No. 72.
Zaterdag 9 September 1905.
2e Jaargang
Wees U Zelf!
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
FEUILLETON.
DE FATALIST.
Vemcliljnt
Woensdags en Zaterdags.
DE EEMLANDER.
Bnrean
Hendrik van Viandenstraat 28
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden - 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentiëu
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting
De Toestand der Gemeente.
In 1901.
(Vervolg
Maatschappij van Weldadigheid.
Het aantal der leden van de afdee-
ling Amersfoort was gedaald tot 69, de
contributiën bedroegen te zamen f 204.30.
Het bestuur bestaat nog uit de heeren
mr. F. D. graaf Schimmelpenninck te
Baarn Voorzitter, M. L. Celosse Secre
taris, Jhr. mr. A. H. C. Sandberg Pen
ningmeester en dr. A. H. van Driel lid.
Ambachtsschool voor Amersfoort en
Omstreken.
Het aantal leden der vereeniging klom
tot 193 het aantal donateurs daalde tot
6, tegen 191 leden en 7 begunstigers
op het einde van het vorig jaar.
Het Bestuur bleef bestaan uit dezelf
de personen, terwijl de voorloopig open
gelaten plaatsen werden vervuld door
de heeren G. Blok en C. Prins Jr,
De directeur der school P. Doorn,
vroeg, en verkreeg eervol ontslag we
gens benoeming te Haarlem; hij werd
vervangen docr den heer B. van der
Worp; ook de onderwijzer in het
machine-bankwerken Brussaard verliet
de school ten gevolge zijner benoeming
aan de Koningin-Wilhelminaschool te
Batavia, in zijne plaats werd benoemd
de heer A. de Jonge.
Het Bestuur der vereeniging spreekt
met lof zoowel over de nieuw opgetre
den als over de reeds in functie zijnde
leeraren.
De conciërgewoning werd in den loop
van het jaar voltooid, waarmede de ge-
heele voorgenomenn verbouwing is af-
geloopcn; op het einde van het jaar
waren aanwezig 149 leerlingen, waar
onder 64 in den loop van het jaar
waren toegelaten.
De resultaten vau het onderwijs waren
gunstig; aan al de leerlingen der hoogste
klasse werd het getuigschrift van goed
volbrachte studie uitgereikt, terwijl ook
bijna al de leerlingen in de lagere klas
sen konden worden bevorderd.
De leerlingen zijn verdeeld: 64 voor
timmeren, 49 voor smeden, 18 voor schil
deren en 18 voor meubelmaken.
91 leerlingen zijn woonachtig te
Amersfoort, de overigen in 19 verschil
lende Gemeenten.
Zie ons nummer van Woensdag 6 Sept.
Een man, die altyd op zijn eer staat, heeft
een zeer onzeker voetstuk.
door
IWAS TVBOESJEFF.
Vertaling van
G. H. PRIEM.
10.
En ik verschijn voor Hem doodeen
voudig, in mijn mantel, zelfs zonder
halssnoeren. Welk een pijnlijken on-
aangenamen indruk maakten deze zinnen
°p mij; ieder woord, iedere letter zelfs
van dit kinderachtig hindschrift, was
gekunsteld. Is het mogelijk, vraagde
ik mij af, in zoo'n oogenblik nog zoo
vormelijk te kunnen zijn?
Dan sprak hij van 't Noodlot, van
vervolgingen, van zijn roeping, welke
hij nu niet meer vervullen kon, van een
geheim, dat hij met zich in 't graf nam,
van de menschen, die hem niet begre
pen hadden; ja, hij citeerde zelfs een
De leeftijd der leerlingen wa6 van
12 tot 18 jaren; kosteloos onderwijs ont
vingen 24 leerlingen uit Amersfoort,
3 uit Baarn en 1 uit Hilversum, terwijl
3 leerlingen een beurs ontvingen van
f 22.50 van het Departement van het
Nut van 't Algemeen.
Het bedrag en de jjver der leerlingen
waren goed.
HOOFDSTUK X.
Armwezen.
In den ioe'stand van de behoeftige
klasse in deze Gemeente kwam weinig
verandering; zeker niet ten goede, zoo
dat de uitgaven van het Burgerlijk Arm
bestuur steeds aanzienlijk zijn. Voor
nadere bijzonderheden verwijzen wij
naar het verslag van genoemd Arm
bestuur.
