en 3e klasse f S.65 Vrijdag 17 Maart zal des avonds om half acht in Amicitia door de coöpera tieve verccniging „Voor allen der H. S M." een kunstavond worden gehouden, te geven door dc leden en leerlingen der Verccniging tot beoefening van Vo cale en 1 Iramalischc kunst tc Amsterdam die daartoe uitgenoodigd is door het bestuur dei- instelling: Onderwijs. De leden dér coöperatieve vereeniging heb ben vrijen toegang met één dame. Ter illustratie van hetgeen wij in ons artikel „Demagogie' schrijven over den Amersfoortsehcn correspondent van De Stiebtsche. Uour'sjit tan zeker ook dienen dat ju het .uimimer van dat blad van Donderdag 9 Maart een verslag staat van de lezing yin den lieer Oosterbaan van ongev.eer 3' kolom, terwijl aan het debat is ingeruimd uul, zegge nul regels. O, die onpartijdigheid der heeren anti revolutionairen! Door de geneeskundigen in' deze ge meente zijn in, het jaar 1904 gevacci neerd 526 personen, en wel: heneden het jaar 33; van 13 jaar 161; van 36 jaar 265; van (i12 jaar 60 en boven de 12 jaar 7. (Hieronder zijn de militairen niet begrepen). De dagschool van het instituut van der Sltiijs, zal binnenkortgevestigd wor den in de pcrceelen nos. 3 en .3 aan de Paulus Buijs-laan. Op de voordracht tot benoeming van een onderwijzer aau de school 3e soort (Beekstraat) komen dc volgende hee ren voor: A. Gaasbeek, tc Putten; C. J. Zwagermakcr, te Ermelo; P. A. Bos, te Enschedé, en H. Ydens, te Maars- bergen. lp de aanbeveling voor een lëerares in de gymnastiek aan dc Hoogere Bur gerschool alhier zijn geplaatst: Mej. B. Goudsmit, te Amsterdam; mej. J. C. van der Schoef, te Zeist en mej. M. A. Kiutel, tc Amsterdam. De le (luitenant G. Voute en de 2e luitenant H. W. Matthos, beiden gede tacheerd bij de Koloniale Reserve, zullen op S April a.s. met een detachement van dit korps naar Oost-Indië vertrekken. Genoemde officieren worden voor den tijd van 5 jaren bij het O.-l. leger ge duelleerd. De lieer W. II. C. van Esvcld legde aan de Kijksuniversiteit te Utrecht, met gunstig gevolg het doctoraal examen in de klassieke letteren af. 1 >e Baad van Toezicht op de Spoor wegdiensten, heeft met intrekking van liet thans pan de district,jpspecteurs der spoorwegdiensten opgedragen dagelijkseh toezicht, een nieuwe regeling vastgesteld voor de samenstelling der districten en de aanwijzing van de inspecteurs, die in elk district met het dagelijkseh toe zicht zijn belast. Het derde district, district-inspecteur E. Gerat, standplaats Amersfoort, omvat de spoorwegen: KampenUtrecht, Amersfoort-Keste ren; De BiltZeist ;SocsterbergBaarn: EdeNijkerkZwolleOmmenHar- denberg (locaalspoorwegcn, met inbegrip van de stations Zwolle, Amersfoort en Kesteren. Aanstaanden Woensdag een zeer in teressante lezing van den heer J. C. van den Berg over Napoleon I voor de leden van het Nutsdepartemont en hunne huisgenooten. lie lieer v. d. Berg is een zeer be kend schrijver en spreker. In de Tijd spiegel van eenige maanden geleden komen zeer belangrijke artikelen van zijn hand voor over Napoleon. Het» elfde onderwerp heeft dc heer van den Berg besproken voor het De partement Elburg. Het Elburgsehe Nieuws- en Adver tentieblad zegt van deze lezing: Woensdag werd door het Departe ment Elburg der Maatschappij tot Nut van het Algemeen de derde leesavond gehouden. Als spreker trad op dc heer .1. C. v. d. Berg