No. 18. Zaterdag 3 Maart 1906. 3e Jaargang. Wees 11 Zelf! Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER". VRIJZINNIGE CONCENTRATIE. GEEN „HOOGE" POLITIEK. FEUILLETON. Dolende Ridder. „Voor Chili 2 maal bellen." DE EEMLANDER. Verschijnt Woensdags en Zaterdags. Bureau Hendrik van Viandenstraat 28. Abonnementsprijs Per jaarf 3.00 Franco per post- 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 Prijs der advertentlëu Van 1 tot 5 regels0.40 voor iederen regel meer0.08 (Bij abonnement aanmerkelijke korting Wanneer in één opzicht eenheid bij de vrijzinnigen dringend noodig is, dan is dit bij de gemeente-politiek het geval. Wanneer in één opzicht, die eenheid bij goeden wil gemakkelijk te verkrijgen is, dan is dit eveneens bij de gemeente-politiek. Bij de Kamer-Verkiezing hebben wij gezien dat een vrijzinnig kandidaat in ons district geen kans heeft. De zetel van den heer Van Asch van Wijck is voorloopig niet aan het wankelen te brengen. Alleen wanneer de politieke constellatie een geheel andere wordt, ja wat er dan gebeuren kan is moeielijk te voorspellen. Doch zoolang het bond genootschap van de Kerkelijke partijen blijft bestaan, meenen wij, dat er geen kans bestaat op verandering. Men ver- gete vooral niet, dat de Katholieke partij in dit district zeer sterk is en onver breekbaar éénsgezind. Nu het gebleken is bij de verkiezing van verleden jaar, die onder de voor de vrijzinnigen meest gunstige voorwaarden heeft plaats gehad, n.l.: Eensgezindheid onder alle nuancen van de vrijzinnige partij; een kandidaat, populair in het district om zijn persoon lijke hoedanigheden en groote bekwaam heden nu het bij die gelegenheid gebleken is, dat de kandidaat der Vrij zinnigen belangrijk in de minderheid is gebleven, nu kan men gerust zeggen, dat er nog heel wat veranderen moet, vóór het district Amersfoort door een vrijzinnig afgevaardigde worde vertegen woordigd. Waaruit volgt, dat er nu maar niets gedaan moet worden tot opwekking en verheffing van de vrijzinnige idéé? Geenszins. Maar nu voorloopig de kans op het winnen van een kamerzetel verkeken is, achten wij het geen ernstig bezwaar De zwakken willen afhankelijk zijn om beschermd te worden; zijdie de mensehen vreezen. houden van de wetten. Uit het Engelsch van EDNA LYALL. 16. Zijn eenig" bezit was zijn paard en hij kon er niet goed van scheiden, oin zich het geld te verschaffen, want behalve dat zijn oom dadelijk naar de reden zou vragen, kon hij er onmogelijk buiten zoolang hij op dat afgelegen plekje woonde. Toen Enrico zijne verlegenheid opmerkte, zeide hij, dat hij zijn vader zou vragen hem het geld te leenen en daar de heer Ritter zich best begrijpen kon, dat hij op dat oogenblik geld noodig had, stemde hij bereidwillig toe en Enrico belastte zich met de onaaugename taak het bedrag aan Comerio terug te be talen. Dit was een stap iu de gewenschte rich ting en het verminderde Carlo's eerste zorg; maar zijne bekommering omtrent Anita nam eer toe, daar hij dagelijks bemerkte hoe weinig zij berekend was, voor den taak, die het raoeielijke leven haar oplegde. meer, dat op het terrein van de alj meenc politiek, de verschillende groepen hun eigen weg gaan en propaganda maken ieder voor een eigen program. Wij blijven nog al steeds aan elk vrijzinnig kandidaat van Treub tot Karne- beek de voorkeur geven boven een kerkelijk, al ware het maar om het belang van de twee gewichtige zaken die wij niet veilig achten in handen der Kerkelijke partijen d. w. z.: het Open baar Onderwijs en de Handelspolitiek, doch nu de afgeloopen verkiezing duide lijk heeft in 't licht gesteld, dat er geen schaduw van kans bestaat in ons district, daar achten wij het in zeker opzicht een voordcel, dat Vrijzinnig-democraten en liberalen zelfstandig optreden en ieder voor zich aanhangers trachten te winnen, hun denkbeelden zoo krachtig mogelijk propageeren. Wij achten dit een vóórdeel, omdat die propaganda een meer positief karak ter kan aannemen en van beide partijen met zooveel te meer geestdrift kan wor den gevoerd, daar alle belemmering veroorzaakt door het samengaan van niet absoluut-homogene bestanddeelen wordt opgeheven. 