De Gemeente verschaft kosteloos
onderwijs op de scholen 3do soort, ter
wijl de Commissie voor Kindervoeding
door het verschaffen van voeding en
kleeding aan het schoolbezoek bevor
derlijk is, aan 11911 kinderen werd ge
durende 78 dagen spijs en kleeding
gegeven.
Het Burger Weeshuis, waar omtrent
het volgende kan worde medegedeeld.
In het College van Regenten kwam
wijziging door het vertrek van den heer
H. J. Croockewit, in wiens plaats werd
benoemd de heer J. H. Krudop terwijl
ter vervanging van den heer D. van de
Werf, overleden, werd benoemd tot
Secretaris Penningmeester de heer W.
Croockewit Azn.
Op 31 December 1904 waren aan
wezig 11 jongens en 5 meisjes, terwijl
een meisje tot het Weeshuis behoorende
in het gesticht „de goede Herder" te
Yelp wordt verpleegd.
Gedurende het afgeloopen jaar werd
het Weeshuis verlaten door drie jongens
terwijl geeu nieuwe weezen werden op
genomen.
Sterfgevallen kwamen niet voor.
3 Jongens en drie Meisjes bezochten
de openb. Lagere school 2e soort en 4
jongens de Ambachtsschool. De meisjes
ontvingen handwerkonderwijs in het
gesticht terwijl godsdienstonderwijs aan
allen werd gegeven.
De gezondheidstoestand der weezen
was gunstig.
Herstellingen aan het gebouw waren
niet noodig.
paar versregels, waarin het heet dat de
menigte het leven draagt „als een hals
band" en zich aan de zonde „vasthecht
als een klis." En in dezen ganschen
brief stond niet een schrijffout.
Eerlijk gezegd was deze brief, dien
Tegleff even voor zijn dood schreef,
karakteristiek voor hem en de Edel-
gestrenge, aan wien hrj gericht was, zal
wel gezegd hebben: „wat een slecht
officier was dat!"
Aan het eind van den brief had
Tegleff echter den waren toon gevonden:
„Ach, Edelgestrenge, zoo besloot hij,
ik ben een wees, niemand hield van mij
toen ik een kind was, allen ontweken
mij en het eenigc hart dat voor mij
klopte, heeft zichzelf vermoord!"
In Tegleff's mantelzak vond Semen
het notitieboekje, waarvan zijn meester
zich nimmer scheidde; alle blaadjes
waren er baast uitgescheurd. Men vond
er slechts nog een in, waarop de vol
gende berekening:
Napoleon, geb. 15 Aug. 1769.
1769
15
8 (Aug. de 8e maand van 't jaar).
Totaal 1792
1
7
9
2_
Totaal 19
Instellingen ter voorkoming van
•armoede.
Behalve do diaconiëu dor kerkelijke
gemeenten hebben de navolgende in
stellingen ten doel de leniging of voor
koming van armoede.
Het Diaconie oude mannen en vrou
wenhuis der Ned. Herv. gemeente.
Het aantal verpleegden in 1904 was
17; 5 vrouwen en 12 mannen; door
vermeerdering met 6 mannen steeg het
getal op het einde van het jaar tot 23.
Het opnemen van deze mannen werd
mogelijk door het omruilen der zaleu
bestemd voor mannen en vrouwen,
waardoor meerdere ruimte werd ver
kregen.
Het schijnt dat vrouwen moeilijker te
bewegen zijn om in het gesticht te
gaan.
De vader en de moeder waren zeer
tot tevredenheid van het College van
Regenten werkzaam.
Het St. Pieters- en Bloklandsgasthuis.
Het aantal verpleegden bleef onver
anderd; 4 mannen en 1 vrouw over
leden, maar de plaatsen werden dadelijk
weder aangevuld, de gezondheidtoestand
was gunstig.
De toestand van het gesticht bleef
onveranderd terwijl de binnenvader en
de moeder hunne betrekking met toe
wijding vervulden.
De instelling mocht zich weder in de
belangstelling van H. M. de Koningin
Moeder verheugen, deze zond n.l. 5
hazen en 15 konijnen ten geschenke.
In het bestuur kwam wijziging door
het overlijden van mevr. van Bla-
ricum; zij werd vervangen door mej.
C. M. Botti en door het overlijden van
mr. F. H. van Porsijn in wiens plaats
werd benoemd de heer A. M. Tromp
van Holst.
