Stadsnieuws.
Bijvoorbeeld
„Dat wordt ook duidelijk uit de
boeken, die zoo nu en dan verschij
nen en waarmede ons arme vaderland
als overstroomd wordt.'
Nu en dan verschijnen er van die
boeken, maar toch wordt ons vaderland
er door overstroomd.
„Alle begrip van eerbaarheid ging
verloren' de schaamte was voor
goed uit de mode", en verder weer
zoetsappig
„Natuurlijk zijn er veel vrijzinnigen,
die over dezen smadelijken val even
ernstig treuren als wij zeiven, en over
het algemeen genomen lean men, op zeer
enkele uitzonderingen na, zeggen, dat
die schandelijke lectuur vrij algemeen
veroordeeld wordt".
Dus wat eerst de geliecle vrijzinnig
heid in de schoenen geschoven wordt,
als een noodzakelijke consequentie van
hare beginselen wordt later: „Vrij
algemeen veroordeeld."
Wat een onzin.
Wij ook achten „schandelijke" lectuur
afkeurenswaardig. We achten den invloed
van de N. B. 0. daarom ook zeer
nadcelig voor het zedelijk gehalte van
hare lezers.
De N. B. C. bedenke, alvorens zij
steencn werpt op anderen, dat waarheid
spreken, ook een der voorschriften van
de zedeleer is en dat oen redactie, die
er niet tegen opziet tot generali-
seerende verdachtmakingen haar toevlucht
te nemen, als dit orgaan bij herhaling
doet, zich wel moet wachten te*veel
over „zedelijkheid" te praten.
Jongstleden Maandagavond werd in
„Amicitiado openbare vergadering
gehouden inzake de Gasthuiskwestie.
Deze vergadering was uitgeschreven door
een comité bestaande uit de H.H. J. L.
F. de Meijere, J. W. Middelburg, M.
de Pool, en dr. Pk. Peyrot.
De zaal was vrij goed bezet; vele
raadsleden waren tegenwoordig. Ouder
de belangstellenden bevonden zich ook
dames.
De voorz. de heer de Meijere opende
de vergadering met een woord van
welkom aan de talrijke aanwezigen en
sprak daarop het volgende:
De zaak, waarvoor het comité u
bijeen heeft geroepen is tl allen bekend.
Een van de nuttigste instellingen hier
ter stede staat op 't punt 0111 gesloten
te worden. Een woord van hulde moet
ons van het hart aan den heer en mevrouw
van Boetzelacr, die op zoo royale manier
het Aldegondegasthnis voor .Amersfoorts
burgerij hebben opgesteld, waardoor
zij Amersfoort ten zegen zijn geweest.
Wij achten ons verplicht hen daarvoor
een eeresaluut te brengen.
Met leedwezen zouden wij het echter
zien, als deze inrichting niet bleef
voortbestaan. Onze Gemeenteraad staat
voor de hoogst belangrijke beslissing,
of de gemeente het Gasthuis al dan niet
zal aankoopen.
Wij achten daarom een stem uit de
burgerij noodig, om haar opinie aan den
Raad kenbaar te maken.
Velen zouden het betreuren, indien de
gemeente niet eigenaar werd van het
Gasthuis. Een ziekenhuis toch is geen
luxeartikel maar een instelling, die in
zijn hand af, zette haren langen Alpen-
stok op den grond en sprong toen met
schalke bevalligheid uit het rijtuig. Twee
van de jongelieden openden het tuinhek
en verdwenen terstond daardoor en de
derde onderhandelde met don koetsier,
waarop het jonge meisje haar japon glad
streek, om haar te naderen. Zij schrikte
iet of wat, toen zij het kletteren van
zijn bel hoorde, en neeg, diep blozende,
om zijn groet te beantwoorden.
„Ik vergis mij zeker niet," begon hij,
de hielen hij elkaar brengend, „wanneer
ik in u, mejuffrouw, mijn tclephoon-
kennis vin gisteren meen te zien. Sta
mij tor, mejuffrouw, mij ditmaal in
persoon voor te stellen: Gerhard von
Laneiibacli, helaas ritmeesteiEn u,
u alleen, mejuffrouw, bied ik mijne
verontschuldigingen aan voor de vrijheid,
die ik nam Wilt gij mij vergeven, dat
ik de vergissing niet terstond ophelderde,
0111 nog een weinig langer het genoegen
te hebben, met u te mogen spreken!"