't Is op grond van de opgedane ervaring, dat wij er thans zóó over denken. Wat wij echter in het voorafgaande zeiden met het oog op de algemeene poli tiek, dat geldt in geenen deele de ver kiezingen voor den Gemeenteraad. Daar is éénheid een eisch van zelfbe houd. De innige band, de onverbrekelijke keten, waarmee Roomsch-Katholieken, Anti-revolutionairen en porte-mon- naie-liberalen zijn saamgekluistcrd laat geen ander keuze over dan öf in alle districten de macht aan het drietal ver bondenen in handen te spelen, óf indien men dit niet wil, eendrachtig saam te gaan, teneinde althans te behouden, wat met zooveel moeite is verkregen. Behalve de voorname reden, die wij noemden het succes zijn er nog Hare sehoonheid, hare zwakte, haar weinig ontwikkeld zedelijk gevoel, haar ellendig huwelijk, alles was tegen haar. Zij scheen niet in staat te zijn, werkelijk lief te hobben, alleen wenschte zij geliefkoosd en beschermd te worden. Carlo kreeg eenigeu invloed op haar, alleen omdat zij als een kind op hem ver trouwde, zeker dat hij voor haar doen zou wat hij kon; zij liet in die moeielijke dagen alles aan hem over en leefde kalm en be daard, ja! bijna gelukkig voort. Eindelijk werd die kalmte verbroken. Op een middag kwam Sardoni uit Napels tot hen. Carlo was zeer verheugd hem te zien en ontving hem met een hartelijkheid, die den Engelsehman aangenaam aan deed. „Ik was bang, dat gij niet van mij zoudt kunnen houden, daar ik altijd slechte tijding breng," zeide hij. „Eensdeels kom ik u den brief teruggeven, die ik niet aan mevrouw Merlino geven kou. Is zij nog hier?" „Ja, zei is nog hier?" zeide Carlo, den brief verscheurend en een zucht onderdruk kend bij de gedachte hoe geheel anders de toestand was toen hij hem schreef. „Anderdeels kwam ik om u te waarschu wen, dat Merlino plan heeft om uwe zuster te laten halen," zeide Sardoni. „Het is dan ook hoog noodig dat zij terugkomt, want de eerste repetitie is Maandag en het theater wordt aanstaanden Donderdag geopend." „Zoo spoedig, en ik heb nog niets gedaan riep Carlo uit. „Zijt ge daar wel zeker van vroeg Sardoni hern scherp aanziend. Ge zijt er toch al in geslaagd om Comerio een groot vijand van u te makeu, en dan nog heb ik iets ontdekt dat u wellicht van dienst kan zijn: Comerio's contract loopt drie jaren, doch kan na verloop van anderhalf jaar, 't- zij door hem zeiven hetzij door Merlino worden verbroken." „Wanneer is de eerste helft om?" tal van andere motieven, die pleiten voor samengaan van alle nuances der vrijzinnigen bij de Gemeenteraadsverkie zingen. In de eerste plaats zijn er verschillende zaken met name het kiesrechtvraag- stuk die nimmer oorzaak van ver deeldheid kunnen geven, waar het ge meenteraadsverkiezingen geldt, zoodat niemand daar de strenge scheidingslijnen behoeft te trekken, die bestaan bij de algemeene politiek. In de tweede plaats en dat moet wel jn het oog gehouden worden het aantal personen, dat de noodige tijd, lust en geschiktheid heeft, om het steeds druk ker wordende baantje van Raadslid waar te nemen is niet zoo heel groot. Bovendien wordt in een kleine plaats als de onze de gemeenteraadsverkiezing nog beheerscht door andere dan zake lijke of politieke factoren. Een zekere mate van bekendheid en van populariteit is noodig voor het slagen van een kandidaat. Dit laatste is wel geen motief van den eersten rang, doch eenigs- zinds zal men er zeker rekening mee te houden hebben. Wie ons tot dusver heeft gevolgd, zal vermoedelijk onze conclusie onderschrij ven, dat er gestreefd moet worden naar de grootst mogelijke eenheid op het ge bied van de gemeente-politiek en die zal het zeker met ons toejuichen, dat de Kiesvereeniging Amersfoort, die trouwens, het zij tot haar eere gezegd, nimmer een exclusief standpunt innam, alles gedaan heeft, wat ze kón doen om alle beletselen weg te nemen, die voor som migen een reden konden zijn om zich niet als lid aan te melden. Wij verwachten, dat er binnenkort een krachtige oproep zal uitgaan van die vereeniging tot alle vrijzinnigen, onihet reeds tamelijk groot ledental nog te ver sterken, een poging, die stellig succes zal hebben bij hen, die iets voelen voor de „In drie weken," zeide