Gesticht de armen de Potli.
Door deze instelling werd aan 151
gezinnen of personen wekelijks uitge
deeld 1. K.G. tarwe brood, 3 K.G rog
gebrood en K.G. boter, en aan 24
personen 3 K.G. Roggebrood, en alleen
gedurende de wintermaanden auu 150
personen 3 K. G. roggebrood.
Aan 45 gezinnen werd kosteloos eene
woning in gebruik gegeven; deze gezin
nen bestonden uit 25 mannen en 42
vrouwen en 19 kinderen.
Van de Gemeente Amersfoort werd
aangekocht het Ziekenhuis in de Ko-
Napoleon, gestorven 5 Mei 1825.
1825
5
5 (Mei, de 5e maand van't jaar).
Totaal 1835
1
Totaal 17
Ilja Tegleff, geb. 7 Januari 1811.
1811
1
Totaal 19
Ilja Tegleff, gestorven 21 Juli 1834.
1834
21
7 (Juli,de7emaand van'tjaar).
Totaal 1862
Totaal 17
De stumper! Daarom was hij dus
artillerieofficier geworden! Maar als hij
zich nu eens in Napoleons sterfjaar
vergist had?
Hij werd als een zelfmoordenaar be
graven en spoedig hadden allen hem
vergeten,
ningstraat grenzende aan do gebouwen
der instelling, daardoor kon na eenige
verbouwing wederom aan 5 gezinnen
gratis woning worden verstrekt, 2 oude
woningen werden daarentegen afgebro
ken en 1 als begplaats ingericht.
De financieele toestand der instelling
is gunstig, alle uitgaven voor beheer en
uitkeeringen werden betaald uit de
rente van inschrijvingen op do Groot
boeken Nationale schuld tot een jaar-
lijksch bedrag vau f SO00.
Het R. K. Jongens- en het R. K.
Meisjesweeshuis.
In het Jongensweeshuis waren even
als het vorig jaar 5 jongens aanwezig,
terwijl 2 tijdelijk afwezig zijn in eene
betrekking.
In het Meisjesweeshuis waren aan
wezig 7 meisjes terwijl één tijdelijk
afwezig was in een betrekking.
De gezondheids toestand in beide
gestichten was zeer bevredigend.
Het Gereformeerde Burgerweeshuis.
In deze instelling werden verzorgd
13 wezen, 3 jongens en 8 meisjes; van
de jongens verlieten 2 do instelling do
eene om verder te gaan in het timmer
vak, de andere om te worden opgeleid
tot opzichter in de mijnen in Limburg,
De gezondheids toestand was gunstig.
De Vereeniging tot uitdeeling van
spijs aan behoeftigen.
Door de Commissie werd bij eene
rondgang een bedrag van f 1569.10 aan
inschrijvingen ontvangen.
De uitdeeling van spijzen had pla;
gedurende 13 weken, voor de laatste
weck werden de kaartjes gratis verstrekt.
Na de inschrijving werden nog af
zonderlijke kaartjes verkocht tot een
bedrag van f 8.80 terwijl aan het lokaal
nog voor f 26.60 werd gehaald.
Aan de Commissie voor Kindervoeding
werd geleverd voor f 694.40.
In het geheel werden uitgereikt 160 71
portiën, waaronder 3757 die gratis wer
den gegeven.
In het bestuur kwam verandering
door het overlijden van den heer P.
Hamers; in zijne plaats werd benoemd
de heer J. A. Hamers.
Door eene vereeniging van ongeveer
80 dames werd ook dit jaar weder aan
10 patiënten dagelijks eieren en melk
verschaft waartoe gebruikt werden 1512
eieren en 6130 liter melk.
De vereeniging „Liefdadigheid" deed
na persoonlijk onderzoek weder wat in
XVII.
Den dag na Tegleffs begrafenis - ik
bevond mij om mijn broeder op te
wachten nog altijd in het dorp trad
Semen de hut binnen en deelde mij
mee dat Hja mij wenschte te spreken.
Wat voor een Bja? vraagde ik.
-Onze marskramer.
Ik liet hem binnenkomen.
De marskramer verscheen.
Hij sprak losweg een paar woorden
over den luitenant en drukte zijn ver
bazing uit over het feil, dat hij tot
zoo-iets had kunnen komen.
Is hij je nog wat schuldig gebleven?
