I No. 27.
Woensdag 4 April 1906.
3e Jaargang.
Wees U Zelf!
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Boerenbedrog.
J
FEUILLETON.
Dolende Ridder.
Vergift voor de jeugd.
Terachynt
Wftensdags en Zaterdags.
DE EEMLANDER.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaar f 3-00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der adverteutlën
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Zij, die zich de aangename verpoozing
verschaffen, zoo nu en dan een katholiek
blad te lezen, zullen tegenwoordig steeds
daarin een relaas vinden over de diepe
verdorvenheid der Fransche regeering.
De uitvoering der scheidingswet inct de
daarmee gepaard gaande inventarisatie
der kerkelijke goederen, levert dag in
dag uit stof tot verafschuwing eener
zoo diep gevallen regeering die .met
veile hand de oudste dochter der Heilige
Kerk heeft ontsierd". En waarom
ook niet? hetgeen in Frankrijk ge
beurt, moge een les wezen voor de
Nederlandscho katholieken, als ook hier
weer de vrijzinnigen het heft voor goed
in handen hebnen.
Wij kunnen ons voorstellen, dat ecn-
voudigen van harte rillen over de in
Frankrijk voorgevallen gebeurtenissen,
als ze tenminste alleen de voorlichting
genieten van de katholieke bladen. Een
Amersfoorter, die zijn wetenschap daar
omtrent opdoet bij D e E e m b o d e moet
bijv. zoo langzamerhand het idee hebben
gekregen, dat men in Frankrijk feitelijk
voor niets terug deinst.
Dat de inventarisatie in de scheidings
wet is opgenomen op voorstel van de
katholieken wordt zorgvuldig verzwegen.
Dat tal van goedgeloovigen, en daar
onder komen klinkende namen voor,
o. a. Brunetière, prins d'Arenberg, de
Castelnau, Denys Cochin, d'Haussonville,
Leroy-Beaulieu, Sabatier, Markies de
Ségur, enz., den bisschoppen aanrieden
het verzet tegen de inventarisatie op te
geven en de scheidingswet te aanvaarden,
wordt niet vermeld.
Dat het geheele verzet zijn oorzaak
vindt in de opzweeping der massa door
de geestelijken, het wordt eveneens
achterwege gelaten. En in den grond
van de zaak is het dat en niets anders.
Zeer terecht werd het geheele verzet
tegen de boedelbeschrijving door het
De liefde is bij den man iets dat van lijn
leven is afgescheiden. Bij dc vrouw is lij
heel haar bestaan.
Byron.
Uit het Engelsch
van
EDNA LYALL.
25.
„Bij welke boodschap ge verzekerd kunt
zijn, dat oom George lachen zal", zeide zij.
„Als wij wijs in deze keus geweest waren,
Carlo, dan hadden wij den tempel van Isis
moeten nemen, doch deze is mijn beguns
tigde en daarenboven we kunnen nu best
tegen plagen".
Carlo glimlachte droevig als hij rondom
de schoone omgeving aanschouwde. Aan
de eene zijde, verder dan de in puin ge
vallen straten, lag de groenende campagna,
begrensd door de Vesuvius en Somma en
aan de andere zijde was een lieftelijk uit
zicht over de heuvels en de zee met de
witte huizen van Castellamare in de
verte.
„Wij hebben geen zeer schaduwrijke
plek gekozen" zeide Franceses, „maar
ginds is toch een weinig, laat ons daar heen
gaan",
ministerie Bouvier voor clericale en poli
tieke agitatie en uitbuiting van liet fana
tisme verklaard. Dat het daarin goed zag,
bewijst hetgeen De Matin meedeelt.
In een strooibiljet, dat in Normandië
werd verspreid tegen de inventarisatie
staat o. a. het volgende te lezen:
„De regpering, die by de nadering
der verkiezingen behoefte heeft aan een
groote som gelds om de verkiezings*
agenten te betalen, wil een leening aan
gaan. Men wendde zich daarom tot de
groote Joodsche bankiers.
