No. 9.
Woensdag 31 Januari 1906.
3e Jaargang
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken.
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Voorwaarts.
FEUILLETON.
Dolende Ridder.
Een nuttige
Vereeniging.
DE EEMLANDER.
Verschijnt
Wtfensdaga en Zaterdags.
Bureau
[Hendrik van Viandenstraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentlën
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Wat zou toch wel de redacteur van
,Het Volk" hebben gedacht die, schrij
vende over de verkiezingen in Engeland,
als merkwaardigheid der arbeiderspartij
daar te lande aangeeft, dat haar afge
vaardigden in het Parlement, bijna alleen
arbeiders zijn? Want wat lijkt natuur
lijker, dan dat een „arbeiderspartij"
zich door arbeiders laat vertegenwoor
digen?
Helaas, het is de oude strijd tusschen
theorie en praktijk, die zich op dit punt
bij de sociaal-democratie in alle landen
steeds sterker heeft geopenbaard. De
theorie is, dat de arbeiders zelf het best
hunne belangen kennen en dus ook het
best kunnen behartigen, de praktijk, dat
het veelal uit de bourgeoisie overgeko
men „heeren" zijn, die de leiding hebben
in de partij, in en buiten de vertegen
woordigende lichamen.
Zoo vast is dit reeds tot gewoonte
geworden dat, nu in het Britsche Lager
huis een vrij krachtige arbeiderspartij
deels tegenover de liberalen zitting
neemt, in het Nederlandsche sociaal
democratische hoofdorgaan de boverinelde
„merkwaardigheid" wordt geconstateerd.
En het gekste van de zaak is, dat deze
Engelsche arbeiderspartij juist niet pre
cies sociaal-democratisch kan worden
genoemd.
Het zou niet zoo heel belangrijk zijn
hierbij stil te staan, wanneer niet in dat
zelfde „Volk" naar aanleiding dier zelfde
verkiezingen een ander, zeker even
merkwaardig en veel gewichtiger feit
was vastgelegd, nl. de opleving van het
liberalisme in bijna alle landen. Met
uitzondering van Duitschland valt dat
verschijnsel overal te constateeren, het
sterkst nu in Engeland. Ook bij ons is
in de laatste jaren meer leven gekomen
onder do vrijzinnigen, met het bekende
resultaat bij de algemeene verkiezingen
van het vorig jaar.
Dat de sociaal-democraten dit niet
gaarne zien is begrijpelijk. Het gaat
er mede als met de ten doode opge
schreven middenstand. De marxistische
leer wil maar niet in vervulling gaan
in dit als in menig ander opzicht. Van
daar een morrelen en wringen in den
boezem der sociaal-democratie. Er is
een gevoel van onmacht bij schijnbaar
grooter invloed, vooral in Duitschland,
liet is een sterk teelten van middelmatig,
heidnooit anders dan matig te prijzen.
CJit het Engelsch
van
EDNA LYALL.
De jaren hadden geen scheiding
tusschen die twee gebracht. Carlo was
jegens zijne moeder even openhartig als
hij als kind was geweest, zij had al zijn
hoop en vrees gedeeld gedurende den
langen proeftijd en deelde nu zijne
vreugde. Spoedig was zij weer opgc-
vroolijkt toen hij haar meer van 't geen
op Casa Bella gebeurd was vertelde.
Zij had zich geheel hersteld toen zij op
zijn arm geleund, naar de eetzaal ging,
haar smart was vergeten, zij lachte
vroolijk om Enrico's wijsgeerigc raad
gevingen en gevoelde zich trots en ge
lukkig als zij over de tafel heen haar
waar ondanks de millioenen stemmen bij
de verkiezingen, ondanks haar numerieke
kracht in den Rijksdag, de invloed op
regeering en wetgeving en op de omvor
ming der maatschappelijke verhoudingen
uiterst gering is.
Zoo zien we in den sociaal-democratie
allengs drie stroomingen zich losmaken.
Het opportunisme it la Jaurés is niet
van één land en van één oogenblik. Als
uiterste staat daartegenover een neiging
bij velen om het revolutionairisme meer
naar voren te schuiven. Men voelt, dat
de onmacht der sociaal-democratie om
inderdaad iets tot stand te brengen, te
zeer in 't oog gaat loopen en hinderlijk
wordt bij do propaganda. Het word
dezer dagen in „Het Volk" erkend dat,
zooals in Spanje, ook in ons land bij
de laatste verkiezingen hier en daar het
liberalisme socialistische stemmen heeft
opgezogen. In tal van districten hield
hot sociaal-democratisch stemmental zich
op de oude hoogte, terwijl de liberale
stemmentallen nergens achteruit gingen.