uit Heerenveen. Iieeds een paar maal hadden wij het genoegen gehad den heer van de Berg in ons Departement te hooien; liet bij die ge legenheid geiiotene| waarborgde opnieuw een leerrijken genotvolle» avond. Die goede verwachting werd niet teleurge steld, ja wij durven gerust beweren: zij werd door don Spreker overtroffen. Na poleon was de heldenfiguur, die het onderwerp der rede uitmaakte. In forsche trekken w erd allereerst de toestand van Frankrijk in de tien laatste jaren der 18e eeuw geschetst. Onder tie fraaie leuze van Vrijheid, Gelijkheid en Broer- derscbap waren de grootste gruwelen bedreven en nu was liet ongelukkige land moede en uitgeput van den strijd, verzwakt door het bloed, dat de-revolu tie bad doen stroomen. Daar verscheen de groote Gorsicaan en als eerste Con sul schiep hij orde en w elvaart en vrede. Frankrijk herleefde. Jammer dat liet grootsche en schoone door den machti gen, genialen soldaat gewrocht móest ten ondergaan door de fouten door hem begaan, fouten deels te wijten aan de omstandigheden maar vooral voor een groot te deel wijten aan zijn ontembarén, onverzadelijken heerschzucht. liet was voor dc aanwezigen een genot 0111 te hooien, hoe door den spreker de voor naamste gebeurtenissen uit het leven van den onmiskenbaar grooten man werden medegedeeld, verschillende perio den en episoden worden ons levendig voor oogen gebracht. De verhouding van Napoleon tot Josephine de Benu- liarnais, tot Maria Uouize, tot den Koning van Rome, tot zijn broeders, tot den Paus, werd zoo uitnemend geschetst, dat alle hoorders met den spreker mede- gingen en als het ware medeleefden in den tijd, die nu reeds honderd jaren achter ons ligt. Hoogst aandoenlijk was liet tragisch slot: Napoleon op St. Helena. Wie ter vergadering waren opgegaan hebben een groot genot gesmaakt, daar over was maar een roep. Op initiatief van Mevrouw Rolandus Hagedoorn-Schutte en de heeren Ds. J. G. Busch Keizer, M. L. Celosse, J. Bolk, Dr. H. J. Reynders, A. M. Tromp vnn Holst, F. Wesseliug en W. C. Oosterman werd Donderdagavond in de Zwaan een vergadering gehouden, waariD do lieer G. A. O. van Goor, gemeentelijk inspecteur van het Lager Onderwijs te Amsterdam doel en streven van de ver eeniging „V o 1 k s o n d erwijs" be handelde. De vergadering werd geleid door Ds J. G. Busch Keiscr. Nadat hij met eei kort woord de vergadering had gcopem sprak de lieer van Goor ongeveer al volgt: Waar ik hedenavond voor U het be kende onderwerp zal behandelen hoo; ik U de gegevens te verschaffen, die gi moet weten om lid der vereeniging „Volks onderwijs, te worden en tevens, opda ge vrienden en bekenden met die ge gevens ook kunt overtuigen, dat zij doo lid te worden dier vereeniging, een goei tverk doen. Het doel ligt opgesloten in den naam verbetering var. ons volksonderwijs. Z sluit niemand uit, maar tracht aan allei te geven wat ze noodig hebben, in di eerste, plaats aan de zwakken en mis deelden. Maar ook weer niet in de eersti plaats voor die is de vereeniging, vooroj staat het belang van geheel het volk dat van degelijk volksonderwijs in zijl geheel de vruchten plukt. Volksonderwijs beoogt allen zoover t< brengen, als de verstandelijke vermogen het toelaten. Wanneer ik u een kort overzicht geel van hetgeen de vereeniging heeft gedaai dan zal het u duidelijk blijken, wat e nog van te wachten