„Israël stemde toe, maar eischte waar
borgen. Dit verklaart waarom men zoo
hals over kop besloot tot de inventarisa
tie der kerken en tot het beslag leggen
op alle voorwerpen die tot den katho
lieken eeredienst behooren.
„Immers op dezen inventaris en nadai
deze zal zijn ter hand gesteld aan den
Joodschen geldschieter zal de groote som
worden voorgeschoten, die het „bloc*
noodig heeft om zich in evenwicht te
houden".
Met zulk plat bedrog nu drijft men
onwetenden tot verzet, sommigen zelfs tot
den dood.
Het vooze.der geheelo beweging komt
dan ook nu treffend aan 't licht. Bouvier
was te slap, men wist dat hij door ka
baal was te overbluffen, maar pas is het ka-
binet-Sarriën opgetreden, waarin Briand
en Clemenccau zitten, die voor geen
klein geruchtje vervaard zijn of het ver
zet begint te verminderen en tal van
priesters komen het hun door de schei
dingswet toegekende pensioen aanvragen.
Eerst maken ze kabaal en zetten de
boerenbevolking op tegen de regeering
en thans bij het energieke optreden van
Briand, die blijkbaar niet met zich wil
laten sollen, komen de priesters om hun
pensioen, wat gelijk staat met aanvaar
ding der scheidingswet.
Yan groot belang voor het goed
begrijpen der huidige politieke verwik
kelingen in Frankrijk, is ook de rede van
„Weet ge wat dat is?" vroeg Carlo een
huivering bedwingend.
„Wel zeker," zeide zij vroolijk. „Het is
een altaar der opoffering, lioe gaarne
snuffelde Clare hier rond, weet ge nog wel?
Ik had zoo gaarne gehad, dat zij met oom
George was mede gekomen."
„En ik ook Carino, zou alles willen geven
om haar hier te hebbeu voor jou bestwil
lieveling."
Er was zoo iets ongewoons in zijn toon,
dat Francesca snel opkeek.
„Carlo Mio, ge doet mij schrikken. Wat
bedoelt ge? Leun niet zoo tegen dat al
taar. Kom hier bij mij op dit trapje in
de schaduw zitten. Waarom wildet ge
dat Clare hier was voor mij? Wieu zou
ik nog noodig hebben, nu ik jou heb?"
„Maar als er nu eens strijd te strijden
was. zooals we gisteravond bespraken en ik
je verlaten moest
„Carlino! Wat meent ge? Er zal toch
geen omwenteling, geen oorlog komen?
„Oh neen" zeide hij met een eenigszins
bitteren glimlach, „zoo erg is 'tniet". Dan
met een plotseling verhelderd gelaat- sloeg
hij zijn arm om haar henen en drukte haar
dicht aan zich.
„Mijn liefste," zeide hy, snel sprekenden
zeer ernstig m ij n allerliefste, uwe
woorden van gisteren gaven mij nieuwen
moed.
Carina, er zijn nog andere oorlogen, dan
tusschen volken, er is een groote oorlog
waarin wij beiden gemengd zijn. ge zoudt
toch niet willen dat ik een schelm, een
deserteur werd? Ik zal 't je in weinig
woorden zeggen, maar toch hoe hard valt
het mij. ik zou alles willen geven om dat
slechte van je verwijderd te honden Fran
cesca, weet ge wat de reden is geweest van
mijn moeders dood? Ik zal 'tje zeggen.
Het was de kennis dat Anita in gevaar
was. ontrouw te worden aan haar man.
den oud-minister Combes, dezer dagen
gehouden. Vrijdag 23 Maart werd er
een groot feestmaal gegeven ter eere
van Combes en bij deze gelegenheid
heeft hij een groote redevoering ge
houden. Men heeft het hem als gebrek
aan inzicht toegerekend, dat hij den
strijd tegen het Pausdom heeft aange
bonden; Vrijdag heeft Combes nog eens
nadrukkelijk uiteengezet, waarom hij
gemeend heeft, dat de Fransche demo
cratie dien strijd moest aanbinden.