„Ja, ja, ik vergeef het u," antwoordde
Madeleine, met de frissche stem, die
hem reeds door den telcphoon zoogoed
bevallen was, en met een zekere vast
beraden onbeschroomdheid, die een ver
rukkelijke tegenstelling vormde met haar
lieflijk blond voorkomen. „Ik vergeef
het u, en nu behoeft gij mijn broer ook
niet dood te schieten."
„Daar ben ik ook volstrekt niet be-
geerig naar!" verklaarde Lanenbach,
tot zijn groote vreugde opmerkende,
dat Madeleine zwarte oogen had, dus
toch in ccnig opz ebt op het beeld
zijner phantasie geleek, dat zij echter
tevens hemelhoog overtrof. Want van
een gemeente als de onze niet mag
ontbreken.
Het aangaan van een contract met
een andere gemeente, of inrichting in
een andere gemeente schijnt ons niet
gewenscht. Dit zou o.i. een halve maat
regel zijn.
Gelet op de rapporten van B. en W.
van H.H. Doctoren en van de Gezond
heidscommissie zijn wij tot liet besluit
gekomen dat aankoop door de gemeente
noodzakelijk is.
Het comité wenscht een motie in
dezen geest voor te stellen.
Wij toch achten aankoop door de
gemeente den eenigen weg om voor
onze stad te behouden een neutrale
stichting.
Da irna kan de gemeente het gasthuis
in exploitatie nemen.
Een andere weg i s dat een liefdadige
verecnigiug zulks doet, maar dit is van
later zorg.
Indien echter do gemeente overgaat
tot aankoop, dan zal verhooging van de
gein. inkomstenbelasting niet kunnen
uitblijven.
Waar het hier echter geldt het heilig
doel om te zorgen voor onze zieken en
gewonden, geloof ik niet. dat men zich
dit niet zal getroosten.
O. i. is een goede ziekenverpleging
wel een kleine verhooging van onze
belasting waard.
Ik heb hiermede de ideeën van het
comité omtrent dit punt uitgesproken
en open bet debat, met de opmerking, dat
w aar 't hier geldt een neutrale instelling
voor 't algemeen belang, politieke en
godsdienstige richtingen hier buiten spel
dienen te blijven.
De heer van 't Hof vraagt hierop
voor welken prijs en onder welke voor
waarden de gemeente het gasthuis kan
overnemen.
De heer D. Gerritsen deelt mede,
dat die zaken niet voor publiciteit vat
baar zijn, maar daf de Gemeente het kan
overnemen tegen een prijs beneden de
taxatie door deskundigen.
De beer J. Kraan is er sterk voor,
dat de gemeente liet gasthuis Aldegonde
overneemt, le. omdat vervoer van
patiënten naar andere plaatsen zeer
bezwaarlijk is en 2e. omdat hij zelf aan
den lijve het groote nut van die instel
ling ondervonden heeft.
De heer Wolter meent uit de inleiding
begrepen te hebben dat 't comité voor
gemeente-exploitatie in deze was, maar
er is ook gesproken over exploitatie
door een vereeniging. Gaarne wcnschte
hij te vernemen of er pogingen tot
oprichting van een dergelijke vereeni
ging zijn gedaan.
De heer Middelburg deelt mede dat
daartoe eerst het besluit van den Raad
dient afgewacht te worden en daarna
eerst van de oprichting van een derge
lijke vereeniging sprake kan zijn.
De heer Wolter begrijpt dan het doel
dezer vergadering niet. Iïij meende dat
het doel was de vergadering uitspraak
te laten doen vóór of tegen gemeente
exploitatie.
De heer Middelburg zegt dat 't doel
van deze vergadering is den Raad de
wenschelijkhcid van den aankoop van
't gasthuis kenbaar te maken.
De heer Wolter verzoekt daarop
voorlezing der motie.
Do voorz. leest hierop de volgende
motie voor.
Motie.
zulke oogen kon men niet droomen.
