Advertentiën.
Openbare Vergadering
VRIJZ. PROPAGANDA-GLUB in het kiesdistrict Amersfoort.
op VRIJDAG 19 MEI 's avonds 8 uur in Hotel „POL" te DE BILT.
de heer K. REYNE van .Haarlem.
Onderwerp: De politieke toestand.
De derde van 12 Augustus tot 1
■ptember.
Aan de eerste twee kolonies kunnen
Belnemen kindereu van beambten tegen
ene vergoeding van f 5 per kind en
in de derde kolonie kinderen van
nibteuaren tegen vergoeding van f 12,
overige kosten betaalt de vereeniging.
Deze kolonie staat onder leiding van
«juffrouw T. Dona gewezen zieken-
erpleegster en onder toezicht van een
amesbestuur.
Verschenen is:
Nieuwe Spoorwegcourant „Mijosoti"
eïlluslreerd blad voor het spoorweg-
rsoneel, uitgevers firma Jubels Mat-
ijs9en Celcbesstraat Amsterdam. Ver-
hijnt den le. en 15e van elke maand,
rijs f0.20 per maand. De eerste afleve-
ing bevat o. a.
Beschrijving der groote Siberische
poorweg, oorspronkelijk uitgegeven door
e Kanselarij van het Russisch Minister-
omilé Verder verschillende mede
eclingen en foto's van overleden lioofd-
nibtenarcn en beambten van de II. S.
1. enz.
Dit blad staat geen enkele politieke
ichting voor en heeft ten doel door het
hrijven van leerzame artikelen, dooi
en beschouwing van volksaangelegen-
edeu en door het geven van gepaste
ri'iek de kennis omtrent den spoorweg
vermeerderen.
Bij de door den architect W. van
chaik gehouden aanbesteding van een
[otcl Café Restaurant aan het Stations-
kin alhier was hoogste inschrijver
Ceyzer en Wildeman perc. A 399ÜU,
ere. B 29700, en laagste Coencn en
[emels perc. A 29620 perc. B 22820
eiden te Amersfoort.
De tramdirectie verzoekt ons ter
ennis van het publiek te brengen, dat
train, die volgens de dienstregeling
morgens 10.48 van het station moest
ertrekken, voortaan ten 10.40 zal afrij-
len, terwijl de dienst, die 's morgens
11.ure van de Kampstraat moest
legrijden, zooals vroeger ten 11.07 zal
ertrekken. Belanghebbenden worden uit-
;enoodigd deze wijzigingen, die de
mdervinding haar leert in het belang
an het publiek en den dienst te moeten
lanbrengen op de verstrekte dienstrege-
ingen te noteeren.
Aan den .lieer C. C. van Helsdingen,
atstelijk onderwijzer bij het openbaar
luropeesch 1. o. in Ned. Iudië, is op
ijn verzoek, wegens lichamelijke onge-
hiktheid, eervol ontslag verleend met
oekenning van pensioen.
Bij de gehouden aanbesteding voor
le levering van gerookt pekelspek, ten
«hoeve van bet garnizoen alhier, zijn
geleverd de volgende 8 biljetten Pli.
Gregorius, voor f 0.57 per IC. G. J.
au der Kamp voor f 55 per K. G. IC.
an Wielingen voor f 0.57 per IC. G.
A. N. Franckenmüller, Amsterdam,
oor f 0.65 per IC. G.G. J. Linthorst
leventor, 'voor f 0. 657 per IC. G. A.
Spiegel, id., voor f 0,609 per IC. CL;
J. Willcnborg voor f 0.569 per K.
G. J. EgbertUtrecht, voor f 0.025
ier IC. G
Aan den laagsten inschrijver, den heer
van der Kamp is de levering, bc-
ïoudens goedkeuring van den minister,
oegewezen.
De muurschildering aan de St. Joris-
;erk is aanmerkelijk opgeknapt, zoodat
iet geheel veel beter tot zijn recht
turnt dan voorheen. Een glazen afdak
thans tevens aangebracht, teneinde
len invloed van het weer zooveel mo-
;elijk te beperken.