„Het kwam er op aan*, zoo zegt hij
„in het krijt te treden tegen een aan
matigende macht, die gedurende meer
dan een eeuw, achtereenvolgens alle
regeeringen verzwakt en ten val ge
bracht had. Allen gevoelden wij de
noodzakelijkheid dc Fransche maat
schappij aan die noodlottige omarming
te ontrukken, aan een omarming die
haar steeds nauwer omsloot, in spijt
van de wetten, bestemd om haar te
beteugelen en die niet alleen de plaat
selijke autoriteiten en dc verschillende
administraties, maar ook de nationale
vertegenwoordiging onder haar druk
hield*
Het heeft hem heel wat smaad en
hoon berokkend, dat hij niet alleen de
gedachte aan dien strijd durfde koes
teren maar hem ook met volle energie
ondernam
„In een van de hartstochtelijke inter
pellaties", zoo zeide do heer Combes
in het eerste gedeelte van zijn rede,
„die het eerste optreden van mijn
ministerie hebben gekenmerkt, heb ik
van de Kamertribune gezegd aan den
welsprekendsten redenaar van de katho
lieke partij, die mij dreigde met het
strenge oordeel van het nageslacht, dat
ik bij voorbaat voor mijn naam en mijn
herinnering met volle bewustheid en
zelfs blijgeestig, uit toewijding aan de
Republiek, allen hoon, allen smaad
aannam, waarmee de clericale reactie
zich gereed maakte mij te overladen en
ik geloof niet, dat ooit een president-
Hij - die haar ondergang zal zijn, hij,
die zijn vuige hartstocht liefde durft noemen,
maakt deel uit van den troep. Merlino zelf
vermoedt niets, als hij 't deed zou hij
Anita dooden.
Ik heb elk mogelijk plan bedacht om die
schelm uit den weg te ruimen zonder mijne
zuster te verraden, maar lieveling er is maar
een, dat aan 't doel beantwoordt, om die
man, die bariton uit den troep te dringen
moet ik zelf zijn plaats innemen.
„Gij moet het aanbieden,'* zeide Fran
cesca zwak. doch wellicht weigert Mer
lino."
„Merlino zelf heeft mij de plaats aan
geboden, en op Woensdag, Francesca Mia,
moet ik hem berichten of ik het aanneem
of niet."
„Ah".
Zij klemde hare handen krampachtig te
zamen. doch die eene snik, die hare inner
lijke ondragelijke smart verried, ontsnapte
haar.
Er was stilte eene stilte, zoo diep dit
het geluid der arbeiders bij de opgravingen
in de verte, dichtbij scheen. Een hagedisse
sprong dichtbij over de steeuen en verdween
in 't Venushaar, dat rond 't altaar groeide.
Francesca opende de oogen.
„Liefste! liefste!" riep zij, „kijk mij zoo
niet aan. Kijk, Carlo! ik zal mijn woord
houden en zeggen als de vrouwen der oud
heid „Ga en help," ook zal ik niet schreien.
En toch, hoe kan ik het helpen als ge mij
zoo'n slecht voorbeeld geeft?"
Met oen gesmoorde snik hield zij op, en
verborg haar hoofd aan zijne borst. Het
gezicht van haar lijden had hem ontzenuwd,
doch spoedig werd hij zijne aandoening
meester.
„Ge helpt mij oin mijn woord te houden"
zeide hij, haar nog vaster aan zich klem
mend.
„Als een kind beloofde ik mijn vader op
minister een dergelijkcn wilden stroom
vau beleedigingen en laster heeft onder
gaan.*'
Combes gaat dan den strijd na onder
Waldeck-Rou8seau begonnen en onder
hem voortgezet en komt dan met de
waarschuwing: men slape niet in; men
legge zich niet neer bij de bevochten
uitkomst; ze beteckent niets wanneer
men ze niet handhaaft, niet uitbreidt,
niet bewaakt en verdedigt tegen dc
verbitterde aanvallen die de teruggedreven
clericale reactie steeds blijft beproeven.