„Ook ik hecht er geen bijzoudere
waarde aan, mijnheer de ritmeester,"
zeide Robert, die nu naderbij kwam,
op cenigszins stijven toon, „door u
doodge-choteu te worden of u dood te
schieten, en daar gij mijn zuster om
verontschuldiging gevraagd hebt, schiet
er voor mij niets anders op over
„Dan mijnheer de ritmeester eveneens
om verontschuldiging te vragen," viel
Madeleine hem gebiedend in de rede.
„Mijn zuster beveelt en ik gehoor
zaam," zeide Robert, min of meer ver
legen. Gerhard schudde hem stevig
de hand.
„E11 ga 1111, mijnheer de ritmeester,"
ging Madeleine voort, „als het u belieft,
een oogenblik mee naar binnen. Robert
heeft papa nog gisteren van alles op
de hoogte gebracht en papa zal zeker
blij zijn, te vernemen, dat de zaak in
der minne geschikt is."
„Met genoegen," verklaarde Gerhard.
„Maar hoe zult gij het bijzijn van een
der door u zoozeer gehate ritmeesters
kunnen verdragen?"
„Gij kunt mij imm ra bekeeren,"
zeide Madeleine op spottenden en nit-
dagenden toon. En bij deed het. Ten
minste ik geloof, dat de schoone blondine
de ritmeesters niet meer zoozeer haatte,
toen zij van den herfst met een hunnei
(van het tweede regiment huzaren) voor
het altaar trad.
Een groot aantal burgers van Amers-
fooit vergaderd in Amicitia ter bespre
king van de aanhangige gasthuiskwestie,
gehoord de debatten, spreekt als
hunne meeniug uit, dat het voor onze
gemeente van het hoogste belang is,
dat er een neutrale inrichting voor
ziekenverpleging blijft bostaan, dat
daarin op de beste wijze kan worden
voorzien, wanneer de Raad onzer ge
meente het Aldegondegasthuis aan
koopt.
Spreekt de wenschelijkhcid uit, dat
de Raad daartoe overga, besluit deze
motie ter kennis van den den gemeen
teraad te brengen en gaat over tot de
orde van den dag.
Dc heer Herschel spreekt als zijn
meening uit, dat wanneer de berekening
juist is, dat de aankoop slechts een
belastingvcrhooging van '/-% tengevolge
zal hebben, niemand daartegen bezwaar
zal hebben.
De heer van Traa constateert dat
algemeen de wenschelijkhcid van over
neming door de gemeente wordt ingezien.
De geldkwestie is echter het groote
bezwaar voor 't gemeentebestuur. De
Raad zal tegen do groote kosten op
zien. Hij wenscht daarom in de motie
uitgesproken te zien, dat de hier aan
wezigen niet tegen een belastingver-
hooging voor dit schoone doel gekant
zijn.
De heer Gerritsen acht dit laatste
niet noodig. Z.i. is de eenige weg, dat
de Raad besluit het gasthuis over te
nemen. Daarna kan zoo noodig een
referendum uitgeschreven worden over
belastingvcrhooging en tevens beslist
worden over al of niet gemeentelijke
exploitatie.
De heer Yan Traa wenscht thans
geen uitspraak over gemeente-exploitatie,
maar wil alleen opheffing van 't bezwaar
der geldkwestie. Hij wenscht alleen de
vergaderden te doen uitspreken dat zij
zich terwille van de ziekenverpleging
gaarne een belastingvcrhooging zullen
laten welgevallen.
Do Yoorz. verzoekt hierop den lieer
v. Traa zijn wijziging zelve te redigeeren.
De heer Yan 't Hot wenscht geen toe
voeging aan de motie. Me moeten vol
doende vertrouwen stellen in den koop
mansgeest onzer raadsleden 0111 een
gebouw te accepteeren dat beneden de
waarde wordt aangeboden.
Van dei heer Gerritsen is al gebleken
dat bij dien koopmansgeest bezit, van
de andere raadsleden mogen wij dat
gerust verwachten
De heer Yan Traa heeft inmiddels
zijn toevoeging gereed, welke door de
voorzitter wordt voorgelezen. Zij luidt
als volgt: „dat een matige belasting-
verhooging, indien deze noodig mocht
blijken, voor dit doel waarschijnlijk door
alle belastingbctalendon gaarne zal wor
den gedragen."