Eene bekentenis die van waarde is,
wanneer men zich herinnert hoe fel do
politiek van het blanco-artikel van soci
alistische zijde is besprongen, vooral
waar het om vrijzinnig-democratische
candidaturen ging. Er werd geschreeuwd
van verraad aan het algemeen kiesrecht
gepleegd, en overal werd uitgebazuind,
dat alleen de sociaal-democraten ware
voorvechters van het algemeen kies
recht waren.
Het heeft niet mogen baten. Dat de
kiezers zich door die luide kreten niet
van hun stuk hebben laten brengen,
is bekend. De winst bij de stembus was
voor de partijen, die het blanco-artikel
in hun program hadden geschreven. De
sociaal-democraten gingen in zetels ach
teruit.
Wanneer nu „Het Volk" vraagt „wat
het liberalisme nu eigenlijk heeft ge
daan om de arbeiders daar hun toe
vlucht te doen zoeken", dan kan juist
de uitslag bij de stembus in 1905 in ons
land een aanwijzing geven om het ant
woord te vinden. Ook de arbeiders gaan
inzien, dat het niet voldoende is om het
parlement vooral te gebruiken als lioogc
tribune, vanwaar men kau spreken tot
heel het volk. Ook de arbeiders leeren,
dat alle hervormingen maar zeer gelei
delijk kunnen tot stand komen. Het li
beralisme heeft menige goede hervorming
gegeven in zijn besten tijd; een groot
zoon aanschouwde, die zoo vele jaren
alles voor haar geweest was.
Carlo was te gelukkig om hongerig
te zijn. Ilij dronk zijn moeders gezond
heid met een flesch Orvieto en beide
klonken op Francesca's welzijn.
Het familiediner op Casa Bella was
kalmer doch ook gelukkig. Francesca
zag er glanzend uit. De oude kapitein
genoot in stilte achter zijn lendestuk.
Zij spraken over het weer, de oranje
appel oogst, de zijdewormen, de laatste
brief uit Engeland, in 't kort over alles,
behalve over 't onderwerp dat hun 't
naast aan 't hart lag; maar de oude
Dino was er bij en men moest zijn
fatsoen houden. Hunne tongen raakten
los toen Sybil verscheen met het nage
recht en de bediende wegging.
„Sibyl," zoide de kapitein, de kleine
meid op zijn knie nemend, „wat zou je
er wel van denken om eens een bruiloft
te hebben."
„Een bruiloft vader?" en Sibyl klapte
van vreugd in de handen. „Mag ik dan
de bruid zijn, o! laat mij do bruid zijn?"
„Neen," zeide haar vader lachend,
die rol is al besproken. Gij moet mijn
huishoudstertje worden, Francesca zal de
bruid zijn. Daar! ge moet op haar go-
zond heid drinken. Een lang en gelukkig
leven voor de aanstaande Signora Donati."
Sibyl herhaalde gehoorzaam de woor
den, maar trok een lcelijk gezicht tegen
do roode wijn.
deel der arbeiders begrijpt, dat er nog
veel verwacht mag worden van de vrij
zinnig democratie, en geeft er voorkeur
aan boven de blauwe idealen van het
socialisme, dat vaak door het bosch de
boomen niet ziet.
De sociaal-democratie moge het be
jammeren, inderdaad is de vrijzinnige
idee nog levenskrachtig en kan zij schoone
vruchten afwerpen. Maar dan dient ook
gelet te worden op de voorwaarde, waar
onder wij in alle landen het liberalisme
in kracht zien toenemen. En die voor
waarde is, dat zonder aarzelen en wel
bewust wordt voortgearbeid in vooruit-
strevenden zin. Geen aarzelend omzien
naar hot conservatisme, of het wel vol
gen wil, maar krachtig voorwaarts ge
schreden op den weg van ingrijpende
hervormingen. Dan zal het vertrouwen,
opnieuw aan de vrijzinnige partijen ge
schonken, niet worden beschaamd.
Onze aankondiging van de brochure
van den heer K o 11 e w ij n over parti
culiere liefdadigheid eindigden wjj met
den wensch uit te spreken, dat de Ver
eeniging „Liefdadigheid" eens eene
brochure zou samenstellen, waarin aan
de hand van uit ervaring geputte voor
beelden, het groote publiek oen duidelijk
beeld zou worden gegeven van de methode
van weldoen van „Liefdadigheid".