Dc jongste gebeurtenissen, ter gelegen
heid van de boedelbeschrijvingen hebben
duidelijk getoond welk een uitersten
slag men slaan wil bij de op handen
zijnde verkiezingen. De geestelijkheid
is er niet voor teruggedeinsd mede te
doen aan het verwekken van een storm,
aan het dienstbaar maken van het
fanatisme van onwetend en lichtgeloovig
landvolk.
Na gewezen te hebben op de dienst-
weigerende officieren, waarbij hij duide
lijk in het licht, stelde het vooruit
bedachte van de geheele vertooning, en
na dc katholieke geestelijkheid verant
woordelijk te hebben gesteld, dat de
clericale kwestie de hoofdrol zal spelen
bij de komende verkiezingen, ontvouwt
Combes het programma der linkerzijde
voor de komende verkiezingen. Hij
bepleit een coalitie over dc linkerzijde
tegen de clericale en reactionaire mach
ten. Na gewezen te hebben op het
gevaar, dat de republiek van dien kaut
dreigt verduidelijkt Combes zijn meening
aldus.
„Onder die omstandighedeu, zou het
meer dan onzinnig, zou het misdadig
zijn van de zijde der republikeinen om
niet wederkeerig verbintenissen op zich
te willen nemen met het oog op een
noodzakelijk accoord of die verbintenis
sen afhankelijk te stellen van voor
waarden die onaannemelijk zijn voor
een gedeelte van hen. Het is niet op
het oogenblik dat hun gomeenschappe-
zijn sterfbed, Nita te beschermen en 't
laatste verzoek van mijne moeder hebt ge ge
gehoord.
„Help ik je?" riep zij vurig „help ik je
werkelijk? Dan ben ik niet langer ongeluk
kig. Het was de gedachte aan je heengaan
waar ik je niet kan helpen, die mij het
hart brak. Als ik je helpen kan, zelfs als
je weg zijt, als we toch kunnen samenwer
ken, dan kan ik het dragen".
„Uwe vader, carina, moet ik het dadelijk
vertellen, en hij zal de zaken niet van
dien kant bezien, zooals gij," zeide hij
aarzelend.
„Hij zal 't niet goedkeuren, dat ge bij
't tooneel gaat", zeide Francesca. „Hij zal
boos en teleurgesteld zijn, maar hij zal toch
moeten erkennen, dat 't niet anders kan."
Carlo maakte een beweging van ontken
ning. De laatste zin was zoo juist Francesca's
meening, zoo geheel verschillend van die
van den kapitein.
„Hij zal natuurlijk wenschen, dat ik nooit
met je had gesproken. Werkelijk lieveling,
ik zelf wensch het bijna, want wat heb ik
je anders gebracht dan verdriet, zorg en
een schaduw van oneer?"
„Gij hebt mij jezelven gebracht Carlino,"
zeide zij met een zachte vroolijkheid in blik
en toon. „Ge schijnt die gift, weliswaar,
weinig te tellen."
„En toch als ik nog een week lauger had
gezwegen, wat was dan alles verschillend
geweest! Ik zou met Morlino's troep zijn
heen gegaan, en er was geen bespreking
en verwijt geweest: ik zou uw vader niet
boos hebben gemaakt en niet het gevoel
hebben gehad, dat ik je leven verwoest heb.
