No. 18.
Zaterdag 3 Maart 1906.
3e Jaargang.
Wees 11 Zelf!
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
VRIJZINNIGE CONCENTRATIE.
GEEN „HOOGE" POLITIEK.
FEUILLETON.
Dolende Ridder.
„Voor Chili 2 maal bellen."
DE EEMLANDER.
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentlëu
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting
Wanneer in één opzicht eenheid bij
de vrijzinnigen dringend noodig is, dan
is dit bij de gemeente-politiek het geval.
Wanneer in één opzicht, die eenheid
bij goeden wil gemakkelijk te
verkrijgen is, dan is dit eveneens bij de
gemeente-politiek.
Bij de Kamer-Verkiezing hebben wij
gezien dat een vrijzinnig kandidaat in
ons district geen kans heeft. De zetel
van den heer Van Asch van Wijck is
voorloopig niet aan het wankelen te
brengen. Alleen wanneer de politieke
constellatie een geheel andere wordt, ja
wat er dan gebeuren kan is moeielijk
te voorspellen. Doch zoolang het bond
genootschap van de Kerkelijke partijen
blijft bestaan, meenen wij, dat er geen
kans bestaat op verandering. Men ver-
gete vooral niet, dat de Katholieke partij
in dit district zeer sterk is en onver
breekbaar éénsgezind.
Nu het gebleken is bij de verkiezing
van verleden jaar, die onder de voor de
vrijzinnigen meest gunstige voorwaarden
heeft plaats gehad, n.l.:
Eensgezindheid onder alle nuancen van
de vrijzinnige partij; een kandidaat,
populair in het district om zijn persoon
lijke hoedanigheden en groote bekwaam
heden nu het bij die gelegenheid
gebleken is, dat de kandidaat der Vrij
zinnigen belangrijk in de minderheid is
gebleven, nu kan men gerust zeggen,
dat er nog heel wat veranderen moet,
vóór het district Amersfoort door een
vrijzinnig afgevaardigde worde vertegen
woordigd.
Waaruit volgt, dat er nu maar niets
gedaan moet worden tot opwekking en
verheffing van de vrijzinnige idéé?
Geenszins.
Maar nu voorloopig de kans op het
winnen van een kamerzetel verkeken is,
achten wij het geen ernstig bezwaar
De zwakken willen afhankelijk zijn om
beschermd te worden; zijdie de mensehen
vreezen. houden van de wetten.
Uit het Engelsch
van
EDNA LYALL.
16.
Zijn eenig" bezit was zijn paard en hij kon
er niet goed van scheiden, oin zich het geld
te verschaffen, want behalve dat zijn oom
dadelijk naar de reden zou vragen, kon hij
er onmogelijk buiten zoolang hij op dat
afgelegen plekje woonde. Toen Enrico zijne
verlegenheid opmerkte, zeide hij, dat hij
zijn vader zou vragen hem het geld te
leenen en daar de heer Ritter zich best
begrijpen kon, dat hij op dat oogenblik geld
noodig had, stemde hij bereidwillig toe en
Enrico belastte zich met de onaaugename
taak het bedrag aan Comerio terug te be
talen.
Dit was een stap iu de gewenschte rich
ting en het verminderde Carlo's eerste zorg;
maar zijne bekommering omtrent Anita
nam eer toe, daar hij dagelijks bemerkte
hoe weinig zij berekend was, voor den taak,
die het raoeielijke leven haar oplegde.
meer, dat op het terrein van de alj
meenc politiek, de verschillende groepen
hun eigen weg gaan en propaganda
maken ieder voor een eigen program.
Wij blijven nog al steeds aan elk
vrijzinnig kandidaat van Treub tot Karne-
beek de voorkeur geven boven een
kerkelijk, al ware het maar om het
belang van de twee gewichtige zaken
die wij niet veilig achten in handen der
Kerkelijke partijen d. w. z.: het Open
baar Onderwijs en de Handelspolitiek,
doch nu de afgeloopen verkiezing duide
lijk heeft in 't licht gesteld, dat er geen
schaduw van kans bestaat in ons district,
daar achten wij het in zeker opzicht
een voordcel, dat Vrijzinnig-democraten
en liberalen zelfstandig optreden en ieder
voor zich aanhangers trachten te winnen,
hun denkbeelden zoo krachtig mogelijk
propageeren.
