No. 9. Woensdag 31 Januari 1906. 3e Jaargang Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken. Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER". Voorwaarts. FEUILLETON. Dolende Ridder. Een nuttige Vereeniging. DE EEMLANDER. Verschijnt Wtfensdaga en Zaterdags. Bureau [Hendrik van Viandenstraat 28. Abonnementsprijs Per jaarf 3.00 Franco per post- 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 Prijs der advertentlën Van 1 tot 5 regels0.40 voor iederen regel meer0.08 (Bij abonnement aanmerkelijke korting.) Wat zou toch wel de redacteur van ,Het Volk" hebben gedacht die, schrij vende over de verkiezingen in Engeland, als merkwaardigheid der arbeiderspartij daar te lande aangeeft, dat haar afge vaardigden in het Parlement, bijna alleen arbeiders zijn? Want wat lijkt natuur lijker, dan dat een „arbeiderspartij" zich door arbeiders laat vertegenwoor digen? Helaas, het is de oude strijd tusschen theorie en praktijk, die zich op dit punt bij de sociaal-democratie in alle landen steeds sterker heeft geopenbaard. De theorie is, dat de arbeiders zelf het best hunne belangen kennen en dus ook het best kunnen behartigen, de praktijk, dat het veelal uit de bourgeoisie overgeko men „heeren" zijn, die de leiding hebben in de partij, in en buiten de vertegen woordigende lichamen. Zoo vast is dit reeds tot gewoonte geworden dat, nu in het Britsche Lager huis een vrij krachtige arbeiderspartij deels tegenover de liberalen zitting neemt, in het Nederlandsche sociaal democratische hoofdorgaan de boverinelde „merkwaardigheid" wordt geconstateerd. En het gekste van de zaak is, dat deze Engelsche arbeiderspartij juist niet pre cies sociaal-democratisch kan worden genoemd. Het zou niet zoo heel belangrijk zijn hierbij stil te staan, wanneer niet in dat zelfde „Volk" naar aanleiding dier zelfde verkiezingen een ander, zeker even merkwaardig en veel gewichtiger feit was vastgelegd, nl. de opleving van het liberalisme in bijna alle landen. Met uitzondering van Duitschland valt dat verschijnsel overal te constateeren, het sterkst nu in Engeland. Ook bij ons is in de laatste jaren meer leven gekomen onder do vrijzinnigen, met het bekende resultaat bij de algemeene verkiezingen van het vorig jaar. Dat de sociaal-democraten dit niet gaarne zien is begrijpelijk. Het gaat er mede als met de ten doode opge schreven middenstand. De marxistische leer wil maar niet in vervulling gaan in dit als in menig ander opzicht. Van daar een morrelen en wringen in den boezem der sociaal-democratie. Er is een gevoel van onmacht bij schijnbaar grooter invloed, vooral in Duitschland, liet is een sterk teelten van middelmatig, heidnooit anders dan matig te prijzen. CJit het Engelsch van EDNA LYALL. De jaren hadden geen scheiding tusschen die twee gebracht. Carlo was jegens zijne moeder even openhartig als hij als kind was geweest, zij had al zijn hoop en vrees gedeeld gedurende den langen proeftijd en deelde nu zijne vreugde. Spoedig was zij weer opgc- vroolijkt toen hij haar meer van 't geen op Casa Bella gebeurd was vertelde. Zij had zich geheel hersteld toen zij op zijn arm geleund, naar de eetzaal ging, haar smart was vergeten, zij lachte vroolijk om Enrico's wijsgeerigc raad gevingen en gevoelde zich trots en ge lukkig als zij over de tafel heen haar waar ondanks de millioenen stemmen bij de verkiezingen, ondanks haar numerieke kracht in den Rijksdag, de invloed op regeering en wetgeving en op de omvor ming der maatschappelijke verhoudingen uiterst gering is. Zoo zien we in den sociaal-democratie allengs drie stroomingen zich losmaken. Het opportunisme it la Jaurés is niet van één land en van één oogenblik. Als uiterste staat daartegenover een neiging bij velen om het revolutionairisme meer naar voren te schuiven. Men voelt, dat de onmacht der sociaal-democratie om inderdaad iets tot