Naar aanleiding van deze laatste op
merking ontvingen wij een overigens
waardeerend schrijven van den Penning
meester van Liefdadigheid, waarin deze
er op wijst, dat die raadgeving van onze
zijde in zooverre overbodig mag heeten,
dat do door ons verlangde gegevens roods
voorkwamen iu het jaarverslag 1904
1905, dat gratis bij hem voor belang-
8tclleudcn te verkrijgen is.
Werkelijk vonden wij dan ook in
genoemd jaarverslag dat, onzen aan
dacht was ontgaan alle gegevens, die
wij konden verhingen, en ook in don
vorm, zooals wij die wenschten.
„Wat een ellendig goed is dat, liefste!
Toe geef me spoedig een stukje van je
sinaasappel." Toen met haar mondvol:
„Maar Francesca kan nooit Signora
Donati worden."
„Zeker wel, zij gaat met Carlo
trouwen," zeide de kapitein.
„Met Carlo trouwen? bouwde Sibyl
hem na. „Lieve hemel! gaat Carlo
trouwen? Dat is jammer! Nu zal hij
nooit meer met mij spelen en vroolijk
zijn."
„Waarom niet?" vroeg Francesca
lachend.
„Wel natuurlijk niet," zeide Sibyl,
een oud en wijs gezicht trekkend. „Ik
weet zeker, dat hij niet meer zal willen.
Ik vroeg gisteren aan de keukenmeid,
wat het beteekende als iemand ging
trouwen en zij zei dat het een teeken
was dat men kalm en bedaard werd."
Do twee ouderen lachten hartelijk.
„Maar hij zal je broeder worden
Sibyl, en broeders spelen altijd," zeide
Francesca.
„Carlo? Mijn broeder?"
„Ja, je schoonbroeder."
Sibyl deed toen 't gezelschap schateren
van lachen door op de deftigste wijze
het glas aan hare lippen te brengen en
te zeggen: „Een lang leven voor, en
veel spelletjes met mijn aanstaanden
schoonbroeder!"
Francesca maakte haast om naar
Signora Donati te gaau, doch zij moest
Een goede gedachte is het zeker dit
jaarverslag niet alleen aan do leden te
zonden, doch ook gratis verkrijgbaar te
stellen, want juist onder niet-leden is de
propaganda voor „Liefdadigheid" natuur
lijk het meest noodig.
Een betere gedachte nog zou het zijn,
misschien, dit keurig bewerkte jaarver
slag toe te zenden aan lieu, die in de
termen vallen voor het lidmaatschap van
genoemde vereeniging.
Het cenige bezwaar daartegen is
dat jaarverslagen zoo dikwijls ongelezen
torzijde worden gelegd.
Mogelijk dat een kleine brochure,
waarin alleen verwerkt warende gegevens
omtrent „de methode van weldoen" moer
succes zou hebben.
Doch dit willen wij nog even consta
teeren: Het Bestuur heeft daarover het
volle licht verspreid.
Do volgende bijzonderheden nemen
wij uit dit verslag over, vooral met liet
oog op onze lezers niet-leden:
Eenige voorbeelden van de hulp, die
in het jaar 19041905 werd verleend:
1. Een flink, knap ouderenpaar heeft
behalve eenige gezonde kinderen een
idioot zoontje, dat in een gesticht is
opgenomen. Het daarvoor beuoodigde
geld wordt van elders verschaft, op f 30
na die vroeger door een dame werden
gegeven, die dit door omstandigheden
moest staken. Deze som moet toch door
de familie worden opgetracht, wil zij het
kind in de inrichting behouden; f 5 was
al van andere zijde beloofd.
Het Bestuur meende een ontvangen
gift van f 25.— te mogen ter hand stel
len aan het Departementshoofd om de
familie uit de moeilijkheid te helpen,
mits de ouders zorg dragen, tijdig te
gaan sparen om het volgende jaar de
som zelf te kunnen voldoen.
6. Een man, huisvader, wien een onge.
val was overkomen en die van de Rijks
wachten tot Sibyl in bed lag en de
kapitein zijn middagdutje had gedaan.