In Extra Tijding, het blad van den
leer A. P. Staalman, lezen we
„Lobman spreekt nu wel alleen van
irie Amsterdauische districten, maar als
le zaken geen andere wending nemen,
iau zullen de Christen-demokrntcn ook
:en vorkje meepikken in den Haag in
district van Krap, in Enkhuizen, in
Beverwijk, in Hnarlcnimernienr, in Hil
versum, in Amersfoort en wellicht
ia nog 'n paar districten".
Staalman zinspeelt hier op zijn eigen
kandidatuur, waartegenover door de
Seldersche anti-revolutionairen Ds. A-
tóaanse uit Zeist is gesteld. Alleen dus
nanuecr men hem zelf in den Helder
onbestreden laat, zal hij afzien van een
icstrijding der kcrkelijken in de ver
stillende districten. Een raar soort
democratie.
In de Kerkelijke Courant van Yrijdag
12 Mei j. 1. trof een onzer lezers 't
olgend ingezonden stuk
„Tot nu toe ontvingen een aantal
leine Prot. gemeenten in Noord-Bra-
\et Bant jaarlijks ecne subsidie van f 40
160, ten behoeve van harer kerkvoog
dijen van het ministerie van financien.
Maar tot heden is die subsidie over 1904
Bier en elders niet ontvangen.
Kan iemand mij ook een inlichtend
antwoord geven op de vraag waarom
niet
't Stuk is getcekend door N. J. Tel
den, kerkvoogd te St.-Michels-Gestcl.
Deze lezer vraagtZou dit misschien
't begin zijn, om langzamerhand de
Ned. Herv. Kerk te benadeclen
Hij vreest dat als dit ministerie weder
voor vier jaar aan 't bewind blijft, de
Ned. Herv. Kerk daaivan zeer droevige
gevolgen zal ondervinden.
Daarom roept hij: „Cavcant consules!"
Yooral de Herv. predikanten, meent hij,
moesten niet zoo ijveren voor dit mini
sterie, en zijne vrienden en bondgenoo-
ten moesten zij niet stemmen en steu
nen.
Mr. Sybrandy mag noodig vertellen,
dat uit de Hervormde Kerk meer en
meer steun komt voor het ministerie
ICuyper 1
Zaterdag morgen had er in de drukkerij
van den heer A. J. Michielsen een hoogst
droevig ongeval plaats.
De 15 jarige W. v. D. had het on
geluk te dicht bij den spil van de in
werking zijnde motor te komen, waar
door hij gegrepen werd zoodat hij eenige
malen rond werd gesleurd, waarbij telkens
de boenen tegen den grond werden ge
slagen, die zeer einstig gekneusd werden.
De verwonde werd dadelijk naar het
Aldegoudegasthuis vervoerd waar eenige
dokters hem behandelden. Een been
werd onder de knie afgezet, terwijl het
tweede denkelijk moet volgen.
De Oude Amersfoortschc Courant
deelt met beslistheid mede, dat de
motor geheel volgens de eisehen der
arboids-inspectie was beschut.
Aan den administrateur C. F. Bauling,
van het gariiizoens-kleedingmagaziju te
Arnhem, is met ingang van 1 September
e. k. eervol ontslag uit den militairen
dienst verleend.
De kunstschilder W. O. J. Nieuwen-
kamp is met zijn woonschip en atelier
„De Zwerver" van hier vertrokken
te Amsterdam
De verbindingsbaan van de H. IJ.
S. M. tusschen de spoorwegen Utrecht
Amersfoort en UtrechtHilversum, nabij
het kruispunt Blauw kapel, wordt 24 dezer
des namiddags voor liet treinverkeer
opengesteld.
Te Arnhem is een vergadering ge
houden van de loden van het Stichtings
comité voor de ICath. Soc. Actie met de
voorzitters en secretarissen van de
plaatselijke comités in het Aartsbisdom,
ten einde te geraken tot de oprichting
van het Diocesaan-comité.
De uitslag van deze verkiezing en
van de daaropvolgende onderlinge functie-
verdeeling was, dat het bestuur van het
Diocesaan-comité is samengesteld als
volgt: le voorzitter mr. A. J. M. Yos
de Wael (Zwolle), 2e voorzitter mr.