stand te brengen, te zeer in 't oog gaat loopen en hinderlijk wordt bij do propaganda. Het word dezer dagen in „Het Volk" erkend dat, zooals in Spanje, ook in ons land bij de laatste verkiezingen hier en daar het liberalisme socialistische stemmen heeft opgezogen. In tal van districten hield hot sociaal-democratisch stemmental zich op de oude hoogte, terwijl de liberale stemmentallen nergens achteruit gingen. Eene bekentenis die van waarde is, wanneer men zich herinnert hoe fel do politiek van het blanco-artikel van soci alistische zijde is besprongen, vooral waar het om vrijzinnig-democratische candidaturen ging. Er werd geschreeuwd van verraad aan het algemeen kiesrecht gepleegd, en overal werd uitgebazuind, dat alleen de sociaal-democraten ware voorvechters van het algemeen kies recht waren. Het heeft niet mogen baten. Dat de kiezers zich door die luide kreten niet van hun stuk hebben laten brengen, is bekend. De winst bij de stembus was voor de partijen, die het blanco-artikel in hun program hadden geschreven. De sociaal-democraten gingen in zetels ach teruit. Wanneer nu „Het Volk" vraagt „wat het liberalisme nu eigenlijk heeft ge daan om de arbeiders daar hun toe vlucht te doen zoeken", dan kan juist de uitslag bij de stembus in 1905 in ons land een aanwijzing geven om het ant woord te vinden. Ook de arbeiders gaan inzien, dat het niet voldoende is om het parlement vooral te gebruiken als lioogc tribune, vanwaar men kau spreken tot heel het volk. Ook de arbeiders leeren, dat alle hervormingen maar zeer gelei delijk kunnen tot stand komen. Het li beralisme heeft menige goede hervorming gegeven in zijn besten tijd; een groot zoon aanschouwde, die zoo vele jaren alles voor haar geweest was. Carlo was te gelukkig om hongerig te zijn. Ilij dronk zijn moeders gezond heid met een flesch Orvieto en beide klonken op Francesca's welzijn. Het familiediner op Casa Bella was kalmer doch ook gelukkig. Francesca zag er glanzend uit. De oude kapitein genoot in stilte achter zijn lendestuk. Zij spraken over het weer, de oranje appel oogst, de zijdewormen, de laatste brief uit Engeland, in 't kort over alles, behalve over 't onderwerp dat hun 't naast aan 't hart lag; maar de oude Dino was er bij en men moest zijn fatsoen houden. Hunne tongen raakten los toen Sybil verscheen met het nage recht en de bediende wegging. „Sibyl," zoide de kapitein, de kleine meid op zijn knie nemend, „wat zou je er wel van denken om eens een bruiloft te hebben." „Een bruiloft vader?" en Sibyl klapte van vreugd in de handen. „Mag ik dan de bruid zijn, o! laat mij do bruid zijn?" „Neen," zeide haar vader lachend, die rol is al besproken. Gij moet mijn huishoudstertje worden, Francesca zal de bruid zijn. Daar! ge moet op haar go- zond heid drinken. Een lang en gelukkig leven voor de aanstaande Signora Donati." Sibyl herhaalde gehoorzaam de woor den, maar trok een lcelijk gezicht tegen do roode wijn. deel der arbeiders begrijpt, dat er nog veel verwacht mag worden van de vrij zinnig democratie, en geeft er voorkeur aan boven de blauwe idealen van het socialisme, dat vaak door het bosch de boomen niet ziet. De sociaal-democratie moge het be jammeren, inderdaad is de vrijzinnige idee nog levenskrachtig en kan zij schoone vruchten afwerpen. Maar dan dient ook gelet te worden op de voorwaarde, waar onder wij in alle landen het liberalisme in kracht zien toenemen. En die voor waarde is, dat zonder aarzelen en wel bewust wordt voortgearbeid in vooruit- strevenden zin. Geen aarzelend omzien naar hot conservatisme, of het wel vol gen wil, maar krachtig voorwaarts ge schreden op den weg van ingrijpende hervormingen. Dan zal het vertrouwen, opnieuw aan de vrijzinnige partijen ge schonken, niet worden beschaamd. Onze aankondiging van de brochure van den heer K o 11 e w ij n over parti culiere liefdadigheid