Gij zoudt vrij zijn geweest, en ik alleen
had de smart gedragen.'^
„Wel jou ijdele jongen!" riep zij half
lachend, half huilend, „gelooft ge dan dat
ik van je houd, omdat vertellinkje in de
Belvedere? Ge weet heel goed, dat ik je al
lijke tegenstanders zich in gesloten ge
lederen opstellen voor een beslissende
ontmoeting, dat het voor de groepen
der linkerzijde het geschikte tijdstip is
om den tijd te gebruiken voor het uit
voerig uitspinnen en napraten over
persoonlijke theorieën of den twijfel-
achtigen zin van sommige galmende
redenaarsphrases te willen gaan nasporen;
de minste aarzeling, de minste vertraging
in het opstellen van hunne troepen zou
gevaar kunnen opleveren voor een
zekere overwinning, die door hunne
huidige onmiddelijke eenheid gewaar
borgd is."
Uit het optreden der geestelijken
blijkt dat Combes voor een groot deel
goed gezien heeft. Hun houding der
laatste dagen bewijst zonneklaar, dat
hun aansporing tot verzet niet voort
spruit uit de heilige overtuiging, dut do
scheidingswet Gods ordonnantiën aantast,
maar dat feitelijk alles neerkomt op
een relletje tegen de huidige staatsin
stellingen in Frankrijk.
Men moge dan het optreden der
Fransche regoering in deze kwestio niet
met volle symphathie hebben gevolgd, een
feit blijkt het meer en meer, dat een krach
tige ingrijping in de steeds toenemende
priestermacht een gebiedende eisch was,
\oor het zelfstandig voortbestaau van
Frankrijk.
Een onbekend gebleven jonge man
zit in den trein de geschiedenis te
lezen van „Mc Carter, den grootsten
detectieve van Amerika* en een poosje
later waagde hij een lafhai tigen aanslag
op zijn reisgezel den kamerheer von
Zitzewits. Aangetoond is dat de jonge
man vóór dat hij zijn daad volbracht,
bezig was aan het verhaal van een
gevecht op een locomotief. Daar lag
het boek opengeslagen, toen hij na op
den kamerheer eenigc schoten te heb
ben gelost, uit den trein sprong.
Is het wonder dat men verband zoekt
tusschen de criminalistische lectuur, bij
ons o. a. bekend door het „Stuiversblad*
sinds jaren bemin. En dan praat ge over
stil heen gaan en mij vrij en gelukkig
achter te laten. Carlino, ik schaam my
over je".
Als twee kindereu, vergaten zij voor een
poosje de donkere toekomst en genoten
van het zonnige heden. Zij konden niet
begrijpen, dat zij moesten scheiden, zooals
zij daar zaten in die oude Venustempel, min-
kozend zooals dat door alle eeuwen heen
gedaan werd.
Na een poosje begonnen zij over Carlo's
toekomst te praten, hij sprak met warmte
over Sardoni en stipte aan welk een goede
indruk Piale had gekregen van Maroni, de
orkestmeester, en zeide ook zooveel hem
hem mogelijk was ten gunste van Merlino.
Voor haar wilde hij zijn aanstaand leven
zoo mooi mogelijk afschilderen en vroolijk
sprak hij erover hoe hij Nita's liefde en
vertrouwen winnen zou, met grooter ver
zekering sprekend, dan hij in werkelijkheid
gevoelde-
En toch hoe. goed herinnerde Francesca
zich zijne woorden van cenige weken ge
leden, over hot ellendige, zwervende leven
van een zanger en zij wist dat hij er in
zijn hart nog voor terug deinsde.
„Gelooft ge, dat ge in Italië blyft?"
vroeg zij.
„Neen," antwoordde Carlo zuchtend. Mer
lino blijft hier tot hij zijn koor weer vol
tallig heeft en om aan de voornaamste een
korte vacantia te geven. De zaken zijn
hier heel anders, reizende troepen zijn niet
erg in trek."
„Maar waar zult ge dan zijn?"
„Een poosje in Engeland, dan in Amerika."
„Amerika!" Zij kon dien uitroep niet
onderdrukken. „Dat schijnt zoo vreeselijk
ver weg ik hoopte, omdat zij pas terug
zijn, dat zij er niet weer zouden heengaan."
„Amerika biedt een groot arbeidsveld
aan voor troepen als die van Merlino. Ik