De lieer Moerman is tegen deze
toevoeging. Dc raadsleden hebben z. i.
in dit opzicht geen steun noodig. Boven
dien zal de stemming over de motie
daardoor onzuiver worden.
Hier toch is maar een klein gedeelte
van Amersfoorts belastingbetalendcn aan
wezig en kan men dus niet namens dc bur
gerij over bclastingverhooging beslissen.
Dc heer Woltcr is ook tegen de
toevoeging. De heer Aran Traa heeft
getoond door 't woordje „waarschijnlijk"
in zijn toevoeging dc zwakheid van zijn
verklaring te voele 1.
De heer Van Traa blijft er bij, dat
't zijn bedoeling is de Raad bij deze
moeilijke kwestie te steunen, door een
gedeelte van de burgerij te doen uit
spreken, dat zij geen bezwaar heeft
tegen belastingvcrhooging. Hij staat
echter volstrekt niet op die toevoeging.
De voorz. brengt hierop dc toevoe
ging in stemming die met nagenoeg
algeuiecne stemmen verworpen wordt.
Hierop wordt de oorspronkelijke
motie in stemming gebracht. Slechts
2 vaD de talrijke aanwezigen ver
klaren er zich tegen. De voorzitter
constateert dan ook dat de motie met
een schitterende meerderheid is aange
nomen en spreekt de hoop uit dat dit
zal mogen meewerken tot 't behoud van
een inrichting die een parel is aan de
kroon van Amersfoorts instellingen.
De lieer Wolter spreekt hierop de
wenschelijkheid uit dat do aanwezigen
de motie teekenen. De voorzitter brengt
dit verzoek over en deelt mede dat de
motie aan den uitgang ter teekening
zal gelegd worden.
Hierop wordt de vergadering, die nog
geen uur duurde, gesloten.
Kaadsvcrslag.
Vergadering van den Raad der ge
meente Amersfoort op Dinsdag, don
31 October 1905 des nam 1uur.
De Voorzitter Jhr. J. W. A. Barcli-
man Wuytiers opent tpn kwart voor 2
de vergadering verzoekt den secretaris
Mr. Dr. J. G. Stenfert Krocse, de notu
len te lezen der vergadering van 24
October 11. die vastgesteld werden, zoo
als zij waren ontworpen.
Tegenwoordig waren 14 leden afwe
zig met kennisgeving Mr. Heyligers en
verder de Heer van Esveld.
De voorzitter doet mededeeling
der ingekomen stukken:
lo. Een schrijven van den Minister
van Biunenlandsche zaken, dat hij berust
in de tijdelijke benoeming van deD
leeraar Z. J. de Lange aan het gymna
sium.
Aangenomen voor kennisgeving.
2o. Rekest van den onderwijzer E.
Kruithof 0111 eervol ontslag, wegens be
noeming te Zeist.
Naar B. en W. om praeadvies.
3o. Adres van 150 ingezetenen in
zake het gasthuis Aldegonde".
Ter behandeling hij punt 1 der
agenda.
4o. Adres van eenige Ileeren ge
vormd tot een commissie van voorbe
reiding tot liet stichten van een nieuw
ziekenhuis.
Ter behandeling bij punt 1 der agenda.
5o. Een schrijven van den Burge
meester om dc niet uitgekeerde gelden
ten bedrage van f 42, ontstaan door de
vacature van den agent van politie G.
Loeucn, ter verdeeling onder dc agenten
aan den Commissaris van politie te geven.
Na spoedeischend te zijn verklaard,
wordt Z. d. en z. h. st. aldus besloten.
De Voorzitter dankt de Ileeren
voor de gunstige beschikking.
60. Een lieden morgen ingekomen
verzoek van den onderwijzer L. A. Slot,
om verlenging van verlof tot 1 Mei a.s.
De Voorzitter deelt mede, dat
eene geneeskundige verklaring van liet
Sanatorium te Renkum is overgelegd,
waarin het noodzakelijk wordt geoor
deeld, dat adressant als nog de winter
maanden aldaar blijve. Het verlof
geschiedt buiten bezwaar van de ge
meentekas.