eindigden wjj met den wensch uit te spreken, dat de Ver eeniging „Liefdadigheid" eens eene brochure zou samenstellen, waarin aan de hand van uit ervaring geputte voor beelden, het groote publiek oen duidelijk beeld zou worden gegeven van de methode van weldoen van „Liefdadigheid". Naar aanleiding van deze laatste op merking ontvingen wij een overigens waardeerend schrijven van den Penning meester van Liefdadigheid, waarin deze er op wijst, dat die raadgeving van onze zijde in zooverre overbodig mag heeten, dat do door ons verlangde gegevens roods voorkwamen iu het jaarverslag 1904 1905, dat gratis bij hem voor belang- 8tclleudcn te verkrijgen is. Werkelijk vonden wij dan ook in genoemd jaarverslag dat, onzen aan dacht was ontgaan alle gegevens, die wij konden verhingen, en ook in don vorm, zooals wij die wenschten. „Wat een ellendig goed is dat, liefste! Toe geef me spoedig een stukje van je sinaasappel." Toen met haar mondvol: „Maar Francesca kan nooit Signora Donati worden." „Zeker wel, zij gaat met Carlo trouwen," zeide de kapitein. „Met Carlo trouwen? bouwde Sibyl hem na. „Lieve hemel! gaat Carlo trouwen? Dat is jammer! Nu zal hij nooit meer met mij spelen en vroolijk zijn." „Waarom niet?" vroeg Francesca lachend. „Wel natuurlijk niet," zeide Sibyl, een oud en wijs gezicht trekkend. „Ik weet zeker, dat hij niet meer zal willen. Ik vroeg gisteren aan de keukenmeid, wat het beteekende als iemand ging trouwen en zij zei dat het een teeken was dat men kalm en bedaard werd." Do twee ouderen lachten hartelijk. „Maar hij zal je broeder worden Sibyl, en broeders spelen altijd," zeide Francesca. „Carlo? Mijn broeder?" „Ja, je schoonbroeder." Sibyl deed toen 't gezelschap schateren van lachen door op de deftigste wijze het glas aan hare lippen te brengen en te zeggen: „Een lang leven voor, en veel spelletjes met mijn aanstaanden schoonbroeder!" Francesca maakte haast om naar Signora Donati te gaau, doch zij moest Een goede gedachte is het zeker dit jaarverslag niet alleen aan do leden te zonden, doch ook gratis verkrijgbaar te stellen, want juist onder niet-leden is de propaganda voor „Liefdadigheid" natuur lijk het meest noodig. Een betere gedachte nog zou het zijn, misschien, dit keurig bewerkte jaarver slag toe te zenden aan lieu, die in de termen vallen voor het lidmaatschap van genoemde vereeniging. Het cenige bezwaar daartegen is dat jaarverslagen zoo dikwijls ongelezen torzijde worden gelegd. Mogelijk dat een kleine brochure, waarin alleen verwerkt warende gegevens omtrent „de methode van weldoen" moer succes zou hebben. Doch dit willen wij nog even consta teeren: Het Bestuur heeft daarover het volle licht verspreid. Do volgende bijzonderheden nemen wij uit dit verslag over, vooral met liet oog op onze lezers niet-leden: Eenige voorbeelden van de hulp, die in het jaar 19041905 werd verleend: 1. Een flink, knap ouderenpaar heeft behalve eenige gezonde kinderen een idioot zoontje, dat in een gesticht is opgenomen. Het daarvoor beuoodigde geld wordt van elders verschaft, op f 30 na die vroeger door een dame werden gegeven, die dit door omstandigheden moest staken. Deze som moet toch door de familie worden opgetracht, wil zij het kind in de inrichting behouden; f 5 was al van andere zijde beloofd. Het Bestuur meende een ontvangen gift van f 25.— te mogen ter hand stel len aan het Departementshoofd om de familie uit de moeilijkheid te helpen, mits de ouders zorg dragen, tijdig te gaan sparen om het volgende jaar de som zelf te kunnen voldoen. 