Sardoni. Carlo dacht enkele minuten in stilte na, toen zei hij, ietwat kortaf: „Ik wenschte wel, dat ge mij eens ver- teldet wat soort van man Merlino is, uit wat mijne zuster zegt, kan ik mij geene voorstelling vormen." „Ik kan juist geen behagelijk portret van hem maken," zeide Sardoni glimlachend. „Want om u de waarheid te zeggen, houden wij niet van elkaar. Hij heeft weinig op voeding gehad, wat hij zeer betreurt, sinds zijn huwelijk is hij zedelijk en eerbied waardig geworden, doch hij is de grootste dwingeland dien ik ooit het ongeluk had te ontmoeten. Nu leidt zijne betrekking er wel toe om zich te gaan verbeelden dat men macht bezit, want de directeur van een operagezelschap is gelijk een koning, geen constitutioueele, maar een despoot een autocraat. Dan is uwe zuster, excuseer mijne vrijheid, de laatste vrouw, die hij had moeten trouwen. Zij is bang voor hem en heeft geen eigen wil en hij groot beest behandelt haar afschuwelijk. Waarom tracht ge haar niet over te halen om te scheiden." „Dat zou ik niet kunnen," zeide Carlo, „zoolang hij niet ontrouw is. Dat een man slecht gehumeurd is, is toch geen reden om den huwelijksband te verbreken." ,Die denkbeelden zijn zeer ouderwetseh," zeide Sardoni met een eenigszins mede lijdende glimlach. Maar die glimlach verdween snel, want Carlo, met een onbeschrijfelijke waardigheid, boog even voor hem, en stapte van dat onderwerp af, met de woorden. „Dat is heel wel mogelijk, signor." Er lag zulk een groote mate van uitdruk king in de woorden zoowel als in de be weging, dat Sardoni dadelijk begreep, dat hij er niet van was af te brengen. „Als gij dat denkbeeld verwerpt," zeide tegemoetkomende en correcte houding van genoemde kiesvereeniging. Wij voor ons zullen een eventueele poging van dien aard gaarne en krach tig steunen. Wanneer de tijd daar is komen wrj op deze zaak terug. Mr. Kolkman stelde aan de Regeering de vraag, of wellicht op de deurpost van het Departement van Waterstaat zou worden geschilderd: „Voor Chili 2 maal bellen." 't Was aardig gevonden; de Kamer en ook Minister Kraus, lachten. Jammer evenwel, dat mr. K.'s spirit, naar aan leiding eener ministerieele afwezigheid eerst nu tot zijn recht mag komen. Wat moet het hem gehinderd hebben, dat hij zoo menige gelegenheid voor het plaatsen van een bon mot voorbij moest laten gaan, om de bondgenooten niet te ontstemmen. Erkend moet worden, dat het toen minder gemakkkelijk viel het juiste bordje te plaateen op den deurpost van Binnenlandsche Zaken. Omtrent minis ter Kraus verkeert men niet in 't onzekere hij gaat naar Chili, in 't belang van de Chileensche Regeering, en zoolang hij afwezig is, houdt zijne ministerieele ver antwoordelijkheid op. Wij hebben echter een Minister-Pre sident gekend, wiens aanwezigheid ii andere Rijken herhaaldelijk werd gesig naleerd, die toch de verantwoordelijkheid bleef dragen, niet enkel voor eigen De partement, maar voor 't gehcele Kabinet; van wiens reizen men allermiust kon zeggen dat zij beantwoordden aan het criterium van mr. Kolkman: „Voor iedere daad die eene minister als zoodanig verricht, moet de vraag kunnen worden gesteld: In welk opzicht wordt daardoor het belang van het land bevorderd?" Waarom vond de afgevaardigde van Rlieden daarin nimmer aanleiding tot hij na een korte stilte, „dan is er maar een doel, n.l. Comerio kwijt te raken. Ik heb Merlino voor zooveel ik durfde, wenken ge geven, maar zonder gevolg. Om hem open lijk de waarheid te vertellen, kan geen sprake van zijn, zelfs al was er iemand, die er het recht toe had. Wel, hij zou een duivel worden en uwe zuster nog tien maal hardvochtiger behandelen. Gij weet hoe Italiaansche mannen zijn, als hunne jaloezie is opgewekt." Carlo moest onwillekeurig glimlachen, en bij de laatste openhartige bekentenis lachtte hij luid. Sardoni keek verward. „Vraag excuus,* zeide hij. „Ik vergat bepaald, dat ik niet tot een landgenoot sprak, een compliment voor uwe uitspraak, zooals gij ziet. Waar leerdet gij uw engelsch zoo goed „Onze naaste buren zijn Engelschen," zeide Carlo, zonder in verdere uitleg te treden, doch onwillekeurig de oogen wendend naar eene photografie van