O, in 't geheel niet. Alles wat
hij nam, betaalde hij altijd dadelijk. Ik
heb u echter een ander verzoek te
doen
Hier begon de marskramer te lachen.
U heeft een kleinigheid gevonden,
die mij toebehoort
Wat voor oen kleinigheid?
Daar! Dat! En hij wees op de
kleine kam, die nog altijd op de toilet
tafel lag.
Veel waarde heeft het ding niet,
ging hij voort, maar ik heb het cadeau
gekregen.
Ik luisterde plotseling aandachtig; er
ging mij een licht op.
- Je heet Ilja?
Ja, mijnheer.
Dan waart gij het die dien
haar vermogen was tot lenigen en
voorkoming van armoede; in de tijden
van koude en werkeloosheid werd uit
gedeeld voedsel en brandstof, in enkele
gevallen ook beddengoed, een ledikant
of kachel.
Twee personen werden in de gelegen
heid gesteld eene kleinhandel te bo-
ginnen; ook had oene uitdeeling plaats
van lakens, dekens, mannen-, vrouwen-
en kindergoed te zamen 371 stuks, welke
eerst voor rekening der Vereeniging
door een zevental behoeftige weduwen
waren vervaardigd.
Van vele leden der Vereeniging ontving
hot bestuur spijskaarten ten getale van
1502, die door den Secretaris boekhouder
doelmatig werden uitgedeeld.
Het aantal der leden steeg tot 234.
Door het vertrek van den heer H. J.
Croockewit ontstond eene vacature van
Penningmeester, als zoodanig wenk be
noemd de heer mr. A. A. van Traa.
In plaats van de departementshoofden
P. van den Hooff en W. A. van den
Bovenkamp werden met die functie belast
in departement XVH de heer W J.
Steinbuch en in departement VII de
heer H. Noorman.
In het St. Josephsgesticht werdon
opgenomen 20 mannen en 11 vrouwen;
vertrokken 5 mannen en eene vrouw en
overleden 9 mannen en 10 vrouwen;
het getal der verpleegden steeg dus met
6 mannen.
Ia het gesticht voor K. K. verlaten
en onverzorgde meisjes werden verpleegd
27 meisjes, waarvan 2 het gestioht ver
lieten.
Het Amersfoortsch ziekenfonds.
In den loop van het jaar zijn 82 nieuwe
leden toegetreden, terwijl 67 leden wegens
vertrek of om andere redenen bedankten,
het getal der leden bedroeg op 31
December 1904 518.
Het bestuur bestaat uit de heeren
H. W. van Esveld, voorzitter, B. Nagel
hout, secretaris, B. A. van Ruyven,
penningmeester, G. J. van der Zoo de
Jong, J. C. Rolandus Hagedoorn, H. W.
E. Morren, B. A. Siddré en J. van der
Horst Bruyn.
Spaar- en Leenbanken.
De Vereeniging „de Hulpbank" te
Amersfoort verstrekte 48 voorschotten
en wel:
13 a f 300, 3 a f 250, 8 A f 200, 1
a f 175, 4 a f 150, 1 a f 130, 2 a f 125,
nacht vlak bij den wilg
De marskramer lachte met de oogen
veelbeteekenend.
Jawel, dat was ik.
En jij waart het dus ook, die
geroepen werd?
Jawel, dat was ik, antwoordde
hij, er is een meisje, dat wegens de
buitengewone strengheid harer ouders
Ja, ja, ik begrijp het, viel ik hem
in de rede, gaf hem zijn kam en liet
hem gaan.
Dus deze Hja was het deze
Ilja en ik verzonk in diepe philo-
sophischc droomerijen, waar ik u niet
mee lastig wil vallen, want ik ben niet
van plan iemand terug te houden om
aan sommige fatalistische dingen te
gelooven.
Naar Petersburg teruggekeerd, infor
meerde ik naar Marie. Ik zocht aan
stonds den geneesheer op, die haar
behaudeld had. Tot mijn verwondering
vernam ik van hem, dat zij niet aan
vergif, maar aan cholera gestorven was.
Ik vertelde hem alles wat ik van
Tegleff wist.
Zoo! Ah ja! riep de dokter plot
seling uit, Tegleff! Een artillerieofficier,
niet waar? Van middelbare grootte en
wat gebukt loopeud hij stottert een
beetje.
Juist.
Dan is die het! Die mijnheer
kwam bij me ik had hem vroeger