6. Een man, huisvader, wien een onge. val was overkomen en die van de Rijks wachten tot Sibyl in bed lag en de kapitein zijn middagdutje had gedaan. Toen wierp zij een wit wollen shawl om hoofd en schouders en den arm van den kapitein nemend, gingen zij naar villa Bruno. De Signora was alleen en kwam hen met de vriendelijkste glim lach tegemoet. Francesca hield zeer veel van haar en beantwoordde hare omhelzing met warmte, maar boven de hartelijke verzekeringen van genegenheid van de Signora uit, klonk de stem van haar beminde, die in den tuin zong. De vroolijke toon van het oude Napolitaan- sche lied, de onmiskenbare verrukking van den zanger vervulden haar met geluk. Die zachte bekende melodie bracht haar later altijd dien eersten vol maakt gelukkigen avond op villa Bruno in 't geheugen. „Hij heeft niets gedaan dan zingen sinds hij van u terugkwam," zeide de Signora, toen de zanger nader bij kwam en elk woord duidelijk te verstaan was. O dolee Napoli! O suol beate! Dove sorridere Volle il creaio, Til sei l'impcre, Dell' armonia Santa Lucia! Santa Lucia! De laatste tonen weerklonken nog door de lucht toen Carlo door 't open Verzekerings-Bank uitkeering kreeg, meende genezen te zijn en giug weer aan den arbeid ongelukkigerwijze zonder zijn dokter te vragen of dit wel zou gaan. Hij kon het werken echter niet volhouden en moest weer rust houden, zonder dat zijn uitkeering doorging. Liefdadigheid steunde hem toen financieel, terwijl zij zich met don dokter in ver binding stelde om de uitkeering van de Bank weer te verkrijgen. Toen dit ge lukte, betaalde de getroffene een groot deel van de gegeven som terug. Na eonigen tijd werd do uitkeering van de Bank verminderd en ouvoldoende voor het gezin. De man, die zijn vroegere werk nog niet weer kon verrichten, kreeg toon een voorschot om een kleinhandel te beginnen. Hiermede slaagde hij en ook van dit voorschot is al weer een groot deel afbetaald. 8. Een zieke man die zich met zijne echtgenoote tot heden fatsoenlijk wist te redden, maar nu door verergering van zijn lijden niet meer kan, zoodat groot gebrek dreigt, krijgt wekelijks f 5, gedurende 4 weken. Daarna wordt hun weer voor 4 weken deze uitkeering toe gezegd, in welke periode hij echter komt te overlijden. 10. Eene familie, waarvan 3 kinderen ernstig ziek zijn, de vader ook tijdelijk bedlegerig is, terwijl de lichamelijk zwak ke moeder met moeite allen verpleegt, krijgt f 3 per week en 1 flesch melk per dag gedurende enkele weken. 13. Een huisvader wordt f 5 verstrekt, waarvoor hij een kar huurt en inkoopen doet om eene negotie te beginnen. 15. Een man, wiens handkar onbruik baar was geworden, waardoor het gezin gebrek ging lijden, kroeg f G waarvoor de kar werd hersteld. Het gevoig was alleszins bevredigend. Hel spreekt vanzelf, aldus eindigt hot Bestuur deze mededeelingen, dat in de gevallen, waar het noodig was, een venster in de zacht verlichte kamer trad, in zijn hand een bundel rozen en myrthebloesem dragend. Het was de schilderij, die hij zich zoo dikwijls had voorgesteld, die zich aan zijn blik ver toonde, want Francesca stond naast zijn moeder, terwijl het lamplicht een zacht schijnsel over het schoone gelaat wierp, zij was in eene fijne witte japon gekleed, dat hem aan een babycostuum deed denken, haar krullend bruin haar was eenigszins verward door de shawl, die zij af had geworpen; in haar zacht, zuiver geluk was zij verrukkelijk. „Ik wist niet, dat gij gekomen waart, riep hij uit zich tot haar spoe dend; „hoe kwam het dat ik je niet hoorde? „Wij kwamen zonder plichtplegingen en schelden niet aan, zei Fracesca. „En Carlo zong luidkeels", zeide zijne moeder lachend. „Ik voorzie, Francesca, dat hij nu worden zal als mijn kanarie vogel, die geheelo dagen zoo vroolijk zingt, dat ik soms verplicht ben zijn kooi te bedekken." Wij hebben er al over gedacht, wat Signor Fiale zal zeggen", antwoordde Francesca glimlachend. „U weet dat hij liefde de voornaamste hinderpaal voor de kunst noemt." „Dan moest hij toch geen muziek componeeren voor woorden als deze," zeide Carlo, een muziekblad van de pijno nemend.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1906 | | pagina 1