Francesca, die op den schoorsteenmantel stond. Sardoni merkte het op. Hij beschouwde het portret in stille bewondering en maakte zijne gevolgtrek kingen. „En hoe zoudt gij denken, dat wij Comerio uit don weg kunnen ruimen?" zeide Carlo, de stilte verbrekend. „Gij denkt toch niet, signor, dat wij Italianen, die ge naar het schijnt allen aan elkaar gelijk neemt, dolken hij ons dragen en om gemakkelijk van onze vijanden af te komen, ze eenvoudig door steken?" Er is maar een middel om van hom af te komen," zeide Sardoni. „Merlino beproeft altijd om zijne uitgaven te verminderen en met reden, want zooals ik u reeds vertelde, een opera is juist geen goudmijn. Ats gij nu voor het contract met Comerio vernieuwd wordt een bariton vinden kunt, die even goed zingt als Comerio^ doch voor minder een Witz? Het opschrift bijv.: „Voor de Wereldpolitiek 2 maal, voor den Onverantwoordelijken Adviseur 3 maal bellen," zou zeker niet geheel misplaatst geweest zijn. N. A. Ct. Be Ntlchtschc bedrieger. De clericale pers heeft wat de Kuy- perhelft betreft, gretig een infaam stukje van de Stichtsche Courant, die notabcne chris-te-lijk wil heeten, gecolpor teerd. Het pamfletje luidde als volgt: Typisch. Minister Rink heeft twee Koninklijke besluiten uitgelokt ter vervanging van besluiten, die door minister ICuyper medeonderteekend waren. Een der eerste daden van minister Rink was om nieuwe voorwaarden te stellen voor het verleeuen van subsidie voor de schoolgebouwen van bijzondere scholen. De voorwaarden werden zeer verzwaard. En thans verscheen een Koninklijk besluit, waarin worden geregeld de voor waarden, waaraan bierhuizen en kroegen moeten voldoen om vergunning ie ver krijgen tot verkoop van bier of sterken drank. Deze voorwaarden worden ver licht. Den bestuurders van Christelijke scholen wordt het dus moeielijker, den kroegbazen wordt het gemakkelijker ge maakt. Is het niet typisch?". De lezer voelt dadelijk, welken indruk zoo'n smerig ding op de kleine luyden moet maken. De voorwaarden voor de chris-te-lij-ke scholen, verzwaard, voer de kroeghouders vergemakkelijkt. Welnu lezer, de redactie van diezelfde Stichtsche Courant, die misschien gedankt heeft, dat ze niet was als die paganisten, die vrome Stichtsche Courant heeft gelo gen, gelasterd, Want: Het be sluit over de .«choolsubsidie is van dr. Kuyper zelve! En nog erger is het Bchandelija las teren der Stichtsche Courant over de drankverkoopers. Luister, vrome, Stichtsche leugenaar, wat uw christelijke partijgenoot, de katholiek mr. Bolsius in de Kamer zeide „Van dien algemeenen maatregel tot vaststelling van eischen, waaraan met salaris, dan twijfel ik er niet aan of Morlino geeft Comerio zijn afscheid." „Ge hebt zeker met Piaie gesproken, signor 1 zeide Carlo, met een vaag gevoel van onrust. „Piale?" vroeg Sardoni, verbaasd op kijkend. „Ik ken niemand van dien naam." „Zoo, dan is 'i een eigenaardig toeval. Hij een bekend muziekmeester en hij heeft een leerling, die hij gaarne zou doen uit komen, hij sprak er mij een paar dagen geleden over." „Welnu, dan is er kans op, dat we slagen," zeide Sardoni. „Een beginner zal veel mindor verlangen dan Comerio en als hij werkelijk eeu goede stem heeft en eenig dramatisch talent, twijfel ilc er niet aan of Merlino neemt hem. Hoe ziet hij er uit? Hebt go hem gezien? Doet hij zich goed voor?" Een heldere glimlach vervroolijkte plot seling Carlo's gelaat voor een oogenblik. „Daar kan ik 'moeilijk over oordoelen," hernam hij ernstig, „want ik ben die leer ling zelf." „Gij," riep Sardoni uit en zich zijn vragen herinnerend, begon hij te lachen. „Wel dan heb ik een beslist antwoord op al mijn vragen. Er is geen twijfel aan of ge zijt goed geschikt voor het tooneel!" Weer maakte zijn medgezel die eigen aardige Italiaansche buiging, waarin zooveel waardigheid verscholen lag. Er was een zweem van ironie in zijn trekken. „Ik zie dat het vooruitzicht u niet aanlokt en toch zoudt gij, naar uw wezen te oor dcelen, groote dingen op het tooneel kunnen doen," zeide Sardoni. „Maar ik hoop een geheel ander leven te leiden, signor." e Wordt vervolgd,

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1906 | | pagina 1