Wij achten dit een vóórdeel, omdat
die propaganda een meer positief karak
ter kan aannemen en van beide partijen
met zooveel te meer geestdrift kan wor
den gevoerd, daar alle belemmering
veroorzaakt door het samengaan van
niet absoluut-homogene bestanddeelen
wordt opgeheven.
't Is op grond van de opgedane ervaring,
dat wij er thans zóó over denken.
Wat wij echter in het voorafgaande
zeiden met het oog op de algemeene poli
tiek, dat geldt in geenen deele de ver
kiezingen voor den Gemeenteraad.
Daar is éénheid een eisch van zelfbe
houd. De innige band, de onverbrekelijke
keten, waarmee Roomsch-Katholieken,
Anti-revolutionairen en porte-mon-
naie-liberalen zijn saamgekluistcrd laat
geen ander keuze over dan öf in alle
districten de macht aan het drietal ver
bondenen in handen te spelen, óf
indien men dit niet wil, eendrachtig saam
te gaan, teneinde althans te behouden,
wat met zooveel moeite is verkregen.
Behalve de voorname reden, die wij
noemden het succes zijn er nog
Hare sehoonheid, hare zwakte, haar weinig
ontwikkeld zedelijk gevoel, haar ellendig
huwelijk, alles was tegen haar. Zij scheen
niet in staat te zijn, werkelijk lief te hobben,
alleen wenschte zij geliefkoosd en beschermd
te worden.
Carlo kreeg eenigeu invloed op haar,
alleen omdat zij als een kind op hem ver
trouwde, zeker dat hij voor haar doen zou
wat hij kon; zij liet in die moeielijke dagen
alles aan hem over en leefde kalm en be
daard, ja! bijna gelukkig voort.
Eindelijk werd die kalmte verbroken. Op
een middag kwam Sardoni uit Napels tot
hen. Carlo was zeer verheugd hem te zien
en ontving hem met een hartelijkheid, die
den Engelsehman aangenaam aan deed.
„Ik was bang, dat gij niet van mij zoudt
kunnen houden, daar ik altijd slechte tijding
breng," zeide hij. „Eensdeels kom ik u den
brief teruggeven, die ik niet aan mevrouw
Merlino geven kou. Is zij nog hier?"
„Ja, zei is nog hier?" zeide Carlo, den
brief verscheurend en een zucht onderdruk
kend bij de gedachte hoe geheel anders de
toestand was toen hij hem schreef.
„Anderdeels kwam ik om u te waarschu
wen, dat Merlino plan heeft om uwe zuster
te laten halen," zeide Sardoni. „Het is dan
ook hoog noodig dat zij terugkomt, want
de eerste repetitie is Maandag en het theater
wordt aanstaanden Donderdag geopend."
„Zoo spoedig, en ik heb nog niets gedaan
riep Carlo uit.
„Zijt ge daar wel zeker van vroeg
Sardoni hern scherp aanziend. Ge zijt er
toch al in geslaagd om Comerio een groot
vijand van u te makeu, en dan nog heb ik
iets ontdekt dat u wellicht van dienst kan
zijn: Comerio's contract loopt drie jaren,
doch kan na verloop van anderhalf jaar,
't- zij door hem zeiven hetzij door Merlino
worden verbroken."
„Wanneer is de eerste helft om?"
tal van andere motieven, die pleiten
voor samengaan van alle nuances der
vrijzinnigen bij de Gemeenteraadsverkie
zingen.