Na spoedeischend te zijn verklaard,
wordt Z. d. en z. h. st. besloten.
De Heer van Esveld komt ter
vergadering.
De Secretaris leest de beide
rekesten inzake het Ziekenhuis voor.
Het rekest der commissie van voorbe
reiding tot liet stichten van een nieuw
ziekenhuis luidt aldus:
Amersfoort 31 Octoler 1905.
Aan den Raad der Gemeente Amersfoort.
De ondergeteekendeu uitmakende de
Commissie van voorbereiding tot het
stichten van een nieuw Ziekenhuis te
dezer stede, hebben de eer het volgende
schrijven met bescheidenheid onder Uwe
aandacht te brengen.
Met de meeste belaugstelling hebben
zij kennis genomen van het voornemen
des heeren Mr. II. J. H. Bar. van Boet-
selaar van Oosterhout 0111 met 1 Nov.
a.s. het Aldegonde Gasthuis te sluiten,
wijl daardoor een leemte in de zieken
verpleging alhier ontstaat welke nood
wendig eenige aanvulling behoeft. Dat
het dagelijksch bestuur op loffelijke wijze
zich deze zaak beeft aangetrokken bewijst
liet rapport, dat den Raadsleden is aan
geboden welk rapport een inlichtig geeft
die zeer te waardeeren is. Ook de
conclusie, waartoe het dagelijksch bestuur
komt geeft een bewijs dat de belangen
der ingezetenen bierbij niet uit liet oog
verloren worden. Het zegt „na rijpe
overweging, dat eene overname van liet
Aldegonde-Gasthuis of liet bouwen van
een nieuw Ziekenhuis een zoo zware
financicole last voor onze gemeente
wezen zou, dat het opleggen van deze
zwaardere plichten niet geoorloofd is.
Deze inlichtingen hebben ondergeteeken
deu er mede toe geleid het initiatief te
nemen tot de stichting van een nieuw
Ziekenhuis hier ter stede, dat geheel
aan de eischeu des tijds zal voldoen en
waarin personen van alle gezindten en
standen ter verpleging kunnen worden
opgenomen. Dit ziekenhuis zal be
stuurd worden door verpleegsters die ovei
een diploma als zoodanig beschikken.
De noodige maatregelen tot spoedig
begin van len bouw van liet ziekenhuis
zijn reeds getroffen en over het terrein,
waarop het zal gebouwd worden cn dal
zeer gunstig gelegen is, kunucn wij
reeds beschikken. Van dc gemeente
wordt geen subsidie verlangd terwijl een
contract tot opname van zieken, wanneer
dit bij voltooiing van het gebouw dooi
de gemeente gewenscht wordt, kan
worden gesloten. liet mag ongetwij
feld overbodig heeten er op te wijzen, dat
een zoodanige oplossing der ziekenhuis-
kwestie in plaats van aankoop en exploi
tatie van liet Aldegondegasthuis, of het
bouwen van een nieuw Ziekenhuis, een
jaarlijksch voordeel van eenige duizenden
aan de gemeente verschaft, cn dat der
halve daardoor een belasting verhooging
kan vermeden worden. Redenen waarom
de ondergeteekenden beleefd verzoeken
bij de behandeling van bedoelde kwestie
in Uwe vergadering van beden aan dit
schrijven de meest ernstige aandacht te
schenken.
't Welk doende,
w. g. C. T. v. BEEK,
J. A. G. DE JONG,
A. T. R. VERMOLEN,
M. H. PEL,
C. M. M. VERMOLEN,
W. KROES,
J. W. JORISSEN.
Alsnu komt dc beurt aan punt 1
der agenda.
Voorstel van Burgemeester en
Wethouders betreffende de ziekenver
pleging in verband met de sluiting Tan
het Aldegonde gasthuis, met de inge-
komeu stukken op deze zaak betrekking
hebbende (met adviezen).
De li e e r van Beek. Alvorens over
te gaan tot behandeling van de adres
sen, acht ik mij verplicht, naar aanlei
ding van het advies der beide stads
doctoren protest aan te teekeneu tegen
enkele uitdrukkingen daarin.