is. Langen tijd geleden, in de eerste jarei na '57 leefden we in een tijd van rust van rust en vrede wat wij ons in éi laatste tientallen van jaren niet mee kunnen vooistellen. De wet van '5' kwam tot stand met medewerking 'vai alle partijen hoewel Groen zich e tegen verklaarde. Maar toch alle pai tijen hadden hun médewerking vcrleetn en de wet zelf was een ontwerp vai Groen's vriend en geestverwant v. tl Brugghen. In dc Tweede Kamer warei er maar enkele leden tegen en ook in d Eerste Kamer ondervond de wet gee: noemenswaardige!! tegenstand. Voor dien tijd meende men in Ne derland op schouigebied al zeer hoog t staan. Fransche geleerden die een on derzoek hadden ingesteld naar het Nedei landsche schoolwezen hadden rapportei uitgebracht, zoo schitterend, dat we haas als vanzelf een grooten naam kregen ii den vreemde. En ook 'in Ncderlaiii meende men zelf dan ook al zeer hooi te staan, behalve Dr. Nassau, die zee goed de gebreken die het ondcrwij aankleefden doorzag. Tusschen 60 en 70 kwam daarin ver andering. De anti-revolutionairen haddo nooit gerust en ook van katholieke zijd begon de strijd tegen de school, wfcai door de verschillende gebreken aan de dag werden gebracht. Men ging daarop aan 't verbeteren Vooral de schoolgebouwen moesten vei beterd worden, cr werd gewerkt voo kleinere klasseij, terwijl ook verbeterini kwam ii de salarissen. Maar hoe? Voo Hoofden van scholen werd het minimim f 400 -f- het genot van vrije woning ei tuin en voor onderwijzers werd het mi nimum f 200 zonder dat genot. Die toestanden deden twee vereeni gingen geboren wordenHet Schoolyei bond en de Frieschc vereeniging Volk; onderwijs, waaruit onze vereeniging i ontstaan. De eerste bad in de voornaamst! plaats op haar program bestrijding val schoolverzuim door zedelijke middelen zonder dwang. De tweede wilde wettélijken dwang ei vatte haar taak wat ruimer op. Beide vereenigingen werkten eenig oogenblikken op zich zelf, maar he bleek al gauw dat het Schoolverbom een illusie schepte, die niet verwezenlijk kon worden. Men gaf feestjes enz. yoo getrouw schoolverzuim maar het bleel al spoedig dat de kinderen wel kwamei opdagen voor de feestjes maar niet voo te leerert. Omstreeks '76 werd het Schoolverbom opgelost in Volksonderwijs, en nu wer de naam: Vereeniging tot, bevorderini van getrouw schoolbezoek. Dal was (1 glanstijd, er waren toen niet minder dai 12000 leden. De groote vereeniging streefde toei op allerlei gebied naar verbetering vai de schooltoestanden. In de eerste-.plaat maakte ze actie voor leerplicht. Ze be greep wel ,dat het niet zoo spoedig zo gaan, maar ze effende den weg voor ih regeering door het verspreiden van ge schriften en andere lectuur. Vooral werd actie gemaakt voor wets wijziging en de heer Moens maakt daarvoor veel propaganda. Die krachtig actie heeft veel goeds gedaan aan J in 1 78 tot stand gekomen wet vai Kappeyne, die de toestanden verbeter heeft. "Vooral kwam een groote verbe tering in de gebouwen. Ook wat de jaai wedden betreft. Moens stelde als mini mum voor Hoofden voor f 1000 en voo .onderwijzers f 600. Dat werd, janime genoeg, niet aangenomen. Ook voor verbetering van het schoot toezicht heeft de vereeniging steeds gi .ijverd. Ze had bij dc wijziging van '7 gewild enkel bezoldigde leden maar da

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1905 | | pagina 2