E. J. II. M. Yan Rijckevorsel (Zutphen),
le secretaris Jobs. Brouwer Rz. (Hilver
sum), 2e secretaris A. H. Yan Kalken
(Amersfoort) en Penningmeester E. baron
Yan Yoorst tot Yoorst (Groningen).
Donderdagmiddagom 3 uur werd in het
gebouw „Eensgezindheid" te Amsterdam
de 31e Algemeene Vergadering van de
Maatschappij tot opvoeding van Weezen
in het huisgezin gehouden.
Alvorens deze vergadering geopend
werd, had de uitloting van zes rentelooze
aandeelen plaats, waarvoor Notaris Boter-
hoven de Haan te Amsterdam zich wel
willend beschikbaar stelde.
Na d^ze formaliteit opende de Yoor-
zitter, de heer J. Attema de vergadering,
door de aanwezigen hartelijk welkom te
heeten en het op prijs te stellen, dat
zij waren opgekomen om met het doel,
streven en resultaten der Maatschappij
nader bekend te raken. Hij betreurde
het evenwel, dat de belangstelling met
zoo groot was als men wel wcnschte,
doch deze gevoelsluiting herhaalt zich
telken jare. le meer betreurt hij dit,
omdat het omvangrijke werk groote
zorgen baart en veel toewijding eisebt.
Die zorgen zijn niet schijnbaar, getuige
het groote tekort dat de rekening telken
jare aanwijst. Eene opwekking tot toe
treding als lid was hier dus niet mis
plaatst.
Alsnu werd door den directeur-Secre
taris, den Heer J. Woudstra, na voor
lezing der notulen der 30e algemeene
vergadering, het jaarverslag over 1904
uitgebracht. Hieruit blijkt dat op 1
Januari 1905 werden verpleegd 199
kinderen, terwijl dit aantal van af de
oprichting 796 bedroeg.
Een onderzoek naar hen, die in den
loop der jaren de Maatschappij verlieten,
had plaats gehad en de resultaten wer
den daarvan medegedeeld.
Van de 597 personen, waarover het
onderzoek liep, is het van een 9 tal
niet mogen gelukken inlichtingen te
bekomen wegens onbekendheid met hun
verblijf.
De uitkomsten werden verblijdend
genoemd en de bonte opsomming van
de verschillende middelen van bestaan
wijzen op groote verscheidenheid.
Yan nagenoeg allen kon worden ver
klaard dat zij de een beter dan de
ander een behoorlijk bestaan hadden.
Als nu brengt de Heer Maarschalk,
Penningmeester der Maatschappij verslag
uit van den finantieelen toestand. Het
zou ons te ver voeren al die cijfers weer
te geven waaruit dit verslag bestond en
stippen alleen aan dat betaald werden
(in ronde cijfers)
aan verpleeggelden f 49000
waarvan de Maatschappij bijdroeg f14000
en het overige door particulieren, bur
gerlijke- en kerkelijke armbesturen.
Het te kort bedroeg f 8700.
Genoemde rekening was nagezien
door de H. H. de Bont en van Eijk,
die in hun schriftelijk verslag hulde
brachten aan den Penningmeester voor
zijn uitstekend beheer.
Bij de verkiezing voor twee bestuurs
leden werden de aftredende Heevcn H.
II. A. J. baron de Geer van Jutfaasen
Mr. C. D. Salonionson herkozen.
Eene benoeming van twee leden om
de rekening over 1905 na te zien werd
aan het Bestuur opgedragen.
De bijdrage der Comité's werd op
40% bepaald.
Na rondvraag van den Voorzitter
brengt de Heer Schuursma warme hulde
aan de persoonlijke bemoeiingen van den
Directeur waarmede de vergadering tce-
kenen van instemming betuigt.
Door den heer J. N. de Jong te
Westzaan wordt aangedrongen telken
jaren eene vergadering met correspon
denten te houden, wat door het Bestuur
zal worden overwogen.
Hierna wordt de vergadering te 4"t
uur gesloten.
Repliek ran Mr. Syliranilj.