Toen spreker in hot uitgebracht
rapport las, dat het onverantwoordelijk
zou zijn 0111 zieken van de gemeente
in het St. Elisabeth's gast- of ziekenhuis
op te nemen, was hij hierover verwon
derd, 0111 niet te zeggen verontwaardigd.
Drie eeuwen bestaat het gesticht en
gedurende de jaren, dat spreker het
voorrecht had in het bestuur te zitten,
voldeed het aan datgeue, waarvoor liet
gesticht was.
liet bood de behulpzame hand aan
zieken en heeft de gemeente ontlast en
van druk ontheven.
Dc zinsnede van onverantwoordelijk
heeft spreker gegriefd, waarom hij hier
dan ook ten sterkste tegen protes
teert.
De voorzitter gelooft niet, dat
het de bedoeling van de beide hoeren
doctoren is geweest om het St. Elisabeth's
gasthuis aftebreken. I11 het rapport van
deze heeren wordt meer bedoeld, dat
het gasthuis niet voldoet aan dc tegen
woordige eischen van hygiëne. Dit blijkt
ook uit het adres om een nieuw zie
kenhuis op te richten.
De hoer van Beek kan wel
medegaan met deze bedoeling. Het
gesticht geeft goede ligging, goede
verzorging en heeft een goeden docter
cn apotheker. Nooit zijn klachten om
trent slechte behandeling ingekomen.
Een van de twee doctoren heeft na
die verklaring zelfs nog patiënten ge
zonden.
De voorzitter. Misschien is on
verantwoordelijk eene verkeerde uit
drukking, daar de doctoren zelfs nog
patiënten naar het ziekenhuis zenden.
De bedoeling is niet geweest om een
blaam op de heeren te leggen.
DeheerRolandusHagedoorn
wenscht iets in 't midden te brengen,
omdat hij de uitdrukking van zijne
collega's wel verdedigbaar acht. Zij
hebben niet kunnen weten, dat het
door hen uitgebracht rapport publiek
zou worden, alsdan zou het in andere
bewoordingen zijn geweest. Het gasthuis
mist totaal datgene, wat een gasthuis
moet hebben. Er is geen operatiekamer.
De verpleegsters zijn niet geschoold
en do ruimte der localitèiten is te klein.
Nu liet gasthuis „Aldegonde" gesloteu
wordt, is de verpleging in bet St.
Elisabeth's gesticht toch beter dan in
de woningen.
De heer Jo rissen vermeent ook,
dat het noord „onverantwoordelijk" aan
de pen ontsnapt is. Wanneer men wist,
dat de stukken gepubliceerd werden,
dan zou het er niet hebben ingestaan.
Hij wenscht 't als schrijffout te zien
opgenomen.
De heer Yan Kalken vindt, dat
de lieer Yan Beek volkomen in zijn
recht is. Een woord van dankbaarheid
over het St. Elisabeth's gasthuis was
gepast geweest. Harde woorden moeten
niet ondoordacht gesproken worden.
Dc voorzitter zegt over te zullen
gaan tot behandeling der plannen.
Dc heer Gerritsen vermeent dc
algetiieene beschouwingen achterwege
te kunnen laten. Spreker is van oordeel
dat het ingekomen adres van personen
geen verandering brengt in de plauuen.
We willen een andere neutrale inrich
ting. Wanneer de stichting eenmaal
bestond, dan zou spreker er cenigszins
in kunnen komen. Neutrale inrichtingen
hebben jaren goede diensten bewezen.
Wij kunnen en mogen dit niet accep
teeren. Het bezit van „Aldegonde" zal
immer zijn koopprijs waard ziju. Wordt
liet gasthuis op 't oogenblik overgeno
men, dan kan de gemeente het nog
al dan niet zelf exploiteeren. net
spijt spreker, dat de tijd zoo kort is.
Spreker zal tegen het voorstel van
B. en W. stemmen.
De heer J 0 rissen is 't niet den
heer Gerritsen eens 0111 geene algemeene
beschouwingen te houden. Aan hei
praatje, dat er eene neutrale vereenigiDg
zal komen, daar hebben we niets aan.
Spreker verklaart openlijk en bloot, dat
men in de nieuwe inrichting een anders
overtuiging niet zal schaden. Spreker