In de eerste plaats zijn er verschillende
zaken met name het kiesrechtvraag-
stuk die nimmer oorzaak van ver
deeldheid kunnen geven, waar het ge
meenteraadsverkiezingen geldt, zoodat
niemand daar de strenge scheidingslijnen
behoeft te trekken, die bestaan bij de
algemeene politiek.
In de tweede plaats en dat moet wel
jn het oog gehouden worden het aantal
personen, dat de noodige tijd, lust en
geschiktheid heeft, om het steeds druk
ker wordende baantje van Raadslid waar
te nemen is niet zoo heel groot.
Bovendien wordt in een kleine plaats
als de onze de gemeenteraadsverkiezing
nog beheerscht door andere dan zake
lijke of politieke factoren.
Een zekere mate van bekendheid en
van populariteit is noodig voor het slagen
van een kandidaat. Dit laatste is wel geen
motief van den eersten rang, doch eenigs-
zinds zal men er zeker rekening mee
te houden hebben.
Wie ons tot dusver heeft gevolgd, zal
vermoedelijk onze conclusie onderschrij
ven, dat er gestreefd moet worden naar
de grootst mogelijke eenheid op het ge
bied van de gemeente-politiek en die
zal het zeker met ons toejuichen, dat de
Kiesvereeniging Amersfoort, die trouwens,
het zij tot haar eere gezegd, nimmer
een exclusief standpunt innam,
alles gedaan heeft, wat ze kón doen om alle
beletselen weg te nemen, die voor som
migen een reden konden zijn om zich
niet als lid aan te melden.
Wij verwachten, dat er binnenkort een
krachtige oproep zal uitgaan van die
vereeniging tot alle vrijzinnigen, onihet
reeds tamelijk groot ledental nog te ver
sterken, een poging, die stellig succes zal
hebben bij hen, die iets voelen voor de
„In drie weken," zeide Sardoni.
Carlo dacht enkele minuten in stilte na,
toen zei hij, ietwat kortaf:
„Ik wenschte wel, dat ge mij eens ver-
teldet wat soort van man Merlino is, uit
wat mijne zuster zegt, kan ik mij geene
voorstelling vormen."
„Ik kan juist geen behagelijk portret van
hem maken," zeide Sardoni glimlachend.
„Want om u de waarheid te zeggen, houden
wij niet van elkaar. Hij heeft weinig op
voeding gehad, wat hij zeer betreurt, sinds
zijn huwelijk is hij zedelijk en eerbied
waardig geworden, doch hij is de grootste
dwingeland dien ik ooit het ongeluk had te
ontmoeten. Nu leidt zijne betrekking er
wel toe om zich te gaan verbeelden dat men
macht bezit, want de directeur van een
operagezelschap is gelijk een koning, geen
constitutioueele, maar een despoot een
autocraat. Dan is uwe zuster, excuseer
mijne vrijheid, de laatste vrouw, die hij
had moeten trouwen. Zij is bang voor hem
en heeft geen eigen wil en hij groot
beest behandelt haar afschuwelijk.
Waarom tracht ge haar niet over te halen
om te scheiden."
„Dat zou ik niet kunnen," zeide Carlo,
„zoolang hij niet ontrouw is. Dat een man
slecht gehumeurd is, is toch geen reden om
den huwelijksband te verbreken."
,Die denkbeelden zijn zeer ouderwetseh,"
zeide Sardoni met een eenigszins mede
lijdende glimlach.
Maar die glimlach verdween snel, want
Carlo, met een onbeschrijfelijke waardigheid,
boog even voor hem, en stapte van dat
onderwerp af, met de woorden. „Dat is heel
wel mogelijk, signor."
Er lag zulk een groote mate van uitdruk
king in de woorden zoowel als in de be
weging, dat Sardoni dadelijk begreep, dat
hij er niet van was af te brengen.
„Als gij dat denkbeeld verwerpt," zeide
tegemoetkomende en correcte houding
van genoemde kiesvereeniging.
Wij voor ons zullen een eventueele
poging van dien aard gaarne en krach
tig steunen. Wanneer de tijd daar is
komen wrj op deze zaak terug.