Toen wierp zij een wit wollen shawl
om hoofd en schouders en den arm van
den kapitein nemend, gingen zij naar
villa Bruno. De Signora was alleen en
kwam hen met de vriendelijkste glim
lach tegemoet. Francesca hield zeer
veel van haar en beantwoordde hare
omhelzing met warmte, maar boven de
hartelijke verzekeringen van genegenheid
van de Signora uit, klonk de stem van
haar beminde, die in den tuin zong. De
vroolijke toon van het oude Napolitaan-
sche lied, de onmiskenbare verrukking
van den zanger vervulden haar met
geluk. Die zachte bekende melodie
bracht haar later altijd dien eersten vol
maakt gelukkigen avond op villa Bruno
in 't geheugen.
„Hij heeft niets gedaan dan zingen
sinds hij van u terugkwam," zeide de
Signora, toen de zanger nader bij kwam
en elk woord duidelijk te verstaan was.
O dolee Napoli!
O suol beate!
Dove sorridere
Volle il creaio,
Til sei l'impcre,
Dell' armonia
Santa Lucia! Santa Lucia!
De laatste tonen weerklonken nog
door de lucht toen Carlo door 't open
Verzekerings-Bank uitkeering kreeg,
meende genezen te zijn en giug weer
aan den arbeid ongelukkigerwijze zonder
zijn dokter te vragen of dit wel zou
gaan. Hij kon het werken echter niet
volhouden en moest weer rust houden,
zonder dat zijn uitkeering doorging.
Liefdadigheid steunde hem toen financieel,
terwijl zij zich met don dokter in ver
binding stelde om de uitkeering van de
Bank weer te verkrijgen. Toen dit ge
lukte, betaalde de getroffene een groot
deel van de gegeven som terug.
Na eonigen tijd werd do uitkeering
van de Bank verminderd en ouvoldoende
voor het gezin. De man, die zijn vroegere
werk nog niet weer kon verrichten, kreeg
toon een voorschot om een kleinhandel
te beginnen. Hiermede slaagde hij en
ook van dit voorschot is al weer een
groot deel afbetaald.
8. Een zieke man die zich met zijne
echtgenoote tot heden fatsoenlijk wist
te redden, maar nu door verergering
van zijn lijden niet meer kan, zoodat
groot gebrek dreigt, krijgt wekelijks f 5,
gedurende 4 weken. Daarna wordt hun
weer voor 4 weken deze uitkeering toe
gezegd, in welke periode hij echter
komt te overlijden.
10. Eene familie, waarvan 3 kinderen
ernstig ziek zijn, de vader ook tijdelijk
bedlegerig is, terwijl de lichamelijk zwak
ke moeder met moeite allen verpleegt,
krijgt f 3 per week en 1 flesch melk per
dag gedurende enkele weken.
13. Een huisvader wordt f 5 verstrekt,
waarvoor hij een kar huurt en inkoopen
doet om eene negotie te beginnen.
15. Een man, wiens handkar onbruik
baar was geworden, waardoor het gezin
gebrek ging lijden, kroeg f G waarvoor
de kar werd hersteld. Het gevoig was
alleszins bevredigend.
Hel spreekt vanzelf, aldus eindigt hot
Bestuur deze mededeelingen, dat in de
gevallen, waar het noodig was, een
venster in de zacht verlichte kamer
trad, in zijn hand een bundel rozen en
myrthebloesem dragend. Het was de
schilderij, die hij zich zoo dikwijls had
voorgesteld, die zich aan zijn blik ver
toonde, want Francesca stond naast zijn
moeder, terwijl het lamplicht een zacht
schijnsel over het schoone gelaat wierp,
zij was in eene fijne witte japon gekleed,
dat hem aan een babycostuum deed
denken, haar krullend bruin haar was
eenigszins verward door de shawl, die
zij af had geworpen; in haar zacht,
zuiver geluk was zij verrukkelijk.
„Ik wist niet, dat gij gekomen
waart, riep hij uit zich tot haar spoe
dend; „hoe kwam het dat ik je niet
hoorde?
„Wij kwamen zonder plichtplegingen
en schelden niet aan, zei Fracesca.
„En Carlo zong luidkeels", zeide zijne
moeder lachend. „Ik voorzie, Francesca,
dat hij nu worden zal als mijn kanarie
vogel, die geheelo dagen zoo vroolijk
zingt, dat ik soms verplicht ben zijn
kooi te bedekken."
Wij hebben er al over gedacht, wat
Signor Fiale zal zeggen", antwoordde
Francesca glimlachend. „U weet dat
hij liefde de voornaamste hinderpaal
voor de kunst noemt."
„Dan moest hij toch geen muziek
componeeren voor woorden als deze,"
zeide Carlo, een muziekblad van de
pijno nemend.