Tc ongeveer half twaalf krijgt de heer
Sybrandy het woord voor repliek.
De heer Duys, aldus mr. S., is in
het beheerschen zijner hartstochten nog
niet ver gevorderd. Ook is hij dit niet
op het gebied van debat. Wat hij ge
daan heeft is geen debat voeren, maar
door zijn opzweepende wijze van spreken
heeft hij de vergadering in rumoer ge
bracht.
Dat Malthus met zijn leer veel later
dan het Romeinsche rijk leefde, weet
ook ik wel. Maar het Neo-Malthusia-
nisme en de gebruikte middelen, dag-
teekenen reeds van veel vroeger en
werden reeds gebruikt door de Grieken
en de Romeinen. En daardoor is hel
Uomeinsche Rijk ten onder gegaan en
door de valsche emancipatie van de
vrouw. Zeker het groot grondbezit is
ook wel verdervelijk geweest, maar de
achteruitgang der zeden is toch de
voornaamste oorzaak van het verval.
Als de blanke volken van het Westen
ook dermate verontzedclijkt zijn als toen
de Romijnen, kunnen er ook best weer
andere volken uit het Oosten komen
om ze te verdrijven.
De heer Duys heeft persoonlijkheden
in het debat gebracht. Dat moet u
nooit doen, dat doe ik ook niet. Den
persoon van den spreker moet men
terzijde stellen Als ik geïnterrumpeerd
heb, heb ik dat gedaan op oogenblikken,
dat u buiten de orde was.
Alles moogt ge zeggen, zeker, dat
heb ik gezegd, maar alles wat met het
onderwerp in verband staat.
De heer Duys heeft gesproken van
het forceeren van kerkdeuren en dat
een daad van revolutie genoemd. Hij
doelt daarmee op de daad van Kuyper,
Lohman en nog een derde. Maar die
daad was niet revolutionair. Als men
iets doet, waartoe men bevoegd is, dan
kan dat nooit revolutionair zijn. Dr.
Kuyper nu was kerkvoogd van de
Amsterdamsche kerk en als zoodanig
had hij altijd toegang tot die kerk.
Ik geloof dat het de heer Boissevain
was, die toen over paneelzagerij schreef,
maar Lohman, een man van de meest
uitgebreide wetskennis, heeft toen ge
zegd, als ge daarmede niet ophoudt,
dan zult ge de gevolgen van uwe
houding moeten afwachten.
Een stem. Neen, dat zei Kuyper.
Neen Lohman was het.
Nu de staking, 't Gaat er niet om
of de stakers bezwaren hadden of niet,
maar hierom of alle verkeersmiddelen
mogen worden stil gezet. Dit mag de
overheid niet dulden, want de roeping
van den Staat is om de rust en het
land te verdedigen. Daarom moesten
er wetten worden gemaakt om de rust
te herstellen.
Nu is er gesproken over de wreed
heden van de soldaten.
De heer Duys. Dat heb ik niet
gezegd.
Van de wreedheid dan die lag in
het oproepen der soldaten. Maar waar
toe dient het leger?
De heer Duys. Juist tegen de
arbeiders.
Neen tegen den buitenlandtchen
vijand, maar ook om de rust in het
land te bewaren. Als er een aanslag
wordt gepleegd op den Staat, dan
moeten er toch middelen kunnen ge
nomen worden om de rust te herstellen.
Ook in een socialistischen staat zal er
een verweerinacht moeten zijn. Dat
heeft trouwens Troelstra in een ver
gadering van „Conamur" te Groningen
zelf gezegd.
Het Evangelie is de beste kracht
tegen de revolutie. Als het Evangelie
in geheel ons volk leeft, krijgen we
geen revolutie. Maar als er opstand
is, moet er oogenblikkclijk worden
geholpen, en niet door het schrijven
van een mooi artikel maar door krachtig
ingrijpen. Als onze les was opgevolgd
dan was de 2de staking niet uitgebroken
en dan waren er niet zooveel slachtoffer
gevallen. En wie hebben het meest
gezorgd voor de slachtoffers.
De licer Duys. De anti-revoluli-
onairen!