Mr. Kolkman stelde aan de Regeering
de vraag, of wellicht op de deurpost van
het Departement van Waterstaat zou
worden geschilderd: „Voor Chili 2 maal
bellen."
't Was aardig gevonden; de Kamer en
ook Minister Kraus, lachten. Jammer
evenwel, dat mr. K.'s spirit, naar aan
leiding eener ministerieele afwezigheid
eerst nu tot zijn recht mag komen.
Wat moet het hem gehinderd hebben,
dat hij zoo menige gelegenheid voor
het plaatsen van een bon mot voorbij
moest laten gaan, om de bondgenooten
niet te ontstemmen.
Erkend moet worden, dat het toen
minder gemakkkelijk viel het juiste
bordje te plaateen op den deurpost van
Binnenlandsche Zaken. Omtrent minis
ter Kraus verkeert men niet in 't onzekere
hij gaat naar Chili, in 't belang van de
Chileensche Regeering, en zoolang hij
afwezig is, houdt zijne ministerieele ver
antwoordelijkheid op.
Wij hebben echter een Minister-Pre
sident gekend, wiens aanwezigheid ii
andere Rijken herhaaldelijk werd gesig
naleerd, die toch de verantwoordelijkheid
bleef dragen, niet enkel voor eigen De
partement, maar voor 't gehcele Kabinet;
van wiens reizen men allermiust kon
zeggen dat zij beantwoordden aan het
criterium van mr. Kolkman:
„Voor iedere daad die eene minister
als zoodanig verricht, moet de vraag
kunnen worden gesteld: In welk opzicht
wordt daardoor het belang van het land
bevorderd?"
Waarom vond de afgevaardigde van
Rlieden daarin nimmer aanleiding tot
hij na een korte stilte, „dan is er maar een
doel, n.l. Comerio kwijt te raken. Ik heb
Merlino voor zooveel ik durfde, wenken ge
geven, maar zonder gevolg. Om hem open
lijk de waarheid te vertellen, kan geen
sprake van zijn, zelfs al was er iemand,
die er het recht toe had. Wel, hij zou
een duivel worden en uwe zuster nog tien
maal hardvochtiger behandelen. Gij weet hoe
Italiaansche mannen zijn, als hunne jaloezie
is opgewekt."
Carlo moest onwillekeurig glimlachen, en
bij de laatste openhartige bekentenis lachtte
hij luid.
Sardoni keek verward.
„Vraag excuus,* zeide hij. „Ik vergat
bepaald, dat ik niet tot een landgenoot
sprak, een compliment voor uwe uitspraak,
zooals gij ziet. Waar leerdet gij uw engelsch
zoo goed
„Onze naaste buren zijn Engelschen,"
zeide Carlo, zonder in verdere uitleg te
treden, doch onwillekeurig de oogen wendend
naar eene photografie van Francesca, die op
den schoorsteenmantel stond. Sardoni merkte
het op. Hij beschouwde het portret in stille
bewondering en maakte zijne gevolgtrek
kingen.
„En hoe zoudt gij denken, dat wij Comerio
uit don weg kunnen ruimen?" zeide Carlo,
de stilte verbrekend. „Gij denkt toch niet,
signor, dat wij Italianen, die ge naar het
schijnt allen aan elkaar gelijk neemt, dolken
hij ons dragen en om gemakkelijk van onze
vijanden af te komen, ze eenvoudig door
steken?"
Er is maar een middel om van hom af
te komen," zeide Sardoni. „Merlino beproeft
altijd om zijne uitgaven te verminderen en
met reden, want zooals ik u reeds vertelde,
een opera is juist geen goudmijn. Ats gij
nu voor het contract met Comerio vernieuwd
wordt een bariton vinden kunt, die even
goed zingt als Comerio^ doch voor minder
een Witz? Het opschrift bijv.: „Voor
de Wereldpolitiek 2 maal, voor den
Onverantwoordelijken Adviseur 3 maal
bellen," zou zeker niet geheel misplaatst
geweest zijn. N. A. Ct.
Be Ntlchtschc bedrieger.
De clericale pers heeft wat de Kuy-
perhelft betreft, gretig een infaam stukje
van de Stichtsche Courant, die notabcne
chris-te-lijk wil heeten, gecolpor
teerd.
Het pamfletje luidde als volgt:
Typisch.
Minister Rink heeft twee Koninklijke
besluiten uitgelokt ter vervanging van
besluiten, die door minister ICuyper
medeonderteekend waren.
Een der eerste daden van minister
Rink was om nieuwe voorwaarden te
stellen voor het verleeuen van subsidie
voor de schoolgebouwen van bijzondere
scholen. De voorwaarden werden zeer
verzwaard.
En thans verscheen een Koninklijk
besluit, waarin worden geregeld de voor
waarden, waaraan bierhuizen en kroegen
moeten voldoen om vergunning ie ver
krijgen tot verkoop van bier of sterken
drank. Deze voorwaarden worden ver
licht.
Den bestuurders van Christelijke
scholen wordt het dus moeielijker, den
kroegbazen wordt het gemakkelijker ge
maakt.
Is het niet typisch?".
De lezer voelt dadelijk, welken indruk
zoo'n smerig ding op de kleine luyden
moet maken. De voorwaarden voor de
chris-te-lij-ke scholen, verzwaard, voer
de kroeghouders vergemakkelijkt. Welnu
lezer, de redactie van diezelfde Stichtsche
Courant, die misschien gedankt heeft,
dat ze niet was als die paganisten, die
vrome Stichtsche Courant heeft gelo
gen, gelasterd, Want: Het be
sluit over de .«choolsubsidie is
van dr. Kuyper zelve!
En nog erger is het Bchandelija las
teren der Stichtsche Courant over de
drankverkoopers.
Luister, vrome, Stichtsche leugenaar,
wat uw christelijke partijgenoot, de
katholiek mr. Bolsius in de
Kamer zeide
„Van dien algemeenen maatregel tot
vaststelling van eischen, waaraan met
salaris, dan twijfel ik er niet aan of Morlino
geeft Comerio zijn afscheid."
„Ge hebt zeker met Piaie gesproken,
signor 1 zeide Carlo, met een vaag gevoel
van onrust.
„Piale?" vroeg Sardoni, verbaasd op
kijkend. „Ik ken niemand van dien naam."
„Zoo, dan is 'i een eigenaardig toeval. Hij
een bekend muziekmeester en hij heeft
een leerling, die hij gaarne zou doen uit
komen, hij sprak er mij een paar dagen
geleden over."
„Welnu, dan is er kans op, dat we slagen,"
zeide Sardoni. „Een beginner zal veel
mindor verlangen dan Comerio en als hij
werkelijk eeu goede stem heeft en eenig
dramatisch talent, twijfel ilc er niet aan of
Merlino neemt hem. Hoe ziet hij er uit?
Hebt go hem gezien? Doet hij zich goed
voor?"
Een heldere glimlach vervroolijkte plot
seling Carlo's gelaat voor een oogenblik.
„Daar kan ik 'moeilijk over oordoelen,"
hernam hij ernstig, „want ik ben die leer
ling zelf."
„Gij," riep Sardoni uit en zich zijn vragen
herinnerend, begon hij te lachen. „Wel
dan heb ik een beslist antwoord op al mijn
vragen. Er is geen twijfel aan of ge zijt
goed geschikt voor het tooneel!"
Weer maakte zijn medgezel die eigen
aardige Italiaansche buiging, waarin zooveel
waardigheid verscholen lag. Er was een
zweem van ironie in zijn trekken.
„Ik zie dat het vooruitzicht u niet aanlokt
en toch zoudt gij, naar uw wezen te oor
dcelen, groote dingen op het tooneel kunnen
doen," zeide Sardoni.
„Maar ik hoop een geheel ander leven
te leiden, signor."
e
Wordt vervolgd,