Mijnheer Duys, ik en vooral Talma,
die meer met de arbeiders in aanraking
komt dan ik hebben veel gedaan voor
de mannen. Door mijn toedoen zijn
weer eenige mcnschcn in 't werk ge
nomen. Een man, die weer bij de
N. C. S. in dienst was gekomen, kwam
mij bedanken en toen ik hem zeide:
man, dat behoeft niet, ik heb mijn
evenmensch geholpen, zeide hij, ja
mijnheer, maar ik ben bedrogen en
misleid.
Een s t e m. Dan was jij zeker bij
den Boud van Orde.
In Dordrecht hebben we het gehad,
dat van Zadelhoff in een stampvolle
vergadering vroeg: mannen hebben wij
jullie niet goed geholpen? Maar tot
antwoord riep er een: neen, je hebt
ons bedrogen, waarop een donderend
applaus volgde.
De heer Duys. Die verwekte dan
ook opstootjes.
Over den nachtarbeid voor .vrouwen
zal ik niet veel zeggen. Prof. Druckcr
heeft zelfs verklaard op het congres te
Bazel, dat hij niet tegen een matigen
nachtarbeid was.
En de pensioenwetten zijn nog zoo
slecht niet. Wel wordt het pensioen op
70 jarigen leeftijd eerst verleend, en is
deze leeftijdsgrens in verschillende landen
lager, maar de heer Duys vergeet te
zeggen, dat op 60 jarigen leeftijd de
invaliditeitsrente kan worden verkregen.
Ik kom nu tot den heer Moerman.
Verscheidene stemmen. En de
notarissen.
Mi. Sybrandy. Daar ga ik niet
op in, dat is niet aan de orde.
De li cer Duys. Dan is het al
lang goed. Bid nu dan maar.
(Het overgroote deel der vergadering
staat op en verlaat de zaal).
Nadat de rust weer eenigermate her
steld is, gaat mr. Sybrandy verder.
De hoer Moerman ontkent de antithese.
Maar ik zeg niet, dat een liberaal niet
christelijk kan zijn. Dat mag ik niet
zeggen, ik kan niet in hun hart lezen.
Christenen vindt men veel onder do
liberalen, maar in dien zin bedoel ik
het niet. Al is men Christen, daarom
is men nog geen Christen in de politiek.
Men moet erkennen, dat God is onze
Schepper en onze hoogste Wetgever.
Onder de anti-revolutionairen zijn ook
wel geen Christenen, maar we kunnen
ze niet aanwijzen. Maar de groote
waarheid, dut de ordonnantiën Gods
ook iets te beteekenen hebben in de
politiek, neemt gij niet aan en dat is
het verschil.
Mannen als prof. V. d. Ylugt be
lmoren tot de Christenen, maar door
zich aan te sluiten bij de liberalen,
werken ze tevens mede om de grond
slagen van ons volksbestaan te onder
mijnen. Het Christendom is een natio
naal goed, en dat nationale bezit moet
worden verdedigd.
De uiting van Ds. Rudolph wil ik
niet verdedigen, mogelijk heeft hij het
in een te scherp oogenblik gezegd. Maar
het beginsel van de invoering dei-
doodstraf ligt in de lijn van het chris
tendom.
Waar is het christelijk beginsel in de
wetgeving, vraagt de heer Moerman.
En dan wijs ik op de regeling van de
rechtspositie der inlandsche christenen.
Zoo'n wet hadden we van een liberaal
ministerie nooit gekregen. En de Hoo-
ger onderwijswet en ook de Lager on
derwijswet zijn Christelijk van aard, ze
ademen een geest van rechtsgelijkheid.
De herziening van de Drankwet
eveneens. Ook de benoeming en zijn chris
telijk. Zij dienen om het evenwicht te
herstellen.
Dat we niet met teksten komen, is
toch vrij natuurlijk, daar komen we niet
verder mee. Wat de heer Moerman zegt
van den Helder bewijst juist de op
schuiving naar links.
De heer Moerman. Die is goed.
De heer Wirtz heeft tegen de Post-
wet hetzelfde bezwaar als ik: dat aan
een postambtenaar geen rechtspraak
moet worden toevertrouwd, die hoort
thuis bij den kantonrechter.
Het bezwaar der kleine scholen is
toch niet zoo erg groot. Men praat wel
van daling van het peil van het onder
wijs, maar men verbeeldt zich toch niet
dat de openbare onderwijzers betere
leerkrachten zijn dan de bijzondere.
En hoevele kleine schooltjes zijn er
niet in Brabant en Limburg, die goed
zijn? En het schooltje te Zierikzee met
12 leerlingen dat jaarlijks f 4000 kost,
moet dat per sé slecht zijn?
De uitlatingen van Ds. Offringa zijn
niet van hem maar hij heeft ze aan
gehaald uit een rede van den liberalen
Dr. Brunings. Ook Ds. van Grieken en
Yonkenberg hebben niet gesproken als
de heer Moerman aanhaalt. Dat de
vrienden der openbare school minder
worden, ligt voor een groot deel aan
de openbare onderwijzers zelf. Als een
onderwijzer niet op wil staan als het
Wilhelmus wordt gezongen doet dit
meer schade aan de openbare school
dan wij er aan kunnen doen. (applaus.)
Nadat de voorzitter mr. Sybrandy een
woord van dank had gebracht, sloot hij
te 12.15 de vergadering met gebed.
In de zitting dor arrondissementsrecht
bank van Maandag 15 Mei te Utrecht
werden de volgende uitspraken gedaan
G. II. H. H., 25 jaar, leerling-machi
nist te Zwolle, beklaagd van het door
schuld gevaar doen ontstaan voor het
verkeer door stoomvermogen, te Amers
foort, veroordeeld tot f 10 boete, subs.
10 dagen hechtenis.
H. G., 58 jaar, huisvrouw van A. C.,
C. M. van O. huisvrouw van G. tea II.,
J. P., huisvrouw van A. L., te Amers
foort, beklaagd van diefstal in vereeni
ging van dennentakken, allen veroordeeld
tot 3 dagen gevangenisstraf.
A. de G., 31 jaar, arbeider te Amers
foort, beklaagd van mishandeling van
G. van D. te Amersfoort, veroordeeld tot
f10 boete, subs. 10 dagen hechtenis.
H. G van K., 19 jaar, timmermans
knecht te Amersfoort, bckl. van ver
nieling van een glasruit, veroordeeld
tot f20 boete, subs. 15 dagen hechtenis.
SPORT.
De le prijs in den eerewedstrijd van
het P. H. concours te Soesterberg is
door Quick I van hier behaald, na
achtereenvolgens Victoria I uit Hilver
sum met 10, en Hercules H uit Utrecht
met 32 geslagen te hebben.
Burgerlijke Stand.
van 13 tot 17 Mei
GEBORENElisabeth Oornellia, d.
van A. Meijer en L. C. de H :an. Adri-
aan Johan Maria, z. van E. Verschuur
en J. M. van don Heuvel. Elbertha,
Antonia Maria, d. van A. Michielsc en
G. Meijers. Trijntje, d. van R. Appel
en T. Oud. Gijsbertus, zoon van J.
Tommei en A. van der Velden, Jo
hannes Cornelia, zoon van J. Haarmans
en J. de Wit. Johannes JoBephus,
zoon van N. M. A. ter wolbeek en J.
W. Los. Albertus, zoon van II. Vce-
nendaal en A. Hazelaar.
ONDERTROUWD: A. J. Boode en
Bulder.
OVERLEDEN: Golida Wilhelmina
van Renswoude, oud 81 j., echtg. van
J. J. de Visser. Clasina Waterkoort,
oud 71 jaar, echtgenoote van W. van
Groenestijn. Jan Willem Maarterman,
oud 41 jaar, echtgenoot van W. de Wit.
Voor de deelneming, ondervon
den bij het overlijden van mijn ge
liefde schoonzuster Mevrouw
C. A. VAN BEMMELEN—
Roland Holst
betuig ik mijn linrtelijken dank.
Wed. A. ROLAND HOLST.
SPREKER:
ENTREE VRIJ. DEBAT.
